29 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

sene: 1 İzmirde, çıkan bazı gazeteler sardır.Halk bunları pek az okur. Çünkü orada tam manâsiyle sek- ter, mutaassıp bir zihniyet hâ- kimdir. Bu gazeteler için hi kat yoktur. Yalnız muğalata, dır ve yalnız halkın dileklerine karşı cephe almak vardır. bında balka hakaret hâdiseler çıkarirlar. Gazetelerden taassup ve ıh- tiras kokusu değil, fikir ve sa- nimiyet havası almak isteyen, hâdisatı uydurma olarak değil, hakiki şeklile görmek isteyen, nihayet gazetelerde kendi ruhile bir mütabakat arayan halkımız, onun içindirki bu efendilerin gazetesini okuyor. Bu efendiler de, halkın bu vekarlı mukabele- sini bir türlü affedemiyorlar, — Bizi okuyorlar mı? Pekil Bakalım ötekileri, halkın ruhuna uygun olanları bakalım hakikatı yazan gazeteleri de biz “ okut- turur muyuz? , Ve filhakika, bunların bütün göyesi serbes gazeteler aleyhine #iradan, jurnaleılıktan ve tas- niden ibaret kalmaktadır. Gaze teler tenkit yapmışlar, kabahat! Gazeteler halkın mehalli dertle- rinden ıstıraplarından bahsetmiş- ler, cinayet | Gazeteler şu yeya bu işi beğenmemek cüretinde bulunmuşlar, hiyanet! Nihayet, gzeteler kalemlerini hür olarak kullanmışlar, şekavet! Evet, bütün bunları söyliyor- Ica- lar. Bunları gördüğümüz, oku- duğuz ve dinlediğimiz zaman Abdülhamit / zihniyetinin O bazı kafalarda nasıl saplanup kaldığına Şaşıyor ve o zavallı kafalara acıyo- ruz Bu efendilere kalsa, bu memlekette kanun boş bir laf, hürriyet lüzumsuz bir | nesne, «cumhuriyet göz boyayıcı (o bir yalan olacaktır. Beş o haydut on haydut, yüz haydut bir irtica hareketine teşebbüs etti mi vatanın ne kadar namuslu çocuğu varsa, ne kadar hür fikirli va- tandaş varsa, ne kadar hüt ka- lemli muharrir varsa onlârın ar- zısu ile, şüphe altıma girebile- cektir. Yalnız şüphe altıma gir- mekle kalmiyacak, onların irade- sile tehdide, tazyika uğriyacak: vr. Bunların kanundan, hürriyet- ten ve cumhuriyetten anladik- ları budur ve bu kadardır. Umumi efkâr bu hezyanları her vakitki gibi ikrah ile ve is tihkar ile karşılayor. e Çünkü umumi efkâr için hakikat her vakit hakikattir. Bu memlekette mürteci daha beş on, yüz, bif, tahıs olabilir, Yalnız bu şahıslardan hiç birisi, tek bir tanesi bile, hürriyet için cumhuriyet iğin, vatandaş hak ları içii mücadele edenler ara sında bülünamaz. İrticam iste mediği şey hütriyettir. İrtican tahammül © edemiyeceği | rejim cumhuriyettir. İrticam tanıma- dığı hak, vatandaş hakkıdır. Onun karşısında bizderi ve bizim gibi olanlardân dâha amansız düşman olaifiaz. ilâkis; mevzuubahis gazetelerin İisanile mürtecilerin'ezeli ve ebedi sanı arasında “ne fark © vardir. nlar, bunlardan daha az mi patbüat hürriyetine ve sadece ürriyete iuhalif görünüyorlar? ulhamit devrinin zihniyetine Serbes! | Başmuharrir: Faik Muhittin İ Bu tehditler kime? Bazı gazeteler sağlarını sollarını şaşırmasınlar!.. yalnız iftira, yalmız tehdit var-| ederler, | Onlar, Bunlatdan daha 4x mg yaklaşıyorlar? Onlar, bunlardan daha az mı münakaşaya, yani nura husumet gösteriyorlar? Hayır, Halk fırkasına onu bu gazetelere göre muhakeme etmek hakaretinde bulunmiyacağız.Men faat hırsile, halkın sevdiği gaze- telere karşı haset hirsile hareket eden bu varakparelerin karanlık zihniyetile, Halk fırkasının hakiki Jtemayülâtı arasında her şeye rağmen bir fark gözetmek isti- yoruz. Fakat bekliyoruz ki bu farkı fırkaları bizzat teyit et ve kanunun, teşkilâtı esasiyenin teminatı altında olan hürriyetle- rin keyf ve arzuya göre takyit olunur, geri alınır şeyler olma- dığınr halkçılığın ve cumhuriyet- çiliğin manasını anlamamış olan be efendilere, bir dele öğretsin ve anlatsın. Her cumhuriyette olduğu gi- bi, bizim cumhuriyetimizde de birbirinin maküsu, zıddı olan iki temayül vardır. Biri istikbale müteveccih, cumhuriyetçi, halkçı, liberaldir. Tam manasıle Laiktir. Cumhuriyeti daha | güzel, halkı daha müreffek, hürriyeti daha hakiki yapmak için fikir müca- delesinden, fikir | telkininden geri kalmaz. Bu bizim temayü- lümüzdür. Ötekisi, bilâkis maziye ba- kar. Geri dönmek ister, fikirleri, köhne din çemberleri içinde ezmeğe, hürriyetleri küflü şeriat iddiaları altında çiğnemeğe, hal- kr. thassup karanlıkları içinde boğmağa matuftur. Menemendeki haydutluk şeklinden yalnız şeklen ve ismen Cumhuriyetci olan bazı kafaların hürriyet düşmant telek- kilerine kadar, irticaın şedit veya hafif, açık veva maskeli bütün şekilleri bu temayüller arasında bulunabilir. Bu iki temayül, buluşması imkâm olmıyan iki kutuptu. Bun- ların arasıda, samimi olarak .Cemhuriyetci olan, fakat muha- lefetten çekinen, o Cumhuriyeti Bizim gibi seven, fakat pren- siplerin tatbikini bizim kadar ileri götürmek istemiyen “muva- fık,, ları göriyoruz. Biz soldayız, onlar merkezde... Büyük veya küçük irtica tehlikesi de sağ- dadır. “İrtica var, diye feryat ede rek kıyamet koparan ve bu ve- sile ile fevkalâde tedbirlere lü- sum görerek kanunu ve hür yetleri | eskiler | sepetine | at mağa istical eden sahte Cüm- huriyetçilerin o merkezden sağ cenaha doğru bu tebaüdü bizi hiç te hürriyete düşürieyor. Va- tandaş hâkkinm te demek ol- duğunu, hürriyetsiz bir cumku- riyetin nasıl bir iandsızlık ola- Câğinı Onlar bilmezler. Buna mukabil, yazılariyle ve sözlerişle ber gün bin bir şekilde tencide ettikleri mukâddes cumhuriyet namınâ, hâkiki cümhüriyetçilere küfürler ve tehditler savurması- hı pek güzel bilirler. Cuiibüriyetçiletit ihukabeles si omuz silkmektet ibarettir. i Yümaz Mikadoya suikast Londra: 27 (A.A) — Japonya imparatoruhun (o pârlâmöntonünu yeni içtima devresini açinağâ erken suikâste uğradığı res- men tekzip edilmektedir. 7 Halik İdar 29 Kânunuevvl 1930 f Yenme Beken Şi 1930 ! Genç ve kahraman zabitimizin uğradığı tecayüzü mi İstanbul, 27 (A. ye —fler için utanılacak bir bizzat cumhuriyete ka Reisicumhur Hz. bugün)hâdisedir. Vatanı müda-|bir suikast telekki ettiği büyük erkânıharbiye reisi faa için yetiştirilen dahili|ve mütecasirler ile mü Müşür Fevzi paşa Hz. nelher poltika ve ihtilâfın şevvikleri ona göre takip şu mektubu göndermiş- haricinde ve fevkindeledeceği muhakkaktır. , İerdir: muhterem bir vaziyette Hepimizin dikkatimiz Menemende ahiren vu-|bulunan Türk zabitinin bu meselede vazifelerimi- kua gelenirtica teşebbüsü |mürteciler || kar şısındaki zin icabatını hassasiyetle esnasında zabit vekili Ko- yük isek vasifesi vatandaş- ve hakkile yerine gi kn aç Kl kğ DAİ akma genç uçar i > a akibetten sün riyet or- mele karşılandığı Sep” meyi ve se -. . İmefküreci muallim heye- Kobay beyin şeker), Menemen ahalisinin nin kiymetli uzvu Kob. de mürtecilerin gösterdik- yn larının hataları bütün|lay bey temiz kanı ile leri vahşet karşısında milleti müteellim etmiştir. cumhuriyetin hayatiyetini nemendeki ehaliden ba İstilânm acılığını tatmış temizlemiş ve kuvvetlen- larmn alkışla tasvipkâr dir muhitte genç ve kah-İdirmiş olacaktır. bulunmaları bütün cum-|re man zabit vekilinin uğ. hi #1 tecavüzü milletin Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal B. M. M. Mehafilinde Istiklâl mahkemaleri usulünün! ihdası muhtemel görülüyor İstanbul 28 (S. C) — Ankaradan gelen malümata nazaren B. M. Meclis mehafilinde hâkim olan bir kanaate göre inkılâbı caniyane tasattilere karş korumak için alınacak fevkalâde tedbirler meyanında İstiklâl mahkemeleri usulünü ihdas eylemeğe lüzum görülmesi bile muhtemeldir. 'Tahkikatın selâmeti için Menemen havalisinde ürfi bir idare tesisine ihtiyaç görülmektedir. Hâdisede ihmalleri görülen memurlar da şiddetle ceza göreceklerdir. Hâdise şümüllu değildir D. müsteşarı mübalagalı haberleri irin etmiştir Ankara; 27 (A.A) — Bazı Hilmi Menemen hâdisesi etrafındaki neş yatı üzerine Dahiliye Vekâleti Müsteşarı Hilmi bey Anadolu Ajansına atideki beyânatta bulunmuştur: Gazetelerin yaptığı gibi hâdise şumuüllü değildir. Yy; Mevziidir. Bu mecnunane hareketin her halde bir mesnedi olacağı düşünüle- rek tahkikat ona göre yapılmaktadır. Şimdiyekadar mahdut ve muayyen kim- seler tevkif edilmişlerdir.Gazetelerin tevkifat hakkındaki neşriyatı mübalâgalıdır. BEZESİ ZER İZEL MEZ Tİ İZZZ RAE ZEY “ESER KERİMDE Zİ Bulgaristanda | Yeni bir harp | Fransada Memur maaşa-| Olmaması için Sanayi ve zira- tından tasarruf ne lâzım at buhranı Sofya 27 (A.A) — Nazırlar meclisi memurin maaşlarile mül- ki ve askeri tekaüt maaşlarından 1931 senesi ilk üç ayı zarfında yüzde on tenzilât icrası hakkin- dâki kanun lâyihasını tasdik e- derek meclise tevdi etmeğe ka- rar vermiştir. Kânunusani ipti- dasından itibaren tatbik edile- cek olati bu tedbir hazinenin tehviiine matüftur. İTALYAN tayyarelerinin Okyanosu geçiş seyahati Roma: 27 (A.A) — Villa cis- 'netödari hareket etmiş olan İtal- eferinderi “ evvel son Mmefhale ölan Portekiz Ginesinden Belo- noya vasıl olmuştur. ya tayyare filosu Atlas Okyanos| P: Viyana 27 (A.A ) — Yeni Macar hariciye nazın “ Neue Freie Presse gazetesine beya- nâtında Avrupanın ikiye ayrıl- masına her ne pahasına olursa olsun mani olmak lâzım geldiğini günkü böyle bir halin harbı in- taç eyliyeceğini söylemiştir. Matbuat esareti Mısırda neler yapılıyor? Kahire 27 (A.A) — Meşruti- yetçi Ahrar fırkası hükümeti tez- yif eden bir karikatür ve başve- kilin beyanatı hakkında bir ma- kale — neşreylediğinden © dolayı 'azar günü kapatılan Essiyase gazetesinin yerine Elfelekalmasrı isminde yeni bir gazete çıkar. maştır. Paris 27 (A.A) — Nazırlarla müsteşarlar Steegin riyasetinde toplanmışlar harici işlerle ikti sadi meseleleri tetkik eylemiş- lerdir. Kabin: yi ve ziraat buhranınm önüne geçmek için milli iktisat ve ziraat nazırları tarafından hazırlanan prajeleri tetkik için bir içtima daha ya- pacaktır. Elmasistihsalâtı yarı yarıya indirilecek Amsterdam 27 (A.A) — El maşcılar cemiyeti elmas istih: lâtı yarı yarıya tensiki hakkında beynelmilel komite tarafından ittihaz olunan kararı kabul et- Say: 56 Eter gün öğleyin çıkar için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir hanesi: İzmir - Gazi Bulvarı “Yeni Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş Dolmabahçe içtimaında Gazi Hz.nin Fevzi paşa Hzretlerine mektubu iletin cumhuriyete karşı bir suikast telekki etmekte olduğu muhakkaktır Dahiliye vekili bey bu akşam Menemende İstanbul 27 (A A ) — Dahi- liye vekili Şükrü Kaya bey bâ- diseyi mahallinde tetkik etmek için Menemene gitmek © üzere bu akşam saat 2İ de Anafarta vapuru ile Bandırmaya hareket etmiştir. Ordu müfettişi Fahret- tin paşa da ayni vapurla İzmire avdet etmektedir. İstanbul 27 (A.A) — Büyük millet meclisi reisi Kâzım, baş- vekil İsmet, büyük erkânıharbi- ye reisi müşür Fevzi, ordu mü- fettişi Fahreddin paşalar haza- ratile Dahiliye vekili Şükrü Ka- ya bey bugün Dolmabahçede Reisicumhur Hz. nin nezdinde toplanmışlardır. Fevzi Pş. Hz. bu akşamki eksipresle Ankaraya avdet etmiş ve Haydarpaşa tasyonunda kâtibi umumi Tevfil seryaver Rusuhi beyler, meb'us- lar, vali ve kumandan tarafından -İteşyi edilmiştir. Başvekil İsmet Paşa yarın akşam avdet edeceklerdir. Ticaretodasında Münhal azalık- lar için intiha- bat yapıldı! odası o meclisinde münhal bulunan beş azalık için intihabat Ticaret yaplmak üzere dün intihabat komisyonu miştir. Müntehip birer odaya gelerek reylerini is- timal etmişlerdir. Fırka namına namzet irae edilmemiş olup her İkes istediğine reyini vermekte- içtima et- saniler birer dir. Netice yarın anlaşılacaktır. —maeme— Karşıyaka yolu Dün ihale edildi Karşıyaka kız muallim mek- tebi ile belediye dairesi arasın- daki yolun keşfi mucibince in- şası münakasaya £ vazedilmişti. Akşam ki encümende taliplerin zarfları açılarak dun fiyat teklif eden talibine ihalesi icra kılın- mıştır. İşe heman başlanacaktır. Aynı encümende mübayaa edi- lecek itfaiye efradının kaputları tanzifat amelesinin elbise (ve seylâp esnasında çalışan muak- kiplerin muşamba ve çizmeleri dün müteahhidine ihrle © olun- muştur. Lehlilerin müracaatı İstanbulda Lehistan baş kon- solosluğundan şehrimiz Odasına gönderilen bir tahriratta şehri- mizde mazı, somak ve buna mü- masil maddelerin ihracatile müş- tegil mühim firmaların adresleri enilmiştir. Bu maddeler Le- histan fabrikalarınca fazla mik- tarda aranmaktadır. Oda bu müracaatı nazarı dikkate almış- miştir. tır.