29 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Tama 7 TR 7 LAM PAZARTESİ 29 KİNUNUEVVEL 1930 5 inci sene, No 1755 NUSHASI 5 KURUŞTUR İnkılâp tehlikede değildir Siirt meb'usu: Mahmut İrtica hâdisesi memleketin her tarafında derin. bir eek uyandırdı. Caniler, Mmürteciler ve mes'uller elbette cezaları görecek. Bu hâdiseye bakarak: “İnkrlâp tehlikededir” dene- mez, çünkü inkılâbın ağır me- #'uliyetlerini omuzlarında taşi- yan büyük başlar vazifelerini ve mes'uliyetlerini - müdriktirler. Yazık ki, bazen hepimiz müfrit bir hürriyetin, sahte bir demo- krasinin kuru mazariyelerine ka pılarak tarihten ve tecrübeden mm lal eme unutuyoruz ; ruhlarla olan fikri ve içtimai ihtölâller, halk tarafından ne kadar sami- mi karşılanırsa karşılansın, u- Zun bir mazinin kurduğu zihni- yet binasını kökünden yıkamaz; yalnız, cephelerini biraz değişti rebilir, Onun için ruhlara nüfuz #tmeyen inkılâp hareketlerine karşı çok uyanık bulunmak lâ- zımdır. Esasen hükümet mefhu munda, hâdiseleri vukuundan €vvel görmek ve tedbirlerini al- mak gibi bir mâna mevcuttur. Evet, -inkilâip tehlikededir denemez. Fakat inkılâbın mü- dafaası için her gün vatandaş kanı dökülmesine, her gün z&- bitlerimizin, muallimlerimizin, 8skerlerimizin aziz (başlarmı kanlı süngünün ucunda, irtica bayrağı halinde görmeğe de mü Samaha edilemez. Türk inkılâp- Çılarının en bariz faziletleri, ha- kikatleri olduğu gibi ne kadar acı olursa olsun onlar- la karşı karşıya gelmekten kork mamaktır. Tekkeleri kapadık: fakat dervişler yaşıyor. Medre- seleri kapadık : fakat ondan meh tur olanlar duruyor. - Halifeyi kovduk fakat saltanat devrinin (inkılâbı koruma kanunu Kaşmnmahnr nizi: S8 t Meolunsun NA HEMSUN BUGĞUN Darül döndü Belediyede yeni teşkili yapılıyor 4 üncü sahifede: 3 nemli Mane el1 bey Ankaradan 2 nci sahifede Yarimi üzürikü ADdülamir lsriel ve son haberler $ , Romu ) yapılacak! Hey'eti Vekile bugün İsmet Paşanın riyasetinde toplanacak ve alınacak fevkalâde tedbirlere ait kanunu hazırlayacaktır.. Dolmabahçe'de dün de Reisicümhur Hazretlerinin riya setlerinde bir içtima yapılmıştır. Hükümetin alınacak tedbirler etrafında bugün Mecliste, yarın da Fırka grupunda izahat vermesi bekleniyor. , 24 Saray'da içtima Menemen irtica hâdisesi mü- nasebetile tahaddüs eden vazi- yet üzerine dün akşam saat 17 de Dolma bahçe sarayında Gazi Hz. nin riyasetinde ikinci bir iç- tima akdedilmiştir. Bu içtime- da B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. ile Başvekil İsmet Paşa Hz. hazır bulundular. İçtime- in bir safhasında Vali Muhiddin Bey de bulunmuştur. Aldığımız malümata nazaran Maarif vekili Esat B. | Inkılâbı koruma ka- nunu hazırlanıyor! Ankara muhabirimizin son daki- kada verdiği mühim malümat.. ANKARA, 28 (Telefonla) — Başvekil İsmet Paşa, yarın (bugün) burada beklenmektedir. Başvekil Paşa, gelir gelmez Hey'eti vekile derhal toplanacaktır. Hey'eti vekile içtimaında Dolmabahvede verilen kararlar üzerinde müzakerat (cereyan edecek ve Meclise teklifi zaruri görülen kanınun ana hatları tesbit edilecektir. Daha dün düşman cephesinden kurtarılan Menemen ve Manisada doğan ve patlak veren irticai hareketten Millet Meclisi azaları çok müteessirdirler. Meb'uslar Menemen de halkın Kubley vak'ası müvacehesinde seyirci kalmalarından da ıztırap duymaktadırlar. Meclisin yarınki içtimaıda bu mel'ünane hâdise etrafında hükümetin izahat vereceği ve bazı hatiplerin bu münasebetle söz alacakları tahmin ediliyor. Salı günkü Fırka grupunda aynı meselenin görüşülmesi ve! alınması İâzım gelen mühim tedbirler etralında hükümetin Fır- ka azalarını tenvir edeceğine âhtimal verilyor, Meclis azası, bir “inkılâbı koruma kanunu,,na'şid detle ihtiyaç olduğuna kanidir- der. Menemen hâdisesi şümul ve mahiyeti itibarile tarikatı sa- lâhiyeciler meselesine benzetilmektedir.. Reisi cümhur Hz. nin orduya ta| hadeti münasebetile Reisicüm- (Esaslı tedbirler B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. nin beyanatı Büyük Millet Meclisi Rei- si Kâzm Ps. Menemende son vukua gelen irtica hâdi- sesi münasebetile dün bir muharririmize şu beyanatta tedabir derhal tatbik oluna- caktır. Her halde mürtecile- rin lâyık oldukları cezayı gö- recekleri muhakkaktır.” Başvekil dün akşam Ankaraya avdetetti! Üç gündenberi şehrimizde bu lunan Başvekil İsmet Paşa dün akşam on sekiz buçukta Gazi mimetleri içinde, g tatlı batıra- ları hâlâ zihinlerinde ve ürsitle- Tinde yaşatanların sayısı az de- dildir; şapkayı giydirdik; fakat Onu taşıyanların arasında hâlâ bizi tekfir edenler var, “Cebrü, ikrah karşısında domuz eti bile yemek caizdir” diye şapkayı ta- şıdığı için nefsini günahtan ve mâsiyetten tenzih eden ve mü- teselli olan biçareler var. Mem- leket haricinde (o mütemadiyen tahrikât yapanlarda ayrıdır. Bunların, dahil ve hariçte yap- tıkları tahrikâtı bilmeyen yok- tur, Menemen cinayetinde ele- başı olan Derviş Mehmetin, Çerkes Etem'in adamlarmdan olduğu tesbit edilmedi mi? U- zak gitmeğe hacet yoktur ; daha $on fırka mücadelelerinde bü- tün bu haleti ruhiyelerin teza- hürlerini görmedik mi? Beledi- ye intihabatı esnasında şurada burada beliren alâmetler, derin- den derine işidilen otekbir ve tehlil oğültuları, o memlekette gizli gizli homurdanan, hırsını ve nefretini güçlükle zapteden bir şeriat fırkasının yaşadığını göstermedi mi? Yazıkki o vakit ne Halk fırkasının daima tehli- keleri küçük gören ve müsama- ha eden ateşli inkılâpçıları, ne- de Serbest fırkanm dünyayı dümdüz gören Safdil ve sami- mi şefleri bunun farkında olma- ılar, Her iki taraf ta, politika hislerinin tesiri altında tehlike- nin seslerine kulaklarımı tikadı- lar, “İekrar ediyoruz: bütün bu menfi âmil ve urisurlar, inkrlâp için mutlak bir tehlike teşkil et- (Devamı 5 inci sahifede) Mektepliler | müsabakası 85 nci hafta başladı 85 DCİ hafta başlamiştir. Gazetemizde çıkan haberler den en Mübleşmini SEÇİP cu- meşredilecektir , bu içtimada müessit hâdise mü- masebetile alınack tedbirler bir defa daha gözden geçirilmiş ve içtima saat 1845 a kadar devam etmiştir. GAZİ HZ. NİN TAZİYESİ ORDUYA TAMİM EDİLDİ Ankara, 28 ( Telefonla ) — Istanbulda yapılan tevkifat Mürtecilerin Esat Hocadan direk- tif aldıkları tesbit edildi.. Menemen'den bu hocanın evine gelen 5 kişilik murahhas hey'eti de mevkuflar arasındadır.. Beykozlu Şeyh ziyetnamesi Büyük erkânı har- biye reisinin bir tamimi ile bü- tün krtaata tebliğ edilmiştir. Gazi Hz. nin mektubu merasimi mahsususa ile kıt'alra okunacak tır, Fevzi Pş. şu tamim ile mektu bu orduya tebliğ etmiştir; “ Zabit vekili Kublay Beyin feci bir surette vuku bulan şe- Ibrahim de dün Manisaya gönderildi. Vali ve müddeiumumi b eylerin beyanatı Burada tevkif edilenler 8 kişidir; gençlik hararetli bir tel'in mitingi yapmaya hazırlanıyor.. Mencmendeki vahşiyane irti- ca hâdisesi ile alâkadar olarak şehrimizde tevkifat yapıldığını ilk olarak haber vermiştik, dün kü nüshamızda da tevkif edilen eşhas hakkında, aldığımız malü rine yapılmıştır. Tevkif edilen- lerin İstanbulda bilhassa “Kut | bulaktap,, Esat hoca ile temas ettikleri ve hazırlanan irtica ha reketi üzerindeki direktifleri ta- yin ve tesbit ettikleri anlaşılmış tır, Dün de bahsettiğimiz gibi irtica hâdisesi yalnız Menemen deki vak'a şeklile hazırlanma- mış ve bütün Garbi Ana şamil bir ihtilâl teşebbü lanmıştır. Ancak vâktinden ev- vel Derviş Mehmedin ortaya çıkması ve hâdisenin akabinde bastırılmasıdır ki, ip uçlarını! e / İle vermiş ve bütün teşkilâtı orta Mülddetumumi Kenan Bey matı ilâve eylemiştik, İstanbulda tevkif edilenler doğrudan doğruya Menemende hâdisenin tahişikile meşğul olan müddei umuminin talebi üze- ya koymuştur. VALİ BEYİN BEYANATI Dün İstanbuldaki tevkifat hakkında kendisile görüştüğü- müz vali Muhiddin Bey gazete- mize demiştir ki: “- Istanbulda tevkif edilen- ler Erbilli Esat Et. ile ondan il ham ve direktif almak için İs- tanbula gelmiş olanlardır. hür Hz. niz ordumuza taziyeina Reisleimhur Hz, ni binlerce halk yağmura rağmen muhabbetle bekleye Reisicümhur Hz.dün bazı ziyaretlerde bulundular İGazi Hz. Türk kunduracılarının san'at eserlerini pek ziyade takdir buyurdular Büyük Reisimiz bir cümlelerinde halka yerli malını kullanmalarını ehemmiyetle tavsiye buyuruyorla Gazi Hz. 'dün sabah sa- bah saraydaki dairelerinde meleri Sureti aynen yokarıya raptedilmiştir. Bütün kıtaat ve mücssesatta Hz, ne veda ederck Sakarya mo törü ile Haydarpaşaya geçmiş ve saat on dokuzda yaverlerile birlikte ekspresle Ankaraya ha- umum zabit ve neferler müvace reket etmiştir. hesinde merasimi mahsusa ile okunmasını tamimen tebliğ ede rim, Yüksek ordumuz hakkında her vakit izhar buyurulan ve bu (Devamı $ inci sahifede) Başvekili Haydarpaşaya ka- dar teşyi edenler arasında Reisi .cümhur Hz. namına kâtibi umu mileri Tevfik ve Seryaver Rusu| hi Beyler, Millet Meclisi Reisi| Kâzım ve Berlin sefiri Kemaled| din.Sami Paşalar, şehrimizde bulunan erkânı askeriye, Afyon meb'usu Ali, Kılıç Ali, Kütahya meb'usu Recep, vali Muhiddin B. ler de bulunmuşlardır. Miting alenen izhar edecek Menemen hâdisesi her tarafta | İ | olduğu gibi Darülfünun muhitin de de pek haklı bir nefret uyan dırmıştır. Cumhuriyetin genç neslini sinesinde toplayan bu irfan ocağımız, hâdiseden mü-| tevellit derin teessürlerini ale- di il Muhiddin Bey fünun talebesi tarafmdan bu Tevkifat Menemen hâdisesi | maksatla büyük bir miting ter- ne vaziyet eden müddej umunii| tip edilmektedir. nin talebi üzerine yapılmıştır. Erbilli Esat Et. den başka Me- | xica aleyhindeki nefretini ve | memenin Horos köyünden ken- | cümhuriyet prensiplerine karşı! disini ziyarete gelen ve bir müd| sarsılmaz rabıtalarını teyide ye dettenberi evinde ikametlerini | ni bir vesile teşkil edecektir. temin ettiği beş mürit te tevkif edilmiştir. Müammet Raşit B. de bu hu- Beykozda şeyh İbrahim na-| Sta bir muharririmize demis mında birisi de tevkif olunarak |tir Ki: Manisaya gönderilmiştir. “— İrtica hareketi Darülfü-| Tekrar etmek isterim ki, DU|nunda nefretle karşılandı. Bir tevkifat mahalli müddel umumi | ouallim arkadaşın şehit edilme nin talebi üezrine yapılmakta-| gi gerek talebe ve gerek müder dir ve başka bir malümatım yok! risler üzerinde büyük bir tees- tur.., sürü mucip olmuştur. Talebenin Kenan Beyin beyanatı |bir miting yapacağını ben de & duydum. Fakat daha henüz ba- Müddei umumi Kenan Bey de bi yolda bir müracaat vâki ol (Devamı”5 inci sahifede) İmamıştır;,, « tadır. Miting, münevver gençliğin Darülfünun gençliği! nefretini | nen ızhar etmeğe hazırlanmak- | Haber aldığımıza göre Darül| İ Başvekil | İs- met Paşa ile görüşmüşler - dir. Bu mulâ- kat öğleye ka dar devam et- Gazi Hz. sa- at onbeşe doğ ru saraydan otomobilleri- le hareket &- derek bazı zi- yaretlerde bu- lunmuşlardır. Gazi Hazretlerinin otomobil- lerinde Başvekil İsmet Paşa ve seryaver Rusuhi Bey bulunu- yorlardı. Büyük Gazi, tram- vay yolunu takiben İstan- bul tarafına geçerek (o Ankara caddesi, Türbe, Çarşıkapı ta | İ O HOKKABAZ TEF Eskiden çocuklar sünnet olur ken, sünnetçi odasının dışında yahudi çalgıcılarm tei çaldıkla- rum bilirsiniz buna “A la ala hey. tefi,, denir — Ala ala hey.. Olduda bitti maşallah. Menemen vak'asından beri “Son posta,, gazetesi böyle ala ala hey teli çalıyor. Yok, hu bir meczubun işidir yok, iki esrarkeşin > dalgınlı dır; yok İstanbulda tedbir mak değil, bu işin mühim ol. p olmadığı görüşülecek; hayır, İs tanbulda kimse tevkif olunma- mıştır. kaldı!. * Sax Posta İstanbulda kin ” vazısını polis haberleri Bir vak'ayı tekzip etmediği | Retsicimhur Hz. sergide kile Darülfünun meydanına gel mişler ve saat on beşı on gece darülfünun arkasındaki eski it- faiye binasmı ziyaret etmişler- dir, Halihazırda eski harbiye mahzeni evrakile “piyade o ve makineli tüfek müfettişliği” nin (Devamı 5 inci sahifede) FIKRA Falih RIFKI se tevkif olunmadığını yazar ken, kutbül'aktabın, halifenin baş şeyhin tutuluşu üstünden yarım gün geçmişti. Bütün bu telâş niçin? Çünkü biz, dalkavuklar, hükümet tara fından satın alınmış olanlar, de mokrasi aleyhtarları, aylardan beri bu tehlikeyi haber veriyor- duk; bu muhalif efendilere yaka zada olunuz diyorduk: Bizim #lmemleketi tamdığımızı, enların memleketi tanımadıklarını an- latmak istiyorduk. Şimdi onlar bizim haklı çıktığımızı halk gör mesin, duymasn, okaygusuna düştüler. Biz, dediğimiz çıktı, diye ö- günmek için vatanın acılarını is (Devamı 5 inci sahifede) Sarhoşlulk bugünlerde cinayetleri çoğa. Bu da bir cinayet kurbanıdır. arasinda okuyacaksınız.