29 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Liberelizm nedir Memuriyetleri “ ve memurları çoğatacağız, Vergiyi sadece zen- ginlere ödeteceğimizi vadedece- giz. Nihayet “fakirler için vergi yükünü hakikaten hafifleteceğiz ve tedricen askerlik müddetini kisaltacağız. “Bu oyun içinde milletin zevale 'uğrıyacağı / şüp- hesizdir. Fakat iptida bizim ek- #eriyetimiz bunu anlayacak ki münevver değildir. Böylece mü kilâtın birinci kademesi kalkar. Sonra müracaat ettiğimiz kim- selerin azim ekseriyeti bunu far. ketmekden daha ziyadeâcizdir.Bu da bütün müşkilâtı izale eder. Ve nihayet biz, mazide hal ve istikbâlde yaşayan irsi bir aris- lokrasi değiliz. Günü gününe yaşayan - bir. aristokrasiyiz. Bir nesil veya yeni resle münhasır hendi saltanatını kendisi yiyen bir aristokzasiyiz. Aristokrasile- Yin &n fenasıyız.Binaeraleyh mem- leketin uzak yakın istikbâliyle değil, bizi alâkadar &den şey- lerle meşgu oluruz , Bu muhakeme her noktasında doğrudur. bunu yapmakta men faattar olanların bu muhakeme- yi yapmamaları için fevkalâde bir vatanperverlik ve vatanper- verane fedakârlık lâzımdır. Buna muhatap olanların bu muhake- meyi kabul etmemeleri için 'de, ınanılacak derecede o muazzam bir fedakârlık, vatanperverlik ve münevverlik sahibi olmaları lâzımdır. Binaenaleyh her husus ta iyi, her hususta pratik bir muhakemedir ve muvaffak olur. Böylece dört milyon kişinin hâkimiyeti tesis eder ve buna milli hâkimiyet 'denililir. Bu, yalnız kendinin bugünkü mefaat- lerini düşünür, parlemento. hâ- kimiyetinin müttefiki O'da yalnız hâzır. menfaatlı düşü- ütekabilen £ birbirlerinin olan bu iki aristokrasi yekdiğerinin hâkimiyetinde çok dır. Ne birine, ne di- gerine hiç bir şeyin memnu ol- mamasını, hiç bir hürriyet mes- elesinin, “hiç bir” mefrüz adam hakkının onları tevkif, tahdit etmemesini, ne birine, ne diğe- birini mütekabilen teşdit etti ni Ve hat devreye sürüklediğini ilen Bu pek tabiidir. Parlamenter sisteminin bir mem- lekette normal rejim olarak te- sis edilmiş © muntazam ( dahili harp rejimidir... Çarpışmamak in, muarızlar vakıt vakıt yek- digerini sayacaklardır. Yekdi- gerini sayma devrinde sözle, kalemle, propaganda ile, tazyik ile, tahvif ile, ifsat ile iki taraf çarpışır ve her fırka, © muhalif firkanın kuvvetini azaltmak içiu elinden geleni her şeyi © yapar. Bu intizam dahiline © alınmış, yani tatlılaştırılmış dahili harp- tır. Ahlâki noktai nazardan bu- nun' oldukça.fena “bir. sürü ne ticeleri vardır ki: .bundan bah- setmiyeceğim. Siyasi noktai na- zardan bu, milleti iki büyi fırkaya taksim eder, Biri ekse- riyet fırkasıdır. Diğeri bir fırka halinde birleşen bütün diğer fır- kalardır. Halbuki ekseriyeti haiz olan fırka hiç bir zaman liberal değildir. Çünki hürriyete ihtiya- ci yoktur. Diğeri daima liberaldir, Çün- ki hürriyete, hürriyetlere, bütün hürriyetlere propagandası içi matbuat, içtima, cemiyet, birlik harbi için, yapacağı bülün mü- cadeleler için ihtiyacı vardır. Alaycılari eğlendiren tahavvüller Hürriyetin düşmanları On beşinci fasıl ir-İederler ve hat devreye si Muharriri: Emils Fagvet ründe olmazsa bir defa, da- yak yidiği zaman, liberaldır. Her fırka sırasına göre liberal veya! mütehakkümdür. Fırka değiştirmek istemiyen- ler sık sık kanaat değiştirmeğe kanaat değiştirmek istemiyenler sık sik fırka değiştirmeğe met- burdurlar. Bu şerait dahilinde, ekseri- yet olan fırka o memleketteki hürriyeti daima lüzumundan faz- la bulur ve Adam Haklarından kalmış olan ne varsa şiddetle onların imhasına meyleder. Elin- deki silâhları hiç bir zaman kâfi saymaz. Hasminin silâhlarını her vakit lüzumundan çok görür. Bi- arkasındaki dört milyon münta- hip hâkimiyetine bağırarak der ki:“Adam haklarına taraftar olma yıniz bunlar doğrudan doğruya şah san ve hâlen yalnız bizim düşman: larımıza ve sizin düşmanlarınıza yarar, Bunlar galebe çalarsa be- nim mahvolduğum gündür. Ve benimle beraber sizin. Ne mat- buat hürriyeti, ne cemiyet hür- riyeti, ne tedris | hürriyeti, ne adalet hürriyeti, ne zulüm ve tazyika mukavemet hakkı mev- cut olmamalıdır. Bu tuzaklara düşmeyiniz!,, Dört milyon müntehibin hâ- kimiyeti de, mümessillerine mukabele şöyle haykırdı: “ Sa- kın, liberal kanunlar yapmayınız. Yoksa biz mahvoluruz. Ve bi- zimle. beraber sizde, Bunlar bi- zim müşterek düşmanlarımızın eline geçecek silâhlardır. Bilâkis tahdit edici, tazyik edici kanunlar lâzımdır! Bütün bu adamların ağızlarını kilitle- yiniz. Eğer söz . söyliyebilirler, toplanirlar, cemiyet ( yaparlar, tedrisatta bulunurlar, bizim hâ- kimlerden adalet görürler, zulm ve tazyika mukavemet edebilir- lerse gelecek intihabatta ekse- riyeti kazanacaklardır!,, İki hâkimiyet birbirile böyle- ce konuşur ve böylece birbirine cevap verirler. Tabii yekdiğerini ikna etmek bunlar için mümkün değildir. Fakat birbirine hayat verirler, o yekdiğerini | tahrik ük- lerler. Memleketi paylaşan iki fır- kadan birinin hükümet mevkiinde olduğu müddetçe, ilân edilmiş ve elde edilmiş olan adam hak- ları tuhaf bir surette tozlanır ve harap olur, Ekalliyet firkasının da, ekse- riyet fırkası olur olmaz, daha o günden ayni zihniyeti iktisap edeceği, ayni suretle muhakeme eyliyeceği, ayni şekilde konuşa- cağı, ayni veçhile hareket ede ceği ve müşterileri tarafından ayni şiddetle tahrik edilip bil- mukabele ayni hararetle onları töhrik” eyliyeceği * ve hükümet menfaatına elde edilen neticeleri şimdi Kendi menfaatları oldu- ğu için hiç bir * zaman feda © etmiyeceği ve bili- kis, umumi hürriyetlerden adam haklarından ve bunların temina- tından ne kalmışsa ayni istika- mette bunlara hücum eyliyeceği düşünülürse, parlemanter siste- minin muayyen bir müddet mun- tazam ve normal şeklinde tatbi- kinden sonra bir o memlekette hürriyet namına bir şey kalip kalmıyacağı takdir olunabilir. Adam haklarile şahsi hürri- etlerin milli din hükmüne girdi- ğı bir memlekette tatbik edil- miyen parlâmehto sistemi, adam haklarının ve hürriyetin en ta- haenaleyh parlemento hâkimiyeti | Belediye reisi “Sezai beyin istifa edeceği hakkında son gün- lerde bazı gazetelerde görülen neşriyat üzerine dün bir muhar- ririmiz Sezai beyi ziyaret ederek kendilerinden bu şayia hakkın- daki fikirlerini sormuşlardır. Se zai bey bu hususta demişlerdir ki: — Şahsi menfaatlerim ve şahsi işlerim memleket umurile uzun müddet meşgul olmama müsait" değildir. Hidayet B. Dün gece tekrar Menemene gitti Menemen hâdisesi etrafında adli tahkikat devam eylemekte- dir..Dün öğleden sonra şebri- miz müddei umumisi , Hidayet bey Menemene gitmiş ve tahki- kat ile bizzat meşgul © olarak dün akşam © avdet — eylemişti. Fakat dün gece yarısından son- ra aldığı telgrafı üzerine gece saat ikide -otomo- ille derhal (o Menemene| git miştir. Telgrafın. mahiyeti mamış ise de dahiliye | vekili Şükrü Kaya beyin bu / akşam Menemende bulunacağına, göre mühim anlaşıla- tahkikatın ikmalile © alâkadar bulunduğu — zannedilmektedir . Vali Kâzım opaşada bu gün Menemene gitmiştir. Menemen tahkikatı Yarın mazntnm- lar İzmire nakledilecek Şehrimizdeki eski * tekkelere mensup ve bilhassa Nakişbendi tarikatı. saliklerinden bazı şeyh- lerin polisce isimleri alıhmış. ve hüviyetleri tahkik ve tef miştir. Polis siyasi memurları bu işle ehemmiyetli bir şekilde alâkadar olmaktadırlar. Mencmendeki hâ- dise -maznunlarının yarın İzmire nakil ve tahkikata burada deyam edileceği söylenmektedir. . Bir taarruz Hâdisenin . sebebi kıskançlıktır Dün gece saat yirmi iki fad- delerinde Şehitlerde Topçu 80 kağında ikamet eden Mehmet ağanın hanesine ârabacı Musta- fa oğlu Hayri ile refiki Yaşa taarruz etmişler ve Mehmet ağa nın kerimesi Feride hanımi bi- çakla hafif surette yaralamışlar- dır. Hâdisenin sebebi bir ; kıs- Kançlık meselesidir. Mütecaviz- ler yakalanmışlardır. Kurumuş ağaçlar Kemalpaşa ormanlarından getirilen çinar ağaçları o Gazi bulvarindaki « kurumuş ağaçların yerine dikilmeğe başlanmıştır. Altayın Atina : seyahati Futbolcularımız yarından “sonra gidiyor 'Atinada “dostane futbol maç. larına" dâvetli “olan Altay Kulü- bümüzün kıymetli oyuncuları sa- İl günü İmanımızdan” müfarakat edecek olan * “ “Filipo Grimâni,, Vapurile Pireye ve Atinaya, ha- bit düşmanıdır. bundan doğari Her adam, öm- — Bitmedi — reket edecekler ve © çarşamba günü Atinada bulunacaklardır. a Belediye reisi Sezai bey Yorgunluktan ve hususi işlerinin çokluğundan istifaya karar verdi Büyüklerim" ve efkârı unumi- ye beni bu işten affederlerse memnun olacağım, Fakat henüz takarrür etmiş birşey yoktur. Ben memleketim için çok ça- lıştım. Hizmetimi ifa ettim zan- ediyorum. . Gazetelerde istifam için bazı. sebepler gösteriliyor, bunların hiç birisinin aslı yok- tur. Sebep yorgunluğum ve hu- susi işlerimin gösterdiği zaruret- tir, Şehit Koblay bey Maarif vekâleti- nin bir tamimi Menemende alçak mürteciler tarafından şehit edilen muazzez Koblay beyin hatırasını tebcilen Maarif vekâletinden Maarit ida- relerine ve mekteplere atideki tamim gönderilmiştir; “ Birkaç müfsidin Menemen- de ika etmek istediği irticai hareket, kendi karşısında Cum- bariyet kuvvetlerile beraber geç liğide buldu. Bu vak'ada Türk gençliğini hayatile temsil eden Menemen Zafer ilk mektebi mu- alimlerinden (muhterem şehit Koplay beyin kıymetli hatırasını! istiklâlini . kurtaran ve büyük müncimizin eserine büyük bir, merbutiyet ve. muhabbetle bağlı olan büyük Türk milletinin fert- İri sıfatile talebe ve hocaları- mızdan mürekkep bütün maarif! ailemiz de hürmetlerle taziz eder efendim. Otomobil yarışı yaparken Şoförler birbirine girdi- ler, bir. yaralı var Dün gece Eşrefpaşaya yolcu taşiyan otomobillerden (278) nu- marâli' İbrahim Zeki *dfendihin| resindeki otomobil ile 3 “nu- maralı Münir efendinin idare: sindeki otomobil yolda yarış: tutuşmuşlar, içlerinde yolcu bu: lunduğu halde mecnunane-hare- ketlerinden © vazgeçmemişlerdir. Bir defa birisi diğer defa obirisi öne göçmiş bu minval “üzere Eşrefpaşaya; çıkmışlardır. Avdet te yine yarışa başlamışlar, fakat bu defa Münir efendi sinirlene- rek Eşrefpaşa Belediye mihtaka- Sını geçince otomobilini yan çe- virmek” suretile © yolu kapamış İbrahım Zeki efendiyi tevekkufa mecbur — kılmıştır. Bu yüzden iki soför arasında kavgo başla- miş Münir efendi bir demir par çasile İbrahim Zeki efendinin kafasına vurmuş başından ve kolundan yaralamıştır. Mecruh. memleket hastarle- sine kaldırılmış ve Münir tevkif olunmuştur. Bir hakaret davası Adnan bey Zeynel Besim bey. aleyhine dava açtı “-Son'Posta ,, refikimizin İzmir muhabiri Adnan bey “Hiz- met , gazetesi sabık sahip ve başmuharriri Zeynel Besim bey aleyhine bir hakaret davasi ika- me eylemişti. Bu baptaki ilk tahkikat hitambulmuş ve son tahkikatın açılmasına karar ve- rilmiştir. Davanın rüyetine bugün asliye ceza mahkemesinde baş- lanacaktır. MEMLEKET HABERLERİ İntiharmı, cinayet mi? Dün gece bir! uçukta Damlacıktı| patlıyan bir silâh genç bir kadın yaraladı. Hürmüz ifade ver- meğe muktedir değil Bir silâh sesi Dün gece memleket hasta- nesi arkasında: damlacık yoku- şunda gece yarısından bir buçuk saat sonra geçen bir kaç kişi evlerin birisinden bir silâh sesi işitmişler ve keyfiyeti bekçiye haber © vermişle Bekçi de hâdiseyi polislere ihbar eylemiş silâh sesi işidilen ev. tabarri olunmuştur. Bu ev. eski umumhaneciler- den mesleğini . “terk eyleyen Emine: ; hanıma aittir. | Emine hanım. «polislerle © karşılaşınca evvelâ evinde! silâh atılmadığın hiç bir şey olmadığını söylemiş- tir. Fakat hane sahibinin telâ- şından bir şeyler | sezmişler ve evi taharri eylemişlerdir. Minder üzerinde yatan katlın Bu esnada minder üzerine uzanmış genç bir kadının vaziyeti şüpheyi davet “eylemiş bayğın bir halde yatan kadinin yaralı olduğu görülmüştür. Yirmi" iki yaşlarında Hürmüz ismindeki bu kadın ayni zamanda sarhoş bu- lunuyodur. Odada müthiş kir rakı kokusu vardı. Mesele tamik olununca, Emine hanim“ Hürmüzün * sarhoşlukla ihar &ylediğini kendi kendisini vurduğunu söylemiştir. Hürmüz, Eminenin hemşiresi olüp o akşâm için mezkür eve müsafireten gelmişti Bir de erkek var: Ayni gece “mezkür hanede Emine hahımın * teyzezadesi va purlarda ateşçilik Et fiyatları Kuzu 100, Koyun 80. Da- na 50 kurüşa satılacak Dün akşam Sezai beyin riya- setinde toplanun belediye daimi ençümeni şehire ait muhtelif eri tetkik ve karara rapt et: iştir. Bu meyanda son zamarilarda havaların müsait (gitmesinden “İmülhakatta et fiyatlarının düş- tüğü tesbit olunmuş ve İzmirde- de, et fiyatlerinin endirilmesine ve kuzu etinin yüz, koyunun 80 ve Dana inde ; elli kuruşa tenziline karar vermiştir. İntihar mı etti? Gaip bir genç aranıyor Tepecikte mukim, Hayrettin bey oğlu Hayri bey isminde bir genç üç gündenberi - gaip bu- Hayri bey ailesine ektupta intih; ve kendisini denize atarak hayatına nihayet vereceğini bildildirmiştir. Gencin ailesi büyük bir en- dişe ile karakola müracaat ede- rek keyfiyeti - bildirmişler ve taharriyat yapılmasını / rica et- mişlerdir. Zabıtaca Hayri bey, veya intihar (etmişse cesedi aranılmaktadır. Gazi bulvarı Methaline dört lâmbalı bir sütun konacak Gazi bulvarının birinci kor- donda: yapılan kavsin ortasına çok lâmbalı ve çok ziyalı “ bir sütunun © merkezi için vuku bu- lan; talep encümence kabul edil miştir. Şükrü efendi naminda biri j,| bulunuyordu. Cinayetin bu zağ tarafından ika edilmiş bulunmı. sından da zabıta şüphe ederelj her ikisini tevkif “eylemiş | Hürmüzü o hastaneye nakletij. miştir, Mecruh ifade veremıyo; Tevkif edilenler Hürmüzü intiharından bahseyliyorlar. F.. kat mecruh kadın hâlâşu dı. kikaya kadar baygın bir haldj bulunup kendisine gelemediği, den ifade vermeğe © muktedif olamamaktadır. Tıbbı adli Şakiy bey tarafından muayenesi ic edilmiş ve hayatı. çök tehlikeli görülmüştür. Hâdise son dali kaya kadar esrarlengiz mahiye tini muhafaza eyliyor. Madesi alınanla Civar komşulardan ve ilk si lâh s denler yirmi kişini cek bir şey söylememişlerdir. Tahminlere gör Dün akşam erkenden işidile seslere göre bu evde dün gec bir eğlenti tertip edilmiş, ra masaları kurulmuş, -şakılar söy lenmişti. Binaenaleyh. eğlentin devamı esnasında tâhaddüs eş miş bir kıskançlık yüzünden bi cinayetle neticelenmiş bulunma: büyük bir ihtimal dahilinde gö rülmektedir. Maamafih - Hürmü hanımın kendisine gelmesile söy liyeceği bir kaç kelime vak'anı esrarengiz mahiyetini tenvir e: bilecektir. 06 dan Sonra Iştenen cinaye tinmuhakemesi Tamaşalıkta, niahallo kalır sinde 66 oyunundan sonra Neşe ismindeki genci bıçakla öldür Yakubun dün, ağır coza malik inesinde “ muhakemesine | deva edilmiştir. Göçen celsede ili makamı, mazmun “ti talepi etmiş" “ve:dünkür caheli vekili * müdafi” “tarafından wütün müdafaası kalmıştı buzutu — mahkemeye çıka mazitun yekiline haber vereme diğinden bugün hazır “Bulun dığını ve müdafaası hazirlannal için bir kaç gün müsaade edilmej i istemiş ve mahkeme, haki müdafaanın kutsiyetine meb son defa olarak mubükemesi kânunusaniye © talik etmi Dünkü — celsede de bermut! maznun ve verese taraftarı" kadın ve erkekler mahkev! salonunu, doldurmuşlardı IŞ civarı Yusuf oğlu ba! No: 11 Her türlü muameles..i Takip: Sür'at Netice' Ucuz Dikiş SON MODA ELbiSE «15» LI Yenikavaflar --Şirket bular (AHMET SAKİ ) Terzihanei! N. 45 (24)