31 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

i i ği â Avrupada sınırlar değişemez Bulgarlarla Macarların is tedikleri hukuk müsavatı (Başı i inci sahifede) muştur. Tuna andlaşması ise bugün- kü sırlar için mütekebil bir garan- ti kaydı ihtiva edecektir. Muzhede - dirler, Bu ili zümreye göre, Alman- yanın her hangi bir şuursuz hareketi- ne mâni olmak için, en iyi çare şark ve Tuna misaldarının suratle aktidir. lerin tağili hareketinin önüne £€ç6 - Siresa toplantısma: arefesinde, Fran sa ve küçük itilâf devlet adamlar. da böyle tam bir fikir uygunluğu görmek insana kuvvet veriyor. Eko dö Pari de diyor kit — Fransa küçük itilif ve Balkan itilâfı arasındaki iş birliğinin faydalı bir surette devam edebilmesi, Paris- le Moskovanm, müştereken sulhu ko- rumağa karar vermelerine bağlıdır. sulhu kurtarmak dileyen uluslar bir- liğinde eksik halkalardan biri budur. Bunun diğer eksiği ise, henüz baş- layıp ta kat'i şekline girememiş olan Tialya - Küşük itilaf karşılığıdır. Framuz diplomasisinin gayretleri bu iki noktaya matuf olmalıdır. cek olan bu şartım küçük anlaşma mü messillerile Bay Titüleskoyu tama- men tatminettiği söylenmektedir. Şark andlaşması PARIS, 30 (A.A) — Matbust, Titülesko ile Bay Laval arasmdaki tam mutabalesta işaret ediyorlar. Pöti Parizyen diyor ki: — Küçük itilif ile Balkan itilaf, Londra protokolünde derpiş edilen kollektif emniyet sisteminin hararet- Ki taraftarlarıdırlar ve bunun, bir an evvel tahakkuk etmesini dilemekte - Bay Ede'nin Rusyadaki temas- ları faydalı odu (Bayt 4 ini sahilede) kn ve İngiltere rasında bir galaya ya- Mame çok faydakökiu ime göre, cevap verilmiştir. Ve bu hakundan MMS ziyareti çok faydalı ve müsmir olmuş - tur, Söylendiğine möre, dün öğleden son- LONDRA, 30 (A.A.) — Bay Eden | idarecileri arasmda S Li atlı eki 5 Bay Eden bugün, Bay Litvinwi yarın akşam Varşoraya hareket edecek. tir. Sovyet muhtelif gö - rün üze yapılacağı hakkında Bay Eden tiyatroda müttefiktirler. MOSKOVA, 30 (A.A.) — Röyter Gazete muhabirleri, Sovyetlerin bu | muhabirinden: a eme inkişafı için bariz arzu- Dün akşam Belet tiyatrosunda veri- İarmı kaydetmekte ve tahakkuku bir gok len gala müsameresinde bulunmak üze- ve salona girdiği vakit Bay Eden halk tarafından heyecanlı ve ani bir tezahü- bağlı olan büyük iç prog- leri Bütün seyirciler, dakikalarca Bay etmektedirler. Bunun için ise Edeni alkışl , sonra orkestra | teşriki mosaisi giliz ulusal marşı ile uluslar arası mar- 'Bay Edenin Sovyet politikmstnın muh | şın çalmıştır. Almanyanın istedikleri B:Hitler: “Avusturyanın ilhakı gayri kabili içtinap bir iştir.,, demiş Almanyanın Rusyadan endişesi LONDRA, 30 (A.A) — Havas mu. | hafaza maksadına matuf her türlü and hirinden: 3 laşmada, Berlindeki kadar Romanın da nüfuzunun tahdit edilmesi ve ileride A- ve Fransa ile hava müsavatı i- Bemckte ve bunun için de bu iki devle- Gn Sovyet Rusyanın hava kuvvetlerine hiç değilse, muadil kuvvet bulundar - muştur, Bay Hitler, bu rakamda her tür 18 tenzilin, diğer Avrupa ordularından 7 perma çe ibeas etmiştir Bununla —saber, Almanyanın böy- te bir tenzil razı olması, Avrupa kıta sında mütehaşşid Sovyet ordusu mev - cudunun Alman ordusu mevcudunu geç- nemesile meşruttur. Araziye gelince, Almanya, Balçika, Hollnda ve Fransa ile kendi araların - daki hudutların kat'i mahiyetini teslim, Zamnadildiğine göre, o Almanyanın Polonya koridorunun kaldırılmasını ve Bay Hitler, ayni zamanda, Litvan- yanın orada yerleşik bulunan Alman. ların müesses daha — ziyade riayetkâr olması şartile, bu devletle bir ademi tecavüz andlaşması aktet - mek niyetini izhar etmiştir. Ancak dip- lomatik mahafil, bu tasavvurda, Al - manyanın indelhace Litvanyada her ban gi bir müdahalesini tesbil elinek mak- sadinı görmektedirler Avusturya meselesinde, Bay Hitler Alman - Avuslurya birleşmesinin gayri kabili içtinap bir keyfiyet olduğunu ve şünkü Avusturyada kendi taraftarlarının kahir bir ekseriyet (teşkil eyiediklerini söylemiştir. Mumaileyh, Avusturya © işlerinde ltalyanın müdahalelerinden şikâyet et- miş ve Avusturyanın tamamiyetini mu- vusturya uluşunun izhar edebileceği Al manya ile birleşmek arzularının da he- saba katılması lâzım geleceğini söyle- miştir Diğer araftan Almanya, garpte bir karşılıklı müzaheret andlaşması aktine hazırdır. Ancak, Sovyetleri de ihtiva Alman zimamdarları, şarki Avrupa- da mevcut iki taraflı uzlaşmaların tak- viyesini 've hattâ yeniden böyle iki ta- raflı uzlaşmaların akdini tavsiye etmek- tedirler Nihayet, Almanya müstemlekâtma malik olmak hakkını da iddia etmiştir. Almanya, ancak bu sayılan müddeiyatın kabul ve tatmini şartiledir ki, Cenev - reye avdetini derpiş edebilecektir. Ingilk nazırları, Almanya ile Ingil- tere arasında bir itilâE akdi hakkında Bay Hitler tarafından ileri sürülen tek- li€ üzerinde durmamışlardır . Avusturya gazete leri ne yazıyorlar VİYANA, 30 (A-A.) — Bay Hitle rin Avusturya meselesinde almış oldu- ğu vaziyet, Viyana matbuatınn protes- tolarına sebep olmaktadır. bağlamıştır Krallık taraftarı matbuat, Hitleriz- me ve anlaşmaya karşı yegâne mües - sir ve devamlı kale olarak tavsif ettiği krallık meselesinin süratle hallinin hü - zumunu yazmaktadır. Romanın &elâkkileri ile Berlinin telâk- kileri arasmda uçsuz bucaksız bir uçu- rum vardır. Bay Hitler, ikinci Alman devletine karşı aldığı vaziyet ile Alman eserine büyük bir zarar vermektedir. “Viner Jourmal” Berlin görüşme - rinin iflâs edişinin Fransız - Sovyet dostluğuna sebep olduğunu yazmakta. dar. Sovyet Rusya, Almanya tarafından Avrupa ulusları abenginde kendisine e edilen şerefli mevkii kaçırmaya» İn e die ki Berlin, bir vaka oldu, Moskova ise bir hâdise olacaktır, Bursada Yeşil müzesi Mısır Sultanının değerli kur'an BURSA, (Milliyet) — Tarihi ve mimari kıymetleri #ibarile bir- çok kimselerin uğrağı olan Yeşil- cami ve türbesinden başka şehri - mizde üçüncü bir eser daha Yeşil deki medreseyi göstermek herhal- de faydalı bir bilgi olur düşünce - sindeyim. Evvelce, asker kaçağı işsiz softaların solukluğunu yapan bu yer,Atatürk Türkiyesinin büyük himmetlerile müzeye çevrilmiş, şeh rin dört bucağından gelen birçok eserlerle süslenerek oldukça zen - gin bir meşher haline Roma ve Bizans devirlerini tanı - tan heykellerden başka gene, eski devirlere ait birtakım eserler, elle yazılmış kitaplar, tesbihler, altın kakmalı pala ve benzerleri gibi da ha birçok eserler bulunmaktadır. Türk çezginlerinden başka, dış memleketlerden gelenlerden bir - çoğunun bu yerlere uğramaması ve bu eserler üzerinde inceden in- ceye araştırmalar yapmamaları ka bil değildir. Yalnız, içine topladı - ğı bu kıymetli eserlerle oldukça bir varlık haline konulan müzenin tek bir noksanı var: Düzgünsüz - lük... Düzgünsüzlük dediğim 2a - man sakın heykellerin sıralanma - sı, müze bahçesine ektirilen çiçek- lerim dizilme tarzı gibi düzgü! lükler hâtıra gelmesin!. Çünkü; yukarıda sıraladığım bu işlerden bir yıl önce Bursaya gelen İstan - bullu bir gazeteci arkadaş bahset- miş, bunların düzeltilmesi için yaz dığı bir yazı ile de lâzrmgelenlerin dikkat gözünü açmağa çalışmıştı. Benim burada anlatmak istediğim Ken düzgünsüzlük şeklidir. ibi mi diyeceksniz? Bu baş - bir hikâyedir, Anlatayım: ei göre, vaktile Evkaf müdürlüğü tarafından Bursa mü - İ zesine birçok kıymetli eserler ve - rilmiş. Bunlar arasında Mısır sul - tanlarından Berkokun armağanı olan yerde kuran varmış. Müzenin tamiri sırasında baha Örnek bir Evkaf idaresi Diyarbekir Evkafı yep yeni bir zihniyetle çalışıyor DİYARBEKİR, (Milliyet) — Şa- rımız evkaf idaresi büyük bir gay- retle çalışmaktadır. Bir zamanlar yalnız dini müesseselerin bekcisi olan bu idarenin bugün ulusal mü- €sseselerimizin tekâmülü ve fayda- k işlerimizin kuvvetlenmesi için a- zami surette yardım etmeğe başla- dığını görmekle iftihar ediyoruz. Diyarbekir evkaf idaresi Şarm hayati bir ihtiyaci olan Hamruvat suyunun demir borularla Şar'a akı- tılması için 60 bin lira kadar yar - dımda bulunmuş, dağ ve Mardin kapılarındaki mezarlıkları kaldır- mak suretNe memleketin sıhhi ve bedit güzelliğine yardım etmiştir. Bundan başka bu idare kendi gaye- si dahilinde de çok faydalı işler görmüştür. Bunlar arasında: Berbad bir vaziyette bulunan var kıf akarlar yeni biçimde tamir edil- miş ve Bağdat caddesinde sira yirmi mağaza ve birçok dükkân pılmıştır. Melik Ahmet önde Ablak mescidi yıkılacak bir vazi- yette olduğu için ortadan kaldırıl- mış ve yerine güzel bir park yaptı” rılmuştır. Eski eserlerden Behram Paşa ca- miini eski vaziyetine halel gelme - mek üzere tamir ve bundan altı yıl önce Yıldırım çarpmasile yıkılan minaresi tamir edilmiştir. Evkaf i- daresi bunlardan başka bütün mi- tarafından idare edilen vakıf akar- larma el koymuş, sui istimalleri gö- rülen mütevellilerin ellerinden aka- retleri almıştır. Denizli daimi encümeni DENİZLİ, (Milliyet) — Genel cümen üyeleri seçimi yapıldı. Ne- ticede şu dört kişi kazandr. Davas üyesi Mehmet, © Acıpayam üyesi Faik, Boldan üyesi: Cemal, Çal ü- yesi Abdurrahman. Bunlardan B. Mehmet geçen sene de Encümen üyesi idi. Diğer üçü bu sene encü- mene girmişlerdir. armağan ettiği acaba ne oldu? da değeri olmayan bu eserler her nasılsa müze tavanınm bir köşesi- ne atılmış. Aylar yılları ile - ğr, yağmurlar ortalığı sellere boğ- duğu sıralarda dahi zavallı bir hal de bırakılmış olan bu kitapların hatırını sormak bile kimsenin ak - lından geçmemi Günün birinde nedense müze idaresinde bir devşirmeye lüzum görülmüş. Alıp verme (teslim te - sellüm) işinde müzenin başkanı olan zat alâkalanmadığı için bu iş te hademeler arasmda yapılmış. Müze başkan ayrıca dıvar inşası, lâhit nakilleri ve satm alınan çi - çek tohumları için sarfedilen fazla para işlerine karşı da göz yummuş. Yahut yummu lüzum görmüş... Fakat, gene günün birinde müze ile türbenin hademe ve bahçıvan- lığını yapan altımışlık bir ihtiya - rm: — Müzede artık eskilere rağ - bet kalmadı. Dışarı!. Sözile işinden çıkarılması, hade mein de hakkımı aramak için yük sek makamlara gitmesi, bütün bu yazdıklarımın birçoğunu meydana çıkarmış, yapılan araştırma ve ele- mede mesullerin 1609 numaral ka nunla müddeiumumiliğe verilmesi kararlaşmıştır. Doğrudan doğruya (suiistimal) suçile #meye ve rilen müze müdürünün böyle bir «uçu işleyip işlemediğini bilmiyo- rum. Bunu, Cümhuriyet mahkeme- leri kuşku yok ki meydana çıka - racaktır. Yalnız, Berkok'un arma- ğan ettiği ve yirmibeş bin İngiliz lirası değerinde olduğu söylenen bu kitabla diğer eserlerin henüz meydana çıkmayışı ile müze mü rünün üstüne aldığı işlerle uğri makta fazla ihmalkârlrk gösterdi- ği anlaşılmaktadır. Gene öğrendi- ime göre, bu işlerle uğraşmak için vilâyetçe hususi bir komisyon teş kil edilmiş, eldeki listeye nazaran müzeye ait eserler hakkında araş - tırmalarma başlamıştır. Hatputta büyük bir umran faaliyeti var HARPUT, (Milliyet) — Mille- timizin kültür kaynağı olan hal- kevlerimizin iki, üç senede başar- dığı işler göğsümüzü kabartıyor. Harput nahiyesinde yeni bir hal- kevinin açılması iyi bir çalışma e- seridir, Bu halkevinin inşasma ge- çen sene başlanmıştır, geri kalan aksamın önümüzdeki mevsimde bi- Hrilmesine | çalışılıyor. o Dokuz vi çalışmasına ait odaları, umumi toplantı, müsamere ve kon- ferans salonlarile evimiz cidden büyük bir varlık olacaktır. Bunla- rı görünce nüfusu 300 den fazla olan kazalarımızda şu mevsimler- de birer halkevi inşasına başlanıl- masını kaymakamlarımızdan dile- lemekten insan kendisini alamıyor. Harput tarihi kıymetini kaybe- dince ın harap olmuş, mak emeli kaç sara Dry e zengin rek asri büyük bir deri fabrikası açmıştır. Yakın vilâyet ve kazalara fazla ihracat yapılarak kârlı neticeler düzel elin bej yur üzelmesil larput bağ ve lerine evler yapılarak meyve ve ziraat verimleri | artmıştır. Eski eserler cihetinden değeri fazla o- lan Sarahatun, Kurşunlu, Ulu ca- milerle Kale, Meryek mabedi her- kesin istifadesine arzedilmiştir. Harputun tabii teşekkülâtile ma- Tüf buzluğu, Yarıçavuşsuyu tan - zim ve büyük yolları tamir edilerek hamam ve çarşı işleri de düzeltil- miştir. Elâzize gelen muhacirler Harputa yerleştirilerek sıhhi köy evleri yaptırılmaya başlanmıştır. Bitirilmek üzere olan halkevi açı- larak Cümhuriyet meydanı yapıl. mıştır. Ortasına güzel kaide üstün- de Atatürkün heykeli dikilecektir. Edirne umumi meclisi işini bitirdi EDİRNE, (Milliyet) — Kırk beş gündenberi çalışmasına de- vam etmekte bulunan Edirne vi- lâyeti umumi meclisi dün geç vak- te kadar çalışarak maarif, nafsa, sıhhat, müteferrik ve fevkalâde bütçelerini müzakere ve kabul et- tikten ve daimi encümen azalık - larma ait seçimi bitirdikten sonra vali Salim Özdemir Günday'ın kı- Köylü için yaptırılacak ev tipi nasıl olmalıdır? Mimarlar Halkevinin bazı şartlarına itiraz ediyorlar.Köycülük şubesi reiside mimarlardan fedakârlık istiyor ması,, ki bu biraz şsirane olan bir ha- Halkevlerinin köy evleri tipleri ve projeleri hakkında Türk mimarları ari- sında açmış olduğu müsabaka etrafın- da dün de bazı mimarlarınızla konuş” tuk, Güzel Sanatlar Akademisi mebani profesörü Bay Arif Hikmet Holtay di yor kir —“ Halkevinin böyle bir müsabaka. sından şimdi haberdar oluyorum. Ve görüyorum ki çok güzel düşünülmüş bir tertiptir. Ancak bu şartları daha serbest bırakmak muvafık olurdu. Halevinin tercih | şartlarından © lan: sıhhi şartiar, malzeme ve teknik noktasından köylünün kendi elile yapa” bilmesi gibi iki maddesi gayet müm - kün olmakin beraber, diğerleri mahalli telkiklere ihtiyaç gösteren ve bir proy- lem teşkil öden mühim kısmılardır. Meselâ ucuz olmak meselesi: Bu, her muntakaya göre değişebilir. Bir yerde muayyen bir miktara o çıkan bir tip, ayni olmak üzere diğer bir mmtakada daha çok pahalıya mmalolabilir. Bunun için araziyi, malz,“.csini, nakliyat şart larını düşünmek ve bilmek icap eder. Bununla beraber ikiime uyması, lâzım- dır ki bu da ayrı ayrı muntakalâra göre tipleri değiştirmek zarurelini ihdas © der. Sonra iklimi, araziyi, köylünün ya şayış ve zevkini bilmeden, Türk zevk ve karakterine uyar tipler e mümkün olamaz. Ve en mühim cihet Türk zevk ve karakterine “e - lik meselesidir. Çünkü bugün Türk zevk ve karakte- ri her sahada inkilip geçiriyor. Bu hu- susta; mahalli “tetkiklerden alınacak nokta, belki yalnız yaşayışa, uygunluk ciheti olacaktır. Masmasıh formü de vücude getiren evvelâ yaşayış tarzı ve sonra da iklimdir. Bunlar tetkik edilir de fenni ve asri terakkiyat ile telif ©- dilirse bugünkü zevke uyar tipler ken diliğinden vücude getirilmiş olur . Halkevlerinin mümarları tenvir etme- 6i icap eder, tâ ki mimar bilmediği ve ta munadığı köylüyü birdenbire eski tabiat ve itiyailarından ayırarak, kendisinden beklenilen #pin çök ayrı ve aykırı bir şeklini yapmasın. Bu işin tek bir ilâcı vardır: Her vi. Jöyete; o da en asgarı olarak; bir mimar göndermektir. Eğer böyle bir ve ya yapıdır sa bu gibi zamanlarda dalma raporları müzahir bir yardımcı lk her zaman ve her sususla işe yarar bi- rer malümat memba: olur. Bay Mimar Hüsnüye göre Bay mimar Hüsnü diyor ki: — Bu tertip ufak mikyasta bir mü- sabakadan ibaret olmakla beraber söy- denecek bir hayli söz bulunabilir , Meselâ her zamaa olduğu gibi bura- “Türk zevk ve karakterine u - Türk zevk ve karakteri demek nedir Evvelâ bunu anlamak icap eder. yalden ibarettir. Çünkü her şeyden ev- vel bilgi ve fen meselesi olan böyle bir işi köylünün yapması, yapabilmesi ve dereceye kadar doğrudur? Sonra mimarlarımızdan iki münferit Sip in tenirken, arazi hakkımda biç bir verilmiyor. Bu nakıstır. Çünkü ön Sadi düz, kapalı, ağaclık arazide glmmsim göre tipleri başka başka 0 taş meselesi, ihtiyaç cihetleri de mühimdir. Ahır, samanlık, gibi köylüye her şeyden evvel lüzum olan ve hayvan- larmın en belli başlı ibtiyacını teşkil © den kısımlar nasıl ve nerede olmalıdır? Bütün bunlar bilinmesi lizen gelen ci- Hülüsa diyebilirim ki, mimar; behe- mehal araziyi görmeli ve ona göre tipi- ni yaratmalıdır.,, Bay Zeki Sayâra göre Güzel sanatlar birliği umumi kâtibi Bay Zeki Sayâr diyor ki : — Halkevinin tertip ettiği bu kon- kur; Istanbul ve civarları köyleri için dar bir çerçeveye almış mahdut bir müsabakadan ibaretii Ba bakla olalı. böyle bir umu- mesel yültmeki pine inhisar eden bir hususiyet görü - yoruz. Binaenaleyh buna umumiyet verme- melidir. Esasen böyle bir şekilde ve umumiyet ifade eder bir konkur da ya- lamaz. p Çünkü, Türkiye geniştir ve iklim gok mütehaliftir. Her ayrı mtakada ayrı ayrı öplere ihtiyaç vardır. Biz bu ufak işte köycülük kastın göremiyoruz. Çünkü o iş; büyük bir büro ve teknik işidir. Ve çok geniştir. Bu müsabaka ise Istanbul | civarı ve köylerine aittir, Köycülük şurbesi reisi fedakârlık istiyor Halkevi köycülük şubesi reisi avu- kat Bay İsmail Şevket diyor ki: —“ Bütün bu serdedilen mütaleale ra karşı söylenecek bir söz vardır: “Fe dakik, Çünkü: Halkevi bütün gayret ve didinmeleri arasında köylerini ve köylü lerimi evine v kadar düşünür- la şeyler beldememesi ve vaz olsun fedakârlık neleri Hmeder Biz bu hususta gazetelerden ve mi- muyoruz demektir.,, buren — bırakmakla ve kazanç içim giç yaz şim vi - İlk önce tonajmık. Ezan Seni © |'tarının tesbiti İsteniyor sa bir ayrılış söylevile mesaisine nihayet yermiştir. D Daimi encümen Ekrem Demiray, Keneler Fuat Ozan, Uzunköprüden Vahit Ye - nilmez, Keşandan Arif Ödöl se - gilmiştir. - Kırklareli Halkevi tarafından aylık bir mecmuanın çıkarılması kararlaştırılmıştır. ta'vapurculuğumuz için çok zarar. * Kirklareli vilâyeti © orman pe aram şa oi müdürlüğü Edirneye nakledilmiş- | bugünkü şekilde yüzde 40 ve yüzde tr. $0 olarak bağlanmamış kökünden il E ler. Kırşehrinde kılık değişimi a Diğer arafta Mayer şirketi Bu umumi heyetin idare şaeclişine ver KRŞEMIR, ir) Be, | iymmırlmcanıne HÜ arimara, elbirliğiyle çariafilir || Mel çıkararak manto giymeğe karar şen bir muharririmize: vermişlerdir. Kadınlarımızın bu yerinde söz birliğini yaptıkları top- — Biz bu iş için Ekonomi Bakcanle ğına müracaat ettik. Şimdi de yeni bir lantıda şehir bandosu da saatlerce birçok parçalar çalmıştır. (Başı 1 inci sahitede) zumsuz bir rekabet doğuracağını söy- Tüyorlar. Dün görüştüğümüz bir zat bu bası söylemiştir: ğişirse iş gene eski vapurcular reka- betine döner... Bu da Mi Yazla proje hazırlıyoruz. Bu projeyi de göm dereceğiz. Noktai nazarımızı pro) esaslı olarak demiştir »