31 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Attsiklopedisi ncı cüzü çıktı Uzak Doğunun Ingitteresi: Japonya! ünkü yazımızda Japonyanm Avrupa işlerinde oynadığı bazı rollere dokunmuştuk: Lehistan, eğer Rusyaya karşı Avrupada bir savaş çıkarılırsa Japonyanın da bu ulkeyi Doğu yanından sıkıştırmak üzere bu savaşa katılacağına inanmış veya inandırılmıştır. Japonların Avrupada bu işle ilgisi (alâkası) olan ülkeler yanmda bu türlü propagandalar yapmış olmaları oranlanabilir. Japonyanın bu türlü çalışmalarla kovalamış olacağı vargı açıktır: Rusyayı Batı sınırlarına sürerek Uzak Doğuda bütün bütün engelsiz kalmak. Fakat Avrupada gerçek bir savaş çıksa Japonya bunu fırsat sayarak o da Doğudan Rusyaya karşı saldırışlara girişir mi? Işte burası çok kuşkuludur. Avrupada Japonyanın el altından yürüttüğü bu türlü propagandalara kananlar şunu bilmiyorlar ki eğer Japonya bazı Avrupa uluşlarını Rusya aleyhine kışkırtıyorsa bu, kendi düşünceleri üzerinde yürürken kendisinin Rusya ile uğraşmak zorluğundan kurtulması, demek Rusya ile herhangi bir savaşa girmemesi içindir. Çünkü Uzak Doğu Ingilteresi olan Japonyanın orada Rusya ile uğraşmaktan ve savaşmaktan daha ileri değerde gördüğü başka ve büyük işleri vardır. Japonyaya göre son kurduğu Mançuko ımparatorluğundan sonra Çinin kendisini bir halayola koymak lâzım gelıyor. Bu büyük işin çok karşı koyanları bulunduğu gibi yakın ve uzak çok zorlukları da vardır. Japonyanın geleceği bu işin güzel bir yöntemde düzeltilmesine bağlanmıştır. Japonyaya Uzak Doğunun Ingilteresi dedik. Bu benzetişin akla yakın birçok sebebleri ortadadır. IIkönce Asyanın doğusunda Japonya, Avrupanın batısındaki Ingiltere gibi adalar üzerinde yaşıyan bir uluştur. Avrupanın bütün tekniğini alan bu yeni Ingiltere, Avrupa Ingilteresinin Avrupada oynadığı role benzer bir rol olarak Asyada başat bir ayırdac (hâkim bir hakem) rolünü oynamak istiyor. Çin işleri dolayısUe bunu açıkça da söyledi: Buralarda herkesten önce benim hükmüm geçer dedi. Halbuki Çinde açıkkapı siyasasma dayanan bütün dünya uluşlarınm ilişiği vardır. Japonya şimdilik sözle de olsa bütün bu uluşlara meydan okumuş bulundu, ve bu iş bütün dünyada şaşırtıcı bir kızgınlık uyandırdı. Dünyanın büyük uluşları Japonya ile yapılabilecek bir savaşı evirdiler çevirdiler. Şimdilik böyle bir savaş kolay değildir. Japonyanın çoğrafya durumu, onunla savaşı zor yapan çok uzak ve çok kenar bir durumdur. Banunla birlikte Japonyanın mey dan okuyuşuna henüz boyun iğilmiş te değildir. Japonyanın uzak amacı belki bütün Asya parçasına başat olmaktır. Ancak bu da ona göre bugünden yarına ve kolaylıkla oluverecek bir iş değildir. İlgili diğer dünya uluşlanndan başka Asyanın kendisi de kolay yutulur ve kolay eritilir bir lokma değildir. Hepsinden önce işte Çin ki kocaman bir kazan gibi için için habire kaynayıp duruyor. Gerçeklik şudur ki Asya doğusunda dünyanın en büyük bir devrimi hazırIanmaktadır. Japonya orada işlere kendi istediği yönü verebilmek için akla karayı zor seçecek bir durumdadır. Çünkü düzeltilecek soruların zorluğu ile birlikte Japonya kendi içişleri bakımından kolay ve güvenli bir halde bulunmuyor. Dünyayı sarsan buhran Japonyayı da kıvrandırmaktadır. Adalarına sıkışmış olan Japon 76 Onhirinri cono Nn QQn/l !STANBUL . CAĞALOĞLU unmrıncı sene No. 3904 ™*nt *e me*tnp «*«* cumhurtyet. istanbu,. Posta kütı»: btauı. NO 246 Teıefon: Başmunarrir ve evl: 22366. Tahrlı heyeti: 24298. Idare re u m h u ri yet «... Pazar 31 Nlart 1935 n matbaa tasmile Matbaacılı* ve Nestfyat şirketl. 24299 24290. V.. Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kiilüphaneyi bîr ararfa evinize gefîren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulonmak fâzımdır. I Şark Misakına Almanya yerine Italya girecek Sovyetlerin de Tuna andlaşmasına dahil olacaklarından bahsediliyor Sovyet İngiliz müzakerelerine dün de devam olundu, M. Eden bugün Moskovadan ayrılacak Stresa konferansı^a Sovyetler de iştirak edecekler Moskova 30 (Hususî Muhabirimiz • den telsizle) Buradaki ecnebi siyasî mehafilde deveran 1den şayialara göre Moskova müzakere'erinde Almanya ile Lehistan Doğu andlaşmasına girmek istemedikleri takdirde andlaşmaya İtalyanın iştiraki mevzuu bahsedilmekte • dir. Buna mukabil Sovyet Rusya da Avusturyanin istiklâlini taahhüd eden andlaçmaya dahil olacaktir. Urarla ileri sürü'en bu iddialar doğnı olsa bile Moskova göriişmeleri, iki taraf için bir fikir müdavelesi mahiyetinde olduğun • dan, herhalde bunlar Strase konferansinda karara bağlanacak meselelerdendir. Şu halde Sovyet Rusyanın da Strase konferansına istiraki beklenebilir. İKİNCİ İNÖNÜ Istnet Indnü, 14 sene evvel bugün, Türkfta makus talihini de yendîği bu yerde,ttçay içinde iki zafer kazanmıştı. ' Abıdin Davar Dünkü müzakereler M. Eden bugün M. Litvinofun Moskova civarındaki sayfiyesinde Dış tşleri komiserile müzakerelerine devam et • miştir. M. Edenin Moskova ziyaretinin büyük bir muvaffakiyet göstermeğe başladığı anlaçilmiştir. Royter ajansınin buradaki hususî mubabirinin gayriresmî fakat iyi ma • lumat alan zevatla konuşmalan, Sovyet ricaiüii'n M. Edenin açik sözlülüğünden ve tabü tavirlarindan çok memnun kaldıklarinı tebarüz ettirmektedir. M. E denin bu ziyareti birçok çekingenlik bulutlarinın dağJmasina yardim etmis* tir. Moskova müzakerelerinin iki mühfm simast: Sovyet Baridye Komisen M. ..Litvinof ve /nfüte Naart M. Eden kçrst karstya bir muharebe meydanı, bir müd« Inonü! lımetin, düsmanla beraber mil faa hattı, bir zafer hatırası, bir gemi ismi, bir soy adı ohnaktan çıkletin makus talihini de yendiği Inönü, mıs, Türkün tarihine kârısan yüce bir varlık olmuştur. Türke üç zafer kazandıran tnönü, tnönü diyince gözümüziia önüne, Türk donanmasının ilk iki deniyüce bir varlığın benliğimizi saran, zaltı gemisine isim veren tnönü, yüreğimizi titreten, ruhumuzu ya • Nihayet genc Türkiyenin sefle kan anlatılamaz fakat anlasılır harinden, Cumhuriyeti kuranlardan yali geliyor. Bir hayal ki hep ha birine soy adı olan Inönü, kikat, hep heyecan, hep varlık doMütarekenin o kanlı ve karanhk gecelerinde zafere «usamış dudak • ludur. On dört sene evvel, bugün, bü • lanmıza onu ilk defa sunan tnönü, (Arkası besinci sahifede) O, artık, Anadoluda bir kasaba, İngiliz ajansi bir telgrafinda «M. Edenin temaslarinin muvaffakiyetle neti • celenmiş olduğu söylenmektedir. Bu temaslann çok müspet neticeler vermesi muhtemeldir» diyor. Hulâsa iki memleket murahhaslari Londra 30 (A.A.) Havas mu arasmda yapılmakta olan müzakereler habirinden: çok samimî bir hava içinde cereyan etAlman müddeiyatına darr yanresmektedir denebilir. Müzakerata M. Momî tngiliz mehafüinde elde edilen roalotof ta fctirak etmektedir. lumat, halen vaziyetin umumî bilân • Dün geceki ziyafet çosunu yapmağa kâfidir. Bu gece Ingilterenin Moskova sefaSUâhlanma alanında Almanya, tnretinde bir ziyafet verilmiştir. Ziya giltere ve Fransa ile hava müsavatı Ufette misafir'er ve M. Litvincf bulun • temekte ve bunun için de bu iki devmuşlardir. letin Sovyet Rusyanın hava kuvvetleBüyük Tiyatroda yapuan rine hiç değilse, muadil kuvvet bu tezahürat lundurmalarını şart koymaktadır. M. Eden dün gece Büyük Tiyatroda verilen müsamerede bulunmuştur. Deniz kuvvetleri bakrmmdan M. Bu müsamereye hükumet namina M. Hitler, Fransa bahriyesine muadil LJtvinof ta gelmiştir. bir bahriyeye malik olmak gayesini taMerasimden evvel mizika tngfliz kib eylediğini ima etmistir. marşile enternasyonalı çalmiftir. SaloAlman kara ordusımun asker mevna dolduran halk trjfliz murahhasini cudu, 550,000 raddesinde tespit olunozun uzun alkişlamıştir. iArkası beşinci sahifede) {Arkası besinci sahifede) Bulgar Rumen hududu Avusturya Almanya ile üzerinde bir hâdise nasıl olsa birleşecekmiş Bulgar hudud karakolları Romanyaya iltica eden M. Hitlerin karhtrları ve ialebleri Alman Devlet Reisi ingiliz Nazırlarına müstemleke istediğini de söylemiş Türklerden mürekkeb bir kafileye ateş açtılar, iki kişi öldü, üç kişi yaralandı Sofya 30 (A.A.) Bulgar ajansı bildiriyor: 29 30 mart gecesi Bulgar Rumen hududunda Bal • bounar mıntakasında bir hâdise olmuştur. Bu hâdise esnasında ayni mıntakadaki Drenova kasabasın dan iki kişi telef olmuştur. Salâ hiyettar memurlann topladıklan malumata göre, 28 • 29 mart ge cesi Türklerden mürekkeb bir gtup gayrimeşru surette mezkur mıntakada hududu geçerek Toterakan Arroneismanı dahilinde kâin Siahbare kasabası yakınındaki Rumen MlmilllllllMHIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllllll hudud karakoluna gitmişlerdir. 29 mart günü firariler, Kovan cılar kasabasında bulunan geri karakola sevkedilmişler ve saat 23,30 da Bulgar hududuna sevkedilmişler dir. Ayni zamanda Romen hudud muhafızları firariler üzerine attş açmışlardır. Silâh seslerini duyan ve Bulgar hududuna girmeye çal; şan kalabalık bir grupuo karan hklar içinde yaklaşmakta olduğu nu görerek telâşa düşen Bulgar hudud muhafızları da evveiâ havaya (Arkast ucuncu :>ahı}ede) JIOTRE FfcÖNT Fransız gazetelerinde çikan temsiH bir resim. [Resmln aitt şudur: Bteim müsterek cephemiz . Fransa, İngütere, Italya] IIMIIIIIIIIflllllllllllllllll.llllll,,IIMIHIIIIIIIIIIIIIIIllllM!IMIHIIIIIIIIlnllMlllllllllllnillllll Almanlardan sonra... Bulgarlarla Macarların silâhlanmaları meselesi Italya, silâh müsavatının tanınmasını teklif etmiş, Fransa da Tuna andlaşmasına girmeleri şartile razı olmuş Varsova 31 ( A.A. ) M Tituleskpnua M Lavale yaptığı ziyaretle alâka dar olarak Pa • risten Gazete Polskaya bildirildi ğine göre, Kü çük Andlaşma bakımından bu günün en mü him meselesi, Ma • caristanla Bul İtalyan Bakanı M. garistanın silâhSuviç lanması meselesidir. İtalyan Baka m M. Suviç, bunların hukuk müsa vatının muhtemel olarak tanınma sını teklif etmis ve Fransa bu tek lifleri prensip itibarile kabul eyle misse de bunun için bu memleket lerin Tuna Andlaşmasına iltihakını şart koşmu'tur, Tuna AmTlaşması ise bugünkü smırlar için müteka bil garanti kaydini ihtiva edecek tir. Muahfrdele in tadili hareketi nin önüne geçecek oian bu şartm Küçük Andlaşma mümessillerile M. Tituleskoyu tamamen tatmin ettiği söylenmektedir. Bulgaristanda ihtilâl mi çıktı? Atina muhabirimiz, dün gece telefonla verdiği bir haberde sunlan bildirdi: *«••* YUNUS NADî Laval Titulesko mülâkatı ve Fransız gazeteleri <Bttrada Bulgaristanda ihti • lâl çıktığına ve kraltn ihtilâlcu ler tarafından tahttan indirildiğine dair bazı şayialar dolaşrrtaktadır. Gazetelere bile akseden bu şayialara göre Balgaristanla Yunanistan arastndaki muhaberat münkatıdır. Gümülcineden Proiya gazetesine Bulgar topraklarından top sesleri gelmekte ol duğu bildirilmiştir. thtilâl ça yiasırtı diindenberi Bulgaris • tandan gelen muhacirlerin de teyid ettikleri söylenmektedir.* [Arkast besîier sahıfede) (Arkası ikincı sahtfede) Onların öluleri İsmail Habib Sevüğün çok güzel bir yazısı yarınki sayımızda... Paris 30 (A.A.) Matbuat, bir çok gazete'erin, biran evvel akdini istediklerî Şark Andlaşmasımn en hararetli taraftarlanndan sayılan M. Titulesko ile M. Laval arasm daki tam mutabakata işaret edi • yor. {Arkası altınct sahiiede] Öz dil ve müs'ki müsabakalarımız Tafsilât 3 üncü sahifede »t, Avusturya ve Macaristan Biz de isteriiiiiiiz!