30 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

F i LE K Büyük sıyasî halk gazetesi 3 kuruş k sayısı 3 nisan Çarşambaya çıkıyor J «ono İSTANBUL . CAĞALOGLU PlO. 0İ3U0 Teltrraf ve mektup adresi: Cumhurlyet Istanbuı . Posta kutnsu: tstanbul No. 248 Teıefon: Basmunarrir ve evl: 22368. Tahrlr neyetl: 24298. Idare ve matbaa kısmlle Matbaacılıfc re Neşrlyat şirketl 24299 24290. M umhuri Az masrafla bol ışık veren S ET en ucuz ve rn da yantklı ampulierdir ampulleri İ 30 Mart 1935 LJmumf deposu Istanbul Ceiâl Bey HanN.23 Askerî Birlik kabinenin "Avrupa sulhu ile beraber Aksayışark icraatını beğenmedi vaziyeti de ehemmiyetle münakaşe edildi Hükumetin şimdiye kadar yaptığı bir çok işler şidAvrupanın Siyasa sistemi Ve Lehistan aşlığımız bir Leh yazari nın, M. Ladislas Studki nin son aylarda bastırdığı bir kitabın adıdır. Lehistanda e peyce vakittenberi Fransaya kar şı bir hareket vardır. Lehistan Almanya ile on yıllık anlaşmayı yaptıktan sonra hergün daha çok Almanya tarafına döndii, ve hergün biraz daha Fransadan uzaklasma ğa doğru gitti. İşlerin akışını ya kından kovalıyanlara göre vakit vakit Lehistanla Almanya ara eında bir elbirliği (ittifak) bile yapıldığı sezilmiştir. Halbuki Lehistan başka bir elbirliği andile hâlâ Fransaya bağhdır. Buna göre Le histan Fransaya bağlılığını hiç olmazsa kâğıd üstünde tutmakla birlikte dii?er bir and ile de Almanya ile bağlanmış ve bu sonuncusuna daha artık değer vermekte bulunmuş oluyor demektir. Dünkü gazetelerde Romanya Dış İsleri Bakanı M. Tituleskonun Paris ve Londradan sonra Moskovaya da gideceğini okuduk. Titulesko gezginciliğinin bu sonuncu konağım Lehistanın son durumile birleştirmekte bilmeyiz ki büyük bir yanlıs, olur mu? Çünkü Lehistan sözde yalnız Fransa ile değil, Rot manya ile de bağhdır. öyle iken I *»ki»tem Fraııaaytı ^lciuğu £İbİ Moskova görüşmeleri yolunda! Bulgar kabinesinin vaziyeti müşkulleşti Lord Eclenin bir arkadaşı ne pahasına olursa olsun Almanyanm açıkta bırakılmıyacağını söylüyor M. Litvinof «Sulh tehlikededir» diyor. M. Lavalle' beraber M. Titulesko da Moskovayı ziyaret edecek | detle tenkid edilmiş, kabineye teessüf olunmuştur I fikirleri arasında derin uçurum! Sir Saymen neticeyi böyle hulâsa etti Londra 29 ( Hususî ) Betlin seyahati hakkuvda Avam Kamarasına izahat ve ren Hariciye Nazırt Sir Con Saymen, lngi liz ve Alman noktai nazar Lan arasında büyük fark lar gördiiğü • İngiliz Hariciye nü söylemek • Nazın le iktifa etmiştir. Bir amele mebusunun Hitler hakkındaki şahsî fikrini soran auali ise Nazır da dahil berkesi srüldürmüştür. ParU 29 (Hususî) Deyli Meyiin, Almanya tarafından ile: «jrüldüğünü yazdığı bes şarH Alman istihbarat bürosu tekzib etmiştir. Fakat Fransız matbuatı ilk haberin doğruluğunda ısrar ve bunu Con Saymenin gö[Arkası altınct sahifede] Sofya 29 (Hususî muhabirimizden, telefonla) Askerî Birliğin Umum t> dare Heyeti bugün müzakerelerini bi • tirdi. Bu müzakerelerde memleketin umumî siyaseti ve vaziyeti, bilhassa bugünkü kabinenin yaptığı işler ince den inceye tetkik ve tenkid olunmus • tur. Bugünkü kabinenin, ordunun ve milletin beslediği ümidleri boşa çikar • dığı hakkmda umumî bir karar veril mistir. Ayrica kabinede yapılacak te • beddülâtta badema bütün teşebbüsle • ri, askerî Birliğin ele almasina da ka rar verilmiştir. Fakat kabine tebeddüIâtımn nasil ve ne sekilde olacağina dair simdilik kat'î birşey meydana konmamistir. Bu is bilâhare görüşüle cektir. Büyük devlet mesclelerinin müza • keresinde ordu arasmdaki ikiliğtn de kaldirdip tam ve esaslı bir vahdetin yer bulmasi bihassa ileri sürülmüştür. Bunun için de Askerî Birlik daha 23 kânunusani tebeddülünden, yani Ge neral Zlatef kabinesinden evvel ordu dan çikarilmalanna karar verilen za bitanın bir an evvel ordudan çikaril masma yeniden karar vermiş ve hüku metin sundiye kadar bu isi geri birak tığina teessüf olımraus, bu hususta memnuniyetsizlik beyan edflmistir. Kongreye iştirak eden murahhas za Askerî Birliğin ittmaamı ıcayoeden Bulgar Başbakanı General Zlatef bitler bugün garnizonlarina baslamislardir. avdete Moskovada müzakerelerin yapudığı Kremlin sarayı ve Lord Edenle M. Litvtnof Moskova 29 (Hususî muha birimizden, tel siz telgrafla) Stalin bugün Lord Edeni kabul et mrstir. Kabul res minde Litvinof, I Molotof, May»ki, F İngiliz heye 1 tinden de Lord 1 Krenbern, Chils M ton hazır bulunmınlardır. M. Titulesko Mülâkat bir taatten faıla devam etmiştir. Bu mülâkatta neler konu • »ulduğu mahrem tutulmaktadır. Anlanldığına göre iki memleket ara sındaki mevcud münasebetlere temas edilmiştir. Lord Eden, İngiliz gazetelerine verdiği beyanatta müzakeratın gidişinden memnun bulunduğunu aoylemiştir. Moskovadan otuz kilometro uzakta olan Litvinofun sayfiyesinde yarın tngiliz heyeti şerefine bir ziyafet verilecek ve müzakerelere orada devma olunacaktır. Bulgaristanın harici borçlart Kimon Georgiyef kabinesi zama nında Bulgaristan haricî borcları nin hâmillerile müzakerelere gi * riîjnis, fakat bu müzakerelerden hiç bir sey elde edilememistL General Zlatef kabinesi de hâ (Arkast üçuncu sahifede) Müzakereler hangi esaslar üzerınde cereyan ediyor? Moskova 29 (Hu«u«i muhabi • rimizden) Ingiliz Nazin Lord Edenle Rus Hariciye Komiseri Litvinof Yoldaş arasındaki müzake relerde umumî politika ve iktısat meselelerile iki devlet müııasebet • lerinin takviyesi çarelerinin müzakeresinden sonra Aksayişark isleri d* ehemmiyetle mevzuu bahsolmuştur. Aksayişarkta sulhun ve Çinin istiklâli • nin temini ve iki devletin Asyadaki menafii görüşülmüş, ekonomik isler \Arkasx altınct sahifede] Yunan meclisi topîandı Içtimada Venizelist mebuslar da bulundular, General Metaksas gevşek davrandığından dolayı hükumeti tenkid ve istifaya davet etti Atina 29 (Hu •usî muhabiri mizden, telefonla) Bugüa saat beşte Meclisi Meb'usan tov landı. Hükumet taraftan meb usların hepsi ve Papandreanm riyaset ettiği 35 Venizelist meb us meclise gel diler. İlk söz a 1 <*nan Başbakanı lan Basbakan M. M. Çaldaris Çaldaris isyan hareketinin bir hulâsasını yaptıktan sonra Ahali firkasimn hiçbir vakit kanunu esasî ve parlâmantarizmden aynlmadığini, halbuki Venizelosun halkin reyini hiçe sayarak daima zorla idareyi ele almağa uğraştığini, evvelki sene 6 martta Plastrasa bir diktatörlük hareketi yaptir • dığini, ondan sonra da ekseriyeti e • linde bulunan Âyan Meclisinde hüku met ve Meclisi Meb'usamn icraatına kafşı müşkülâtlar çikardığım anlattı ve hükumetin Upkı isyanı bastirmakta aldığı ciddî tedbirler gibi ordu ve donanmada ve hükumet dairelerinde de kat'î tasfiyeler yapacağini, Âyan Meclisini lâğvederek memleketin iktisadi • yatina hizmet edecek başka bir teşekkül kuracağını, Meclisi Meb'usam feshederek yakinda meclisi müessesan in^^^^^~ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^^ ~^^^^^*~ ~^^^^^^^^^^^^"^ ^ ^ [Almanya tekzib ediyor, ama... Romanyaya da haber vermeksi zin el altından Almanya ile elbir lisH yapan bambaşka bir siyasa gütmektedir. Lehistanın hükumet adamları bu siyasayı gizliyorlarsa da gazeteler ve kitablar bu yolda herkesi aydınlatacak haberleri ve düşünceleri hergün yazıyorlar. îşte M. Ladislas Studkinin söze başlarken ismine dokunduğumuz kitabı bu yoldaki yazılann bin ör neğinden biridir. *** M. Ladislas Studki diyor ki: « Fransa Avrupa içinde zencileşmis bir ülkedir. Biz Polonyalt lar böyle bir memleketle bağlanacağımıza açıktan açığa Alman ve Jcport anlaşmalarile kendimize yeni bir açılıp serpilme alanı almalı yız. Böyle bir siyasa Polonyayı rahat rahat Baltık denizine çıkarır, Karadenize indirir ve Karpatlara basat (hâkim) kılar.» tihabatı yapacağini ve bu müddet zarfinda da mes'uliyeti kendi üzerine a larak memleketi muvakkat kanunla i • dare edeceğini söylemistir. Çaldaristan sonra söz alan General Metaksas hükumetin şimdiye kadar aldığı ve şimdiden sonra alacağı tedbirleri kâfi görmediğini, bunlann Venizelistlerin tekrar isyan çıkarmasina mâni olamiyacağıni, hükumetin çok daha şiddetli hareket etmesi lâzim geürken bunu yapmadığmdan istifa edip yerini memleketi bu fena unsurdan temizli yecek ve bir daha isyan hareketinin başgöstermesine meydan vermiyecek bir kabineye terkeylemesini istemiş ve intihabatta kendi firkasınm bu prog • ramı ileriye süreceğini ve yapılacak intihabatin meclisi müessesan için ol mayıp kanunu esasiyi tadil edecek bir meclis için olacağmı söylemistir. Bundan sonra söz alan General Kondilis hükumetin ittihaz ettiği ted birlerin memleketin menfaatine çok uygun olduğunu ve bugün Drtidar mevkünde bulunanlarm isyanı bastırmıs bulunmalan dolayısile mevkilerini terkedemiyeceklerini ve temizlik işlermi de muvaffakiyetle becereceklerini soylemiş ve alkışlan • mıştoGeneral Kondilisten sonra Venize los fırkasindan Papandrea söz alarak (Arkası uçiıncu sahifede) ~^^ ^~~~ ^^^^™^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^.^ Dün yapılan toplantılar Talebe Birliği köycülük kolu, Hilâliahmer Fatih kazası, Etıbba Muhadenet Cemiyeti ve Darüşşafakahlar Cemiyeti senelik içtimalarını yaptılar Leh kabinesi Miralay Slavekin başkanlığında kuruldu Varsova 29 (A.A.) Miralay Slavek yeni kabineyi teşkil etmiştir. Es ki Ba»bakan müstesna, bütün Bakan lar eski yerlerinde kalmis, yalniz Başbakan değisnustir. lipanyol kabinesi istifa etti Madrid 29 (A.A.) Kabine istifa etmiştir. Bu istifa Asturi isyanina isti rak edenler aleyhinde verilen bazı i • dam hükümlerinin iptalini müteakıb kabine içinde hâdis olan müşkülâttan ileri gelmistir. Elini kolunu bağlıyan, burnu nu kulağını kesip kırpan Versay andından sıynlıp çıkmak için Almanyanın birçok düşüncelere ve hareketlere girişmesini nomal (tabiî) görebiliriz. Bu arada Polon yanın da Almanyaya uyarak dünya hartasının altını üstüne getir meğe kalkışması, kolay anlaşılır işlerden görülmüyor. Polonyadaki siyasa belirtmelerinden çıkan bu görünüş gerçekten şaşılacak bir şeydir. Ve bu görünüşe bakarak dünya hartasının altüst edilmesi anlamını çıkarmaklıgımızda hiç bir artıkhk yoktur. Bir bölük Lehliler düpedüz Rusyanın parçala nıp bölüşülmesini konuşuyorlar. Çekoslovakyanın hartadan silin mesini ileri sürüyorlar. Litvanya yı yok edip çıkıvermekte hiçbir zorluk görmüyorlar. Ve bütün bunlar Polonyanın Alman ve Japon elbirliklerile kolayca elde ediliverilecek şeylermiş... Bütün bu hayallerde Polonyanın siyasa diye ele aldığı bir gerçeklik var mıdır? İnanılması çok zor olmakla birlikte Polonya hükumetinin tutumu bu yolda kuşkular uyandırmaktan da geri kalmıyor. Burada Japon siyasasma de ğerli bir yer vermek yerinde o.ur. Uzakdoğuda engelsiz kalmak is tiyen bu uluç, Avrupa uluşların dan bazılannı Rusyaya karşı kış kırtmağa ve böylelikle Rusyanın bütün özenini batı yanına, demek İç İsleri Bakanı Dün geldi, yarın Trakyaya gidiyor fç İsleri Bakanı Şükrü Kaya dün sehrimize gelmis ve doğruca Park oteline gitmistir. Bakan bir müd det sonra otelden çıkarak disçiye gitmistir. Buradan da Perapalasta Iztnir liselerinden yetişenler cemi yetinin verdiği çay ziyafetinde bulunmustur. Ziyafet çok eğlenceli ve güzel olmus, zeybek oyunları oy • nanmıs, şiirler okunmuştur. Ziyafette bulunan bir arkadasımız, Trakya seyahati hakkıncla Şükrü Kaya ile görüşmüstür. İç İsleri Bakanımız demistir ki: « Pazar günü Trakya seyahatine çıkıyorum. Seyahatim dört giın kadar devam edecektir. Şimdive kadar Trakyaya 18 bin muhacir yerleştirilmistir. Bu haftalarda Meclisten bir müyon liralık tah<isat alı • nacak, bu para ile bu muhacirlerin terfihine çalısılacaktır. MemVket haricinde 1,200,000 kadar Türk vardır. Bunlann hepsi de ana va • tana gelmek istiyor. Fakat bunları hep birden getirmemize imkân yoktur, tedricî surette getirecek ve yerleştireceğiz.» Tukartda: Futih Hilâliahmer kongresinde bvlunanlar, asağıda: Darüsşafakalılar eemiyetinin içtimamdan bir intıba Dün sehrimizde muhtelif teşekkül • lerin kongre ve toplantıları yapilmıs • tir. Bunlardan Hilâliahmer Fatih ka • zası senelik kongresi Letafet apartimaninda toplanmistır. Senelik faaliyet rapofunda varidatm her sene artmakta olduğu bildirilmistir. Eyübdeki büyük yangında yanan 7 aileye yardimlar yapilmis, gene Eyüb* deki 500 ame'.eye ilâç dağıtılmis, Ka • rtıgümrükte 36 fakir aileye kishk kö* \Arkast altınct sahifede] Musiki müsabakamız Müsabakaya gelen eserler bu akşam Konservatuarda, Müdür Yusuf Ziyanm başkanlığında Kenservatuar profesörlerinden mü rekkeb jüri heyetine tevdi olunacaktır. Jüri kısa bir zatnanda bunları tetkik ederek içlerinden azamî 10 tanesini ayıracaktır. 10 seçme eser tarihi, jürinin faaliyetine ve bestelerîn çalma için hazırlanışına göre • tesbit ve ilân olunacak büyük bîr konserde halka arzolunacak ve eserler arasmdan birinci, ikinci ve üçüncü rey toplama suretile halk tara fından ayrılacaktrr. Bunlann mükâfatı yiiz, elli ve yirmi beş liradır. Konser tarihini ayrica ilân e deceğiz. Beste kabul müddeti bu akşam bitiyor. Eserler Konservatuarda jüri heyetine tevdi edilecek Büyük musiki müsabakamızın, beste kabul müddeti bu akşam saat 17 de bitecek ve ondan sonra bize tevdi edilecek eserler kabul olunmıyacaktır. Garb tekniği içinde ulusal ses aramak amacile yapı • lan bu müsabaka yurdda, umdu • ğumuzdan da büyük alâka uyan dırmış ve bize pek çok beste yollanmıştır. Türkiye gibi garb tekniğine yeni girmekte olan bir mem'ekette böyle bir müsabakaya c<n, on beş eser toplamak bile mühim bir muvaffakiyet ve yarın için kuvvetli müjde sayılmak icab ederken; «Cumhuriyet musiki müsabakası> nın bu miktardan pek yiiksek sayıda beste gönderilmek mazhariyetine ermesi millî musikimiz hesabma öğünülecek bir meziyet teskil eder. ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııuıtııııniiiıııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııuııııııınııııııııııııııııiMiııııııııııııııııiiiıi' Avrupa sınırl^rına döndürmeğe çalıçmıştır. Bu düşünceye göre Japonya doğudan, Almanya ile Le histan batıdan saldırdılar mı ortada Rusya kalmaz, parçalanır gi dermiş. Avrupada böyle bir kav ga çıktığında Japonyanm yerin den bile oynamıyarak uzaktan kıskıs güleceğinde kuşku yoktur. Almanyanm içinde bulunduğu zor durumdan çıkmak için olur olmaz her çaraya başvurması da. nomal (tabiî) görünebilir. Fakat bu a landa Polonyanın ne aradığına akıl erdiremiyerek şaşanlar çoktur. Hatırlardadır ki bir Rus saldırımı önünde Varşovanın düşmcsine dikiş kalmış, başta General Veygan olarak Fransızların yardıma yeti?me«i Lehistanı belli bir felâketten kurtarmıştı, daha on yıl önce... Bugün Avrupanın en yadno mal (gayritabiî) dış siyasasını Lehistanın durumu gösteriyor. Bu rada gerçekliğe bedel hayale çok yer verilmiştir. Tarihte birçok kere parçalanmalara uğramış olan Polonya bugünkü Avrupanın yoğurdu bir değil, bin kere üfliyerek yiyen bir ulusu olmalıydı. Kim bilir, belki biz yalan biliyor ve yanlış görüyoruz. Ama denılenler doğru ise yanacak ateşte ilk kav rulacağın Lehistan olmasından korkulur. Tanrı saklasın, şayed öyle bir felâket olursa bir daha Türk at!?rı gidip te ne vakit Vistulden su içerler, kim bilir?.. Bıu^in Beşinci sahifede • Hâdlseler karşısında: Yazan: Ağaoğlu Ahmed Aaltıncı sahifede: Spor haberleri YUNUS NAD1