11 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tariht tefrika: 122 93felâketleri ve Jgnatief Mitat Paşa: “Yazık devlete, mil. lete,, diyerek yürüdü İngiliz Sait Paşa, yüreği çarpa çar- pa bunları söylerken, Mitat Paşa a- dota hayret içinde kalmıştı. Yüzü sa- dı. Kendisine bu sözleri söylü edemiyen İngiliz Sait Paşaya baka- kaldı. Sait Paşa, mührü almak için, elini uzatmıştı. Mitat Paşa, biraz kendini topladı. Çantasndan padişahın müh- rünü çıkardı. Bir yandan da: pu şevketmeap sadık bendeleriyim. Cünham neyse sabit olmak için beni muhakeme et- tirsinler. Bu suretle teb'it buyurma- malar, Çünkü pek suitesiri mucip 0- lar. Diyordu. İngiliz Sait Paşa, gürültüye mey- dan vermemek istedi, Elini (Ouzatıp mührü aldı. — Gidip söylediklerinizi efendimi- ze arzedeyimi DiyergX odadan çıktı. Nönat Paşa, yalnız kalmca, etrafı. sa bakındı. Bütüneda, sessiz sada- sz başı üzerinde dönüyor (gibiydi. Abdülhamidin göze aldığı (tedbire göre etrafınm karakolla sarılmış ol- duğuna şüphe yoktu. Bununla bera- ber pencereden bir baktı. pencere altları süngülü, tüfekli ne» ferlerle sarılmıştı. Gafil avlandığını anlıyan sadrazam, kendisi Türkiye- Kapa sonra, neler olabilece- üşününce, gözyaşlarını zaptede- medi, Mitat Paşa, İstanbul konferan- w kararlarını reddederken, bunun i- şin son merhalesi olmadığını biliyor- du. İngilterenin öne düşmesile en son bir teklif daha geleceğini hesaba koy- muştu. Fakat bunları kimseye söyle- miyordu. En son teklifi kabul ederek | rebey. imkân bırakmamak, yü- İs sakladığı siyasi bir sr haricine atılınca, artık — meşrutiyet, kanuni idare bülyalarına ık, muharebenin önüne ge- çilemiyeceğine, Rus saldırışlarının da Türk vatanımı yakıp yıkacağma şir diden inanmak lâzımgelirdi. meşrutiyetin bakasından bahsedilmiş, hattâ Ahmet Vefik Efendi (3) Mec Tini e leğ'unan Reitliğine tayin olun- muştu.. Yeniden Nezareti tesis edilerek Cevdet Paşa buraya ge- girilmiş, hariciyede Saffet Paşa ipka edilmişti. Cevdet Paşadan Ad. Nezaretine Edirne Vali “AM Paşa, Etem Paşadan boşkalan Şürayi Devlet Reisliğine de Kadri Paşa ge- tirilmişti. Galip Paşa Şehremini © ol. Maznlekette aklı erenlerin de Mitat Paşanm böyle birdenbire hudut haricine çıkarılması devlet ve millet için bir büyük felâket olduğu- tat Paşanm fenalığını yazarak, padi- şaha şükranla i Abdül hamit, Mitat Paşanın eski mühürderi olan Tevfik Beyle kâhyasmm — oğlu olan Ahmet Mitat Efendinin (4) jur- malların gazetelere neşrettirdi. San- ki onların da alınlarma birer siyah damga vuruyordu. . Mithat Pş. dan hatıralar AU Haydar Mithat Beyin | yeni bir mektapu Ali Haydar Mitat Beyden bu defa da şa mektubu aldık: “Milliyet gazetesinde yazmakta ol- duğunuz “93 felâketleri” ünvanı al- tındaki mekalâtmız için bazı evrakı i z ör. sinden bahsolunduğu cihetle bazı ma- lümat arzetmek istedim: “Lord Salsbury bir kaç defa Mitat Paşayı konağında ziyaret etmiştir. Fa- kat Mitat Paşa, Lordun ief tara» fından kandırılmış olduğunu anlamış olduğundan doğrudan doğruya Hari- ciye Nazırı Lord Derby'ye telgrafla müracaat etmiştir. Bu telgraf fran- sızca ölarak Mitat Paşanm kendi ya- zisile yazılmış ve çekilmiştir. Bir su- retini takdim ediyorum. Cevabı ben- de yoktur. Peder saraya göndermiş- ür, Türkçe meşrettiğim Mitat Paşa hâtıratındaki mabeyin tezkerelerinde buna dair malümat vardır. Lord Der- by'nin bu telgrafını Avrupada nep- rettim. Fakat Türkiyede ne Paşa hatıratında, ne de başka yarda neşrolunmamıştır. “İngiliz siyaseti o vakit Türkiyenin pek lehindeydi hattâ Lord Beacons- field'im Mitat Paşaya karşı büyük bir muhabbeti ve hürmeti vardı. Bunu Lord Benconsfield'in neşrettiği hâtr- | ratmda ve kitaplarında görüyorum. “Bundan başka Mitat Paşanm ken- di yazısile yazılmış, gazetede bahis buyurduğunuz konferana — teklifatı | vardır. Takdim ediyorum, Neşrinden sonra “kaybetmeyiniz ve lütfen ben- denize inde buyurunuz. “Bir de Mitat Paşanın dikte ettiği | Kanunu Esasi vardır ki Abdülhamit bunu kabul etmedi. Evrak arasından çıkardım. Onu da takdim ediyorum. isterim ki Abdülhamit bir taraftan Damat Mahmut ve Redif Paşalarla entrika çevirirken, diğer taraftan Mitat Pa- şanım imhasına çalışıyordu. Bunlara artık tahammül ede yiyen peder, ma- ruf mektubunu padişaha göndermiş- tir ki bu mektuptan yedi gün sonra sizde yok fikerile diğer bir suret takdim edi- | yorum. “Mitat Paşa Sultan Muradı cülü- sundan sonra (o hastalığına rağmen tahtta muhafazaya çok çalıştı. o Fa- kat Mütercim Rüştü Paşa korkusun- | dan Mitat Paşayı takip etmek © iste. | medi. Bu bapta Mösyö Gambeta ile muhabereleri pek şayanı ( dikkattir. Abdülhamit bu mektupları elde ct- | meğe çok çalışmıştır. Acele olarak | bu kadar malümat verebildim. Mü- #ait bir zamanda daha ziyade malü- mat takdim ederim.” Ali Haydar MİTAT (Devamı var) (1) Cenazeler hakkında söylenir | sözdür. (2) Kemal Bey şekli o hükümeti ir 'cürmüyle Suphi Be- cinayet mahhe- (3) Meşhar Ahmet Vefik Paşadır. Bilâhare iki kere de boypekil simap. tur. Ebülgazi Bahadir “Şece- rei Türkiye” sini İstanbul şivesine çe siren, o “Lehçei Osmani” yi yazan, Molliöre'in eserlerini tercüme “ eden Bu zattır. al ie Mr Esirgeme derneğinin evvelki gece verdiği balo İ ketlere silâh gönderilmesi ve tayyare İ dan: Gazeteler, İtalyanın Bulgaristanda İ hükümetlerine barp levazımı verdiğini | bilmiyor gibi görünen Fransız matbua. İ ğini ehemmiyetle kaydetmektedir. Seddi etrafında | Gin kurvvetleri hakkımda Pekin hüküme- | MİLLİYET CUMARTESİ ii İtalyaya hücum Fransada biyet hüküm sürüyor kre konuşulduğu sırada Marin grupuna da- hil mebuslardan M. Ybarmegaray kür. siye gelerek son günlerde bazı memle. verilmiş olması, meselelerini | hatırlat. PARİS, 10 A. A. — Havas ajansı bil diriyor: Hariciye nazırı M. Paul Bon. cour, mebusan meclisinde söz aldığı ay. rada demiştir kiz “ İtalyanın Macaristana tayyare ver. mesi ve Almanyada Hitlerin başvekil o- larak idare başına geçmesi | meseleleri hakında düşündüklerimi evelce hariciye encümeninde açıktan açığa | #nl Bununla beraber hariciye bütçesi mec. liste müzakere edileceği vakit bu işler baklında umumi bir müzakere , açılabi. lir. M. Paul Boncour halkın fikrini ya nilünağa üğraşan ve panik çıkarmak i- çin girişilen proapyandadan da şiddetli bir lisanla bahsetmiş ve şa sözleri #yle. miştir ç Bulgarlar tekzip ediyor SOFYA, 10. A. .A, Stefani - nöansin. bombardıman tağyhresi fabrikaları açti ğine delr Echo de Paris — gözetesinim | verdiği haberlerin doğru iğne yaz maktadır m Bu gazeteler Fransanın. küçük itme | tn böyle uyandırıcı haberler i suretile za rşıklıklar çıkarmak maksadını gözetti. Mrearlar da BUDAPEŞTE, 10. A. A, — Macar ajansı tarafndan bildirildiğine göre Ma caristanın güya (o silâblandırıldığına ve tayyare ve boğucu wezler geçtiler mi Jeholde şiddetli bir muharebe daha oldu İNÇOV, 10. A.A. — Japon bat Mar Jehol eyaletinde büyük i mukavemet | TOKİO, 10. A. A. — Hükümet Ku | Vei Kov geçiti bâlâ totunan | ns giddetli bir ihtarda. bulanmaştur. ÜN ekindeki Japon orta elçi bu Çin ee Poto: Etem slm ÜL HARİCİ | Dostluk tamdır | Eski bayrak | İ nında Avrup | #steler de böyle yazmaktadırlar. | ki zatın da icraatında tamamen hür MART 1833 Yunanistan dostluğu bozmak istemez ATİNA, 10. A, A. — Yunan matbua- & Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüş- tü Beyin Atinadan geçişini hararetle s0- Mimlamalıtadır. Messager d'Athenes beşmakalesinde diyor ki: di, Türkiye Cümhuriyeti Hariciye Ve- kili Tevfik Rüştü Beyin Atinadan geç: mesi Yunan hükümetinin yastlamıştır. Bu Tevfik bununla yerinde de iğiyle çizdiği barici siyaset. Bu siya- ber ne olursa olsun, bu siyasete kat'i nazıriyle, Balkan anlaşmasının mürettiplerinden amele ve köylü fırka- #1 reisiyle temasta bulunmuştu. Tevfik Rüştü Bey, Yunan Halk fırkasının Wi deri ve teşekkül etmekte bulunan hükü- metin intihap edilmiş reisiyle yaptığı konuşmada, birinci Çaldari kabinesinin iktidarda bulunduğu kısa müddet için nasebetler v hiçbir fark olmadığına kanaat getirmek fırsatını bulmuştur. tehlikeli o sarsıntı lar geçirmekte olan Avrupada bu, ihmal edilecek bir vakıa deyildir. Yunanistan | kendi başına hiç şüphesiz harp fikirleri denizinde bir sulh damlasından başka | bir şey değildir. Fakat Yunanistanın ya ile Asyanın birl, tada, sulbu b gibi müdafaaya ezmetmiş diğer bir dev let daha vardır. M. Mihalakozgulas'un da söylediği gi bi bu ili devlet bir arada 20 milyonluk bir halk kitlesi teşkil etmetkedir. Bu, sulh ordusunda hatırı sayılır bir varı İlet, Halkçı “Proim” tetakkici <Politea> liberal “Elefteron Vima ”* ve diğer ga- Elefteron Vima” bilhassa diyor ki: “ Türkiye ile Yunanistan arasında- ki yapılan seyahat hareketlerinin mak- sadı seyahat fikrini kuvvetlendirmek değil, bilhassn iki milletin o daha ziyade Bulgarların Sırplara cevabı SOFYA, 10 (A.A.) — Bulgaristan hükümeti, 27 şubatta Garna'da topla nan Makedonya konferansına dair Yu goslavyanın notasmm dün cevabını vermiştir. Bu cevapta, mezkür kon- grenin, Bulgaristanda kanun daire- sinde çalışan Makedonya milliyetçile ii yanmamede görülmektedir. Bu beyan namede müsellâh mücadele kaydı yoktur. Bulgar hükümeti, resmi ma- kamların bu İçongreye iştirak etmiş ol duğu hakkındaki ittihamları reddede- rek Nevrokop metrepolidinin kongre- den sonra dini âyin yapmak ve Gar- na belediye reisinin de kongrecilere ziyafet vermiş olmasının resmi ma. kamların kongreye iştiraki suretinde telâkki edilemiyeceğini , çünkü bu i- pe arr h i, federasyonu tarifede gösterilen bütün limanlar için ticaret eşyası kabulüne başladığını bildirmişti Nakliyat artık tarife mucibin- ce bütün limanlara şümullendiril- miştir. Kahirede bir bomba KAHİRE, 10 (A.A.) — İngi- liz askerlerinin barındığı kışlanın avlusuna atılan bir bomba patla maştar. Ölen ve yaralanan yoktur. Almanlar imparatorluk bayrağını kullanacak BERLİN, 10. A. A. — Volff ajansın- dan : Bayrak meselesi hakkında reisi- cümhur Hindenbourg ile anlaşan dahi- liya nazırı M. Frick bu işin pek yakın- da halledileceğini bildirmiştir. Gelecek apzar günü büyük harpte si- yah - beyaz - kırmızı bayrak (alünda ölen sskerlerin hatırasmı anlamağa tah- sis edileceğinden o gün Almanyada res- “Hitlerin gözettiği gaye işte budur. Hitleri tanıyan berhamgi bir kimse o yn bu gayeye Birşeceğini herhalde b ir.” , Hitler ve Mussolini BERLİN, 10 (A.A.) — Başvekil Hitler geçenlerde yapılan intihabalin kazandığından dölayı kendisini teb ke M. Mussolini tarafından memur e- dilen İtalyan büyük elçisi M. Cerrut- | ö'yi hususi surette kabul etmiğtir; Fas'ta nuharebeler PARİS/ To (AA) — Harbive ne- li iğine göre Fa: line getirmek yapılan askeri bir hareket osnasmda Fransiz kuvvetle ri şiddetli bir mukavemetle karşılaş- mışlardır. Fransızlardan 6 zabit ve 12 küçük zabit ölmüştür. İtalya Uralı İsken- deriyede İSKENDERİYE, 10 (A.A.) — İtal. yan kralı ve kraliçesi in ki âbideleri ve müesseseleri emini Harp levazımı Cenevredeki müzakere lerde de asabiyet var * Memleketim, silâhlarm — keyfiyetçe azaltılması işi ordu mevcutlarının akibe- tine yahut yeni emniyet hazırlıkları ya- pılmasına bağlı tutulmaksızın harp le- yazımının azaltılmasını ayak direyerek istemek hakkını kendinde görmektedir. limetresini, stokları, tankları ie yoruz. Silâhların keyfiyetçe azaltılması yoluna giriyoruz.” Fransız murahhası M. Massigli karşı- mine vam “ Konferanı Avrupa sulkunun yeni temeller üstüne kurulması ve Avrupa BERLİN, 10 (A.A.) Voltf Ajanı dan: Beynelmilel meclisi 14 Bir maden kazası 10 (A.A) — York. LONDRA, a ) — York bir yer yarı yarıya su basmıştır. Madenin su baskınına uğrayan kısmında 100 işçi çalışmakta idi. Bunlar. dan dördünün cesetleri bulunmuş. tur. Diğer işçilerden bir çoğu kur- tarılmıştır. Bir kaç tanesi de or- tadan kaybolmuştur. l Yeni fabrikalar Eskişehir şeker fabri- kası yakında bitirilecek ESKİŞEHİR, 10 (Milliyet) — Şeker fabrikası inşaatı sür'atle i- lerlemektedir. Havaların inşaata müsait gitmesi çalışma * faaliyeti” ni arttırmaktadır. İraat sahasın- da yüzlerce amele çalışmaktadır. Pancâr Ziraâti sâhatinda de ayni faaliyet görülmektedir. Dahs şimdiden 40 bin dönümlük sahâ ekilmiye hazırlanmıştır. Gelecek sene bu mikdar 4 misline çıkarı” lacaktır. Burada kurulacak şeker fabrikası hesabına çalışacak olan 15 bin aile vardır. Eski İktesat vekili ve Edirne meb'usu Şakir, Sürt meb'usu Mah mut, Sinop meb'usu Recep Zühtü Beyler Ankaradan gelerek fabri- | ka inşaat mahallini gezmişler ve fabrika umum müdürü Kâzım B. den izahat almışlardır. Uşak şe ker fabrikası müdürü Remzi Bey de Eskişehire gelmiş ve her iki fabrikayı alâkadar eden işler üze- rinde görüşülmüştür. Bu görüşme- ler neticesinde esaslı kararlar ve- rilmiştir. Mahalli hükümet erkân bura da bir şeker fabrikası kurulmakla halka temin edilen iş ve kazanç yüzünden hasıl olacak faideli neti celeri memnuniyetle ifade etmek- tedirler. Biniciliğe rağbet ANKARA, 10 (Telefonla) — Muhafız alayı tarafından tertip e dilen av koşularının dördüncüsü bugün - kamandan İsmail. Hakkı Beyin idaresinde yapılmıştır. Ko- gaya otuz kadar “zabit ve Arlı Spor klübünden “ beş : binici işti. rak etmiştir. Atli Spor klübü de büyük rağ- bet görmektedir. Manejde talebe- nin sayısı kadın ve erkek elliye varmıştır. o Bilhassa hanımların gösterdiği alâka kayda şayandır. Bugün maneji meclis reisi ve Baş- vekil paşalarla refikaları hanıme- fendiler teşrif etmişlerdir. Kâzım Paşa müşahedelerinden ve binici- liğe karşı gösterilen umumi alâ- kadan mütehassis olduğunu ifade etmiştir. Yunan kabinesi M. Çaldaris yemin etti ATINA, 10 (A.A.) — Çaldöris kabinesi yemin etmiştir. ATINA, 10 — Kabine kilde kurulmuştar? Me Başvekil M. Çaldaris, Harbiye nazırı Jeneral Kondilis, Dahiliye nazırı M. Metaksas, Bahriye nazı- re Amiral Hacikiriyakos, Hariciye nazırı M. Maksimos, Maliye ne- zırı M. Leverdos, Münakalât na- zarı Jean Ratlis, Mülki iktisat nazı- rı M. Georges Pesmazoğlu, Ziraat 'eotokir. nazırı M. T Zangara idama Mabköm oldu MİAMİ, 10 (A.A.) — Zanga- ra idam cezasına mahküm edil- miştir, Z ami ölümü MİAMI, 10 (A.A.) — İdam ce- zasına Zangara elek- &ik cereyanile öldürülecektir. Macarlarla mücrimleri inde mukavelesi PEŞTE, 10 (A.A.) — Meb'u- san meclisi, Ankarada imzalanan akim inde am ki Türk — Macar mukavelesini münakaşasız kabul etmiştir. Meb'usan meclisinin Hariciye Fransız - İngiliz görüşmeleri PARİS, 10 (A.A) — Frans ve İngiliz nazırları arasındaki gö rüşmelere öğleden sonra da de vam edilmistir. HABERLER Zel” YEM EN REJEJLRELEREŞESEEE ue ari İZ a e ni