10 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

MİLLİYET CUMA 10 MART 1933 Ekonomi Yumurtalarımıza kast Birlik yapan vapurların navlun. larıartırdıkları sanki yetişmeyor Yumurta ihraç ticaretimizi yakın- dan tehdit eden bir teblike piyasada uyandırmıştır. Verilen malümata göre, Avrupa İhmanlarına, bilhassa İspanyaya 46 yapan bir kaç vapur kumpanya- W aralarında bir anlaşma yapmışlar» dır. Bu birlik İspanyada ve daha ba- Mutabık kalmışlardır. Şimdi bu birlik Türk yumurta ib- Taç tacirlerine yumurtalarımızı yal- vz kendi vapurlarile Mecburiyeti varmış gibi bir vaziyet almak istemektedirler. Bu birliğin havlun ücreti de fahiş denebilecek bir haldedir. b Ticaret müdürlüğü bu vaziyeti Uicaret müdürlüğüne şikâyet etmiş- Fransa ve Suriye ile mukavele Türkiye - Fransa ticaret mmuahe- desinin altı ay sonra hükümden is- kat edileceğini ve Fransa'nın munhe- ve nee razı olmadığını yaz- maştık. dir. Sefir gelecek ay zarfında avdet *decek ve verilen habere göre yeni bir ticaret Die aktı için, icap *den talimatı hâmil bulunacaktır. Ayni zamanda Türkiye ile Suriye Arasında da bir ticaret muahedesi geçen Yında başlanmış ve bilâhare tehir e- dilmişti, Comte de Chambrun'un av- detinden sonrm müzakerelere devam edilecektir. (İş Bankasından alınan cetveldir) 9 MART 1933 Akşam Fiatları Tabvilir Elektrik Tramvay Tünel Yarn m 8 Şark d. yollar 650 İş Ba. Nama 1018 » » Hamiline 11 ” Müsesis tit Anadolu 2350 Roj 425 Şir. kariye 1S Tramuay 54.— İnd Sigorta 11 ÇEK FİATLARI 204 731 48,125 Terkos imente Ar. itikat dey, Şark. dey Balya Şark im. sera Telefon 7— 170 250 205 M3 Prağ 160146 Viyana 42240 Madrit 11783 4 Moskovs NUKUT (Satış) Kuruş $ 169,— ı A TERİ A Be — 1 Mark 210,— ti M7 »— Kir olamıyacak va üiiyetler “an karşı- sında kalabilir. BA ül ie iledir ki <ümhuriyet taraftarı olan Plâsti- Tas 5 mart intihabatının neticesi- mi öğrenir öğrenmez, . diktatörlü- ğünü ilân etti. Hükümet te bunun üzerine çekildi. Malümdur ki bu <cneral, Anadolu (o hezimetinden *onra yaptığı bir hükümet darbe. 8i neticesinde bu hezimetten mes'. wİ tuttuğu Gunaris o kabinesini İdam ettirmişti. o Ancak bu defa diktatörlüğünü devam ettireme- di. Ve iktidarı gene cümhuriyet taraftarlarından Otoneos'a bıra- karak kaçtı. Plâstiras'ın nerede olduğu bu dakikaya kadar o ma- Vim değildir. Atinadan haber verildiğine gö- Te şimdi hükümet Çaldaris tara- fından teşkil edilecektir. İntibs- ekseriyeti o kazandığı için ü il is tarafından teşkil edilmesi tabii görülebilir. laris kabinesinin tesekkülü Yu sükün ve istikrarın de- ,Yamı mr, yoksa bir tezebzüp dev- Dolar Dün İstanbul borsasmda bir kaç dolar arzolmuş, fakat piyasa tut Avrupa borsalarınd'n dün fiat gelmiş ve bunun üzerinden dolara bir Türk lirası mukabili 48 cent 125 milim fiat verilmiştir. Oda kongresi Dün toplanması lâzım gelen Oda kongresi pazar gününe kalmıştır. İspirtolu benzin z Benzine İspirto karıştırması için hazırlan kanun projesi dün müta- leası alınmak üzere Ticaret Odasma bildirilmiştir. Hazırlanan projeye göre, Türki- yeye dışardan gelen veya içerde ya- pılan benzin ve benzerlerine ispirto katmak mecburidir. Benzinden manda gazolin, eter. petrol, esanspetrole de ispirto karış- tırmak mecburidir. Bu karıştırma işi tesis edilecek katma merkezlerinde inhisar idaresinin nezareti altnda yapılacaktır. Sanayide kullanılan benzin ve benzerleri İktisat Vekâletinin müsam- de ve tastikile bu kayıttan muaf- tutulacaktır. Seyyahların beraberlerinde getir- dikleri motörleri için 500 kiloya ka- ne benzin bu kayıtlara tâbi değil- Her memleketin döviz kararları Ihracat ofisi şimdiye kadar her memlekette alman döviz. yeniden bir broşür halinde toplaya- rak neşretmi Bu broşürde her devletin 1 mart tarihine kadar aldığı bütün döviz kararları ve tadilâtı vardı. Odadan bir sorgu Ticaret odası son günlerde şayani dikkat bir meselenin tetkikile meş- guldür. Mesele şudur: Bir kazanç tetkik komisyonu Ticaret Odası dp ük sevene — Muhtelif meslek erbabı ayda, ve senede vasati ne kazanırlar? Bu suale herkesin gayri safi ka- zancı meydana çıkacak demektir. Ticaret Odası bu meseleyi çok mühim bulmaktadır. Maamafih kazanç ta yin etmek çok müşkül görülmekte- dir. Bu tetkikat yapılırken zümrele- rig toplandığı “cimiyetlerisi Bizlikle- rin fikir ve mütaleaları alıaacaktır. İsparta halıları İsparta Ticaret Odası Türk halı- Jarmın muhtelif memleketlere ithal şartlarını İstanbul Odasından sormak tadır. İrak tütünleri İrak ziraat nezaretinden bildiril- e göre, 193Z senesinde, ıslah e- iş tipte tütün mahsulü 399,473 kiloya baliğ olacaktır. Fenni tütün zeriyatına İrakta 1929 senesinde baş- lanmıştır. O sene takriben 2,000 kilo tütün idrak edilmiş oOolduğu halde mahsul 1930 da 7,900 kiloya, 1931 de ise 148,815 kiloya çıkmıştır. Çekoslovakya Yunan tütünü alıyor , Çekoslovakya tütün inhisarı idare- si 1931 senesi mahsulünden olmak zere aşağıdaki Yunan tütünlerinin tasını munakasaya koymuştur: A) Şarki ve garbi Makedonya topraklarında yetişmiş orta neviler- den ve sıra pastalardan 400,000 ki- lo Makedonya tütünü. a Eski Yunanistan o muntakaların- da yetişen adi cins tonga tütünlerin den 100,000 kilo. Münakana si müddeti 21 Mart 1933 Fransada mısır konten- PARİS SAA Bugün intişar e kararname, den bir 1933 senesinin bi- rinci 3 ayına sit misir itkalâtı konten- ey İyon 630 bin kental o- İŞ ehir Haberleri Maarifte. Millet mektepleri 20 bin talebe me- zun oluyor Millet mektepleri imtihanları dün akşam nibayet bulmuştur. Mülhakattan ve şehir mekteple- rinden imtihan neticeleri maarif idaresine gelmeğe £ başlamıştır. Netice bir kaç güne kadar anla- şılacaktır. Bu sene İstanbul mil- let mekteplerinderi 20 bin kadar talebe mezun olacaktır. Bir çay Tıp fakültesi asistanları dün Maksimde profesörler şerefine bir çay ziyafeti vermişlerdir. Bir talebe balosu İstanbul Alman lisesi ve Tica- ret mektebi talebe cemiyeti dün akşam Totonia'da maskeli (bir balo vermiştir. Balo eğlenceli ol- muştur. Mekteplerde konferans Himayei hayvanat cemiyeti konferanslar ver- mek üzere Maarif müdürlüğüne müracaat etmiştir. Bu müracaat tasvip edilmiştir. Cemiyet mek- teplerde hayvanları himaye fikir- lerine dair konferanslar verecek- tir, Gazi Hz. win heykeli Hukuk fakültesi talebe cemi- yeti hars şubesi Darülfünun bah» çesine Gazi Hazretlerinin ve Ziya Gök Alp merhumun birer heyke- lini rekzettirmeğe karar vermiş tir. Bu hususta icap eden maka- mat nezdinde teşebbüsata girişi” lecektir. Talebe kongresi M. T. Talebe Birliği bugün sa- at 16 da Halkevinde içtima ede- rek senelik kongreyi aktedecek- lerdir. i Fen talebe kongresi Darülfünun fen fakültesi ta- lebe cemiyeti senelik kongresi bu- gün saat 9 da Halkevinde topla- nacaktır. Konya lisesi mezunları lisesi mezunları cemiye- ti bugün saat 14 te Halkevinde senelik kongrelerini aktedecekler dir. Ankaraya giden kitapçılar döndü 'Tek kitap hakkında Maarif Vekâleti nezdinde teşebbüşatta bulunmak üzere Ankaraya giden kitapçılar heyeti dün şehrimize avdet etmiştir. Muallim Ahmet Halit Beyin verdiği malömata göre tek kitap işinin hukuki safhalarını Vekâlet çe tetkike memur edilen hususi komisyon, önümüzdeki pazartesi günü ir, Kuvvetle tahmin edildiğine göre, Vekâlet kitapçılara ellerin. deki kitaplar için beş senelik bir mühlet verecek ve bu müddet zarfında stoklar tedricen ortadan kaldırılacaktır. Kitapçılar son ka- rarm kendi lehlerinde olacağı kanaatındedirler. GLonva İNCİR KAHVESİNİ Kabrenize Kavşlirmıp SIHHİ-EYİ- UCUZ wYERLİDİR Belediyede Yeni makineler İtfaiye için getirilen 26 parça makine İtfaiye için yeni alman 26 parça otomobilin tecrübeleri bit- miş muvaffakıyetli netice vermiş tir, Fakat bazı alât henüz güm rükten çıkmadığı için makinele- rin tesellüm muamelesi henüz Ya- pılamamıştır. Horhor caddesi Aksaray caddesinde Belediye- ce istimlâk edilmiş ve yıktırılmış olan evlerin toprakları yığın ha- linde kalmıştı. Belediye bu top- rak yığınların kaldırtmiya başla- mıştır. Horhor caddesinin de par- keye tahviline başlanmıştır. Kooperatif için Belediye çelen faaliyeti- ni artırmağa karar vermiştir. Ko- operatif satış mağazaları açacak- tır. Satış mağazalarınm açılması için kooperatif bir istikraz yap- mağa karar vermiştir. İstikraz i- sin de belediyenin kefaletini te- ii isinden müsaa- Belediye namına tahsil etmek üzere Dr, Remzi B. Avrupaya gön derilmişti, Radyoterapi tahsil et- mekte olan Remzi Beyin tahsil müddeti bir sene temdit edilmiş tir Su yolları tahsisatı Su yollarınm mühim bir kısmı tamire muhtaç vaziyettedir. Be- lediye en çok tamire lüzum olan su yolları için 10 bin lira tahsisat coymuştur. Yoğurt talimatnamesi Belediyenin yeni yaptığı yo- ğurt talimatnamesi alâkadarlara tamim edilmiştir. Talimatname 6 ay sonra tatbika başlanacaktır. Baroda içtima Avukatlar kazanç ver- gisini fazla görüyorlar İstanbul barosu avukatları yeni kazanç İâyihasmda avukatlara tar- şebbüsat yapılması için fevkalâde bir içtima aktetmişlerdir. İçtimaa baronun hemen hemen bül mensupları iştirak etmişler- dir. Bu içtimada avukatlar için yeni kazanç o İâyihasında tesbit edilen maktu vergi miktarınm çokluğuna dair takrir veren avukatlar noktai nazsrlarını anlatmışlar, Bero reisi Hilmi Bey de bazı izahat vermiştir. Nihayet bu bahis etrafında yapılan münakaşa ve serdedilen mütalealar- dan sonra, bu hususta Millet Meclisi > Maliye ve Adliye Vekâletleri nez- inde teşebbüsatta bulunmak üzere edek meclisince seçilecek bir he- yetin Ankaraya gitmesine karar ve- rilmiştir. İnzibat meclisi cumartesi sürü sabahleyin * toplanacak, gide- cek heyeti intihap edecektir. Heyetin cumartesi günü akşamı (o gitmesi de muhtemeldir. Avukatlar verginin miklarından başka avükatların sınıflara ayrılma- lmma da İtiraz etmektedirler. İçtimada Meslek O mekteplerin- den mezun olanların avukatlık ya- pıp Yapamamaları da konuşulmuş, bu bahis te şiddetli münakaşaları mucip. olmuş, meticede bu bahsin ba hiz itimad görüşülmesi te- rinin başlangıet mı? Ba, yeni kâümetin takip edeceği yola bağlı- dır. Eğer şimdi söylendiği gibi, Liberal fırka erkânını cezalandır. mağa veyahut ta rejim değiştir. meğe kalkışılırsa, Yunanistan bir tezebzüp devrir: girebilir. Yal. Bız hükümet değişmesinden iba. ret kalırsa, sükünun devam etme. mesi için bir sebep yoktur. #a Hafta arası Cümhurreisi Roo- sevelt iktidarı eline aldı. Bu suret- le geçen teşrinisani / intihabatım- danberi Amerikanm devlet idare- sindeki fasıla nihayetlenmiş olu- yor. Bu fasıla bu defa o kadar Da- zik bir zamana tesadüf etti defa daha tekerrür etmemesi Amerikalılar Kanunu Esasilerini tadil etmislerdir. Bundan böyle teşrinisanide intihap edilen bir Cümhurreisi iş başına geçmek için 4 martı beklemiyecek, kânu- nusanide iktidarı eline alacaktır. Roosevek'in çok > buhranlı bir zamanda iktidara geçeceği oma- lüâmdu. Fakat hükümet idaresini eline almazdan iki gün evvel A- merika müthiş bir banka buhrani- le karşılaştı. Ve Amerikanın ik- tısadi hayatında en nazik bir za- mandadır ki Roosevelt (işbaşına geçiyor. Bu banka buhranının s€- bepleri çok karışıktır. Şu yolda meydana geldiği anlaşılıyor: 13 ay evvel Cümhurreisi Hoo- ver, bankalara, sigorta şirketleri- ne ve şimendiferlere yardım et- mek üzere Reconstruction Finance Corporation, yani Mali vaziyeti ihya şirketi namile bir müessese meydana getirmişti, Hükümet pa- rasile ve yardımile Iliyetli razatta bulundu. Bankaların da müşkülât içine düşmeleri bir ta- kım sebeplerden ileri geliyordu. 1929 dan sonra Avrupaya ikrazat a bankalar, bu paralar. la gayrimenkul emlâk üzerine vâ- si ispekülâsyonlar o yapmışlar ve para kaybetmişlerdi. Sonra Ame- rikanın ticaret hacmi de lir ğından ayrıca mutazarrır olmak- taydılar. İşte Hoover'in şirketi 13 aydır bunlara yardım ediyor. Geçen hafta muhtelif bankalara yapılan yardımın miktarı ilân €- dildi. Vaziyetleri çok sağlam ol- duğu zannedilen bankaların İhya şirketinden külliyetli miktarda pa ralar istikraz ettiği anlaşılınca; Amerikalıların bankalar hakkın. daki itimatları azaldı. Ve parala- rmı çekmeğe başladılar. Bunun üzerinedir ki buhran çıktı. Hükümet buhrana karşı tedbir almıştır. Ancak bu tedbirler de- vamlı bir çare telâkki edilemez. Tedbirler, bü nevi mali buhran- da alınması teamül © halini alan çarelerden ibarettir. & Hükümet bankalara muayyen bir müddet i- çin mevduatı tediye (o etmemeğe müsaade etmiştir. Bu, belki mücs- seseleri bir müddet için müşkülât- tan kurtarır. Fakat asıl yapılacak iş, evvelâ itimadın geri gelmesi- dir. Şonra da iş hacminin büyü- Mahkemelerde .. : Nümayiş! Adliyede dünde bir kaç şahit isticvap edildi Yataklı Vagonlar Şirketinin taş lanması hâdisesi tahkikatı devam etmektedir. Dün hâdiseyi gören lerden bir kaç kişi şahit sıfatıyla dinlenmiştir. Direktör M. Jannone'un türk- lüğe hakaret ettiğini Vakit gaze- tesine haber veren Tevfik Efen- di de İsticvap edilmiştir. Mumai- leyh bu haberi başka birisinden işittiğini söylemiş, o başka birisi de isticvap edilmiştir. Bu zat M. Jannone'un Naci Beyin türkçe konuşması münasebetiyle “gi est ce gu'il brait” dediğini bir ar- kadaşmdan işittiğini söylerşiştir. Müddei umumilik şimdi bu za- tı celbederek isticvap edecektir. Diğer taraftan Loit Triestino kumpanyasınm istediği zarar ve ziyan miktarı da 2000 liradır. Ma- amafih müddei umumilik te zarar ve ziyan miktarını ayrıca tesbit EA cinayeti kemesine devam edilmiştir. Dün- kü muhakemede bahçıvanlar ce- miyeti reisi Yusuf Bey şahit ola- rak Sl vi lez kurşunun arat m- dan hedef tayin edilmeksizin atıl- dığını ve sonra suçlu Kenanın kardeşi Ramizin gelerek maktu- Tan elinden tabancasını aldığını, bu alış esnasında kazaen ateş a- lan tabanca ile Ramizin yaralan- dığını, tam bu sırada da Kenanın tabanca ile ateş ederek Muradı rin iki taraf wekilleri tarafından isticvabı bir saat de vam etmiştir. Neticede şahidin söyledikleri çok şayanı dikkat gö- rülmüş ve gelmiyen bazı şahitle- rin celbi ve Yusuf Beyin bu şahit- lerle muvacehesi kararile tekrar gelmesi için muhakeme 20 nisana bırakılmıştır. Neşriyat davaları “Gece gelen telgraf” ve «Bir yıldız aktı» isimli şiir kitapların muharrirleri Nazım Hikmet ve İs- met Hüsnü Beyler (o hakkındaki dava evrakı tatbiki istenilen mad- de Ağmcezayı müstelzim olduğu için yedinci istintak hâkimliğine met Hüsnü Beylere isticvap edil mek üzere istintak dairesine gel- meleri için celp gönderilmiştir. Maamafih Nazım Hikmet Bey ra- hatsız olduğu ve evinden çıkama- dığı için henüz isticvap edilme- miştir. Palamut hücumu Dün bilhassa öğleden sonra Sir- keci ve Köprünün İstanbul tarafı kıyılarına pek bol miktarda pala- mut düşmüştür. Kıyılarda biriken sandallardan suyun üzerinde yü- zen tır. Bir çok tımlardan sarkarak balık topla- mışlardır. Bu hal, dün ie Bu buhran geçecektir. Fakat her halde Amerika bankalarının iti- barları üzerinde devamlı bir tesir de bırakacaktır. ... Cenevrede silâhsızlanma kon- feransı hiç bir neticeye varmadan dağılmak tehlikesi “karşısındadır. Konferansın geçen temmuzda ni- hayetlenen ilk safhasında tank ve müteharrik top hacimlerinin kü- çültülmesi, tayyare bombardıma- nın ilgası gibi bazı sudan karar- lar verilmişti. Bu defa sudan da olsa hiç bir karar (o verilemiyor. Binaenaleyh — İngiliz O Başvekili Mac Donald ile Hariciye Nazırı Sir John Simon konferansı inkıta- dan kurtarmak için (o Cenevre'ye koşuyorlar, Ancak öyle anlaşılı- yor ki İngiliz devlet adamlarınm yapacakları şey zevahiri kurtar. maktan (ibarettir. Konferansın hiç bir neticeye varmadan dağıl- ması beynelmilel bir iskandal ola- Halk ve Belediye Fransa inkılâbının gürültüleri arasında eski filozoflardan Mon- tesguicu'nün bir sözü diplomatlar ve mütefekkirler arasında sık sık tekrar ediliyordu: — Her millet lâyık olduğu hü- kümete nail olur! Bu hüküm milletlerin gurüru- nu tahrik ediyordu. Ve Rus İmpe- ratoruyla o zaman Avrupa siyase- üni elinde çevirenlerden meşhur Metternich'in bütün tedbirlerine rağmen Fransa inkılâbmın hudut- lar aşarak başka milletleri aşıla- mamasının sır ve hikmetinden bi- ri de bu olduğuna şüphe yoktur. Montesguieu'nün bu cümlesini iki taraflı her münasebete tatbik etmek kabildir. Meselâ ber kadın lâyık olduğu kocüya nail olur. Denebilir. Bunu kabul ettikten sonra: — Her şehirli lâyık olduğu be- lediyeye nail olur” demek te müm- kündür. İtiraf edeyim ki (o bizde halkın belediyeden şikâyet etmesi kadar belediyenin de halktan şi- kâyete hakkı vardır. Şehir hayatı geniş bir aile ha- yatı demektir. Bir aile efradı arasmda tabiat- siz, zevksiz, “iğrenç ve mariz in- sanlarm bulunuşu o yuvada bek- lenen ahengi nasıl bozarsa bi hir halkı arasmda da (tal zevksiz, iz'ansız, iğrenç insanla- nizamını, Bakınız bir kaç misal (o anlala- yım: Tabiatinde pis, doğuşunda iğ- renç bir adamı, (Hak tu!) diye sokakta, vapurda, tramvayda ye- re tüküren iğrenç adamı ne yap- malı? Kalabalık caddelerde ağır ak- sak fıstıki makam yürüyen, bir ahbabına rastlayınca o şemsiyesi- ni koltuğundan bir metre uzata- rak sohbete dalan saygısız ada- ma ne demeli? Yolun ortasmı hasbahçesi zan- nederek sağma, soluna < bakma- dan karşıdan karşıya kulaçlıyan sonra da şoföre küfretmeğe kal. kan mankafa adama ne demeli? Bilet alınacak yerlerde sıraya girmiyerek kadını kızı, (ihtiyarı genci çiğneyip gişeye rapma et- meğe çalışan terbiyesiz adama ne demeli? Sokakta portakal, elma yiyerek kabuklarını yerlere atan pisboğaz adama ne demeli! Bütün bunlardan bir çok misal. ler saymak kabildir. Fakat yerim müsait değil. Yal. nız her gün şahit olduğumuz bu ve buna benzer vakalar ispat edi. . yor ki biz de belediyemize | lâyı- ğız! Burhan CAHİT Başvekâlet müste- şarı geldi Başvekâlet Müsteşarı Kemal Bey ve ailesi dün Ankaradan ha- reket eden posla tayyaresile saat 1730 da Yeşilköye gelmiştir. . Kemal Beyi getiren posta tay- yaresi dün sabah saat 8.40 ta İs- tanbuldan Ankaraya gitmiş ve cağmı takdir eden büyük devlet murahhasları, işi pamuk ipliğine i düşüm müşlerdir. İngilizlerin teklifine göre, silâhsızlanma meselesi bü- yük devletler arasında müzakere neticesinde halledilecek ve varı- lacak netice sonra diğer devletle- ye arsedilecek. Bir defa * böyük devletler kendi aralarında anlaş- tıktan sonra varacakları (kararı küçük devletlere de kabul ettire- bileceklerdir. Şimdi silâhsızlan- ma meselesinin son safhası budur. Diğer taraftan Japonya hafta arası bütün va eyaletini ineal ; ay göster. " miştir. Şimdi de resmen Milletler Cemiyetinden çekilmeğe karar verdiği bildiriliyor. e Silâhsızlan-' mamanın faydaları bu kadar ba." riz şekilde meydandayken, silâhir devletlerin o silâhsızlanmalarımı beklemek azacık safderumluk oluru Ahmet ŞÜKRÜ