9 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMBE 9 MART 1933 8 inci sene No. 2542 NUSHASI 5 KURUŞTUR İN anlilnn'da Neler oluyor? 5 Marttan beri Yunanistandan İten haberler, noksan, müphem » mütenakıstır. Bunun için haki- Vaziyet hakkında sarih bir fikir İlinmek mümkün değildir. Evve- Kunut intihabat, sonra bir dik- rlük. Hükümetin zayıf olduğu İihara anlaşılan bir diktatörlük #nde derhal iktidardan çekilme İ Ertesi gün diktatörlüğün yerine Neri bir hükümet geçmesi. Bu ri hükümet iş başımda. iken di Mai * bir zaman içinde baş döndürü- “bir sür'atle biribirini takip et- iştir, Vöziyet henüz” tevazzuh etme- #ekle beraber, hâdiselerin silsile- * mantıkan şu olmak lâzımdır: enizelos kânumusaninin 16 ıcı dünü Çaldaris fırkasınm elinden tidarı alır almaz, yeni intihabat Yapılmasını kararlaştırmıştı.. Çal- "vis fırkası o tarihe kadar Veni- #losun müsamah; iktidarda | Mtunabiliyordu. Venizelosun bu pülamahayr esirgemesine sebep * kabinede bazı nâzırlarm bulun- İ Pasmı cümhuriyet için tehlikeli te | Kkki etmesi idi. Venizelos hükümetinin kararlaş | dığı intihabat martın 5 inci gü- Bi yapıldı. Ancak bu defa Veni- Klos fırkası daha büyük bir mağ- iyete uğradı. Diğer taraftan Ahali fırkası 130 ka- İktidarın cümhuriyetçi fırkalar. kral taraftarı olan Ahali fırka geçmek üzere bulunduğunu tolıyan Plastiras, derhal bir bükü- Met darbesile diktatörlüğünü ilân *iti. Venizelos ta. bunun üzerine İlifa citi. Ancak Plastiras'ın vazi- Pete hâkim olamadığı anlaşılıyor üğünü ancak bir beyanna me neşredebilecek kadar idame e- debilen Plastiras'a yalnız Atinada azı askeri kıtaat iltihak etti. İşi Yürütemiyeceğini anlayınca, ikti- darı Otoneos'a bırakarak ortadan yboldu. , Plastiras ve Otoneos cümhuriye- İ t uhu iü / “ | keri cemiyetin erkânmdandır.. göenaleyh iktidarın Plastiras'tan Üoneoe'n intikali, bir diktatörün dinden diğer askeri diktatöre geç si zannedilmişti. Hâdiselerin in “işafı göstermiştir ki Otoneos, ik- tidarı diktatör sıfatile değil, ka- tunu esasinin hükmü dairesinde Veşkil edilecek hükümete tevdi et- k için emanet olarak almıştır. sıl ki bir taraftan Otoneos hü- kümet teşkil ederken, diğer taraf- ân Cümhurreisi Zaimis ve Venize İs Ahali fırkası reisi Çaldaris ile » etmişlerdir. Bu temas neti- “indedir ki verilen habere göre, Çaldaris hükümet teşkiline muva- Akat etmiştir. Yeni Çaldaris hü- kümeti bugün yarın teşkil edile. “ek demektir. 5 Mart intihabatının neticesine Söre, iktidar Venizelos fırkasm- dan Çaldaris fırkasına intikal et- peli idi. Nasıl ki üç gün fasıla ile tidar Ahali fırkasma intikal ç nda Plâstiras'ın darbesi * Otoneos'un askeri hükümeti, kı *, fakat kısa olduğu kadarda üheyyeç bir istihale devresinden ibarettir, Yunan un ai siyasi hayat tekrar başlamış emektir. Bu mücadeleler Yunanistanın Şahit işlerinden ibarettir. Biz yazda olup bitenlere karşı z vaziyet iz. Ancak vaziye tin kararır bir şekil alması, Yu- milletinin yakm komşusu ve imi dostu sıfatile Türkleri mü ME simit Minel ali vuzı ve sükünu istikra- maoğru aldığı cereyandan mem- Tügiaen ik millet başında geliyor; Türk © Yünan vazlağu Yakın Şarkta sulhün en teki» istinatgâhlarından birini ki sig <diyor. Bunun kıymeti her i- Maş gta da lâyila veçhile anlaşıl Saki duğu için Yunan siyasetinin MW yükün ve istikrarına kavuşma uman milletinin bu sükün Plastiras ihaneti vat niyec Çaldaris başvekil M. Venizelos'un siyasi hayattan çekileceği doğru değil.. ATINA, 8. A. A. — Adliye Plastiras in hiyaneti vataniyo ile mazmunen tev- kifini emretmiştir. Polis evinde araştır. ma yapmış, bir çok tüfenkler, iki mitral- yöz, 300 kurşun bulmuştur. Kendisinin Derede gizli olduğu malüm değildir. Hudut memurlarına, jeneralın kaçma sina mani olmaları emri İimiştir. Je- neralın arkdaşlarından iki miralay, tev- kif edilmiştir. M. Çaldaris Başvekil ATİNA, 8 .A.A. — Reisicümhur, M. Çaldarisi yeni kabineyi | teşkile memur etmiştir ATINA, 8. A, A, — Atina ajansın- dan: M. Çaldaris, şimdiki kabineye ha- ief olacak olan bir kabine teşkil etmek için kendi fırkasından © intihap edilmiş olan bütün mebuslarn Atinaya gelmele rini beklemekte olduğunu söylemiştir. Ceneral Othoneos, * iktidar mevkinin M. Çaldarise tevdi hususunun münha- #ıran mümaileyh ile Reisicümhur ME Zal misin arzusuna bağlı olduğunu söylemiş tir, M. Venizelos siyasi beyanattan çekilmiyor ATINA, 8— M Venizelos İiberal matbuata vaki olan beyanatında siyasi hayattan çekileceğine dair olan haberi tekzip etmiştir. M. Venizelos memleke- te hizmet etmek için, muhalefetin ba #inda kalacağını ve milletin yakında ha tasını anlıyacağından emin olduğunu söylemiştir. Avrupaya me kaçtı? ATİNA, 8. — Dün müddetumumilik harekâtın müsebbipleri hakkında tevkif müzakkereleri çıkarmıştır. Jeneral Plas- tiras için de tevkif müzakkeresi çıkarı. müşter, İstanbula gelmiş değildir Dünkü Haber gazetesi Atina adliye- since hiyaneti vataniye ile mazmun ola- rak tevkifi emredilen Ceneral Plastiras- M: Çaldaris ın Pireden bir vapurla İstanbul'a kaç- tığının söylendiğini yazıyordu. Bu ha- beri alükadar makamlardan sorduk. Böy le bir şeyden malümatları olmadığım söylediler. Dün Pireden vapur da gök memiştir. Nümayişler ATİNA, 8 AA — Dün ak şam kanunu esasi meydanda tam bir sükun ve intizar içinde bir nümayiş ya- aris, muhtelif cemiyetleri mü- messillerine sükunu ihlâl edecek her tür lü hareketten çekinmelerini tavsiye et- miştir, Kondylis otomobille gelmiş ATINA, 8. A. A. — Ceneral Otho- neos, Condylis'in Larissa kolordusunun başında olduğu halde Atina üzerine yö- | rümekte olduğu haberini tekzip etmek tedir. Condylis, Atinaya yalnız başına o- tomobille gelmiştir. “Ha riciye vekili) yarın Cenevreden geliyor Dönüşte Atinaya uğradı, M. Veni. zelos ve Tchaldarisle görüştü Türk - Yunan dostluğunda değişiklik yoktur Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. ATİNA 8 (Hususi) — Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B£, Cenevreden Belgrat yolu ile bura- ya geldiler. , Tevfik Rüştü Bf. burada kısa bir müddet kaldıktan sonra, İstan bula gidecektir. Vekil B. bu pek kısa devam eden müddet zarfında derhal M. Venizelos ve Yunan ri- cali ile temasta bulunmuş, öğle ye meğini M. Venizelosla beraber ye miştir. NR içinde refahına devam etmesi biz. ce samimi susette temenni ve arzu olunmasından daha tabii bir şey o- lamaz. Ahmet ŞUKRU Tevfik Rüştü B. Başvekâlete geleceği kuvvetle tahmin edilen M. Tchaldaris ile de uzun uzadıya görüşmüştür. Bu mülâkatlarda Yunanistanda ki son tebeddülün Türk - Yunan dostluğuna halel vermiyeceği bir kere daha tebellür etmiştir. ATINA, 8 (Hususi) — Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey buradaki ziyaret ve mülâkatlarm- dan sonra İzmir vapuru ile hare- ket etti. Vapur yarm İzmire uğrı- yacak ve Cuma günü İstanbula va racaktır. ... ATİNA — Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. Cenevreden dö- —erek Atinaya uğramış, istasyon- da Hariciye Nazırı M. Mavroudis tarafından karşılanmıştır. Öğleden sonra M. Mavroudis ile M. Tsal- darisi ziyaret eylemiş ve akşam Türkiyeye hareket emiştir. ATİNA, 8 (A.A.) — Gazete ler, Tevfik Rüştü Beyi Atinada yaptığı görüşmelerin iki millet a- sındaki. dostluğun ne sağlam te- meller üzerine kurulmuş olduğu- nu bir defa'daha gösterdiğini yaz maktadır. Falih Rıfkı B. in avdeti Cemiyeti Akvam silâhları br. rakma konferansma iştirak eden murahhaslarımızdan Bolu Mebu- su Falih Rıfkı Bey dün şehrimize gelmiştir. Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET ürmile tevkif edilecek Hz. |) HeyetAnkaradandöndü T.D.T. cemiyetine riyaset buyurdu ANKARA, 8 (A.A.) T.D.T. Cemiyeti Umumi Kâtipliğinden: Türk Dili Tetkik Cemiyeti Umumi Merkez heyeti 7-8/3/933 gecesi hami reişimiz Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin yüksek reislikleri al- tında C. H. FP. Umumi Kâtibi Recep ve Maarif Vekili Dr. Reşit Galip ve Riyaseticümhur Umumü Kâtibi Hik- met Beylerin de huzarlarile fevka- lâde bir toplanma yapmıştır. Bu top lanmada cemiyetin çalışma kolla- rinm şimdiye kadar yaptıkları iş- lerden Hami Reiş Hazretlerine ma- lümat arzedilmiş ve osmanlıcadan türkçeye © karşılıkları o araştırma programı ve esasları da kararlaştı- (Devamı 6 ıncı sahifede) Yeni sene bütçesi Meclis varidat bütçesi- nin tetkikine başlıyor ETE Bütçe encümeni mazbata müharriri Galip Bey ANKARA, 8 (Telefonla) — Bütçe encilmeni Yarın 933 bütçe Jayihasını tet kike bâşlayacaktır. Varidat bütçesi ilk tetkik mevzuumu teşkil edecektir. Encümen Devlet ve li. manları idaresinin 933 bütçesini mü- zakereye başlamıştır. Encümen bu mü nasebetle umum müdür Rifat Beyi din KONTENJAN Yanlışlıkları tashih eden ilişik kararname ANKARA, 8 (Telefonla) — Heye- & Vekile son kontenjan kararnamesin de vaki bazı yanlışlıkları tashih mak sadile Iktısat Vekâleti tarafından ha zırlanmış olan ilişik bir kararnameyi bügün müzakere ye kabul etmiştir. Bu tashihat ve tadilâta göre umumi kontenjan listesinde yazılı aşağıdaki eşya umumi listesine nakledilmiştir: Adi matbaa kâğıdı, cilâsız âdi mu- kavva, pamuk ipliği 14 numaraya ka pamuk ipliği on dörtten yirmi merserise li serise İplik | 24 numaradan yukarı, sargılık kaba bez, çuval, yalnız tene- ke, (işbu bendin tenekeden maadası z tesindeki o mikdarlarile ipka edilmiştir.), demir veya çelik tel birbuçuk milimetreden 6 milirietreye kadar. Evvelce A ve D listelerinde iken son ( İkaramameye merbut Tistelerde kontenjana alın- mış olan şu maddeler yalnız mart ni- hayetine kadar A listesine dahil eşya gibi serbestçe ithal olunacaktır: 132 telerde gözükmiyen aşağıda yazı te A listesine alınmıştır: Zarfı diğer mevaddan cep ve kol saatleri, zarfı gümüş ve sair mevattan masa ve dı- var saatleri. A listesinde mevcut A 24 maddesi işbu İisteden çıkarılmıştır. Kezalik A listesindeki A 263 kaldırı! mış ve yerine 2 A 263 konulmuştur. A listesinde bulunan aşağıda yazılı (Devamı 6 cı sahifede) | Bono işi üzerinde yapılan teşebbüs Gayrimübadiller Cemiyeti Ida- re heyeti bugün toplanacaktır. Bu içtimaa, Ankaradan avdet eden Gayrimübadiller heyeti de iştirak edecek ve yeni bono tevzii ve sa- ir işler etrafımda Maliye Vekâleti- le vaki olan temaslar ve yapılan teşebbüslerden alman neticeler hakkında izahat verecektir. Heyet, bu hususta bir de tahriri rapor ha zırlamıştır. Bu raporun heyeti u- mumiyeye arzına karar verilmesi- muhtemeldir. Heyet azası, Ankaradan avdet edeli iki gün olduğu halde Cemi- yet merkezini ziyaret etmemişler. dir. Heyet azasından Hüsnü B. Ce miyet tarafından kendisine gönde rilen bir memura, heyetin raporu- nu tahriren vermeğe ve teşebbüs- leri neticesini bildirmeğe karar verdiğini söylemiştir. Maamafih heyetin, yeni bono tevzii işinde müsbet netice alama- di rivayetleri teeyyüt etmekte- ir. Komisyon emrindeki paralar Gayrimübadillere tevzi edil. mek üzere Yunan hükümeti tara- | fından Muhtelit Mübadele Komis yonu emrine verilmiş olan 62500 İngiliz lirası elân tevzi edilmemiş tir. Gayrimübadiller Cemiyeti bu Esnaf kelimesinin mâna ve şümulü- nü tayin için Ticaret odasında alâka— dar devair ve müessesat mümessilleri in iştirakile teşekkül eden komsiyon, mesaisini bitirmiştir. Komisyon rapo- ru, oda Idare heyetinde de müzake- re edildikten sonra İktsat Vekâletine gönderilecektir. Komisyon kararma göre, esnaf kelimesi tarihe karışmak” ta ve bumun yerine “küçük sermaye sahibi meslek ve sapat erbabı” kaim olmaktadır, Rapor kabul edildiği tak- dirde mevcut bulunan esnaf cemiyet- lerinin sadece isimleri değişecek, me- seli (Arabacılar esnafı cemiyeti) yerine, sadece (Arabacılar cemiyeti) denilecektir. Bundan başka (esnaf ta limatnamesi) de (Küçük sermayeli meslek ve sanat erbabı talimatname- — Ben vaktile dyan azalarını ne- ye benzetirdim bilir misin? — Hayır bilmiyarım.. — Hani Haliçte, çürük, bitik, tıp- kı tirite dönmüş bazı eski gemiler var. dır ya; senelerden beri karyolasından inememiş yatalak, kötürüm hastalara benzeyen gemiler... Hatırlar mısın? — Hiç hatırlamaz olur muyum?. Şu bildim bileli (şamandırabent!) du- ran tontonlar değil mi?. — Evet onlar... Fakat hiç bu teh- nesi delik, kazanı çürük ve di rık mantarların isimlerini gördün mü? Asıl insana hazin ve tuhaf gelen şey ya), kimisi (Ejderi satvet). kimisi de (Tirmüjgön) adını taşır... İnan ki şaka söylemiyorum. Ben vaktile Ayan Mec- isinin bazı paşalarım gördükçe hep © gemileri düşünürdüm ve sonra aklı ma sıra İle şeyler gelirdi: Haliç, Un- kapanı köprösü falan fili — Cihan bu; herşeyin sonu acıklı ve gülünç olabilir. Dünyada eskimi- , pörsümiyen bir şey var mı? Sade İnsanlar değil, görüşler, duyaşlar ve anlayışlar da yoruluyor. Atalarımız eski Türkler ne iyi sezip sezdirmişler; insan oğlunun bu toprak üzerinde iki ana vazifesi vardır derlermiş; dine yiyecek bulmak, ikincisi başka varlıklara yem olmak... — Çok güzel? Fakat sana söyle orasıdır. Bunların kimisi (Pelengider- | müspet netice vermedi mi? IKomisyon emrindeki paramında tevzil isteniyor rk. Ankaradan dönen heyet azasından Halil Paşa Hüsnü B. paranın tevzii için, Müdadele Ko- misyonuna müracaat etmişlerse de, bitaraf aza, Yunan tebeasına sit emlâk kâmilen iade edilmedi- ği için, paran tevziine şimdilik muvafakat etmemiştir. Gayrimübadiller,Yunan emlâkin den bir kısmınm iade edildiğini, bu sebeple iade edilen emlâk nis- betinde, 62500 İngiliz lirasından bir kısmının tevzi edilmesi lâzım geldiğini cevaben bildirmiş iseler de, bitaraf aza bu talebi de kabul etmemişlerdir. Bunun üzerineGay rimübadiller Cemiyeti hükümete müracaat etmiştir, mesele hükü- metçe tetkik edilmektedir. Esnaf kelimesi yerine.. “Küçük sermaye sahibi ve sanat sahibi,, tabiri kullanılacak Yunanlı esnaf gitmeğe hazırlanıyor si) şeklinde bir ünvan alacaktır. Ra- porda, meselâ hamal gibi sermayesi olmıyan işçilerin vaziyetleri de tetkik edilmiş, bunlar için de (hizmet erba- bı) tabiri kullanılmıştır. Bu suretle, ssnaf mı, amele mi, oldukları öteden beri mucibi münakaşa olan hamallar, araba sürücüleri, çıraklar gibi işçile- rin vaziyetleri, bir fabrika amelesin- ve bu gibi işçilere (hiz- denilmiş, bunlar da kü- yeli sanat ve meslek erbabı zümresinin mülemmimi addedilmiştir. Bu karardan sonra, hamallar, deniz amelesi gibi cemiyetlerin, amele süm- releri addile esnaf cemiyetleri manzu mesinden ayrılmaları tasavvurları ta- (Devamı 6 ıncı sahifede) İKİ KAFADAR n Fazıl AHMET mek istediğim şey başka. Eski devirle- rin ilerileme düşmanı paşalarını H: içteki gemilere olduğu gibi şimdi bazı ortayaşlıların zekâsını ğa, mezarlığa benzetiyorum, — Mezarlığa mı? — Evet, çünkü içinde e hadar ölü fikir var ki bunları birer birer ortaya istese insanın başı sırtlana lu çıkarmak dönecek! — Eğer bu işte bir hayır görüyor. san hiç çehinmemelisin; bak, eski bir çoh kabristan üstünde şimdi yeni a- partımanlar kuruluyor. — Azizim, eshi zaman adamlarının yeni devlet, demokrasi, cümhuriyet gi bi mefhumlar undaki tembel ğini şimdi de taze iktısadi fi- irlere karşı siper almış görüyoruz. Kâinatı allak bullak eden büyük içti- mai sar'a, bütün para, maliye, ticaret ve saire işlerini yerinden oynattı; her gün bu dava etrafında bin türlü söz söyleniyor; halbaki dışarıdaki zekâ boralarından haberi olmıyan kapalı fihirlilerimiz, elân önlerindeki kül nazariye mangalını eşelemekle meş- gul! Ve şuradan buradan çıkan bazı ateşli sese gafletli bir alay göziyle ba- kıyor... Doğrasu sinirleniyorum. — Bilâkis gayet tutumlu ve soğuk kanlı olmalısın! Soğuk kanl diyo- (Devamı 6 ıncı sahilede)