9 Mart 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 1

Bugünkü sayımızda Sinema, Mizah ve Çocuk sayıfaları 16 ıncı Yıl * Sayı: 5447 .Alman intihaba- tından sonra Alman intihabatmda (Hitler - Hühenberg »- Papen Birliği mühim ekseriyet kazandı. Bu ekseriyet i- Şinde yalnız Hitler fırkası (9443) mispetinde bir mevki kazandı. Bu suretle Almanyada Faşizm idaresi ilk temeltaşmı koymuş oluyor. A- sil idare binasının kurulması için salışmak devresine giriliyor. Filhakika Alman intihabatına başlarken Hitlerin maksadı sade- <e hükümet fırkaları için bir ekse- Tiyet kazanmaktan ibaret değildi. Almanyadan komünistliği tama- men kaldıracak surette siyasi ra- kiplerini silip süpürmekti. İntiha- batm neticesi milliyetçi sosyalist- lerin bu maksadını etmin edeme- miştir. Bu itibarla (muvaffakıyet Alman faşistleri için asıl (hedefe gitmek için sadece bir merhaledir Bununla beraber şayanı dikkat lan ikinci bir nokta daha vardır. Bu da intihabattan evel — Reichs- tag suikasti vesilesile — komünist- ler aleyhinde bir çok tazyik ted- birleri alınmış olmasına orağmen bunların dört buçuk milyona ya- km rey almış olmasıdır. Sonra bu treyler sosyalistlerinki ile birleştiri- lirse yekünu on bir milyonu bul- waktadır. Bu vaziyet şunu gösterir ki Al- manyada Hitler Hükümetinin var- mak istediği hedefe giden yol bü: | yük zorluklarla doludur. Ve inti- habat mücadelesini nispi bir mu | b vaffakıyet ile bitiren milliyetper ver sosyalistler bundan sonra ye- ni mücadelelere atılmak mecburi- yetinde kalacaktır. , Eğer hükümet fırklaarınm inti- babatta (kazandıkları ekseriyet Reichstag Meclisinin üçte ikisi de recesinde olsaydı Hitler Almanya- da pek kolay bir Musolini olabilir- di. Çünkü o vakit (Weimar) Ka- Munu Esasisini kaldırarak kolayca bir yeni Kanunu Esasi yapabilirdi. Nihayet Almanyada komünistliği kanunen memnu bir siyasi mezhep haline getirebilirdi. Ve ancak eimar Kanunu Esasisi kalktık- tan ve Almanyada (o komünistlik; unen menolunduktan sonradır ki hakiki bir faşizm idaresi kuru- ilirdi. Hitler intihabattan evel Alman | Milletine tafsilâtlı bir siyasi prog” | Yam ilân etmedi. Yalnız müntehip- re hitaben: »— On dört senede yıkılmış olan Almanyayı dört senede yeni baş- m yapacağım. Alman milleti ba- ma itimat ederek bir kere oreyini Versin. Şayet dört senede dediği- Mi yapmazsam ondan sonra iste- diği gibi hareket etsin.” Demişti. Acaba Alman Başve- kil; Hitler intihabatın © bugünkü Weticelerini gördükten sonra gene ta sözünde duruyor mu? Yani in- Hhabatta kazandığı ekseriyeti Al- Manyada dört senede istediğini Yapacak kadar kâfi bir kuvvet bu- my? Mehmet Asım Çoruma gönderilen imam r İZMİR, 8 (Hususi) — ürkçe ezan meselesinden dolayı Mev bulunan Karşıyaka camii enamı Sakızlı Ali Efendi yarın Çoruma sevkedilecektir. Tahrir Telefonu; 24379 Alman Meclisi Rayiştag binası yandığı için Potsdram kilisesinde içtima edecek aa Perşembe, 9 MART - üncüsr) - 1933 İdare Telefonu: 24370 Sayısı 5 Kuruş -— OSMANLICADAN TÜRKÇEYE —.. T. D. T. Cemiyeti“ Umumi kâtipliğinden ; Türk Dili Tetkik Cemiyeti merkez heyeti bu günkü yazı ve konuşma dilinde kullanılan arap- ça ve farisçe kelimelerin - Türkçe karşılıklarını en kısa yoldan ve az zamanda bulmak işini yurttaşların yardımıyla başarmak üzere geni bir anket açmıya karar vermiştir. Bu anket için Şemseddin Sami Beyin kamusu Türki atlı lügatı temel tutulmuştur. Bu lügatta bulunan sözlerden bugünkü konuşmamızda ve yazmamızda kulla» nılmakta olan arapça ve farisçe kelimeler tara- narak Bunlardan karşılıkları aranacak olanlar bir biri ardınca listeler balinde ber gün ajans radyo ve gazetelerle bildirilecektir. Bu anketin öç ayda sonu alımmıya çalışıla- caktır. T. D. T. Cemiyeti bu ankete gelecek cevaplar üzerinde çalışarak kısa bir zamanda yazı yazanların ve kolaylıkla aradığımı bulabile- ceği bir Osmanlıcadan Türkçeye karşılık kıla- vuzu ortaya çıkacaktır. En sıkı ve yakın dil ik. tiyacımızı karşılamak için açılan bu ankete ajans A # Fevkalâde toplanma i Ankara, (AA) —T.D.T. Ce. miyeti umumi kâtipliğinden : Türk Dili Tetkik Cemiyeti umumi merkez heyeti 7-83.933 gecesi hâmi relsimiz Gazi Mustafa Kemal Hazret- lerinin yüksek reisli leri altnda C H. F. umumi kâtibi Recep ve Maarif vekili Doktor Reşit Galip ve Riyaseti Cümhür umumi kâtibi. Hikmet Bey- lerin de buzurlarile fevkalâde bir top- lanma yapmıştır. Bu toplanmadı ecmiyetin çalışma kollarının şimdiye kadar yaptıkları iş- lerde Hâmi Reis Hz ne malâmat ar- zedilmiş ve Osmanlıcadan Türkçeye $ karşılıklar waştırma pfogramı ve €sas- Tİ A gg yy yy yy gg radyo ve gazete mecmua gibi sıtalarının seve seve ortak olacaklarına mız vardır. AMERİKA Nereye gidiyor ? Mühim. ziyana uğrıyan ih - racat tüccarı var Amerikadaki mali buhranm tesirelri bü - tüm dünyada olduğu gibi İstanbuldan dn his- ve yahut Avrupa fabrikaları ile dalar üze - rine iş yapmağı kabul eden bir çok #iüeee- ser bu vaziyet karşısından müşidii mevkide kalmışlardır. Bilhassa ihracat tarirleri ve tütüneüler mallarını doların yüksek olduğu zamanlar da satıkları için şimdi doların düşmesile oldukça mlihim ziyana uğramaktadırlar. Bu hususta ikinci sayıfamızda tafsilât 0- Büyük Amerika üzerinde ve buhran - olar bülün yayma va- i nar N iban ayrı: bir tebliğ ile bildirilecektir. Near 8 lam'da karşılaştınılmıştır. Bu kararlar yg gg yg Anket maddeleri bütün gazetelerin bu iş için her gün aym yerde olarak ayıracakları kö- şelerde basılacak ve halkın bu karşılıkları ara- yıp bulabilmesi için her türlü tedbir yapılacak: tr. Halkevleri kendilerine - ayrıca yapılan tebli- liğe uyarak zaten içinde bulundukları bu işte daha sıkı çalışacaklardır. Ankete verilecek cevaplarda sorulan kelime- lerin karşılıkları yazılması ve mümkünse bunla- rm cümle içinde kullanışlarının da örneklerle gösterilmesi beklenir. Bu cevaplar imkân oldu- gu kadar gazetelerle neşredildikten sonra bu gazeteler ve basilamıyan kısımlar olursa bunlar da ayrıca T. D. T. Cemiyeti merkezine gönde rilecektir, Karşılıkları bulunanların da bu karşılıkların birer suretini “T. D. T. Cemiyeti merkezinde göndermeleri çok iyi olur. Dil işini söz sahibi olan milletin ortaklığı ile başarmak yolundaki bu adımda bütün mille- tn ve bütün gazetelerin dileklerimizi yerine getireceğine güvenen T. D. T. Cemiyeti şimdi. den her kese teşekkürler eder. Yunanistanda daha sükündan eser yok 'Dünküdiktatörsavuştu.Evinde silâhlarbulundu. M. Venizelos aleyhinde takibat yapılıyormuş! #7 4 ç Yonanistanda o Pirelilerie Atinalılarm bir mabet önündeki nümayişleri ATINA, 8 ( Hususi) — Başvekil ceneral Otoneus ekseri - yet fırka reisi M. Çaldarisi ziya ret ederek memlekette sükün ve âsayişin muhafazası hususunda - ki yardımından dolayı teşekkür etmiş, iktidar mevkiini derhal ken disine teslime hazır bulunduğunu söylemiştir, M. Çaldaris, ceneral Kondilisle Metaksas Atinaya gel- dikten sonra bu hususta bir karar ittihaz edeceği cevabını vermiştir. Çaldaris iş başmda ATINA, 8 ( Hususi) — M. Çaldaris ağlebi ihtimal bugün iktidar mevkiine geçecektir, Ek - seriyet firkası reisinin mevki ik - tidara bir an evel geçmesi zaruri- dir. Zira vekâlete geçmesi ne ka- dar gecikirse, derhal mevki ikti - darı işgal edilmesini istiyen ta - raftarlarını da zaptetmesi o ka - dar müşkülleşiyor. Esaseri ceneral Kondilis, mevki iktidar ekseriyet fırkasına teslim edilmedikçe, Atina üzerine yürü - mek için Lârisa civarında toplan mış olan kendisine sadık krtaatı dağıtmıyacağını söylemiştir. Tahkikat ve takibat ATİNA, 8 ( Hususi) — Yunanistan isyan mıntakası olan Morayı gösteren harita Atina müddeijumumisi, günkü darbai hükümet failleri deviren > «skerlerden bazılan hakkında takibat ve tahkikata baş lamıştır. Diktatör Plâstras ve dar- bai hükümete ön ayak olan Atina daki alay kumandanları aleyhinde tevkif müzekkereleri kesilmiştir. Zabıt memurları tevkif etmek için ceneral Plâstrası arıyorlar. Öğle- den sonra evind taharriyatyapıl- mış, fakat kndisi bulunamamış « tır. Plâstrasın evinde birçok silâh ve cepbaneler bulunmuştur. Ati - (Devarm ikinci sahitada) evvelki