2 Mayıs 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

ALEĞ ıvıv'wr——n*%—*î%ıfgff hd nf&ıthn—wmm is ı l6 DSK AĞN ÖL p-**“" geç 1DUNCU AS IBMN BUGUNE KADAR GELEN Viyana valsleri Baba, oğul Stravsların dün- yayabıraktıkları hoş sedadır Viyana Valsleri isimi nereden gelmiştir, bu valsler hangi san'at- kârın eseridir, bugüne kadar ge- | lip, hâlâ ayni tatlı heyecanı ya- | ratan Viyana Valsleri hangi mu- | | hiti yerinden oynatmış, senelerce | sıçratmıştır? Bünların cevabını. vermek için geriye Avusturya — imparatorluğu zamanlarına, 19 uncu asrın ikinci yarısına dönmek icaheder Viyana valsleri bize zamanmnın büyük bir imparatorluğu olan A- vusturya - Macaristan imparator- luğu ve bu imparatorluğun merke zi olan Viyana, bu valslerin âhen- gine Uyarak danseden, kederleri- ni unutan kadınları, aristokratla. rı, gece toplantılarını, halk balos larını velhasıl bütün Avusturya- nım cemiyet hayatını hatırlatır. Viyana valslerini yaratan san'- atkâr Stravoslardır. Bu büyük san'atkârlar kalplerde işlediği nağ. melerle bütün dünyayı kendine bağlamışlardır. Stravslar, baba ve oğuldur. U« zun müddet kemahlarının yayı ile bütün bir imparatorluğu kendile- rine bağlayan hakiki birer kral ha yatı yaşamışlardır. Stravs sülâlesinin yarattığı bu hâkimiyet zamanında Âvusturya . Macaristan imparatorluğu tahtını isgal eden Habsburglar saltanatın. dan daha küvvetli olmuş, hattâ Habsburglar bazı ahvalde Stravs- iarın bu hâkimiyvetinden istilade bile etmişlerdir. O kadar ki Stravse larm yarattıkları valsler bütün A: vustüurya halkını zevke, eğlenceye. sürüklemiş, bu şekilde sınıf kav- zaları. ırk prensinleri mücadelele- vi ikinci plâna düşmüş ve Stravs'- in valsleri sayesinde dahili karga. salıklara meydan verilmemiştir. Vals bânisi Stravsların milletler arası bir âhenk.cemiyeti kurmuş olduklarmı iddia eden müverrihler vardır. İ Stravdarın musiki tarihi bütün On dokuzuncu asırı kaplar diyebi. liriz. Çünkü Peter Jöhan Stravs 1804 senesinde dünyaya gelmiş. oğlu Jöhanna Stravs ise 1899 se- nesinde hayata gözlerini kapamıs- tır. Musiki tarihinde bir üçüncü Stravs daha vardır. Bu Stravs da valsi bestelemiştir. Fakat aslen Alman ve ismi Rişar Stravs. dır ki. bu san'atkârın Viyanalı bestekâr Stravslar ile hiç bir alâ. | kası yoktur. İki Stravslardan maada Peter Strav3'in kardesleri olan Edvar ve Jözef de musiki hayatında fevka- lde muvalffak olmuş, fakat kardeş- leri Peter Stravs gibi lâyemut e- serler verememiş iki san'atkârdır. AAA AAA AAA TT GA PY TOKN T SS TOR TU gelmiyar, Mösyö Lopke, dedi. Ve operatöre dönerek yeni bir emir verdi: — Smit, şimdi filmi cok ağır gevirin. Bu defa mors işaretleri vazı. han görülmeğe başladı. Srrasile O, B. A. N harfleri yazıldı, Baş hafiye gülerek: — Nasıl Mösyö Lopke, dedi, bu delil size kâfi görünüyor mu? Lopke cevap vermedi.. Sapsarı kesilmişti. Artık inkâr etmesine imkân kalmamıştı. Hafiye elini Alman casusunun omuzuna ko- yarak devam etti: — Mösyö Karl Lapke, dedi, memleketimiz aleyhine casusluk yapmakta — olduğunuzdan . sizi tevkif ediyortim. Maamafih me- todunuzu beğendim. Demek giz. l teşkilâtmız iyi calışıyor. Fa: kat muhaktak ki, bizimki sizin- kinden daha ileri. (İngilizceden) , Hice, arcak bir tek netice Peter Jöhan :Stravs 14 Mart 1804 senesinde Viyananın fakir bDir mahallesinde dünyaya gelmiş- ti. Babası ayfi mahallede bir otel iştetmekte idi. Babası Stravs'a bakacak kabili- yette bile değildi. Stravs kendini bilmeöe başladığı zamanlar ara sı. ra otslin kapısına çıkar, ve çalğı çalarak dilenen kimseleri — seyre- derdi. Babası oğlunun bu seyyar çalgıcılarla meşgul olmasını iste- | mediği için Stravsı bir mücellit yanma çırak olarak — vermekte geçizmedi. Fakat şansı yaver gi. den Stravs burada da bir musiki- sinas ile tanıştı.. Musikilşnas genç çırağın müsikiye karşı hevesli ol« duğunu görünce bir tecrübe yap- mağı faydalı buldu ve o zaman genç Stravs'in büyük bir kabiliye. te malik olduğunu da anladı. Bir müddet sonra Stravs küçük bir oör- kestrava dahil olmak fırsatını bul. du ve ©6 zaman meşhur bestekâr Jözef Haner ile tanıştı. Bir müddet bu şekilde çalıştık- tan sonra Lanner ile beraber avni küartette Rebbun otelinde çalma. ğa başladı. Bir müddet de bu şe- kilde terakki ettikten sonra kendi. si bir kuartet teşkil etti. Artık meşhur olmuş, Viyana musiki âleminin mühim bir kısmı- nı kendisine bağlamıştı. Bir kı- sım halk hâlâ Lanneri tutuyor, mühirni bir kısım da Stravs'a hay- ran Dulunuyordu. Bu şekilde Viyana halkı ılcı kise ma ayrılmıştı. Viyanada her şey Vals ile niha- yet bulur.. Stravys da valsleri ile meşhür oluyordu.. Ön. döküzüritü asrın başınde- bulunulmasına rağ- men Viyanada hâlâ on üçüncü as- rm dekoru vardı.. Viyana o zaman da bağlar bahçeler arasına serpil. miş küçük kasabalardan teşekkül ediyordu. İşte bu küçük kasahalar- da, bağlar bahçeler arasında sık sık eğlenceler tertip ediliyor, kır baloları veriliyor ve bütün Viya- na müsiki ve zeyk içinde yüzü- yordu. Stravs'in valsleri bu dekor içinde meşhur oluyordu.. 1832 senesinde, yirmi sekiz yae şında iken Jöhan Stravs büyük bir orkestra şefi olmuştu. Valsleri bü- tün Viyananın dilinde dolaşıyor, hattâ şöhreti memleket hudutla. rını “aşıyordu. Her sene tertip ©- ilunan karnaval — eğlencelerinde Stravs üç orkestrayı birden idare ederdi. Nihayet Stravs da 1837 sene«e sinde bir Avrupa turnesine çıktı. Evvelâ. Parise ve diğer Fransız vi- lâyetlerine uğradı. - Hepsinde bü- yük bir muvaffakiyet kazandı. 1838 da Londraya geçti ve daha ilk günden İngiltere kraliçesi için beste.emiş olduğu arzı. hürmet valsi ile derhal müazzam bir mu- vaffakiyet kazandı. Memleketine — döndüğü zaman artık Stravs'in şöhreti günesi bile karartacak vaziyette idi. Stravs 1845 senesinde — Viyana musiki mektebi direktörlüğüne ta« yin olundu. Büyük san'atkârın karısını boşamaâı; hâdisesi de ay- ni tarihe tesadüf eder. Stravs'in karısı Ana'dan beş çocuğu vardı. Fakat biraz anormal olan san'at. kâr ne ajile yuvasınt ne de beş ço- cuğunu düşünememiş, karısı Ana« yı boşadığı gibi beş Ççocuğunu da yüzüstü bıirakarak metresi Emili ile beraber yaşamağa başlamıştı. “Bu müşterek hayattan da Stravs'in dördü kız, ve biri erkek olmak üzere beş çocugu daha ol- Ömez nn Strava hayatının yegâne ku—suru_ nu kairsıtır boşamakla * işlemişti. Fakat bu aile fâciası mesut bir ne- verdi. İm'i a vikk 5) pi AĞ Stravs'in meşru karısından doğma oğlu Şami serbest kalınca biraz serseri hayata atılmış ve babası. nın mesleği üzerinde — yürüyerek muvalfakiyete erişmiş ve bu şeki'- de “Mavi Tuna,, yı besteliyecek san'atkâr olmuştu. Küçük Şami; Stravs ismiyle ilk defa olarak 1844 senesinde ilk konserini verdiği zaman birçok kimseler bu çocuğun babasma ra. kip olacağına kanaat getirmişler- di. Filhakika böyle oldu. Az son- ra, baba oğul arasında hakiki bir rekabet başladı. Bu şekilde bâba ile oğlun birbirlerine rakip olma- ları birçok san'at meraklılarını d? ikiye ayırmıştı. Şimdi artık bir kısım büyük Stravs'i, bir kısım da küçük Stravs'i tutuyordu. Fakat bu baba - oğul rekabeti uzun sürmedi ve büyük Stravs ile küçük Stravs birleşip san'at haya- tında büyük hamleler yapmağa başladılar.. Bu.sıralarda 1848 ihtilâli patlak verdi. Stravslar bu defa halk şar. kıları bestelemeğe, halka tercü- man olmağa başladılar. Fakat bu yoldaki çalışmaları da uzun müd.- det devam edemedi ve büyük Stravs 25 Eylül 1849 da öldü. Ken disine hükümet tarafından çok büyük bir cenaze merasimi ya- pıldı. Büyük Stiravs kırk beş yaşında ölmüş ve yerine 241 yaşındaki oğe lunu bırakmıştı. Küçük Şani ba- basınm yerini doldurmuş. Hattâ onu geçmişti bile., Muttasıl koönserler veriyor, fev- kalâde çalıştyor, her gece dört beş verde ayrı ayrı keman çalryordu. Aradan bir sene geçmeden artık küçük: Sütravs babasını — unuttur- müş, başlı başına bir şöhret ol. muştu. Fakat Viyanada fevkalâde bir rağhet kazanmış olmasına rağmen hariçte tanmamadığına — zahipti. Bir müddet sonra Rusyaya geçti ve Petersburg civarında bir mu- siki raektebi tesis etti. Bir müd. det bu sekilde Rusyada kaldıktan sonra tekrar ÂAvusturyaya döndü. İmparator Fransuva Jözef ile kra- liçe Elizabet'in evlenme merasim- lerinde örkestrasile bulundu, i861 senesinde de sarayın musiki direk- törlüğünü aldı. 1865 senesinde en büyük ve ölmez eseri olan (Mavi Tuna) yı yarattı. İki sene sonra büyük bir türne. ye çıkan küçük Stravs Pariste bü- yük san'at muhitiyle tanıştı. Bey. ' nelmilel sergide büyük bir şöhret kazandı. : ) Birkaç sene sonra da Âmerika- ya sevahate çıktı. Bu turae es. nasında on beş könser verdi ve yüz bin dolar kazandı. Amerika gazeteleri bu orkestra- İr san'atkârdan büyük bir hayran« lıkla bahsettiler. * Bu şekilde 1870 senesine kadar gelen Jöhan Stravs bu tarihten sonra vals, polka gibi dans hava- ları bestelemeği bırakarak operet. ler yapmağa başladı. Stravs'in o- peretierinden en meşhuru beynel- milel hır şöhret olan “Yarasa.. dır. Fakat Stravs'in san'at bakımından tetkik olununca bu - operetlerden ziyad2 valsleriyle meşhur olduğzu görülür. Küçük Stravs 1885 senesine kas dar muttasıl eser verdi, Fakat ar. tık çot yorulmusş, vücutça pek fazla düşmüştü. Buna rağmen ke- manınin yayını elinden bırakma. dı. Daha dört sene san'at içinde yüzdükten sonra 1899 da TA yas şıtda olduğu halde, fakat san'a. tinden hiç hır şey kaybetmeden öldü. Bu sekilde bir asır bütüm orkes- aç A HAYATİYA IRE Rışmm ' i ONUDUR # T.İŞBANKASI Küçük tasarruf hesapları 1941 ikramiye plânı ' ŞİDELER : & Şubat, 2 Mayis 1 Ağustos, 8 İkinciteşrin — - tarihlerinde yapılır. 1941 İkramiyeleri adat 2000 L.lık — 2000,—Lira — 3000.— ı 3 2 » -- 1500,— * g 00 S0 5ü — 4ÜÜÜü— ! 300 20 — öüü00.— I Ka L KoKf dea Dr. Kemâl OÖzsan İdrar yolları hastalik iarı mütehassısı Geyağlo İstiklâl Caddesi No, 880 Bursa Pasarı Üstü Ohanyan Apartır-n Vehli 41235 S LEEE T ASN Çocuk Hekimi Ahmet Akkoyunlu Taksim Talimhane Palas No, 4 Pazardan maada bergün san 15 ten sonra, Telefan 40127 Göz Hekimi Dr. Murat R. Aydın Beyoğlu Parmakkapı, İman sokak No, 2, Tel: 41558 Yeni neşriyat Perde ve Sahne Bu, aylık sinema ve tiyatro mecmu, asınımm mâyıs nüshası birçok resimler. le çıkmıştır! İçinde Ertuğrul Muhsi - nin, İ. Galip Arcan'ın, Vasfi R. Zobu. nun, Mefharet Ersin' in yazıları var- dır. ü Kongreye davet Karagümrük idman yurdundan: 2i—A—0941 pazar günü ekseri- yet temin edilmediği için koöngre- miz â4—b——9dİ1İ pazar günü saat 10,30 da yapılacaktır, Üyenin teş- rifi rica olunur, Askerlik işleri Beşiktaş askerlik şubesinden: Şubemizde kayıtlr yedek istilkâm binbaşısı 305 doğumlu Ahmet oğ. Mev lüt Bulutların (323412) pek kısa bir z “anda şubemize müracaatı, etme. diği takdirde hakkında 1076 sayılı kas nunun * İdet mahsusasmınma göre küs renl MmUuamele yapılacağı ilân olunur. HEŞARKAL. TEPAY ÜLACUMU A TUT LO 'FA Satılık taksi otomobili (2202) numaralı Fort markalı sağlam ve çalrşabilen bir otomdc«. bil satılıktır. Talip olanların aşa« ğıdaki adrese müracaatı , Beyazıt, Azak garajında garaj sabhibine müracaat. AAAT SAT SAT RELDYN A M trayı, hattâ bütün dünyavı ke« tiren baba ile Oğul musiki tariHine karıştı, isimleri ve bilhassa eser. .._._.......__, ınıuıısını BIlEll IS BANKASINDI N .KRA.MİYEL.IJ HESAP, Ç EVROZİ Baş, Diş, Nezlo, Grip, Romatizma ' Nevralji, Kırıklık ve Bütün Ağrılarınızı Derhal Kesef İcabında günde 3 kaşe alınabilir. TAKLİTLERİNDEN SAKININIZ — "HER YERDE PULLU KUTULARI ISRARLA İSTEYİNİZ. blir -— —— ae aai e manlarının yayı ile harekete ge- | — leri bu fâni dünyada hoş bir seda —Ğ"’ı'ıı. ye. LA n olarak kaldı. * İstanbu! Levazım âmiriğinden verilen harici askeri kıtaatı ilânları Beher kilosuna 135 kuruş -iyat tahmin edi!en 60.000 kilö sadeyağı lıkla satın almacaktir. Kati teminatt 11,520 liradır. Evsaf ve şartnamesi " misyonda sörülür. İhalesi 6.5.94i salı günü saat 11 de Ânkarada Lv. 890 liği satrralma komisyonunda yapılacaktır. Taliplerin belli vakitte kom na gelmeleri. (2327-093307) * 1500 ton buğday npazarlıkla Zırdırilacatlır. * Tahmin bedeli 300007 kati temiketi 4500 liradır. Evaam' ve şartnamesi komisyonda görülür. *l Si 7/5/941 çarşamba günü saat 14 de Eskişehirde askeri #alınm alma Köf (2345 — 3851), — > yottunda yapılacaktır. * b L .. Hepsine talımin edilen fiyatı 36000 lira olan demiri vekâletce ve üzere 250 adet arzaba nümüumnesine göre pazarlıkla yaptırılacaktır. 15/5/941 persembe günü saat 15 de Ankarada M. M. V. satin alma Kük yonuşda yaprlacaklır. Kati teminatı 5.400 dradir. Şartnamesi 180 KUf | korağgyondan almır, (2637 — 3350) Mokoğ ' 'a #İ n / 37,900 kilo beyaz paynir senelik mukavele surelile ve kapalı zarflö © siltmeye konmuşlur. İhalesi 17/5/941 cumartesi günü saat l11 de Ânl Lv. Âmtelği satın alma komisyonunda yapılacaktır. Evsaf ve şartı ; kamisyonda gürülür. Tahmin beteli 22,200 lira ilk teminatı 1665 liradifs | ilplerin kaauni vesikülarile teklif mektupıaı'n':ı ihale saatinden bir s88 vel kömisyona vermeleri. (2341 -— 33854) yi istanbul Beledlyeıî llanıarı /i Tah, Bed. İlk tem. 71,68 76,01 95500 1013,50 teya malzemesi. Tahanin bedelleri ile ilk teminat mikdarları ayrı ançık eksiltmeye konulmuştur. Şartnameleri zabıt ve muâmelât M ilğü kaleminde görülebilir. İhals 14/5/941 garşamba günü sant 14 dü mi Encümende yapılacaktır. Taliplerin- ilk. teminat makbuüz vöya m yukarda yazılı işler 'Ş İtfaiye micürlüğü için almacak muhtelif cins le Unkapanı tasfiye havuzu makineleri için ai af ları ve B4l yılına ait ticaret odası vesikalarile ihale günü müayyen 5 Daimi Encümende bulunmaları, (3318) Devlet Demiryolları ve Limani işletme Umum idaresi ilânla Mucamımmen bedeli karılmış'ır. Münakata 14 mayıs 1941 çarşamba günü saat 11 de Sirkecide 9. (4 binasımda A.E, komisyonu târafından yapılacaktır. İsteklilerin aynı at 10 a kadar kanuni vesaikle 1717.5 Hra teminatı ihtiva edecek olan zarflarını kömisyona vermeleri lâzımdır. Şarinameler paraaır olarak £ yondan verilmektedir. (3166) 22900 çira olüan ve işletmenin bir senelik ih tekabül oden 120 ton miktarmda döküm işi kapalr zarf usulile eksiltme tanzim edip açmıştır t Kitap, mecmua, gazete basar. — ’ Tâbiler namına diz$i isleri alır. 4 i Bronsitere KATRANHAKKI EKREİ ü "e -Ü el S- 5 ö GĞ0 A Cd — ğ d