1 Haziran 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Parti Kurultayın İniversitelerimizle yüksek okulla. ! #debilmek İçin. i Ankara, 31 (A.A.) — Parti be. | Oşinei büyük kurultayının bügün. | kt ikinci umumi toplantısında, Kurultay program ve nizamname encimen! raporunun okunması. ni müteakip parti genel sekreteri lerek program ve nizamnamedeki i tadillerin sebep ve zaruretlerini İ izah eğen Sgağldaki beyanatta | bulunmuştur. Aziz arkadaşlarımı. Yüksek tasvibinize arzolunan yeni parti program ve nizamna- | « mesinin tetkikine başlimazdan önce bundan evvelki kurultayını. zın kabul etmiş olduğu program ve nizamnamenin bazı kısımla . rmda yapılan değişiklikleri ve konulân yeni hükümleri hulâsa. tan arzetmeyi ve bu değişiklik. Were sebep olan hâdise ve mec. Buriyetlerle dört senelik müşa - hede ve tecrübelerimize müste - nit kanaat ve düşüncelerimizi kı. saca izah etmeyi lüzumlu ve fay. dalı bularak hüuzurunuza öikmiş © bulunuyorum, Arkadaşlar, Hepinizee malüm olduğu üze. re dördüncü büyük kurultayı. | sameparti programımıza ilâveten İ koymuş olduğu sna prensiplerle parli programımız cidden müte- kâmil bir şekil almış, çalışma #istemimizi tayin ve gideceğimiz yolun istikametini sarih olarak © tesbit eden bir yasa mahiyeti ik. © tisap etmiştir. Keza, parti nizamnamemizde iç çalışmalarımız için çok ameli ve tatbikat hakfmından da © nis. bette faydalı bir şekil almıştır, Bununla beraber umumi idare heyetiniz dördüncü büyük kurul. Yâydan bugüne kadar geçen dört senelik müşahede ve tecrübeleri Ve bilhassa değişmez genel bâş- kanimızm yüksel ilham ve kıy . Metli İrşatları neticesi olarak gerek programımızda ve gerekse nizamnamemizde bazı tağilâtın Yapılmasısını ve yöni bir İki esa- « 8ın konulmasını lüzumlu girerek bu mevzulara ait #ükümleri ve değişiklikleri ihtiva eden yani program ve nifamname ptojele. Tini hazırlamış ve yüksek huzu, dökter Fikri Tuzer kürsüye ge.' lerin mucip sebeplerile ve sirasile tasvibinize arzedilen ve parti. sindeki esaslara dokunmayan ve | İ ve İhtisas elemanlarını o yetiştirecek ve memleket dahilinde ilmi hareket dale ewvelemirde genel mizin program ve nizamname - imırin keridilerinden beklenen ilim) sekreterlikle dahiliye vekâltinin bir | histana askeri yalnız iç çalışmalarımıza ve par. İlere deslek ve kaynak olâbilecek bir! O Aya' sebebin vildyetlerdeki teşki |Xik eylemektedir. Polonyanın ihti- ti teşkilâtımızın organizasyonu. na tâallük eden bü yeni hüküm.! | müemelen arzedeceğim: Program . A — İKTISAT: 1 — Zirai kredi: Zirai kredinin en büyük he - defleri olan çiftçinin işletme ser. mayesi unsurlarını tamamlamak, Zirai istihsali verimlendirmek ve ebilleştirmek, çiftçiyi toprağı ve zirai işletme vasıtalarına #a. hip kılmak, zirai mahsullerin sü. rüm ve satışını kolaylaştırmak ve artırmak hususlarına ciddi bir ehemmiyet verdiğimiz için bu cihetler 7 nci maddenin “B" fik, rasında yeni bir hüküm olarak! tavzih edilmiştir. 2 — Ticaret mübadelesi: 12 nci maddenin eski şeklin. de bulunan ve ticari mübadele - yi alâkalandıran son fıkra, ikti- satdiyatımızm istikbalt noktasm. dan faydalı görülmediği için kal. dırılmıştır. 3 — Fi işleri ve küçük sanal, lar: EL işleri de dahil olduğu halde küçük sanatlarımızm inkişaf et. tirilmesi ve halkım mutat işler haricindeki vakitlerinin heder edilmiyerek (o kıymetlendirilmesi gibi zahiren küçük görünen hu. susların hakikatte ne dereceler- de mühim birer iktısaği âmil ol. dukları meydanda olduğundan bu cihetler de programımıza yeni bir madde halinde ithal edilmiş. tir, (Maide 14). GN 4 — Şöseler, devlet yapıları ve şehircilik: Memleketi iyi bir şose şebeke. Sine kavuşturmak için yapılıp tatbik edilecek olan programda | miflt iktısat icaplarile yurdun emniyet ve müdafaası düşünce. | yetle merkezleri bağlâyıp ana yollardan birkismi ile büyük köp. irülerin devletçe yaptırılması, vi. âyet yollarının umumi ve mn. takavi bakımlardan smıflandı - mükemmeliyete irilmeleri ve bunların sayı itibarile de çoğaltıla - rak maorif vekâletinin idaresinde birteştirilmeleri mak«adile 45 inci maddenlo eski (p) fıkrası tevsi ve tavzih edilerek yerine (€) (ıkresı İ- kame edilmiştir. 3 — Türk dili üzerinde çaliş- malar: | a — Dil işi: | Programın 44 üncü maddesinin (4) | ve İh) ofıkralarından o anlaşılacağı! vech üzere milli dilin tekâmülü uğ. runda şimdiye kadar sarfedilen ha- yırlı. çalışmalara devam edilmekle | beraber bu kutlu gayretler nelicesin ie elde edilecek © semerelerden bü tün ilin ve tedris müesseseler $ tfade cilebilmesi için bü işin Maas rif Vekületince siki ve şumullü bir nezaret altında düzenlenmesi uygon görülmüşlür. b — Türk ligat ve ansiklopedisi: Şimdiye kadar tedvini o müyesser olamıyan Türk lügat ve ansiklopedi sinin bir ar evvel hazırlanabilmesi için eski 43 inci madde buna sit bir hüküm ilâvesile genişletilmiş ve bu surelle yeni 4$ uncu maddede görü. len şekle konmuştur, 4 — Halk terbiyesi; a -> Halk oda Klâsik okul terbiyesinden o başka yurt içindeki büyük kütlenin kültür seviyesini yükseltmek ve görüşlerini düzeltmek, inkilâbimızın kutsal ha. bra ve heyecanlarını yaşatmak, par ti endelerimizin temiz manalarile leaplarını o öğretmek, hülüsa, valan daşları bir arada ve bir emel uğrun da yürütmek maksadile kurulmuş o- lan halkevlerimizin o meşkör mesaj. sinden hülkevi açılmasına imkân ol Muyan yerlerin de istifadesini temin etmek üzere halk odaları teşkilâtının yapılması — Tütumlu görülerek pro- abin ayrılmasına Jüzüm görül. (Baştarafı 1 intide) |rek Kalthofda vukua gelmiş Si : büdiselerin. bütün. . mesuliyeti, | lâtlar üzerinde müessir olması icar | yaçlarımı temin edehilecek mevkide | Danziy memurlarma yükle” â *deveğinden vilâyet parti reislikle - 'bulunan yegâne müessese olan ha”|“Çünkü Danzig memurlar, Po rinin de valiliklerden tefrik edilme: | sinenin garantisini temin (etmek|ya umumi kömiserinin me sine zaruret hasıl olacağını takdli. | ele narlâmeni ini İrreklenine yapan Darsig # | 3 DUYUFUFSUNUZ. maksadi'e pa entonun as i İmüdaha im en ii y Y Esasen genbaşkurun yukarıda ar | talep olunacaktır. , Jmurları tram intizam ve #X tewtiğim kararından kastedilen gaye) Leh-Sovyet erkönharbiyelerinin |ihlâline tasaddi edenlerin İN hükümet ve Parti işlerinin bir ahenk | tamasa geçmelerine intizaren muh. | rini menetmek için hiçbir veb i dahilinde sevk ve diare edilesi ine) teliç bir Fransız » İngiliz askeri ko" mamış oldukları gibi serbes. li kâmının o temininden İbaret iken | © NE İli ge N maksadın hasıl olamaması ve bune | MİSYONU Polonyaya giderek hiniha Jarazisi üzerindeki Polonya “eği â mukabil matlup ahengin behemehal)cette derhal yapılacak olan askeri larının emniyetini garanti cim d lesis ve teminine zaruret bulunması | yardımın ne şekilde tatbik edilece| düşünmşülerdir. ) genel sekrelerlik makeminda bulu Polonya o hükümeti, Polo nacak zatın paril kabinesinde yer direndi! “Püreli si ln alanâsını icap etirmişlir. ğ zi : pi t Bu surefle eenel sekreterin, hal | Danzig, 31 (4.4) o — Polonyafve Dr. Sebiller ein i kin şikâyet, dilek ve ihtiyaçlarıns(âli komiseri Chodacki, Danzig se. | zelerin muhik olduğunu ka lü nütesllik Meseleleri kabine *“i Ar | yatosu reisi Greisere bir nota vere-İmez.,, * adaşlarile görüşüp unlaşarık ile e a mesi ve devlelin iç ve dış polilikası S lih K lı cın g aaa üzerinde devamlı bir suretle tenev- alı , YA iç yür ederek parti işlerini onn yöre iv n ibi 4 sevk ve idare edebilmesi o mümkün b ıhi i olacağı gibi parti başkanlıklarından ir tavz bak Simemasındâ |“ ayrılan valilerin de parti işlerini ax ; uu bahs , p i i çök bir devlet işi adilederek bu İş- Mecliste mevzu 2 harika, 2 süper film birde * lerle alâkalarını temin edecektir. | olan emniyet direktörü Sah Bek iler! â izarnameye koyduğumuz yeni kimdir”? ra ç İl» nlerden bir kaçı da partimizin imdir CHARLES VANEL — k B. M. Meclisindeki ana grüpundan Eski O İstanbul JEAN PİERRE 'AUMONT a başka (Parti müstakil grupu) adı İ- Emniyet direk. | 4 le Yepyeni bir mürakahe uzvunun indiki | K d 0 | ri di doğmasını temine maluf olanlarıdır. tr , ve, şimdi adın yunla İla Partimizi, tıpkı diğer grupumuz Çorum. valisi Sa-) İoprmrrA YOUNG ve i gibi B. M. Meclisinde terasil edecek! lih yeğ meş) WARNER B cl» Ağ olan müstakil grupun he swretle ri ricasi şu vi ekikül edeceğine , vazife ve Salih e Rİ Fiatlara dikkat: mektul tul Balkon 15 yetlerinin © nelerden ibaret olacn- “Geçenlerde? bir İ Birinci ve Balkon Bına müteallik tafsilâtı nizamname. nin 117 İnci maddesile 124 üncü mad desi arasındaki 6 maddede bulucnk- sınır, Aziz arkadaşlarım, Çeyrek asırlık siyast tarihimizin pek dağdağalı geçen safahatı gözö. nüne getirilirse tek fırkalı kalmanın aranın ©1 Üci, maddesinde bu DOK: | ayiz ve mübarek valiiridinin “VNE tâya 'da işaret edilmiştir. rob.5 Sinemalar? Arumızda sinemanın, halk külle-| lerinin ahlâk ve karakleri üzerinde yaplığı müsbel ve menfi tesirler gör önüne getirilerek (o milletimizin sek abldkını ve selâbetli karakterini ifsat etmiyecek ve bilâkis manevi büsyemizin smhbat ve selimetini te- min ederek bir terbiye vasıtası olu sek. menfaatlerine en uygun -bir sis yaset olduğu teslira edilir, Fakat bu na mukabil | tek bir siyasi teşek- küle mensup atadan vücmt bular bir mecliste kendi kendini tenkit ve mürakabe imkânlarının da le minine zaruret bulduğu red ve iu- kâr edilemez bir hakikattir. Yüksek tasvib ve müzaheretinize mazhar ol rak inzibala #lınması ve mlikadar makamlarca daha ski bir müraka- beye tâbi twtulebilmesi için eski 50 incel maddenin Yu Işe all fıkrası tevsi ve yeni program projesinde 30 uncu madde olorak tesbit edilmiştir. “mak azmine rağmen - bütün dün m runuza sunmuştur. Yüksek ku Bıltayınızca tefrik edilen emeli, ül İbeimiyeşlmemi men tarafından tetkik ve yüksek lerihe dikkat edilmesi ve devlet yapıları ile şehircilik işlerinde teknik ve plânlı esaslara göre çalışılması hususundaki chem . miyet göz önünde bulundurula - râk eski 26 ncı middenin son fık. raları daha vâzıh bir şekle kon. muş ve yeni 27 nci maddenin 80. hunâ eklenmiştir. B — MİLLİ TALİM VE TER. & — vüll İşleri Tevkifhane ve hapisoneler: Hapisanelerimizin tevkifhaneler - den ayrılması hakkında o ötedenberi gültüğümüz noktai nazarı muhafaza elmekle beraber © genç yaştaki mev kuf ve mahkümların Oo büyüklerden ayrı bulundurulması hususunun te lünumu da G0 üşcü son fıkrasında tasrih edil #ine dikkat edilmesi ve ehemmi. nin tapusuna sahip gibi hareket &den coşkunları da biraz ayılta. caktır, Ismet İndnü ve onun ağziyle konuşan Türk milleti, bugün yal Bız milli hudutları içinde değil * sade milli hudutları içinde kalmak ve idışarıya bir santim bile taşma. min edilmesi maddi miştir, ç — Hayır cemiyetleri? Amme hizmeti gören hayır cemi rdan bum! yetlerimizin ve bilhassa umum, hususi ye beledi den yardım görerlerinin gelişi güz! sarfiyat ve İsrafatta bulunmalarını mani ölacuk bir şekilde murakabe- lüzumlu ve faydah görüldüğün den bu e'het de yeni tedvin edilen 68 inci maddede lebarüz eltirilmiş tir. İYE: 1 — İlk tahsil; Aziz arkadaşlarımm da malü. yada başrolü oynamakta olduğu. Bu isbat etmiş bulunuyor... | osu olduğu veçhile milli talim ve Ve işte bümüzü in İsmet İnğ- terbiyede esas düsturumuz cehli gü devri, Türk tarihinin en. şerefe) gidermektir. Öğretmen okulları: MH sayı 'dan birini dolduracak. nın kifaytsizliğine ve köy okul » eği larının azlığına rağmen partimi. Suat DERVİŞ | yin bu yüksek emelini tahakkuk Day M. Fikeete; İ ettirebilmek için Maarif Vekâle, Mekttibunuzu aldım. İtalyada rekl tiniz son senelerde bu mevzu ü. tep çocuklarına okutulmakta o olan z i : şarkıya alt yazı ve o şatkının tere ek pp EY e mesini ben de okudum. Şarkının ter Si öy eği ek gbi rün ıştırmayı muv: rmüş ve Şimdi mısraları tahlil edelim. Tür) mizin öğretim ve eğitim İşlerin. kiyeyi almak itiyenin yolunun pek| ge kö tiye denir lde ra İşlerin İvi gitmesini şart © olarak) menlerinin çalıştırılması ve say koyması da mı dikkat değil mi? larının süratle çoğaltılması mu. yolcuların İşlerinin pek iyi gitmedi» ğini Ttsiy pek iyi bilirler, ı cümesi böyledir: kısa olmadığını esasen güfte sahibi © Kalde Tü vi almak şöyle dur) ait sna hükümlerini yerine getir. ierenlerin İşlerinin pek fena gidece-| sil hakkındaki esaslar gözden Atinapı siysret arzularının da #İm*| inkişaf ettirimesi maksadile prog dahi kabul etmiş olmaları lâzım, Nizamname Asir arkadaşlar; Programda yapılan' değişikliklerin ve yeniliklerin nelerden ibaret bu landuğunu arzetmiş “bulunuyorum Sözlerime “nihayel vermeden biraz da nizâmnamede göreceğiniz yeni maddeler (o bakkında maruzatta be tunacağını : Bilirsiniz ki, şimdiye kader meri olan o nizammaede genel başkan vekilliğinin Okime tevcih edileceği. n€ dair hiçbir kayıt mevcut değil di. Bü cihetin vezih ve her türlü İşler tut ötderse Allhama varacağız.) sine imkân bulunmıyan köyleri. miyet izaha muhtaç olmadığından iei madde bu maksadı lemia | çin Hâve edilmiştir, de yeni bir hüküm Olarak nazarı dikkatinizi celbedecektir. Hükümet tarafından 18-06-9368 tarihinde ittihaz edilen oOkararın tatbik mevkiinde kaldığı üç seneye m bir zaman satfındaki müşahedeler, bü siye Gn İdamesinde bir fayda Olmadığı kanaatini tevlit etmiş ve bir müra kabe cihazı olan partiye daha cmin ve salim bir faaliyetimkânı temin Yolumnzu nrotıyoruz.. Türkiyeyi e-| az zamanda önemli sonuçlar elde Tucağız etmiştir, Öğretmen gönderilme - de takdir ediyor. Hela Alienya var, re Husus şekilde yetiştirilen ve mak İçte Türkiyeye uğradıktan sans) yetiştirilecek olan bu köy eğit Günkü Târkiyeye uğriyan bu mevi| vafık görülerek köy ilk okul İşi. ini ve programımızın bu mevzuya sun Türkiyeye uğramak gafletini gös! mek için bü sistemin — ilk tah. âi mabakkak olduğuna göre onların | üzaklaştırılmaksızın — Tamim ve diden suya düştüğünü Kendilerinin) ramı 48 inci maddesinde gör - Bunlar, Mf ve güsatlan © ve çocuk düğünüz “B" fikrası tedvin edil. ından ihöreltir. Fazia ehem, | MİŞtİK. “SB'İ 2— yüksek duğu takdirde (parti müstakil gru punun) bu pek mühim ve hayati vazifeyi tamamile başarabilecek dinç bir Kuvvet ve zinde bir uzviyet ©. lacağına kani bulunuyorum. Aziz ve muhterem ark : Nizamnamenin şimdi barile 138 inci olan eski I2R inci madde sing de nazarı dikkatinizi celbetmek isterim, Bu maddenin partili mebus arka daşlarımızı bir takim memnuiyetle. re riayetle mükellef tuttuğunu bilir. siniz, Bundan maksut olan gaye, ar. kadağlarımızı haddizalında belki pek weşru olan bir. takım haklardan mahrum etmeklen ziyade, aziz partı mizla yüksek © olorilesini ve ali- İkalı arkadaşların şahsi şeref ve hay siyetl, korumaktan ibarettir. Bunun da yüksek fasvibinize lâyık « görüleceğini ümit ederim. İ İşte aziz arkadaşlar, gerek pro. gram ve gerekse mizamnameye ka- aan belli başlı hükümleri arzelmiş bulunuyorum, Diğer ufak tefek tay ve İlâveler hakkında ayrıca İzahat verip de kıymetli vakitlerinizin israf edilme. sine meydan vermeyeceğim. Maru » #âtıma nihayet verirken © hepinizi hürmet ve muhabbetle selâmlar, par limizin o tekimül ve İnkişafında pek müessir birer âmil olacaklarına emin bulunduğum bu Hyihaların yüksek tasvibinize İktiran etmesini temenni ederim. — Alkışlar — İhtida ilânı Beyoğlu müftülüğünün 7:4939 tereddüde mani olmasındaki ehem-)|tarih ve 79 No. li belgesi mucibince! kendi arzusu ile evvelce dini Orto- dokst ve alı İrini iken hak dinini Nizamnamenin 28. İnel maddesi kabul ederek yeni adı Nebile kon-) ir ayın 10 unda İstanbulda bulu - muştur, İlân olunur. ve Parti birliğine dair gonbaşku | "MRNMMNEMMNMAMEMNMEANENAMMEMEMNENEMEEENMMKNNNAENENEEN r i Beşinci Bügün matinelerden itibaren LR ledi | yapılacak İ yardım a. Töreni ve nutukları filme alınmıştır, | IPEK ve ME nun Oo müzake resi (o esnasında sayın mebusları” mızdan < birinin İstanbul Emni. ' Italyan sefirini | beyanatı Salih Kılıç a yet müdürlüğün De Boşimah 1 m İse bulunmuş bir zat hakkında gaze |. Havalar güzel gidiyor > telere, geçen bayanalilp, beni, kaşdet | tir, ii miş olduğu yolunda herkeste Yanlış) | Jalyan diplomatı, muhur beyanatmı şu sözlerle vie — Malya harp için değil ği için çalışıyor! Şimdilik harp yi ğini zannetmiyorum, Vasi dönmek üzere bu akşam AP , gitmekliğim muhtemeldir... | Alman sefaretin! bir tavzihi ! bir fikir ve kanaat hasıl olduğunu bazı tanıdıklarımdan aldığım mek” tuplardan anladım. Zamanımda böyle bir vaziyet ol mamış bulunmasına göre sayın me busumuz bir mektupla vaki müra- caatime lütlen telgrafla verdikleri karşılıkta müzakerede mevguubahs olan müdürün ben olmadığımı ve sözlerinde iltibasa mabal bulunma" dığını bildirmek suretiyle hepimizi tenvir etmiştir... Düğün toplantıları Mp Püştarahı 1 ancide da balo, çay vesair ziyafet verilmi. yecektir. 7 — Yalnız akraba ve çocuklara bir gün için ziyafet verilebilir. Bun ların harici kimse davet edilmiye cektir. 8 — Loğusa vesilesile de ziyalet vermek, hediye götürmek memnu dur. 9 — Sünnet düğünü yapılamaz. Yalnız aile âralarında hususi eğlen ce yapılabilir. YW — Sünnet çocukları mücevhe yali atla sokaklarda yezdirilemezler. (çıkarılıp yerylerine Alma” # Bu hükümlere riayet etmiyenler | getirilmiş, Alman ameleleri” hakkında zabit varakası tutulacak. leştirildiğini, bu suretle si «lde edilen eşyalar Muhafaza altına |keri fabrikasında yalnız A ii aİmarak suçlular mahkemeye veri-| rın çalışmakta olduğunu © leceklerdir. miştir. gi İşlerirden çıkarılmış old0 yi fi, Ankara, 30— Bir İstanbul Almanya'daki Türk talebi zamanlarda bazı haksız m y İre maruz kuldığı hakkmda HE | öy İ ber reşretmişti, Almanya 209 giliği, bu haberin katiyer yasi tovafuk öylemediğini ve ei daki Türk talebenine imtiys' # safirler gibi müsmelede devi” diğini bildirmektedir. >. Çeklerden mürekkep bi alay kuruluyO” (Başlarafı 1 ei General Prchalo Çeker yada, Çek işçilerinin, işl #Ee3Ss J. EAZ ERİL SEZ ELE cs5 Hariciye Vekilimiz Moskovaya Romanya Nazırinın ziyaretinden sonra gidecek Ankara, 1 — Romabya hariciye nazırı Gefenko, İl haziranda Anka rayı siyaret edecektir. Dost misa - den fazla Çek ameleşi Al götürülmüş ve orada çalış ğa başlanmıştır. Diğer , general Prchalo Çek orda tamamiyle ortadân kaldır olduğunu da ilâve etmis. // ket edecektir, ayi Anlaşıldığına göre, Tari a ii kilimiz Moskova seyahatin& EBE Esi Sedes J EF sg Kurultayın Açılış! m siemalarmda program ilâveten gönlerilecektir. gi LEK