29 Mart 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

: : e e PP e AE e nik e ye Baştaralı 1 incide tr bitirmiş, Kastamonu mebusu Ha- san Fehmi vefat etmiş olduğundan beşinci devrede Tekirdağ mebusu seçilen Şakir Kesebirin malümalı na Müracaat edilmesini icap ettiren suçun teşkilâtı esasiye kanununun 12 ve 27 inci maddeleri haricinde olduğunu ve da meclis nizam namesinin 108 inci inin 2 maddesin inci fıkrası mucibince (takip ve muhakemenin de devre sonuna bırakılmasını kararlaştırmıştır. İş te o zamanki Meclis kararı muci- cibince bü devrede mebus seçilmi- yeri Şakir Kesebir hakkindaki ta- kibata şimdi başlanmıştır. Ankara" dan verilen haberlere göre, hükü- met, Meclisten bu işe yayı almış ve tahkikata tir, Diğer taraltan bu hâdiseye ismi karıştırılan ve o zümanki (şeker idaresinin meclisi idare azalarından olan Ahmet Ağaoğlu da bu hususta şunları söylemiştir: “ — Benim, yetmiş (senelik öm rümde kazandığım en büyük servet, alnımın temizliğidir. İçinde, ora leke sürmek hevesini sezeceğim ber harekete ağır mukabelede (o bulun anak tabii hakkımdır. İçine adımm da karıştırdığı meseleye gelince, bu hususta hesi- bı vermekten çekineceğim hiç bir nokta yoktur. Bildiğin! i şeker İnhisarı, takriben 1924-1925 senelerinde kurulmuştur. Ben bi şirketin ve alelümum herhangi bir şirketin idare heyeti azası olmak i- gin, hiçbir teşebbüs yapmadığım gi- bi, kimseye de ricada bulunmadım Şeker inhisarı şirketinin idare he yeti azalığına tayin edildiğimi tede okur okumaz hayret ettim. O zaman Maliye vekili olan Ha- san Sakanın yanma gittim. Kendisi ne ayneri söyle söyledim: ". Benim şekeri, yemekten baş | Ka, şekerle hiçbir alâka ve münase- betim yoktur. Beni ne diye buraya tayin ettiniz?,, “ss Başvekilden sor, İsmet paşanım yanına aa şöyle dedi: “«.— İnhisarlar yapıyoruz. Memle" kete karşı bir takım mesuliyetler üzerimize alıyoruz, İtimat ettiğimiz fırka azaları bu mesuliyete bizim le beraber iştirak etmek © vazifesile mükelleftirler. Mesele böyle mevguubahs olun <a bilâtereddüt kabul ettim. Bura sını.da ilâve edeyim ki, o senelerde bir zenginleşme ihtirası başlamıştı. Biraz sonra gene beni Ajans şirketi heyeti idare reisi tayin ettiler. Be nimle beraber o heyette Falih Rıfkı Yakup Kadri rt mebusu Mar mut beyler bulunuyorlardı. Ayn: zamanda “Hakimiyeti Milliye,, ga zetesi de benim elimdeydi. Bunun Ja beraber, Ankara Hukuk mekte im, Ba binde de “Hukuku Esasiye,, profesö | zuubahs oluyor. rü idim, Bütün bunlardan tabiatile elime külliyetli paralar o geliyordu. Bu altı ay devam etti. Benim ben- Hayalep para, hesapıyor; opara dığını hayretle görüyordum. Hayalen para hesaplanıyor; para- hı olmak hevesine o kapılıyordum. Bu hali ben, kendim ve arkadaşla” rım, ve bütün muhitimiz için çok zararlı gördüm. Eskidenberi arka- daşım olan Hamxdullah Suphiye mü racaat ettim. Ve kendisine ıstırab- larımı, düşüncelerimi söyledim. De Sa ki: “— Bu hususa ait Gazi paşaya bir rapor yazmak istiyorum.,, şifahen Şeker işine adı karışan Ahmet Ağaoğlu neler diyor ? Fevi i, Gazinin ziyaretine (geldiği! gö kalktım. Gazi b — Söylediklerini yaz. Bir sureti” ni de İsmet paşaya ver! dedi, Ben bu emri yerine getirdim. Fi | dım: 1 — İnkılâp yapanlarda kamaati- | nefs lüzumu, 2 — Mürakebenin gittikçe . gev şemesi, ve binnetice sulistimallerin avdet etmesi ihtimali, 3 — Hakiki firkanın ademi mev », Bir suretini de İsmet paşaya takdim ettim. İki üç gün sonra, raporumu o zamanki alemi mahsus müdürü Necmettin Sahir vasıtasile alan Başvekil beni Başvekâlete davet etti. Kendileriy- le orada çok uzun bir o müsahabe yaptık. Gazi ise, on on beş gün büyük bir toplantı tertip veri i Muzaffer beye, benim sonra, m bazılarını işareteri: — İşte bu gibilere yer verenler nânl Tabiatile bunun üzerine, bir hir sumet hâlesiyle muhat oldum. Bu hâdise ncü devrenin — arilesinde Umumi intihabata takaddüm €- den bir beyannâme ile Gazi, “Um deler,, namiyle prensipler vazederek mebus olanlarm kom li beyeti idâre azalığı, vesaire gibi iş İlerde bulurmalarını menetti. Bit tabi biz de, İ elerden çekildik. Bu suretle, o şir ketlerde kaldığım müddet, bir sene yi bile bulma: Fakat o bir sene içinde Rusyadan alman şeker meselesi vardır. Vilâyatı şarkiyede halk son de teos huktarip bir haldeydi: Gerek hükümete gelen haberler, gerek va- lilerin raporları vaziyeti çok feci şekilde gösteriyordu. Oraya behemehal şeker yetiştir mek, mübrem bir ihtiyaç halini al miştr. Bunun üzerine Rusya ile ani dı. Ruslar şekeri Kalkasya ta getirdikleri için, buradan sevkten | daha ucuz mal oluyordu. Çünkü o İ zaman, İstanbulda şekeri 70 kuruştu. O zaman, benim heyeti idare azalığım esnasında, bu teşed” büsün zarar veya fayda (verdiğine dair hiçbir malümatım yoktur. Yalnız, aradan yuülar (oçeçliklen sonra, ben 1930 senesinde, İstanbul Üniversitesine profesör tayin edil dim. O meyanda bir teftiş heyeti benden malümat istedi. Ne gatiptir ki, bu Şakir Kesebir, İo zamandanberi kaç kere vekil ol- (muştur. olmadı? Niçin bu iş bu kadarsü rüncemede bırakıldı da şimdi mev- Gazetelerde İkanunundan bahsediliyor. Halbuki Teşkilâtı Esasiye kanunu bir mebu* sun veya bir vekilin o malümatma adliyenin müracaat etmesini menel dmiyor. Bunun için yani siri mali mat almak için masuniyeti teşriiye- nin refine lüzum yoktur. Yok eğer iddia edildiği gibi Şar kir Kesebirin bir cürüm dolayısile masuniyeti teşriiyesi ref'edilmemiş” «e bir cürümle mazhur olan bir za"! tın nasıl vekil | olabildiğini de be nim aklım almaz. İ Bu şeker işi, çok muğlük ve ka; sışık bir iştir. Devlet Alpullu fab rikasına verdiği altı milyon liranın hesabini gördü mü? erimi üç nokta üzerinde Serdi er ve akrabalarmızdır! dediler. | oluyordu. l yle | Şakir Kesebir ne diyor ? o zamanlar mebuslar tarafından | komisyonculuk yapmak hâdisesi de hergün artmaktaydı. Başka kârlı işlere girişenler de çoğalıyordu. Ve fazla kazanılan paraların tevlit et- Uği meselâ barlar kapatılmak gibi birtakım hâdiseler vaki oluyordu. çıktımı. Ve bir Gazinin huzuruna saat kadar bütün bunları anlattım. O sırada eski Şeriye vekili Mustafa' Şakir Kesebir? Şeker meselesinden dolayı mu » hâkems edileceği yazılması üzeri- ne Kendisinden ne diyeceğini s0 - ran sabah gazetelerinden bitine “Mevzubahsettiğiniz yazıyı he- nüz okumadım. Ancak yâzryı ta mamiple okuduktan sonra buna sit mütalâamı söyliyebileceğim. Binaenaleyh şimdilik bir şey söy- liyemem,, demiştir. .Madridi Frankistler işgal ettiler Bap Baştarajı 1 incide Öğleden sonra Frankist kı. talar, şehre yayılmağa başla- mıştır. Cumhuriyetçilerin bü yük bir kısmı evvelki gece siperlerini terketmişti. As - kerlerin bir kısmı tüfeklerine beyaz bir mendil bağlamış, kısmı da silâhlarını bırakarak kaçmıştır. Akşam, bazı anarşist unsurlar mukavemet etmeğe teşebbüs et- mişlerse de derhal vazgeçmişler . İ Madridin bir damla kan bile dö - meden işgal edildiğini bildir - mişlerdir. e fevkalâde bir faaliyet göze çarpmaktadır, Nümayişşiler sokaklarda dolaşa alkışlamakta ve milli şarkılar söy” lemektedirler. Tramvaylar da dahil olmak üze te umumi servisler dün öğleden ra işlemeğe başlamışlardır. Bü- sivil memurlara vazifeleri ba. şında kalmaları emri verilmiştir, açıktır, danı mizalay Edourdo Hozas, Mad ridin askeri valiliğine tayin €dil - miştir, Eaki belediye meclisinin ekalliyet azasından Melchior Ro - di guez, Madridin belediye reis - ğine tayin edilmiştir. Bütün siyasi mevkutlar serbest bırakılmıştır. Halk, 1936 senesindenberi ih . tifa ettikleri ecnebi sefarethane - lerinden çıkan Franko taraftarları nt alkışlamıştır. ası şebri daha evvelden terket- mişlerdir. Hitlerin tebriki Be Frankoya bir telgraf göndererek| “Nasyonalist İspanyanın millet - leri harap eden Bolşevizme karşi | nihat zaferi neticesinde krtalarr - mın Madride girmesinden dolayı mumaileyhi tebrik etmiştir. Romada tezahürat Roma, 29 (A.A.) — Prankist. lerin Madride girdikleri haberi duyulur duyulmaz bütün şehir donanmıştır. Büyük bir halk küt - lanarak balkonda iki defa görünen Musoliniyi alkışlamıştır. Musoli - ni, halka hitap ederek demiştir ki: “İspanya harbine Bolşevizmin bilir. Bu, İtalyanın faşizm düşman larınm hezimeti demektir.,, Matbuat, öğleden sonrâ Litto - rio ve Oklar isimlerindeki İtalyan fırkaları da dahil olduğu halde General Franko kuvvetlerinden bildirmiştir. Bürgos hükümeti komin- İ tern aleyhindeki pakta mı girecek ? Londra, 28 (A, messili Dük d'Alba'nın Londradan ayrılacağına dair dolaşan şayalar, | İğİ siyasi mahfillerde büyük bir tesir (ği Mumalleyhin | yerine şimdi yeni bir sefir tayin e-| husule getirmiştir. dilmiştir. Alâkadar müşahidler dükün av. detinin Burgos hükümetinin bo . mintern aleyhindeki pakta gireee ğine Mr deli teşkli etmesinden i korkmaktadır.lar dir, Frankist radyo istasyonları | rak Felanjistleri ve Reketesleri Mağazalar, tiyatrolar ve sinema - 16 ncı Frankist fırkasmın kuman. HABER — Akşam Postast Maarif Vekâletinin ühim bir kararı dap Boşimafı nacak ölan şriyat resmi teğekki 19 meşgul #oyallimlerden seçilmiş heyet iştirak edecektir. mevzular şunlardır: 1 — Resmi ve hususi yollarının tırılması 4x göre umumi bir neş mi hazırlanması, 2 — Dilimize tercüm! ) yak en Mizumlularını rilmış bir plânda tesbit İrasmda iş bölümü yapıl sl lâzrmgelen eserlerin İ bunların neşri için hir pı zırlanması, 4 — Bir çocuk edehiy: a zamanda rom âzım; bir program vücuda get 6 — Yazma ve basma larımızdan yeniden neşri ven tesbiti, — Ansiklopedi ve m gnileri vilenda getirmek mast lâzmgelen hazırlıklar ve ler. Lerin neşriyat işleri, dairelerini temsil İzatlarla memleketin fikir adamla- ri; tAbi, muharrir, gazeteci, mec- münct ve matbaacılarla profesör ve Koögrenin tetkikine arzolunscak şekküllerini sermsya ve kuvvetle. rini azami verim temin etmek Üze re teksif eğerek iş birliği etmeleri cek öterlerin klâşikler dahil ola - e arım reşri için slâkadarlar a- 3 — Orta tahsil çağındaki çenç. lik için yazdırılması vey: 5 — Halk için yapılması İz len neşriyat için yıllara ayı 20 MART — 195 Tancide O|de aşılacak ve intihapla öncümen- kongresine | lere ayrılacaktır. 2 — Kongrenin teti » arzedi. ler mevzular evvelâ encümenlerde müzakere olunacak ve alnan ka- rarlar esbabı mucibeli birer rapor, la umumi heyete verilecektir, 3 — Umumi heyetin müzakere encümenlerin hazırladığı ma - porlar üzerinde cereyan edecektir. 4 — Kongre şu öncümenlere ay-| ya fukültesi dekan ve eden sanallar & sirasi tebi ve yüksek 7 —- Lise, öğretmen o! kul öğretmenleri ie ik güzide bir B — Mil ve hususi neşir te. | rılacaktır; lerden: a) Basım, yaym ve satış işleri! 1 — G, H, Partisi ve 59 encümeni. mimeesilleri, b) Dilekler eneiimeni. 3 — Türk tarih ve dil Ki ve bu esa-| Cc) Edebi mülkiyet encümezi, mümessüleri, * progra-| d) Gençlik ve çocuk edebiyatı) 3 — Türk basın birliği g encümeni, dolu ajansı mümeaslileri. 0“ ettirile- | ©) Mükâfat, yardım ve propa. ganda İşleri encümeni; kültür kurumu, Krulay, GE elere ay.) £) Tere 1 enelimeni, mlay ve çocuk esirgöm“ edilmesi ve | o Kongreye kimler iştirak O (:mümeseilleri, d edecek 5 —T. C. Merkez tanki DAT, A — Resmi makam ve müesse-| bankası, Sümerbank, EĞ selerden: İş baniner milmessil: a tercüme. | 1 — Başvekillik ve vekiller mü,| 7 — Kitab tâbilerinin tesbiti ile | messilleri, ; dan seçecekleri beş müm rugram ha- — Genel kurmay başkanlığı) 8 — Matban sakibleir”” mümessili ve sakeri matbaa müdü-| renden saçecekleri iki HÜ ote kütüp-İrü, 9 — Çoruk mecmualari nin aralarından mümessil, vü len da ge.| 3 — Basın, istatistik, devlet me- *teoroloji işleri, harita, posta, tel- graf ve telefon, devlet demiryolla. mümessille rt umum müdürlükle, irilmesi. ri, sil. eski kitap, | icab eden- 4 — Üniversite rektörü ve fakill, eler mümessille; 5 — Ankara tarih, dil ve coğraf- ye ayrıca davet eğeceği yazı adamları, üracant lü- içir yani: enstitüsü, yüksek mühendis profesörlerinin mümessili ge müfettişleri mümessilleri- 4 — Türk hava Jururife gö seçecek 10 — Diğer mocmun sabi aralarından seçecekleri Ü9 11 — Maarif ekin Slovak askerlerle Macar uf ni gi es yi teşvik edecek mükâfatlar ihdas: ve bunlerm hangi esaslar dahilin- 8 — Memlekette telif ve tercüme de verileceğinin tesi muhafızları arasında çarı Budapeşte, 28 (A, Ai) Reşmi )rin en giddetli bir gezildi Macar ordusuna, edir etmis”. Kasado ile müdafaa komitesi a. 29 (AA) — Hitler! lesi Venedik sarayının önünde top | Vanya kabinesinin ist Başvekil: Cernius, Bagvekil mi hizmeti ile bitmiş nazarile bakıla- 200000 kişinin Madride girdiğini A.) — General Frankönun İpgilteredeki eski mü- yapılan yardımm daha csaskt bir yola konulması 10 —— Okumayı teşvik etmek ve neşriyatı tanıtmak için cek propagand. 11 — Neğriyatın satış ve dağıt- için alınması ma işlerini tanzim faydalı olacak tedbirler. 12 — Matbuatımızda işin verimi. ni arttıracak ve kalitesi tecek tedbirler, 13 — Edebi cihetlerinin tesbiti, 14 — Kongreye iştirak lerin kongrenin açılmasından en gok on gün önceye kadar bu mev, zularla alâkadar olmak pacakları yazılı teklifler. Kongrenin çalışma 1 — Kongre umumi heyet halin- Litvanya Yeni-kabine teşekkül etti — Yeni Lit- Kaunas, 29 (A.A) avini Bizaukas, Maarif tras, Ziraat Dahilive nazırı: general faa nazırı: general Mus nakalât nazırı: Germanas, Adliye razırı: Tamosajtis, Mal: Sulküs, Değişiklikler, Başvekâlet ile baş vekâlet o muavinliği ve maliye nezaretleri dahil re yedi departmanda vukua gelmiş- tir. Cernius kabinesi, muhalefet fırka sı mümessillerini de ai 9 — Hususi negriyata mülkiyet dair olan movzuatımizm günün ih. tiyaçlarına göre tadili lâzım gelen nazırı: Krikscionas. riciye nazırı: Urbeğiys, Mili müda-| tebliğde deniliyor ki: Slovak kıtaatı Macar kudutlarmı aşağıda gösterildiği Üzere ihlâl et-| vakyada sükünet mişlerdir: 26 martta 11,20 de Mecenzef'in/lar tahdidi hudud yali; takriben iki kilometre şarkında Slovak askerleri oOMacar hudud muhafızlarma mteş açtıklarından Macarlar mukabele etmişlerdir. 26 martta saat 17 de Slovak as. kerleri Nagykazmen ve Alsomihaly de Macar hudud muhsimlarınma ta- aruz etmişlerdir. Mütearrızlar Slovek topraklarına püskürtülmüş- lerdir, Slovaklar 8 ölü birçok yaralı ve yodi esir birakmışlardır. Macar. İar hiçbir zayiata uğramamıştır. Yine 26 martta öğleden sonra ve mart sabah: Slovaklar, yeniden devletçe" verimli ve| 1, Bratislava, 28 (A. avdet yapılabile.. Muhtelit Macar . So“ huğud komlayonu bu 48' peşlede toplanmıştır. a; iarenr tahliye etmedikçe lere başlamak istermemekti hakkma Slovak heyeti relsi mi mek tasavvurundadır; Kat't hududun tesbiti, pe gali dolayısile ii Kıwkolon mmtakasma taarruz et. | uliyetlerin tayini, Üzere YA -| mislerdir. Mütearrızları yine tar dettik. Bombalar esasları Macar ordusu erkânfharbiye ve. iliği sik sik tekerrür eden bu Slo- vak tecavüzleri karşısında Slovak- lar tarafından tarafından yapılncak taarruzia- smith civarinda lardan bir kö; nazırı Skucas, Ha teikiş, Mü- Senenin en büyük M iye nazırı. helecaninm rekoru dahiliye ve matinelerden olmak üze- a ii "Bu filmde göreceğiniz harikaları yarmki ilânlarda ray MALE va eden bir A Yağmur dolayısile Atıl p gın sekeri” İ neticesini beklemektedir!” Slovak murahhas hey© Kıtaları işzal edilen #lovaf üze aşağıdaki noktalara istinsi ile husule si ve maddi zararların telâf Bir köprüyü haraP Londra, 20 (A.A) — patlıyan (FLASH GORDO) ... Dünyanın heyecan Önümüzdeki cuma | itibaşf” g inemasind? TAKSIM z a e g ye, yil, rd Bu AKŞAM Melek gösterilip hususi surette ISTANBULA getirilej BÜYÜK VALS 10 binlerce halkımızın arzu ve ısrarı üzerine Pariste Gragd opar. Sinemasında Şaheserler şaheserinin DIKKAT; Yalnız şarkılar İngilizcedir. Filme ilâve olarık: FRANSIZ LONDRA'YI ziyareti, İRAN VE LLAHDİNİN nikâh merasimi, sen ÇEKO.SLOVAKYA bhâdiseleri ve saire W > Bu gece için biletlerinizi evvelden aldırınız. Telefon : 40868 FRANSIZCA nüshasi, CUMHÜRRELSİN