29 Mart 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Yedigün 3ugün en güzel ve en 2engm sayılarından bırini çıkardı. YEDİGÜN Türkıyenın en çok okunan ve en çok sevilen yegâne meemuasıdır. Bugün siz de bir ( Y e d i g ü n ) alınız. uıl jfll couı Sajl um FOTO = MAGAZi Aylık salon mecmuası Porcomha 9Q Mart 10Q0 y3lŞ8lIlD3 Zo M3ri İJüO RQ>IO İSTANBUL CAĞALOĞLU 0(34/ Telgraf ve mektub adresl: Cumüurlyet, İstanbuJ Posta kutusu: tstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısnu 24299 24290 Mart nüshasını mutlak okuyunuz. Romanyada bugünkü rejimin değiştirilmesi isteniyor Bugünkü medeniyetin lemeli: Lâboratuar Franko ordularına nihayet teslim olan Madridden bir manzara Kral Karol'a mühim bir muhtıra verildi 1leri dünyanın arayıp bularak haydi hazır ortaya koyduğu işlerden istifdde etmek marifet değildir; medenî vasfına lâyık olmak içirt biz de çaltşmaya mecburuz. Jj nsanın başlıca meziyeti kendisini mu| j hit olan tabiatin esrarına nüfuz edebilmesindedir. Öğrenilen her yeni hakikat insan için sonsuz bir zevk kayna^ı teşkil etmiştir. Binlerce yıllık bocalamalardan sonra insanlık, kâinatı idare eden büyük kanunlarm pek çoğunu kavramış Romanya Kralı Majeste Karol, Rumen hükumet ve ordu erkânile ve böylelikle kâinat ölçüsünde büyümüşberaber bir merasim esnasında tür. Hakikati yakalamış olmak esasen çok büyük bir manevî kıymet iken bu hakikatler üzerinde kılı kırk yaran çalışmalarla onlardan insanlığın hayrma hizmet eden binbir netice çıkarmak asla daha az ehemmiyetli olmıyan diğer bir kıymet teşkil etmiştir. îlmî araştırmaların hayata ve endüstriye tatbikile elde edilen faydalara son yoktur. Bunlar mütemadiyen yekdiğerini ikmal ederek hergün gözlerimizin önüne yepyeni bir âlem açıyor. Lâboraiuaı Bükreş 28 (a.a.) Reuter ajansı menfaaü namma Romanyadaki rejimin bugünkü medeniyete kaynaklık eden bir Madrid 28 (a.a.) Madrid, bu sabildiriyor: tebeddülünü istemişlerdir. Muhtırayı immüessese olup çıkmış, artık modern hayabah teslim olmuştur. Casado ile müdafaa 33 eski Başvekil ve Nazır Kral Ka za edenler arasında eski Başvekil ve Millî tı ilimsiz olarak tasavvur etmeğe bile imlArkası Sa. 7 sütun 3 te\ komitesi azası şehri dahaevelden terketrol'a bir muhtıra göndererek millî birlik kân kalmamıştır. mişlerdi. Cumhuriyetçi askerler üstüne beyaz bayraklar çektikleri siperlerini terEn basit iş sandığımız çiftçiîiği ele alahm: Bu iş bile memleket ölçüsünde büyük bir veya müteaddid lâboratuarlara dayanmadıkça hakikî bir inkişaf gösteremez olmuştur. Kanadadan ve Kaliforniyadan bütün dünyaya yayılarak Türkiyemize kadar gelen hepsi guya bir tek kalıpda Türk harf inkılâbınm onuncu yıldö dökülmüş gibi yeknesak, güzel renkh, nümü münasebetile Maarif Vekâleti tasıhhatli ve sağlam elma ve armudlar bütün vasıflarını lâboratuarlara medyun bu rafmdan Ankarada Sergi evinde tertib lunuyorlar. Bu güzel meyvalar yüz bin edjlen 10 yıllık Türk neşriyat sergisile Ankara 28 (Telefonla) Bülerce ton olarak ayni şekillerde yetişmek birlikte bir de neşriyat kongresi topla yük Millet Meclisi Parti Grupunun nacaktır. Bu kongrede memleketüı müsİçin ilmin lâboratuarlarda araştırıp bulabu pazar günü saat 15 te Meclis bitakbel neşriyat faaliyetini sistemli ve rak tatbikata koyduğu pek kıymetli netinasında toplanması takarrür etti. Mecyıllara ayrılmış bir programa bağlamak celere dayanmaktadır. lisin pazartesi günkü ilk toplantısına ve bu sahada çalışan bütün resmî ve hu Başvekilin beyanatı «Son buhran esnasında Türk hükumetinin hakkımızda ispat ettiği sadıkane dostluk hisleri üzerinde ısrar etmek benim için bir vazifedir» Müdafaa komitesi erkânı hükumet merkezinden kaçtı Cephelerdeki askerler beyaz bayrak çektiler, İtalyanın her tarafında bayram yapılıyor kederek şehre doğru gitmişlerdir. Madri din her tarafında Frankistlerin bayrağı dalgalanmaktadır. Halk, faşist usulü selâm vermektedir. Dün hava karardığı zaman Üniversite mahallesi tamamile tahliye edilmişrî. Cumhuriyet ordusunun birçok elemanlarile sivillerin bir kısmı dün Frankistlere teslim olmuşlardır. lArkası Sa. 1 sütun 1 de] Madrid teslim oldu Neşriyat kongresi Yakında toplanacak olan kongrede müstakbel neşriyat faaliyeti bir programa bağlanacak Yeni Meclis Millî Şef, açılış günü mühim bir nutuk söyleyecek Yugoslavya tarihî günler arifesinde bulunuyor Yugoslav birliğini kuran Sırb, Hırvat, Sloven ve Müslüman unsurlar elele vermek için yeni bir teşkilât vücude getiriyorlar Her nebatın istıyebileceği toprakla oradan almak ihtiyacında bulunduğu gıda maddelerini ilim altın tartısında kullanılanlardan daha hassas ölçülerde bir bir tayin ediyor. Nebatm düşmanı olan hastalıklarla onları doğuran unsur ve amiller üzerinde yorulmak bilmiyen incelemeler yapılıyor. Toprağın nebata göre ıslahı başlıbaşına büyük bir lâboratuar işidir. İlmin dehüilerinde kafa yoran mütehassısların vâsıl olduklan neticeler sanayıin yardımile herkesin kolay kolay talbik edeceği formüllere, hatta haydi hazır maddelere inkılâb ediyor. Böyle yetişen mahsule, hiçbir kılına hata gelmeksizir, dünyayı birkaç kere dolaştırmak imkânları temin olunuyor. Ziraatin bu çeşidile çok parlak neticeler elde edileceğini hepimiz kolayca anlarız. Bu sayededir ki meselâ toprağı fazla mümbit olmamakla maruf olan Almanyada eğer buğday bire yirmi beşten aşağı mahsul verirse muvaffak olmamış ziyanlı bir çiftçilik sayılıyor. Yukarıki çiftçilik misalinden anlarız ki bu sahada ileri memleketlere ayak uydurabilmek için bizim de bu işlerde mütehassıs fen adamlarına malik olmakhğımız ve bir ucundan lâboratuarlarımızı kurmağa başlamakhğımız lâzım gelmektedir. Laboratuarlar diyoruz. Memlekette ilmî araştırmalar hesabına her madde için kendisine müracaat olunabilecek ve her madde üzerinde tetkikler yapabilecek umumî bir araştırma müessesesine ihtiyac ölduğu gibi dünyanın gittikçe ihtısasa giden bu devrinde ayrı ayrı mevzular için zamanla müstakil laboratuarlar kurulması lüzumunu da anlıyacağız, ve öyle yapacağız. Modern ziraatin yukarıda umumî olarak ve şöylece işaret kabilinden söylediğiıniz bugünkü ihtiyac ve icab'.arı bugün hayatm diğer bütün şubelerinde ayni ehemmiyetle, ayni şümulle, ayni genişlikle hâkimdir. Her işte ilmin istediği bilgi ile, susî teşekküller arasında ları araştırılacaktır. işbirliği yol Kongreye teklifler Resmî teşekküllerin neşriyat işlerile meşgul dairelerini temsil eden zatlar, memleketin fikir adamlarından, tâbı, muharrir, gazeteci, mecmua ve matbaacılarile profesör ve muallim mümessillerinden teşekkül edecek olan bu kon grenin tetkikine Maarif Vekâleti tara fından arzedilecek meseleler şunlaxdır: Maarif Vekili Hasan Âli Yüeel 1 Resmî ve hususî neşir teşekkül 2 Dilrnaize tercüme ettirilecek eserlerinin sermaye ve kuvvetlerini azamî verim temin etmek üzere teksif ederek lerin klâsikler dahil olarak en lüzumluiş biıiiği etmeleri yollannm araştı.rıl larınm senelere ayrılmış bir plânla tesması ve bu esasa göre umumî bir neşri pit edilmesi ve bunlann neşri için alâyat programı hazırlanması. [Arkast Sa. 3 sütun 3 de] tıınııııınıııııııriıııııııımııııımıııınmııııiııınııııııımııılııııııııııııııııı ııııılllıııılMMiMiııtıııuıııııııiMiıımıınııııııınıııııııılııııımılııııııııııın dair ruzname hazırlanmıştır. Meclis, pazartesi günü saat 15 te en yaşh meb'usun reisliğinde açılacaktır. Meb'uslar, birer birer tahlif edilecek, müteakıben Riyaset Divanı intihabı yapılacak, Meclis Reısi seçılecektir. Bundan sonra Cumhur Reisi intihab edilecektir. İntihabdan sonra Cumhur Reisi yemin edecektir. İsmet İnönür.ün bu münasebetle Mecliste mühim bir hitabe irad edeceği ve hükumele yeni çalışma direktifleri vereceği anlaşılıyor. Meclisin bir hafta sonraki toplantısında encümenler seçilecektir. Belediye kooperatifi » münakaşalı oldu, Dünkü fevkalâde kongre hesablarm tetkiki için bir komisyon ayrıldı Parti Genel Sekreterliğimn tebliği Ankara 28 (a.a.) C. H. P. Genel Sekreterliğinden: Türkiye Büyük Millet Meclisi Parti Grupu, 2 nısan 939 pazar günü saat 15 te Türkiye Büyük Millet Meclisi salonunda toplanacaktır. Sayın meb'uslarm toplantılarda hazır bulunmaları rica olunur. Müslüman partisi lideri Yugoslav Başvekili Hırvat partisi lideri Mehmed Spaho Maçek Zvetkoviç Belgrad (Hususî muhabirimizden) seneki bütçe müzakeresi, son altı ay içinYugoslavya Millet meclisinin en faal de orta Avrupada vuku bulan hâdiseledevresi şubat ve mart aylarıdır. Bu ay rin tesiri altında cereyan etmiştir. larda bütçe müzakere edilir. Fakat bu [Arkası Sa. 7 sütun 5 de] Ingiliz milleti mecburî askerliğe razı olacak mı? Işçi partisile müzakerelere dün de devam edildi; kabine bugün kat'î kararını verecek lllllllllllllllllllllltlflllillllllllllllllMIIIIIIIIIHIIIIIIMMIIIIIIIIUIIIIIMIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllll Yeni denizaltı gemimiz YUNUS NADİ Sa, 3 sütjın & 4el Kiel 28 (a.a.) Jermanya Krup tezgâhları tarafından Türk donanması hesabına imal edilen «Batıray» denizaltı gemisi bugün denize indirilmiştir. Gemiye tö'renle ismıni, Türkiye büyük elçisinin refikası Bayan Hamdi Arpağ koymuştur. Batıray, Türkiyenin Ay sınıfından sipariş ettiği dört denizaltı gemi sinden ikincisidir. Geçen sene ayni tezgâhlarda denize indirilen «Saldıray» ın teçhizatı bitmiştir. Dünkü kongrede bulunanlardan kışpu içtima esnasında... İstanbul Belediyesi memurları koo ye memurlarile bu defa adedi mühim bir Yakında servise girecektir. Ayni sınıftan peratifi fevkalâde kongresi, dün Belediye yekuna baliğ olan muallimler iştirak et diğer iki denizaltı gemisi de Krup'un idaresi altında İstanbul tersanesinde yapıl İngilteredeki küçük zabit mektebi talebeleri bir general tarafından teftiş ediliyor lokantasının üstündeki salonda toplan mişlerdir» . j nci sahifemizde)d . lArkası Sa. 1 sütun 6 dal mı§tır> . Kongrenin bu toplantısına Beledi