15 Mart 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Mısırdaki büyük d İtalyan radyo sanatkârlarından (soldan sağa): Tatiana Povani, Covanna Galletti, Rosetta Kalav etta Dünyanın en meşhur şantörü Karuzonun hayatı Bu hafta iki Avrupa radyo istas- yonu birer program hazırladılar Dünyanın en meşhur şantör. lerinden biri ©- lan Enriko Ka- rüuzonun — hatı- rasını anmak için bu — hafta Ayvrupada iki radyo — istasyo- nu birer proğ. ram — hazırla. Karuzo miş - bulunuyor. Bunlardan birini salr akşamı saat 9.10 da Hambürg radyosunda din- ledik. Diğerini"de cumartesi akşa- mı saat 10 İda Stokhalm (orta dal- ga 422 metre) den dinleyeceğiz. Hamburgdaki proğramlda Karu. zonun hayatından bahsedilmiş ve bü arada, - şantörün söylediği en meşhur opera aryalarının plâkları ç'lîmtmştır. “Stokholmdaki programda da konferanstan başka şantörün plâk lârı ile neşriyat yapılacaktır, Enriko Karuzo dünyada en bü. yü'!: şöhrete mazhar olmuş - şantör sayılır. 28 şubat 1873 de Napolide doğmuş olan Karuzo ilk defa o- larâk 21 yaşında Napoli civarın- da Kasertadaki bir — tiyatroda Maskanyinin “Kavalliera Rusti- kana,, operasında sahneye çıkmış- tır. Bu ilk temsilinde dinleyicileri b kadar hayran bırakmıştır ki ga. yet kısa bir zaman zarfınlla meş. hPr olmuş ve genç olmasına rağ- men devrinin en büyük tenorları arasında yer almıştir,. Monte Karloda verdiği temsil- lerden sonra bütün dünyaca tanı- nan Karuzo bunun üzerine Bue- 08 Âiresden, Nevyorkdan, Paris- ten, Barselonadan davetler almış ve bu suretle şöhreti gittikçe art. mıştır. Devrin en meşhur şantözü olan Melba ile beraber 1902 mayısında Londraya gilen Karuzo orada Koven Garden operasında Verdi. nin “Rigoletto,, sunun temsilinde rol almıştır. Ondan sonra bir çok büyük şe. hirlerile muvaffakıyetlerden mu- vaffakıyetlere koşan Tenoör - 1921 senesi ağustosunun 2 sinde 45 yaşında olduğu halde ölmüştür. n1932. senesi sonlarına doğru bü- tün dünyada tekrar bir Karuzo hayranlığı b--lc'mnıs ve plâkları her taralta çalımdıktan başka, yeni plâkları da yapılmıştır. Karuzonun- eskiden okuduğu bir plâğı çalarak o esnala günim meşhür bir şantörü veya oörkestra- sı refakatiyle yapılan bu yeni plâk larlda Tenorun sesi daha canlandı- rılmıştır, Bu suüretle Karuzo yetişmemiş olduğu zamanların orkestrası ve- ya san'atkârlariyle beraber şarkı söylemiş bulunuyor , Napolideki 19 çocuklu fakir bir makinistin oğlu olarak yetişen ve devrinin en büyük şöhretine vasıl olarak Karüuzo meşhur adamlar a. rasında en parlak bir hayata maz. hr olmuşlardan biri sayılır, Bu.: günün en meşhür” şantörlerinden biri olan İtalyan tenoru Cilyi Ben- yamino ondan bahsedilirken bir gün: — Karuzo bütün tenörların şa- hr idi, demiştir. Onun gibisini 'dünya ne daha evvel görmüştü, ne ondan sonra gördü.,, Brüksel radyo- sunda “Müfettiş. Büyük Rus muharriri Gogolun “müfettiş,, ismindeki meşhur ko- medisi bu akşam Brüksel radyo. sunıda temsil edillecek. gogolun on dokuzunca asrin ilk senelerinde neşredilen bu eseri Rusyanın ge- rek edebi, gerek siyasi mahafilin. de bir akis uyandırmıştı. “Müfet- tiş,, de zamanın idare adamlarının sulistimalleri anlatılmaktadır. E- sas mevzu şudur: Aristokrat tabakasına mensup bir genç, Rüsyada seyahat eder. ken bir gün küçük bir kasabaya gidiyor,; Burala kenJlisini son de- rece büyük bir msrat tnle karçılı- yorlar, izaz, ikram .gösteriyorlar. Nihayet delikanlı, kendisini kasa- bada beklenen dahiliye müfettişi zannettiklerini anlıyor ve hiç bo. zuntuya vermiyerek bu rolü oyna. mayı kararlaştırıyor. Bu işten kârlı da çıkiyor, Çünkü, müfettişe hediye ve rüşvet vermiye alışmış olan ahali onu âdeta servet içine boğuyorlar ve yalancr müfettiş, sahicisinden daha fazla kârla çıkıp gidiyor , Goögolün bu komedisi o günkü vaziyetin müthiş bir hicvini teşkil ediyordu. Önün için ,aristokrat - lar bunu iyi, karşılamadılar.. Bir çokları Gögölü (Kızıl) diye itham ediyordu..-Fakat, muharriri, takdir Adenler de vardı.> Onlar-- Göğgo- la (Cesur bir ahlâkçı) diyorlar. O zamanki'Çar Nikola da Go- golu bu cesaretinden dolayı takdir ediyor ve kendisini üniversitesine tatih profesörü ya<x pryor, Petersbuürg .. w Nikâh merasimi bugün radyo ilel neşrediliyor İran Velîah?ik Prens Şahpur Muhammed Rıza ile Mısır prensesi Fevziyenin Kahirede bugün yapılan düğünleri radyo; tarihinde de mühim bir gün teşkil etmiştir: Düğün mümasebetiyle rad- yoda ilk defa olarak farsça ko- t nuşulmuştur . Malümdur ki, İranda he- nüz radyo yoktur ve bugüne kadar bildiğimize göre, hiç bir radyoda farsça neşriyat yapıl- GALEAL İA AA di mamaıştır , Ğ Bugün ise, Kahire radyosun. ! dan nikâh merasimi ve düğün ğ alayırın tafsilâtı »neşredilmiş, Irandakiler de bunu radyola- rında dinlemişlerdir. Nikâh merasiminden başka, veliahdin Kahiredeki hayatı, hemen hemen saati — saatine radyo ile neşredilecek, bu su- retle Şahimşah oğlunun — Mı- sırdaki günleri öğrenilecektir. ; PÖPNLRERİNERAN SN EN LA ARARARAR A AN AR N AAA ASN Haftanın prog- ramında klâsik parçalar Alman — bestekârı Veberin “Freischütz,, (Silâh atıcı)) ope- rası büyük musiki şaheserlerinden biri sayılır. Vagner bu eserin hay- ranlarından biri-idi; , Gene büyük bir Alman -musiki tistadı olan Berlioz bu opera için:! “Ilâhi bir san'at eseri,, derdi. Veber Alman musikisinde ilk romatntik bestekârdır. Eserlerinin en bariz noktası seslerin - fazla renkli olması ve büyük bir şiir ta- şımasıdır. 1780 de doğup 1826 da 40 ya. şında henüz gençken ölen Veber yukarda da bahsettiğimiz opera - sından başka “Öryanth,, “Oberon,, gibi diğer iki meşhur eserin bes- tekârıdır. Veber “Freischütz,, ü Holstein- deki evinde bestelemiştir. Büyük bir koruluk ortasında olan bu ev- de bestekâr, eseri için kendisine en müuyafık yeri bülmuş oluyor. du. Opera bir atış müsabakası mev- zuu üzerine kurulmuştur ve halk aras'ndaki eski bir efsaneye da- yanır: Vaktiyle bir Cin varmış... Avcılar veya silâh atan kimseler arasında dolaşan bu cin, isteyene, hedefini hiç şaşmayan kurşunlar verirmiş, Fakat buna mukabil, si- lâhr kullanan adamım canını alır- mış. Kendilerinin ölümü bahasına, da olsa düşmanını öldürmek iste. yenler bu cine müracaat eder ve o sihirli kurşundan alırlarmış. Bu eseri ile daha büyük bir şöh ret kazanmış ve 38 yaşında olma- sına rağmen devrinin en büyük bestekârları arasına girmişli. Bestekâr ondan iki sene sonra Londrada Great Partlarıl cadde- sindeki bir evde ölmüştür . “Atıcı,, veya “Sihirli kurşun,, u yarın (16 mart perşembe) ve ci. martesi (18 mart) ta dinlemek im- kânını bulüyoruz. Bu hafta Cenovadaki Karlo Fe- liçe tiyatrosutfida temsil edilmekte olan bu opera yarın akşam türkiye saati ile 10 da, Roma grupu (Rö- ima 1: orta dalga 420 metre: Ba- ri: 1 orta dalga 283 metre) istas. yonları ile, cümartesi akşamı da gene sSaat 10 ida,| ayni operadan naklan, Türino 'grupu (Türino 1: orta dalga 263 metre,Milâno 1: orta dalğa 368 metre) istasyonla- ti ile neşredilecektir. üğün ün yor. “Televız'on Kraliçesi” ismi verilen mis Tania Şarman'ın bu sa- hadaki araştırmalarda büyük mu vaffakiyetleri görülmektedir. Bu- rada, küçük tip bir televizyon alıcı makinesinin tecrübelerini yapı- Ankara bir konser Meşhur Memleketimize — gelmiş olan meşhur İtalyan kemanisti Zino Françeskati cumartesi akşamı ÂAn- kara radyosunda bir konser vere- cektir. Programın ilk kısmında (Saat 9.15 - 10) Bach ve Beethoven gibi iki klâsik var, Bugünkü musikinin babası sayılan Johan Sebastian Bath musikiyi yalnız kilise saha. sına münhasır kalmaktan kurtar. m:ş ve geniş hayat - sahasına çık- masına yol açmıştır-, 1750 - 1685 arasında yaşamış olan bu büyük Alman bestekârı, muüsiki sahasına bir çok üstadlar yetiştirmiş bir aileye mensuptur, ve bunların en meşhurudur. Bil » hassa org için yazılmış eserleri vardır ve dini havaları taşımakta. dır. Kantâtaları da meşhurdur. Françeskati köziserinde dinleye. ceğimiz paraçası La Minör Kon. çertosudur ki. “Allegro medrato,, (orta derece oynak), “Andante,, (ne yavaş, ne hızlı, yürür gibi), “Allegro Assai,, (oldukça oynak) parçalarından mürekkeptir . Konserde Beethovenden çalına. tak parça 9 numaralı sonâtadır ki, bu ida *“Greutzer'e ithaf edilmiş s0- nata,, diye meşhurdur. “Adacio sostenüto,, (aşağıdan alarak yavaş yavaş), — “Presto; (çabuk), “andante kon variyatsi- yoni,, (değişikliklerle - ne yavaş, ne hığlı) ve, son parça olarak, “Presto,, (çabuk)) dört hareket- ten mürekkeptir . Beethoven on dokuzüncü asır musikisinin en büyük dehası ol- duğuna göre,-konsende 18 inci a. sırdan (Bach) tan 19 üncu asra geçilmiş oluyor . Bir çeyreklik bir fasılaraln son. ra 10.15 den 11 e kadar devam e. decek olan kinci kısımda ise yir- minci asra geçilmiş bulunuyor. Fransız bestekârları Sen Sans) Saint - Saens'den, geçen sene ö- len Maürice Ravel (Moris) den birer parça alınmiştır . Kamil Sen Sans 1835 de muüş ve 1921 de 86 yaşında olarak: ölmüştür. Bu uzun hayatı zarfın. da bir çok eserler vermiştir ki bun ların en m--huru “Samson ile Da. lila,, operasıdır. Bun 'an başka, (uayvanlar sen “ölüm darnsı,, ismir deki eseri de mesliurbir I*ıı'r'*du' Bestekârın- ko: imiz eseri “Rendo Kapricçiozo,, dur ki bir İtalyan havasını terennüm e- der , Sen Sansın İspanyaya gittiği zatnaki bir fıkrası meşhurdur. Bes doğ. föosu) vardır. ıserde dinlediğ tekâr kendisini kimsenin tanıma- radyosunda - güzel dinliyeceğiz İtalyan kemanistinin Cumartesi akşamı çalacağı eser dığı bir muhitte, bir İspanyol şan. tözünü diıliyormuş. Şarkıcı kız, şarkısını bitirdikten sonra bir a. dam, şapkasını açarak parsa töp- lamıya başlamış.. Sen Sansın önü- ne geldiği zaman bestekâr: — Nasıl söyledi? Beğendiniz mi? diye sormüş . Sen Sans, gayet samimi olarak : — Beğenmedim, diyor. Iyi söy Aankara radyosu ei a Ieyemedı O zaman - İspanyol : kızıyor : — Haydi ordan sen 'de! diyor.. Sen ne anlarsın müsikiden!, Büu söz Sen Sansın çok hoşuha (invr)nn((iyorsh sh rdshrddlushss gidiyor: — Aferin! diyor. Bana bu sözü söylemiye ilk cesaret eden adam sensin! Al bakalım . Ve büyük bir bahşiş veriyor. Françeskati keman konserinin sön parçasına M. Ravelin “Çi- gan,, isimli eserinden başka İs- panyol bestekârları Poblo de Sa. razat'ın “Endülüs Romansı,, ve Manüel de Falla'nın “İspanyol dansı,, alınmıştır. Geçen sene ölmüş olan Moris Ravel 1875 de Fransada Siburda doğmuştur. Eserleri arasında bil hassa “Su oyunları,, meşhurdur. “İspanyol saati,, isminde bir de operası vardır « Beethoven'in bu hafta dinliyeceğimiz senfonileri Beethorvenin en meşhur serlz:. ri senfonileridir ve bunların sıra |: bazı. | | ile numaraları olduğu gibi, larının da ayrıca isimleri vardır. Meselâ, 3 üncü senfoni (Eroika) “Kahramanlık senfonisi,, 6 ıncı senfoni “Pastoral,, (kır senfoni- si) dir. Beethoven bu senfonile. ünden birimle Napolyonun Mos- kova seferini anlatır ve Moskova. amn yanışımı, çan seslerini tasvir e- der « Breslav radlyozanun yarın akşanı ti (16 mart) programında “Kon. ser-evi,, nden naklen yapılacak o. anneşriyatta 9G üncü . celiböni prog ramın en;son numearasırı teçkil e; diyor ki, bunu 'gete saât 8,5 den sonra dinlemek kabildir . 3 üncü senfoniyi de- cümartesi akşamı saat 10,30'da İngilterenih Mildland. (orta dalğa 296 metre) istasyonundan dinleyebileceğiz, Dinlediklerimiz Dinliyeceklerifii! Kalyola Amerikanın enbıkırla!"’ tistlerinden biri olan Fred w Nevyork radyosuyla iki u, yeni bir mukavele imzalamı$" , eki Artist resimde, bir teıruınllfıd tarih öncesi bir adam rolünde rülüyor. Belçika radyolarının meşhur | artisti olan matmazel Lies pazar günü Brüksel 2 ya verilen bir vodvile ı;tırak etmif tir.. ! Amerikanın Mmeşhur “ Morton Dovney her ı:ıan!—l":"l cesi Schenectedy radyos kılar okumaktadır. Bunları dalga 49 metreden, salı $ at 7,30 da dimlemek kab'ı&lr' ' gt y $ a vi 5 K r"' We çai . Si ; _'. Ş $ Ş ” Ka y M t | $ 1 » : ıri ce alınan bu yeni tarz lnten çerçeve şeklindedir. ve eh yi ıstasyonları Bile temiz bır de almayı temin etmekte