15 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

x Âbideler Hakkındaki Münakaşa Y%-' Sabiha Zekeriya Sertel G âzetelerde, memlekette — ev- T velce yapılmış ve yapılmak- &n âbideler hakkında cereyan ' bir münakaşa gözüme ilişti. î“_lsada yapılacak inkılâp âbide- bi Sİn açılan müsabakayı, Fransız *ltraşlarından Poisson kazan- 'îL-B“ müsabaka hakkında fi- Ak&dnni söyliyen Güzel Sanatler 'emisi müdürü Burhan Top- * âbideler meselesinde israfa çtxî—îl—xlığırmzm doğru olmadığı- dü $imdiye kadar sanat kıymeti eserlere kucak kucak para- Sarfettiğimizi, halbuki Poisson ._nlbeynelmilel şöhreti olan bir tkârın bu âbideyi 50 bin lira kıymetine göre az bir bedel- ü Yapmasının, bize iyi bir ders ol- Ünu söyledi. —Ayni zamanda î Lh( Yete bu kadar para sarfede- ııy Ge, Dunları dana az Dir pa- ğî!ı;zmaı ederek, tasarruf edece- Bibi Paralarla hastane, mektep a znğn:ıleketin irfan ve kültür leş Yesini yükseltecek müessese - Yapılması fikrini ileri sürdü. ol “ddi zatinde gayet — mantıki bu mütalealar, tanımadığım B heylteltraşm itirazını celbetti. l ©ykeltraş Trabzonda 140 bin Ya bir âbide yapmakla meş - keü;l*_illğu için bu mütaleadan Yo İsine hisse çıkarmış görünü- tüy; bunun zıddına fikirler yürü- iaq;' Evvelâ bu işle şahsen alâ - ee olduğu için bu zatın fikir- S bitaraf mütalea olarak ka- *demeyiz. Saniyen şehirlerin “IEydnda yalnız estetik güzelliği, hüa anların hacmini nazarı İti - ÂAlmanya Cekoslovaky LTAN GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ S A Yazan: M. F O TURHAN TAN Bu Yeni Tefrikamıza Yakında Başlıyoruz ayı Parçaladı Slovakya veRütenyalstiklâallerinillân Ettiler, Cracow' ALMAN HUDUDU iR Vmedi ABudapest: MACARISTA l C%ULUNYA ST 'Ğüıâım lA! 4 ROMANYA / 'Yukarki haritada parçalanan Çekoslovakyayı görüyoruz: İstiklâlini ilân eden Slovakya ve Rütenya ayrı ayrı işaret edilmiştir. Alman ordularının birkaç koldan işgale - Macarlar Çeklere Bir Ültimatom Verdiler Macar Askeri Dün Rütenyayı İşgal İçin Harekete Geçti Londra 14 (Hususi) — Bugün Ber- linden verilen haberler, Karpat Uk- Büra alarak, âbideler lesinde &n Sarfından çekinmememiz lâ- ç Seldiği hakkında ileri sürdü- xnütaleaya iştirak edemeyiz. €r şehrimizde, misli görül - hip Memiş sanat eserlerine sa- ÇekgalNak hepimizin — hasretini Bar Gimiz, özlediğimiz bir şeydir. '!ıülât bir memlekette sanat tekâ- Ü, o memleketin içtimal terak- yü’rğ: iktısadi refahiyle beraber hiş;tüfı eski medeniyetler, istilâ v | *rile ülkelerini genişlettikle- İş Mağlüp hükümetlerin hazine- külee Sahip oldukları, raayayı de , Sibi çalıştırdıkları devirler- Ün h;ığ'dana gelmiştir. Avrupada Beym ö bugün parmak — ısırarak *ttiğimiz sanat âbideleri bu Yevizl *rin mahsulüdür. Hâlâ bu- A (Sonu Sa. 7, Sü, 3 de) Cümhurreisimizin — Kabul Resmi «i ARkara, 14 (A.A.)— Rei- mı_":'"""lur İsmet İnönü, bu- ı!ön saat 17 de, Çankaya *künde, Ankarada bulir » Ordu subayları için bir I"'dıfl resmi tertip eylemiş- u, B ray da, Slovakya gibi istiklâ- lini ilân ettiği merkezindedir. Ber- line göre Karpat Ukraynasının hü- kümet erkânı, Ukrayna liderleri top- lanmışlar ve yurtlarının istiklâlini ilân etmişler, daha sonra Başvekil Volosin Her Hitlere bir telgraf gön- dermiş ve yardım istemiş, bundan başka Almanya ile İtalya hükümetle- rine Macar askerlerinin hududa te- cavüz ettiklerini anlatarak tecavüzün önüne geçilmesini dilemiştir. Karpat Ukraynası hükümeti ec- nebi devlet mümessillerine tevdi et- tiği muhtırada hülâsatan şöyle di - yor: *““Slovakların istiklâllerini — ilân etmeleri neticesinde Çekoslovakya cümhuriyeti ortadan kalkmıştır. Bi- naenaleyh Karpat Ukraynası da, Karpat Ukraynası milletine — kendi mukadderatına sahip olmak hakkını tanıyan Münih anlaşması prensiple- rine istinaden kendini — tamamiyle müstakil bir devlet ilân etmiştir..,, Pragın verdiği mütemmim malü- mata göre Chust şehrinde Ukrayna- hı muhafızlar ile Çek askerleri ara- sında vuku bulan çarpışmalar neti- cesinde 30 Çek askeri ve 80 Ukray- nalr maktul düşmüş ve yaralanmış- tır. Çarpışma sonunda Ukraynalı muhafızlardan bir kısmının hududu aşıp Romanyaya kaçtıkları anlaşılı- hükümeti yor.. — %e Prag'dan verilen haberlere eee 6 da) (Sonu Sa: 6, Sü Gece Yarısına Kadar Bir Kaç Şehir Zaptedildi Muhtelif Mıntakalardan Hududu Geçen Alman Kıtaatı, Cenubu Şarki İstikametinde Ilerliyorlar Bratislava 14 (Hususi ) — Dün bir kaç arkadaşı ile birlikte Berline giderek Her Hitlerle görüşen eski Slovakya Başvekili Dr. Tisso, bu sabah erkenden Bratislavaya dönmüş ve dönüşünü müteakip mühim hâdiseler vuku bulmuştur. Tissonun dönüşü üzerine kabine toplanmış, daha sonra Slo - vakya Diyeti içtimaa davet olunmuş ve dört azası eksik olmak üzere 62 mebüus toplanmıştır. Celse hafi idi. Celsede Tisso be- yanatta bulunarak Her Hitlerle mülâkatının neticesini anlat- mış, ve “Slovaklar, ırki mukadderatlarına sahip olmağa karar verirlerse Almanya derhal kendilerine yardım edecektir. Ak- si takdirde Slovakların başına gelecek felâkete karşı kendile- rine yardım eden bulunmayacaktır.,, demiş, bunun üzerine meclis ittifakla Slovakların istiklâlini ilân etmiştir. YENİ KABİNEYİ TİSSO KURDU : Anlaşılan Tisso, Hitlerle mülâkatını müteakip Sidora telefon ede- rek meclisi bugün içtimaa davet etmiş, resmen Başvekil olan Sidor ka- nunuesasi noktasından hiç bir resmi sıfatı bulunmayan bir şahis tara- fından gönderilmiş hakiki bir ültimatom karşısında kalmıştır. Çekoslovakya Cümhurreisi Emil Hacha, vaziyeti — kurtarmak için son bir gayrette bulunmuş ve Sidor, zevahiri kurtarmak için Diet Mec- lisini ıçtimaa davet etmiştir. Sidor, aczini anlayarak ayni zamanda müf- ritlerle uyuşmağa karar vermiş ve siyasi mücrimleri serbest — bıraktır- mıştır. Bunların en meşhurlarından biri olan Sano Mach, derhal bir nu- tuk söyliyerek Slovak istiklâlinin bugün ilân edileceğini ihsas etmişti. Meclisin kararını ilân etmesi üzerine Sidor'un kabinesi çeklimiş ve Tisso yeni kabineyi kurmuştur. Slovakya Cümhurreisi 15 gün zarfında seçilecektir. Eski Başvekil Sidor, yeni kabinede Dahiliye Nazırlığını deruhte et- miştir. İsuklâl taraftarlarından'olup Tisso'ya Berlin seferinde refakat eden Tuka Başvekil muavinliğine, Durcanski Hariciye Nazırlığına tayin olunmuşlardır. (Sonu Sa: 6, Sü: 4 de) Çek Cümhur Reisi Berline Gitti, Hitler İle Görüştü Şehirlerde Almanlarla Çekler Arasında Kanlı Müsademeler Oluyor Prag 14 (Hususi) — Slovakya - nın istiklâlini ilân ettiği ve federas- yondan ayrıldığı bugün burada hal- ka bildirilmiş ve halk hâdiseyi sükü- netle karşılamıştır. Umumi intıba, halkın Slovaklarla beraber — geçen beraberlik yıllarını iyi — hatıralarla anacaklarıdır. Bugün Cümhurreisi Hacha ile Hariciye Nazırı Şoalkovski ile bir - likte Her Hitlerle görüşmek üzere Berline hareket etmiştir. Dr. Hcha gece yarısına doğru Berline muvasa- lat edecek ve bu gece Her Hitler ta- rafından kabul olunacaktır. Berlinden Havas Ajansının bildir- diğine göre, Hacha bazı teklifler getirmektedir. Fakat, Hacha ancak Çek vilâyetleri namına söz söyle- mek salâhiyetini haizdir. Slovakya ile Karpat Ukraynası namına söz söyliyemez. Mülâkat, yalnız, Çek vilâyetleri ile Almanya arasındaki müstakbel münasebetler etrafında cereyan edecektir. Kabul esnasında bugün Berline muvasalat eden mareşal Göring ile Hariciye Nazırı Fon Ribbentrop da hazır bulunacaktır. Berlin haberleri Çekoslovakya ka binesinin istifa ettiğini bildiriyorsa da istifa haberi teeyyüt etmemiştir. Çek hükümetinin tebliği Bu gece Tadyoda” okunan resmi tebliğde, Slovakyanın ilânı istiklâl etmesi üzerine yeni Çek devletinin dahili ve harict münasebetlerinin te- mamiyle değişmiş olduğu bildirildik ten sonra deniliyor ki: Alman Ordusu Çek Arazisini Işgale Başladı SEÇİM Her Tarafta Bu Sabah Başlıyor Rey Sandıkları Merasimle Açılıyor Bütün memlekette ve şehrimiz - de, bugünden itibaren müntehibisa- ni seçimine başlanacaktır. Bu iş için icabeden hazırlıklar bitirilmiştir. Dünden itibaren mahallerine ko- nulan ve sureti mahsusada süslenen rey sandıkları bugün merasimle açı- hp reylerini vermek üzere gelecek olan ilk müntehiplere — gösterilerek tekrar kapatılacak ve sonra reylerin atılmasına başlanacaktır. Cümhuriyet Halk Partisi, bütün intihap müddetince devam etmek ü- zere bir faaliyet programı hazırla - mıştır. Bu program iki cephe üzerin de tatbik edilecektir. Biri, Parti ka- za heyetleri tarafından Halkevlerin- de, meydanlarda, seçim mevzuu et- rafında nutuklar söylenecek, teza - hürat yapılacaktır. Bu arada Kadı - köyünde Altıyol ağzında, Üsküdar « da iskele meydanında, Kasımpaşa - da, Bakırköy Halkevi önünde, Beya- zıtta, Taksimde ve Halkevleri bina- larında toplantılar olacak, ve nutuk- lar söylenecektir. İkinci program çalgı ve radyo ile — tezahürat yap - maktır. Bunun için de Partinin rad- yolu kamyoneti şehir dahilidne her- gün sabahtan akşama kadar dolaşa- caktır. Bu esnada, sureti mahsusa - da hazırlanmış nutuk plâklarile neşri yat yapılacaktır. Kamyonetteki tesisat vasıtasiy - le hatipler nutuklar da söyliyecek - lerdir. Kamyonet, bugün saat 10 ile 12 arasında Kasımpaşada, 15 te Eyünte, 16 da Taksim meydanında buluna - caktır. Ayrıca Şehir bandosu da Taksim meydanında güzel parçalar çalacaktır. Profesörlük yapan mebuslar Cümhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği, mebuslukla — beraber başka vazifelerin yapılamıyacağına karar vermiş ve bu karardan. mül - hem olarak profesörlük yapan me - buslara gönderdiği birer mektupla mebuslukla profesörlükten hangisi - ni tercih edeceklerini sormuştur. Profesör mebusların hepsi dün ak - şam cevaplarını Parti Genel Sekre- terliğine göndermişlerdir. Haber aldığımıza göre, Profesör Neşet Ömer Profesörlüğü mebuslu - (Sonu Sa: 6, Sü: 1 de) Vatandaş, Bugün Reyini Kullan ! İkinci müntehip seçimi | bugün başlıyor. Vatandaş, | reyini kullanmayı ihmal et. | me. Çünkü vereceğin revle | milletin siyasi kudretini ku- (Sonu Sa; 6, Sü: 5 de)