15 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

15-3-939 U BUGÜN ıO_Vukycının İStiklâli ı'.“Zarı: Ömer Rıza DOĞRUL Ş' 'ün toplanan Slovakya diyeti, K etü“ men?lekctin istiklâlini i - ti ol Ve bu istiklâl hareketinin reh Ve an Başvekil Tisso Almanya m ğ: —klğu”fîne telgraf çekerek Slovak jl ovmn himayesini istedi. P ay m:“l"fn Çeklerden tamamiy- © İEnber İk istedikleri bir müddet - & Ftha 8öze çarpıyordu. Başta bu - B k“îni SS0 _hükümcti. ayrılma ha - a zi ş teŞîlk ediyor, bu sadakat - R ü!:ıahurleri karşısında şüphe - yen kül ” Prag hükümeti, Slovakya - heltiği y; £€ açığını kapamak için iste- y hıî Imı esirgemiş, ve bu yardı- t Bi çek" €tmeden evvel Slovakya - önehnos_lovakya birliğine sadakat heti , Sini istemişti. Slovak hükü- I lnen "'E. hükümeti tarafından is - K Btlhra, Minatı vermiş olduğu için aa fin bertaraf olduğu aanılmış, h & üğm Prag hükümeti bu — teminata n ; hei"- Slovakya hükümetinin bir | hükümet yaparak Çekoslo - b ma itliğini bozmak istediğine da- * |dak i"fmat almış ve buna mani ol - î"' tedbir alarak Bratislava i- he ? şehirleri işgal etmiş, Alman Çtaları tarzında teşkil olu - Ür, Ti ihka muhafızlarını dağıtmış, Müy,, *0 ile arkadaşlarını azletmiş, B t bir hükümet kurmuştu. di Mukabil Tisso ile arkadaşla Üğm 'ne giderek Her Hitlerle gö - İâr : Ve derhal geri dönerek par- Yu toplamış ve memleketin el'litını tayin etmekte serbest di U bildirmiş, parlâmento da Tarını vermiştir. tn , Vakları Çeklerden ayırmak i- edenleri tesbit etmek bir Müşküldür. p sov.k a | l“lx ya, Büyük Harp — sonuna ıjl l!"lıq Caristana aitti, Macar emel Pu *n biri, Macaristanın bu eski l 'l[:uui geri almak ve Macarista- | bişnaktu. %“ taraftan — Almanya da bu | gfuMk_l alâkadarlık göster - “ım, n vakyada yaşayan Alman | *ti ayrılık taraftarı olan Slo - | hît '_nüzaheret göstermekteydi. Pğ, Kim Slovak Hiderlerinin — ilk D rlinde Almaları ve Alman- i 'w.,m":dım dilemeleri de Çekos ; " €derasy parç )ıı,dl da bilhassa Almanyaya da - Sln izah ediyor. *thu:;kyanuı Çek hükümetinden Nk da la ne kazanacağını anla - İK hakikaten müşküldür. Mü - "qy“ aşması Sloyaklara tam muh- Vermiş ve bu suretle bunları '%_ıu“mîşti. Slovakya iki milyon iltı':iır memleket olduğuna göre teğı b lâlinden nasıl istifade ede - İK ,n:“ değildir. Çünkü bu istik - ü Tünd kuvvetli komşularının biri l'he an istismar, yahut ilhak e - P “: hazırlamaktadır. ’lnm i:t Slovakyanin yahut Rüten- K * fiklâlini ilân etmesini bir ne- İt .,ığ"nık yanlış olur. Bu hâdise - Ü, 2 fazla, daha çok büyük hâ - başlangıcıdır. haj "En için daha bir çok hâdise - %u beklemek lâzımdır. Vekiller .. Heyeti Vçhu:ra, 14 (Tan Muhabirinden)— kf Heyeti bugün — saat 15 te ölette mutat toplantısını yap- € MA Oplantı geç vakte kadar de- Miştir. &n e“t l kis xf HABERLER | :llâ'hlî.î îlebe müfettişi Reşat Şemsettin y Pati ğ Tbiye heyeti âzalığına, Ankara ;;âım şşmühendisi Muammer Nafia D edı P? İşteri Umum Müdürlüğüne uk. Rab'“îslerdjr_ b Ap, Vürg hanedanına ait bütün em- bi Ün An devletine intikal ettiğine da- Lb. Yug İr kararname neşredilecektir. dyç Kraj Hlavya Kraliçesi Marie, İngil- )lm!tî.» Vğ Kraliçesi tarafından kabul e- 'ş%ğe .a Hükümdarlar, Kraliçe Marie'yi "l. Ah, , Soymuşlardır. âu|tı “înya 100 milyon ton buğdayı ay- &e * * ş$iİmendifer malzemesi ile mü- tiy iulârnmok Üzere Arjantin ile bir tica- Tne "k'"nesi müzakere etmiştir. İtilâf- %. 'lgiımda imza edilecektir. Si: 28 hute'renln Uzak Şark filosuna men- —“nuh“ur TP gemisi önümüzdeki hafta h lıq.ık sSahil müdafaa bataryalarile uı:*:ıepxma'minevral;ırdıı bulunacaktır. Bu “h'.“îllnn— hedefi, geçen sene yapılmış İstihkâmlarını ve tesirlerini tec- v üektir, Hindistan İstiklâl İstiyor — Londra 14 (A. A.) — Hidistan milli kongresi dün kabul ettiği karar suretinde İngilterenin harici siyase - tini tenkit etmiş, Gandiye itimadını beyan eylemiş ve Hindlilerin kendi mukadderatına kendilerinin sahip ol ması hakkını istemiştir. Milli Meclis gelecek toplantısını ilkkânun sonlarında Biharda akte - decektir. Sümerbankta Tensikat Ankara, 14 (Tan Muhabirinden)— Görülen lüzum üzerine Sümerbank Umum Müdürlüğü organizasyon ser- visinn lâğvına karar — verilmiş, bu serviste çalışan memurlar bankanın diğer servis ve fabrikalarına nakle - dilmişlerdir. Bundan başka Banka Merkez teş- kilâtı kadrosunda da bazı değişik - likler yapılacağı bildirilmektedir. Resmi Kâğıtların Antetleri Ankara, 14 (Tan Muhabirindîn)— Dairelerde kullanılan resmi kâğıt - ların antetlerindeki Türkiye Cüm - huriyeti ibaresinin bazı daireler ta- rafından tamamen, bazı makamlar tarafından da T. C. rumziyle basıl - makta olduğu görüldüğünden sade- lik ve yeknasaklığı temin için bun - ların merkez ve mülhakatta resmi daire ve müesseselerde_ normal ya- zılarla mühürlerde olduğu gibi ba - sit olarak T. C. şeklinde kullanıl - ması Vekiller Heyetince kararlaştı - rılmıştır. Zahire Borsası Ücreti İndirildi Ankara, 14 (Tan Muhabirinden)— İstanbul Ticaret ve Zahire borsası talimatnamesinin yirmi birinci mad- desi değiştirilmiştir. Bu değişikliğe göre Borsaya mukayyet olan abone- lerin tâbi oldukları senevi ücretler yarı yarıya tenzil edilmiştir. TAN ” ISPANYADA . 3065 Italyan Telef Oldu İtalyanlar Bunlardan Başka 20708 Yaralı, 366 Esir Verdiler. 114 Kişi de Kayıp Oldu. Bu Yekünların 1172 si Zabittir Madrit, 14 (A.A.) — Milli müda- faa meclisi 1915 ve 1916 doğumlu ihtiyat efradı ile muavin servislerin “İkinci grup,, una mensup — efradın terhisine karar vermiştir. Miralay Casado, ecnebi gazeteci- lere Madrit Şürasının “Harbi tasfi- ye,, ye karar verdiğini söylemiş ve şunları ilâve etmiştir: “Franko'nun ne — suretle hare- ket edeceğini henüz — bilmiyoruz. Mümkün olursa şu iki esas dahilin- de şerefli bir sulh akdetmek istiyo- ruz: İspanyanın tamamiyle müstakil olması, mukabeleibilmisil — tedbirle- rin alınmaması.., !lalxpış%n’nn zayiatı Romada neşrolunan resmi bir teb- liğe göre, İtalyan gönüllülerinin İspanyada 13 şubata kadar uğradık- ları zayiat şudur: Ölü 272 subay ve 2793 asker. Yaralı: 889 subay ve 19.819 asker Kayıp: 6 subay ve 108 asker. Esir: 5 subay, 361 asker. Komünistler tarafından rehine tu- tularak tahliye edilen Madrit valisi Johe Gömez Ossorio ile 51 yüksek rütbeli ve 200 küçük rütbeli zabit kendilerine fena muamele yapıldı- ğından ve paralarının ve eşyalarının çalındığından şikâyet etmişlerdir. Komünist kıyamı şehrin merke- zinde tamamen bastırılmıştır. Ko- münistlerin tardedildiği — binalarda kıymeti milyonlara yükselen sanat eserleri ve mücevher ve mühim mik- tarda yiyecek bulunmuştur. Türk Parası Hatayın Resmi Parası Oldu Antakya, 14 (A. A.) — Millet Meclisi, Abdülgani Türkmenin baş- kanlığında toplanmış, hükümetin teklif ettiği Türk parasının Hatayın resmi parası olarak kabulü hakkın - daki kanunu müzakere ederek itti - fakla ve alkışlarla kabul eylemiş - tir. * Kanunun metni şudur: Madde 1 — Türk parası Hatayın resmi parasıdır. Madde 2 — İşbu kanunun neşri tarihine kadar Suriye parası üzerin- den tarh ve tahakkuk ettirilmiş bi - lümum vergi, resim, harç ve para cezaları bu kanunun neşri tarihin - de Türkiye Cümhuriyeti — Merkez Bankasınca kabul edilmiş olan kur üzerinden Türk parasına tahvil edi- lir ve Türk parası olarak tahsil edi- lir. Madde 3 — Umumi ve hususi bütçelerin varidat muhammenatı ve masraf cetvellerindeki rakamlar i - kinci maddedeki esas dahilinde Türk parasına tahvil olunur. Madde 4 — Suriye parası üzerin- den tediye edilmekte olan maaş, üc- ret, tahsisat, tazminat, tayinat, yem bedeli ve bu mahiyetteki bilcümle istihkakların aynen Türk parası o - larak tediyesine devam olunur. Madde 5 — Umumi ve hususi bütçelere ait veznelerde halen mev- cut Suriye parası resmi kur üzerin- den Türkiye Cümhuriyeti — Merkez Bankasının Hataydaki şubesine dev- Kanunun diğer üç maddesi bu kanuna muhalif ahkâmın ilgasına, neşrine ve icrasına aittir. Kanunun kabulü münasebetiyle Millet Mecli- sinde tezahürat yapılmış, mebuslar- dan Dr. İbrahim Ünal, Dr. Vedi Bil- gin nutuk söylemişlerdir. Maliye Ve- kili Cemal Baki ve Başvekil Abdur- rahman Melek beyanatta bulunmuş- lardır. Türk parasının resmi para olarak kabulü Hatayın her tarafında büyük sevinçle karşılanmıştır. Suriye Kabinesi İstifa Etti Şam, 14 (A.A.) — Suriye kabine- si istifa etmiştir. İstifa, ancak Reisi- cümhur tarafından kabul edildikten sonra katiyet kesbedecektir. Fransız fevkalâde komiseri, Suri- ye ile Fransa arasındaki münasebat hakkında Suriye hükümetinin nok- tai nazarını ihtiva eden bir muhtı- ra almıştır, Fransız dostluğundan bahseden bu muhtıra derhal Parise gönderil- miştir. Bir İnek 12 Kişinin Ölümüne Sebep Oldu Chateauroux 14 (A. A.) — Chate- bir vagondan kaçan bir inek, garı geç n mekte olan bir marşandiz auroux istasyonunda bulunan treninin iki vagonunun yoldan çıkmasına se- bebiyet vermiştir. Ayni dakikada Paris - Toulouse treni gardan geçerken yoldan çıkmış ve vagolara çarpmıştır. 12 kişi ölmüş, 30 kişi yaralanmış- tır, —— Döviz Yerine Mazı İhraç Edilecek Ankara, 14 (Tan Muhabirinden)— Türkiyede icrayi faaliyet eden yerli, yabancı şirketlerin hariçte bulunan hissedar ve tahvilât hâmillerine gön dermek mecburiyetinde bulunduk - ları paralarla bugün — Türkiyedeki Bankalarda muhtelif suretlerle blo- ke bulunan paralarının gülyağı, ha- h, madensuyu, şarap ve likörlere i- lâveten mazı ihracı —suretiyle de transferi için hazırlanan kararname- nin meriyete konulması Vekiller He- yetince kararlaştırılmıştır. Patrik Miron Def_nedîldi Bükreş, 14 (A. A.) — Kral Karo- lun, Veliaht Mihai'nin, bütün hükü - met azasının, askeri mülki ve ruhani yüksek ricalin ve büyük bir halk kitlesinin huzuru ile, bugün saat 11 de büyük kilisede, sabık — Başvekil Patrik Miron Cristeanın defin mera- simi yapılmıştır. NEVYORK SERGİiS Türk pavyonu: İnşaat ikmal edi mek üzeredir ve sürprizler hazırlanmaktadır. sergiye birçok ga Sergide Amerikaya ait olan kı- sımdan başka en büyük saha İn- giltereye — aittir. Beynelmilel saha olan bu nok- ta serginin merkezine en geniş yolla merbuttur. LAİ Reisicümhur Roosevelt'in sergiyi küşat ederken söyliyeceği nutku burada irat edilecektir mühim a N o #FELEK e e İntihaba İştirak Yazan: B. FELEK Medeniyiz, münevveriz ve niha - yet memleket işleriyle yakın- dan alâkalıyız. Bu, çoğu milletlerin — varmasını hasretle özlediği bir rütbedir. Bir siyasi terbiyemiz var. Bunu muhtelif zamanlarda, muhtelif tec - rübelerle denedik. Milletin devlet işine en müessir müdahalesi intihap işindedir, İntihap demek, milletin kendi i- şiyle alâkadar. olması, yurdunu dü - şünmesi ve o yurda hakikaten sahip ve lâyık olduğunu göstermesi de - mektir. İmdi bu intihabata iştirak etmek hepimiz için münakaşa edilmez bir vazifedir. Vazife değil hattâ üstüne en çok kıskanılacak bir haktır. Medeni memleketlerde bu hak ferdin en büyük servetidir. Biz bu servetin kıymetini biliriz. Bunu başka taraflarda olduğu gi- bi dahili keşmekeşlere, millet efradı arasındaki sevgi ve bağları — bozup kırmağa vesile vermiyecek şekilde terbiye ile fakat şuur ve — dikkatle kullanırız ve kullanmalıyız. Her yerde intihapların manasını oraya iştirak edenlerin adedi ve ma- hiyeti ile ölçerler. Biz de her devresi bir tekâmül merhalesi olan Millet Meclisinin al- tıncı içtima devresine bu sefer me - bus seçerken yekpare bir rey kitlesi halinde ve her birimiz kendi intihap dairesinde cümhuriyet umdelerinin ve medeni devlet mefhumunun tim- sali olan Parti namzetlerine rey ver- miye gitmeliyiz. Bu şahsımız için bir hak, memle- kete karşı bir vazifedir. Bunu bir kalemde yazdıktan son- ra içinizden bana şöyle bir sual sor- duğunuzu seziyorum: — Peki Felek! Lâkin kimler me- bus olacak acaba? Ondan bize haber versene! Sayın okuyucularım! Bir çokları- mebus olacak. Buna şüphe yok! Bu mcbus,olaçnkıa;;dan bir kısmı bunun farkında, bir kısmı ifarkında değil! Pek çokları da mebus olmaya - cak. Bunun da kısmı azamı — benim gibi farkında, bir kısmı da farkında değil. Bu iş için bir tek alâmet var: Mavi boncuk! Mavi boncuk kimdeyse gönlü - müz ondadır. Buna göre — kimlerin mebüs — olacağını kestirebilirsiniz! Malüm ya “keskin zekâ — keramete fink attırır,, derler. " Lâkin gelgelelim mavi boncuk bende diyenlerde hakikaten boncuk var mı? Ses çıkarmıyanlarda mavi boncuk yok mu? İş burada! da acaba İngilterenin Japonyaya Protestoları Londra, 14 (A. A.)— Dün Avam Kamarasında kendisine sorulan muh telif suallere cevap veren Butler, İngiliz tebaasının emval ve emlâki- nin mutazarrır olmasına sebebiyet vermiş olan 22 hâdise dolayısiyle Tokyo hükümeti nezdinde — yapılan protestolardan sonra İngiltere hükü- metinin Jenkin hastanesinin bom - bardımanını, şimal; Çinde Japon dö- vizinin tedavül mevkiine konulmuş olmasını, Tiyençinin imtiyazlı mın- takalarındaki vaziyeti ve Chuntah ve Poltonun depolarının Japonlar ta rafından müsadere edilmesini daha geçenlerde yeniden protesto etmiş olduğunu beyan etmiştir. Komünistlerden Gallacher, şu suali sormüştür: “Harbin başlangıcındanberi İn - giliz emval ve emlâkine ve — İngiliz tebaasına karşı yapılan taarruzlar dolayısiyle Tokyo hükümetine kaç protestoname gönderilmiştir? Butler. şu cevabı vermiştir: “Yirmi iki. Dokuz meselede Ja- ponlar, özür beyan etmişlerdir. Dört meselede bize tazminat vermişler ve hukukumuza riayet vaadinde bu- lunmuşlardır. Üç meselede de bize - hukukumuza riayet edileceğini ye - niden temin etmekle iktifa etmişler- dir.