15 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
EE is 3 gay e? sl | 7 e rd il İmali Afrikanın hududu 'Pi- si) rapi enlere dayanır diyen. cağ: s#İ Ay, <Üar ne kadar haklı iseler di Kupanın renup sınırları Atlas Heketlerinden ötede Büyük A Baran kıyısındadır d'yenler de | a rede doğru bir söz söylemiş et) itme Şimdiye kadar tarihi ve ii 3 birçok Kâdireler gösterdi ki işi enleket arasında bu benze- z in doğurduğu münasebet ve ayr çok kuvvetlidir. Icap ve i, yeticre göre bazan o kiyidan dinç bu tarafta oluranların a. © düşmüş, bazen öbür tarafta- De beriye geçerek yerleşmişler... dar, Ana İmparatorluğu, : Arap- 1. Endülüs Saltanatı, Osmenlı- Ne Tunus ve Cezair fütuhatı bu ikat serisinin çurasından bura- alınmış canı misallerdir. Ugün için Atlas memleketle- ai, FİNİ Avrupadan geçmiş mul- elinde, Fransızlar ile İspan- arasında taksim edilmiş bu- © NUZ ve memleketin şark usu- Pı, e#kil eden Tunus Beyliğini b himayesi altında bir müs- İske şeklinde görüyoruz. Son den kn SR İa geçen vakalar ise Akdeniz. Ötede Tunusun ştma'de en ya- & olan İtalyanlara bu tuma karşı bir vaziyet almak f- y* bulunduklarını ihsas ediyor. desa 1881 de Bardo muahe- ve i İle Tunusta besıs etrniş olduğu Haye ileresini Osmanlılar gibi yanlar da önce tanımak isterre- Vag İ#skat sonra diğer devlet- mecburiyetinde kal Mila. Fakat şimdi Faşlet hükü- i İtalya için yesi yeni zaruret. k,, zohur ettiği iddiasindadır. Bir © Tunusta yerleşmiş olan ve bu- bi, Miktarları 1000001 geçen İ- Yanların akıbeti bahis mevzu- er. İkincisi İtalya Habesisteni ha, Eevirmek suretiyle Afrikada Vi kk bir İmparstorluk kurmuş de bir çok ihtiyaçları dolayrsile Ja İmparatorluğu büyütmek ve * gölüne doğru sarkırak Trab- TP göllerinden ötede zengin emleketlere kavuşmak #ster; d- sü ve en ohomiyetiisi İtulya- j İçin, İmparatorluğunun selâmeti ! Yep, Akdeniz hükiriyetini Ingiliz. i elinden almak istemesidir. Gür yerleşecek bir Italyanm Sİ on, gitarı — Süveyş — Hind yo. ye Be müthiş bir tehlike olabi- iz Üni kolayca tasavvar edeblii- Men bu vaziyette İtalya canı ii İği zaman Akdenizi ikiye bö- vr. Tunusun Bön Burnu ie Si- Ek, <Fasındaki deniz kolu pek geniş ME çürüme de hakikütte burası İla, dibindeki kayalıklar ve sığ- sebebiyle mahdut bir geşit İ Yeşi Bu geçidin iki kıyısında ki “şecek bir kuvvet bu yolu ko- İ AT tehdit edebilr. Bundan baş- i Yane tutmuş, bu yolun'orta telleri bir de ada bırakmış: Pan- ha, çi Bugün bu ada da İtalya- hı g kindedir. İtalyanların burası- i kinci bir Cebelitarık denecek itle tahkim olmiş oldukları söy değer Zaten kimsenin meçhulü tai “dir ki Italyanm başlıca deniz STİ artık eskiden olduğu gibi Ce- si aKörtezi üzerinde değil, bu çe- Mündedir. Bunlardan biri Sar- ann senubunda Carloforte, di- Ban, ilyanın ucunda Trapamidir. rla Pantelleria saçayağı ta- anmış bulunuyor. —. xs We. w © $ A, VER, en PEŞİ | Franszlar 1881 de Tumasucle : Map geçirdikleri vakit burası Os İ 4,79 Saltanatınm hâkimiyeti el 5 bir Beylik idi. İnkıraz yozu- Da kendilerini kaptırmış olan nlar “ etrafa takabilecek hel- “eğildiler, B:ı çihetle Tunus içe- gök — karışık ve dışarıya karşı «İz bir halde idi. Beylik eni Vİ vergiler koyduğu halde mali- doğrultamıyor, saruya ve orduya sokulmıya çul- şilan Avrupalılaşma ha- reketleri (o memleketin umumi hayatına hiç bir yenilik getirmiş olmu yordu. Nüfus azdı, müm bit toprakların ancak onda biri ekilebiliyor du, borç gırtlağı aşmış. tı; Beylik ancak Avrupa devletleri arasındaki re- kabet sayesinde varlığı. nı muhafaza edebiliyor. du. Bu sıralarda, 1864 te, Tunusta yeni vergiler yüzünden karışıklık çık- muştı. Tebealarınm mu- hafazası için İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar donanmalarım gönder. mişlerdi. İtalya Harici ye Nazırı Visconti Ve- posta © Parlâmentoda: “Beylik © taleplerimizi kabul ederek siyaseti. mizin 'nkişafına imkön vermedikçe © filomuzu Tunus sularından çek. miyeceğiz.., diyordu. I- talyanın Paris sefiri Kon: Pspoli ise Napole- on İli ile yaptığı bir mü lâkatta Tunusun bir E talyan müstemlekesi ha- line sokulmasını nasıl karşıhıyasa- ını sormuş ve İmparatordan “Af. rikada tesis edilecek bir Italyan müstemlekesine Fransanm »mni- yet ve Mimat ile bakacağı, cevabı. nı almıştı. Yine o sıralarda İdi ki büyük Fransız soğralyacısı Eüsde Reclus “Revue des Desx Monde,, mecmuasında yazdığı bir makale de: “Vaktile Afrika eyaletlerine medeniyetlerini yotürmüş olan NRo- malıların ahfadı olan İtalyanlar bugünlerde bu Kıt'ayı kati surette Avrüpaya bağlamak vazifesini ü- zerlerine almış yihi görünüyorlar, Bundan tabii bir yey olamaz... diye yazıyordu. Fakat Fransa hükümeti böyle düşünmüyor ve Tunus üze- rindeki emellerini giziemiyordu. 1868 de Beylik ma'iyesi iflâs he'i- ne gelmişti, Uç devlet orada müş- terek bir mali kontrol koydular ve her biri Beylikten bir takım İmti yazlar koparmıya başladılar. 878 Berlin kongresinde Av. rupa devletieri Afrikonın taksimini konuşurlarken “sernest el,, esasına taraflar görünmüşler. di, Fakat kongrenin koridorlarında çevrilen fırldaklar daha mühimdi. Meselâ Alman delegesi Bülow ital ya sefiri Kont Korüyi bir köşeye çekerek kulağına: “İngilizlerle an. İsşarak neden Tunusu almıyorsu- nuz.,, diye fısıldıyordu. Sefir bu teklife: “Bizi Fransızlarla kötü ki- şi etmek mi sizin srzumuz..,, ceve- bını vermişti. O sıralarda Avrupa siyasetini parmaklsrı ucunda fırıl dak gibi çeviren Bismark Tunusu zapta kalkışırlarsa büna Almanya- Hin ses çıkarmıyacağını Fransizla- ra ihsas ediyordu. Prusyanm Avrupadaki vaziyet!- ni sağlaştırmıya çalışan Bi mark diğer devletlerin başka lerde meşgul olmalarını bir pine biliyordu. Yine onun teşviki ile idi ki Ingiltere Başvekili Lord Salis bury, Hint yolu üzerinde Kıbrısı Ingilterenin işgaline mukabil Fran sızlara Tunusu ve daha müphem /AbidelerHakkındaki TAN İtalya, Tunusu Fransızlara Nasıl Kaptırdı! tarzda İtalyanlara Trab- lusgarbi o peşkeş çek. mişti, Berlin Kongresinden dönüşte Fransa hemen harekete geçmedi, bu vandi çantada keklik sayarak fırsat bekledi. Italya ise şüpheleniyor ve Tunus- taki nüfuzunu vaziyetten oradaki konsolosu Sinyor Mae. &ionun gayretlerile art. tırmıya © uğraşıyordu. karşısında bir rakip vardı: Maccionun Fransız Kons Bu ık losu Rous tan losun Şiddetli bir geçimsizlik © haline gel- mişti, 1880'de Fransa Hariciye Nazırı De Frey hareketleri dini'ye: “Tunus ile ne uğraşıp Ora'aki hareketleri bir gün ye- lecek duruyorsunuz, konsolosunuzun aramızdaki dos ak... demisti Fakat ip çok gerilmişti, daha fazla o beklemek imkânsızdı. Ingilizler ve Almanlarla söz birliği etmiş olan Fransızlar Cezayirden Tunus üzerine yürüyüverdiler Hiç bir yerden yardum. bek'emiyen Tu- nus Beyi Moharımcd Sadık bu taz. yik karşısında 1841 31 Martında Bardo mushedesini imzaladı. Tu- hus Fransa himayesi altnda bir Fransız müste oluyor ve Fransa İle Italya arasında, bogüne Kadar halledilmem!:s olan bir Tu- nus meselesi doğuyordu. İrikesi Münakaşa (Başı 1 incide) gün sanatte en İleri giden mem- leketler, bu manevi mirasa sahip olan ve maddeten relah içinde olan milletlerdir. £ Efganistanda, Arabistanda, Şarkta sanat ilerle- miyorsa, bu milletlerin tarihinde sanat iptidal olduğu için değil, bu- gün iktisadi haşmet ve refahları- Bı kaybettikleri içindir. Sanat te- rakkisindeki, durgunluğun ve ge riliklerin sebeplerini her şeyden evvel bu memleketlerin iktisadi ve içtimal geriliklerinde aramak icap eder Türkiye İstiklâl Savaşından ye- ni çıkmış, eski İmparatorluğun bi- raktığı gerilikleri gidererek, da- ha müreffeh, daha yüksek bir cemiyet kurmak © devresindedir. Bu kalkinmada umrana verdiği ehemmiyet, öteki sahalara verdi- ği ehemmiyetten fazla (değildir. Şehirlerimizi imar ederken bun - ların yalnız estetik güzelliğine ehemmiyet vermek, mensup ol - duğu vilâyetin ve belediyenin bütçesini, halkın refah seviyesini gözönünde (tutmamak (ölçüsüz hareketlerin başında bir iş olur. Bu şehirler daha muhitlerinin ihtiyacı nisbetinde mektep, hasta- larını barındıracak hastane, açla- nni doyuracak yardım o müesse seleri, iktısâdi teşekkülleri yap - mamişken, 140 bin lira sarfede - rek bir âbide yaparsa, bunu, İs raf, ölçüsüzlük, ve muvazenesiz- likten başka o kelimelerle ifade edemeyiz. K“ş ki, güzel eser yapmak, mutlaka çok para O sarfet mek demek değildir. Poisson bu hususta hakikaten bize mükem - mel bir ders vermiştir. Bu âbide- leri a2 para ile, hattâ büyük şöh- retlere dahi yaptırmak mümkün 7 Pazar Günü Sipahi Ocağında Büyük Atlı Müsabakalar Var Ekibimiz, Avrupa Turnesinden Sonra Olimpiyada Hazırlanacak Beynelmilel temaslarda yüzü müzü hakkıyle ağartan yeğüne sporumuz binlelliktir. Bu sporun son yıllarda inkişafı Avrupada mu- | vaffakıyet kazanmamız, memleket. cinet, İtalya Sefiri Cini. | te bunun hakkında şamil derin bir slâkanın meydana gelmesine se- bep olmuştur. Askeri binicilik mektebi zabitle- rinden mürekkep ekibimizin geçer yıl Avrupada aldığı parlak netice leri hiç bir Türk unutsamıştır. Muhtelif şehirlerde o muvaf fakıyetli neticeler aldıktan son. ra Romada meşhur Mussoluni ku pasını kazanan ve bizzat Italyan Başvekilinin elinden bu mükâfa" alan binicilerimiz, bü sene de Nis. Roma ve Bükreş müsabakaların iştirak etmek üzere hazırlanmak- tadırlar, Sipahi Ocağı hem bu hazırlıkla- rın tecrübe edilmesine imkân ver. mek, hem de sivil binicileri eşvik gayesiyle önümüzdeki Pazar görü büyük stlı müsabikalar tertip et- miştir. Evvelce de haber verdiğimiz gi- bi; bu müsabakalardan sonra bey. nelmilel yarışlarla renklerimizi müdafaa edecek olan ekibimiz. bt. nicilik mektebi ınüdirü Albay Sa- im Önhan'ın başkanlığı altında Cevat Gürkan, Cevat Kula, Eyüp Oncü, Salm Pulatkan, Avni, Ihsan. Kudret, Kâzım, Ahmetten müteşek kil olduğu halde ayin virmi dör- dünde Nise harekat edereklerdir. ET Sipahiocağırida “dün yapılan tecrübe müsabâkalarında Seyahatte muallim Tatan da be- raber bulunacaktır. Nisteki Konkurlara yalnız zabit ler itşirak edebilirler. Ve bu sene bu müsabakalara Yransız, Atman, Polonya, Türkiye, Romanya Hol- landa ve İrlanda esipleri girmek» Nis müsabakalarından onrn « kibimiz Romaya geçecek, geçen sene bizde kalan İlussolini <upa- sını müdafaa «decektir o Melü olduğu üzere bu kupanın bir mil lette kalabilmesi için üç sene nrka arkaya kazanılması lözimdi: (h- das edildiği senedenberi yalnız Al manlar üç sene Dilâfa, rak bu kupayı alabil kinci defa konan « bulurn kupayı muh: senelerdenberi lif milletler ancak bir sene bayet iki sene ellerinde tu mişlerdir. Binicilerimiz Su seneki müsa bakalar için çok iyi bir şekilde hazırlanmışlardır. Sporda büyük bir rol oynıyan şans ta yardım & derse bu kupayı bu sene de kazan- mak ihtimali pek kuvvetlidir Avrupanın muhtelif merkezle- rinde müsabakslara girecek olan ekibimiz avdette ılk defa »arak Haziranda (o Bükreşte & yapılcak konkurlara da iştirak ederszur. Bükreşten sonra likteşrin ayında Isviçrede yapılacak olan Mümot yat hazırlık müsabakalarını gir mek üzere İsviçreye gidecektir. > hal x olduğunu göstermiştir. Bunun im- kânı varken, niçin bu milletin ke-, sesinden lüzumsuz paralar sarfe- delim?.. (o Veremden, > frengiden müztarip insanlar yatacak hasta - ne köşesi bulamazken, daha köy- le, şehri birleştiren “yol. yapılma- dan, toprağı traktörsüz sürdüğü müz iktisadi bir devirde, Avrupa şehirlerinde bile misli az bulunan âbideler yapmak, bu halkın sırtı- na taşıyamıyacağı bir külfet yük- lemek olur. o Şehirlerimizin her meydanını âbidelerle süsliyeceğiz. fakat israfa kapılmadan. Abide yaptıracak şehirlerin bir- birlerile rekabete girmesi, lüzü - mundan fazla paralar sarfetmesi bu memleket namına zarardır. Bu hususta söz, şahsen alâkadar olan İzmirin İmar Plânı İzmir — Belediye, imar plânının İzmir belediyesi fen heyetinde mev- edilecek imar bürosu marifetile tanzim edil. cut elemanlardan teşkil mesi ve bu hususta bazı ecnebi mü- tecrübelerinden istifade olunması için Nafıs Vekâle- tinden müsaade Faxat Vekâlet, İzmir gibi bir sehrin imar plânı belediye fen heyetine bırakıl- mıyacağı kanaatine vararak kabul etmemiştir —— —— heykeltraşın değil, o memlekstin, şehirlerin umramı. İçtimai ve : tisadi kalkınmasile alâkadar olan mütehassıslarındır. tehassıslarının da İstemiştir bunu
