8 Şubat 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

“ İter huzurunda yapılmıştır. Bu ke. “BAYANLAR için...” YARALANDI. Yukarıya aldığım cümle ve na vardı? yat... “Bir kadm düştü” deği? muş bulunmaz mıyız? Iş Ba © Türkiye İş Bankasının kumba - , | al ve kumbarasız küçük cari he- saplar için tertip eylediği 1939 ikramiye plânının şubat keşidesi banka umumi merkezinde ve no - “Bayan, ın istimali hakkında AY, Bayan... Bu iki kelimeyi niçin kullanmaya Obuşladı- Kumızı izah edecek değilim, Demokrasi bünyesiyle telif edilemiyen smıf farkını ortadan kaldırmak için kullanmaya başladığımız bu kelimelerden bil hassa kadmlara tanllük edenini yanlış yerlerde görüyoruz ve bu da “bayan” kelimesinin manasını anlamadığımızdan değil, eski itiyadın süregelen bir devamı şeklinde tebarüz ediyor. “BAYAN MEMUR ARANIYOR" “MERDİVENDEN BİR BAYAN DÜŞTÜ, BACAKLARINDAN ladım, Buradan sarahaten #nismak mümkündür ki bu kelimeler tâm “hanım” karşılığında kullanılmıştır. “Bayan” kelimesinin kas bulü ve İstimai şekli bu olsaydı, “hanım” a yol vermekte, ne ma- Aradan bu kadar zaman geçmesine rağmen, gittikço ve kuv- vetle kökleşmeye başladığını gördüğümüz bu kullanış tarzını dü- xeltmezsek, hadmlar arasmda “hanmmlar” de “bayanlar” zümresinin üremesine göz yummuş bulunmaz mı. Resmi daire İlânları arasmda sık sık tesadüf ettiğimiz: “Bayan memur aranıyor” klişesi bu yanlış anlayışm sirayet hu- duğunu çizmeye kâfi bir delil olur, Neden: “Kadm memur aranıyor!,, değil de o türlüsü. Neden “Kadınlar için” değil de “Bayanlar için”? Niçin “Bir bayan düştü, bacaklarmdan yaralandı” yerine “Bayan” m kendisini tanımadığımız, bir nezaket eseri olarak çıplak söylemek ve yazmak istemediğimiz isimler önüne komul- ması İcab eden bir nesne olduğunu unutmamalıyız. Aksi halde bayanla hanımı biribirine karıştırmış, bayanı hanım yerine koy- HABER — Akşam anama sanma e anmmmmenmemanea me mese see ene Nat terkibleri gazetelerimizden top- dan başla bir | yere nkası ikramiyeleri Kazanan talililer kimler ? 14982, Leylâ 16181, Kâmil 1594. Diğer şehirlerde ; Nazife 1828 (Bâlrkesir), Ali 4170 (Bursa), Sa- it 2046 (Diyarbakır), Nadir 1270 (Edremit), Avni Selçuk 5820 (Gi. resun), Rişar Fabri 2470 (Trab - postası Et derdi kökünden nasıl halledilebilir ? Bazı kasapların yolsuz hareketleri nelerdir ve nasıl önüne geçilebilir ? Kasaplar dün senelik toplantı. larını yapacaklardı. Ekseriyet ol - madığı için bir araya gelemedi - ler. Belki bu içtimada, Ankarada temaslar yapan keyetin vereceği izahat Üzerine, et fiyatlarının bu - nkü vaziyeti için bazı kararlar ahnacaktı. Maaheza kasapların bu toplan . tısında İstanbul halkını tatmin € -! decek bitaraf tedbirler ittihazına gidileceği düşünülemez. Et meselesi, henüz hiçbir şekil- de hallolunmamış bir vaziyettedir. Ziraat Kurumunun da müdahalesi bu davayı halledememiş, et fiyat. ları düşeceğine artmış, hattâ kur. ban bayramında, alelâde zamandan fazla hayvan geldiği halde yine fiyatlar düşmemiş, yine kasaplar muhtelif bahane ve sebeplerle narhtan fâzlaya satmak yolların - dan vazgeçmemiştir. Bü işin mahiyeti ve tedbirleri ni alâkadarlardan dinlemeden ön ce et işinin bahse değer safhalarını tesbit edelim; 1 — Fiyatlar yüksektir. 2 — Kasaplar, kemikli ve ke . miksiz et satışlarile narbı ihlâl im. kân'ırına sahiptir. 3 -—- Ucuz narh sığır eti pİy- sada ihtiyaca nisbeten yüzde sek- sen azdır. | metice, her zaman böyle kazanç temin etmenin mümkün olduğu zannıdır. Bu itibarla celepler el - lerindeki hayvanları yüksek fi . yatla çıkarmağı kesaplarlar. Memleketimizin hayvan istik . salciliği değil İstanbulun, bütün Türkiyenin umum nüfusunu tıka basa döyurduktan sonra harice de mühim mikdarda sevkiyata müsait olacak kadar fazladır. “Celepler muhtelif istihsal piya. salarındaki hayvanları peylerler. Gerek nakliyat ve gerekse hay . van bâkımı: gibi işlerdeki sistem sizlik, hayvanlarda fire verdirir. Yollarda ölenler olur, bakımsızlık. tan hayvanlar zayıflar, kiloları dü. şer. Bu et fiyatlarının kabarışmı mucip olan bellibaşlı sebeplerden sayılabilir. Çünkü fireyi kalan kıs- İma zammeden celep kârından fe - dakârlik etmez, bunu halk öder. Celeplerin kârlarını kontrol al . İtma almadıkça bu dava bitmez | tükenmez olur. Et fiyatlarmın pa- balılığında kasapların hiçbir gü * nahı yoktur, Bunlar komisyoncu esnaf o mahiyetindedirler. Narh mucibince satarlar, Fakat celepler narha tâbi değildir. Balık baştan kokar. İş celeplerin nisbetsiz kâr teminine matuf hareketlerinde » dir bence. kemik vereceği muayyen cimadı- gı için yüzde kırkını, hattâ yüzde ellisini kemik verir, Bu suretle e- in fiyatı 50 . 55 kuruşa gelir. Bu iş narhla tayin edilmemiştir. Halbuki bilhassa bunun tayibi ge rektir, Ve şunları tavsiye ederim; Kemiksiz şu fiyat, kemikli bu fiyat diye narha soktuktan başka kilo başına şu nisbette kemik ko. nabileceğini de tasrih ve tayin et- mek, halkı kendi hakkını icabın- da koruma imkânlarına kavuştur » mak lâzımdır. Ucuz narhlı etler niçin az? Kasapların kâr temin etmeyen i bir süs olarak yapmıyacakları aşikârdır. Ucuz narh, kasaplarda 9 nevi etlerin bulundurulmaması. nı intaç eder. Birtakım kasapların sığır etini dana diye daha yüksek fiyatla sat- tuğını görüyoruz. Burların kont » rol edilmesi ve ucuz narhk etle. rin de diğer etlere göre muayyen bir mikyasta alınması mecburiye. tinin ikamesi lâzımdır, Şehirde sığır azdır, halbuki en fa ürülen, ucuzluğu dolayısile sığırdır. Parça etler satışı meselesi şide de kazanan talililerin isim -| zon). 4 — Parça etler satışı o halkın > : A İerini, hesap numaralarını ve bu- sıhhat ve para bakımından zâ .| . mi MENEM bien “İ Kasapların parça et satmasına ja, sundukları gehirlesi sıra ile. İmei ira kazananlar : , | rarınadır... tinde bir semere görülmemesi hep | da mâni olmak ilzımdır. Üzerinde kayan a ? baş, bir İ yoruz: Kim pen 14790, Te” Celep Rasim Örgürün hu meze bundandır, İstihsal, piyaşalarma| damga olmayan bu etleri farkedip Mig yi işea'daİ” 1000 lira kazanan : Hümü 1912 | him2564i, Leman 31836, Murat - |leler halkında çek bitaraf olduğu. hariçten olduğ kadar celeplerden | iyat tistesinde karşılığını bulmak İRK Yat bitmiş ee Üsküdar. fer 6006, Gürel 33631, Emin | na kani bulunduğumuz merak ve .| ve Kurumdan talepler vardır. her babayiğidin kârı değildir. eyy Pile, Yor, 500 lira kazananlar; Saliha) 16144, Şahnan 28412, Seniha | ten izahatını şöylece hulâsa ede-| Ne kadar pahalı, alınırsa müs- ğ de Kaleyi Siren 29332 (Ankara), Zehra 16349 | 22048. biliriz: tahsiller için o kadar iyidir. Bütün koyunlardan kesmek ve Kan kardeşi, avga- Et meselesini halletmek ister , | parça bırakmamak, koyunun "tze- (zmir). 250 lira kazananlar: (Reşit 69869 (Istanbul), Seyfullah 7537 İstanbulda ? oHüteyin 9702, Mazlum 57143, Yorgi 79593, Esat 57136, Lütfi 82835, Hatice 71736, Fiyatlar yüksektir “Et fiyatları yüksektir. Halk kâfi derecede et yiyemiyor. Maa. ken müstahsillerin ellerinden v. cuz almağı düşünmek bence cn büyük hatadır. rindeki damgayı &n son satmak lüzumu vardır. (Aadana), o Ayhan Sami 2611(,.... i haza bir hakikat vardır. Mezba . Aksi takdirde parça etler en brahim 57017, Emine 67756, A; v " , ' N ş < a (Samsun). ye an bali Dal Ziya hada kesileri hayvanlar azalmış) Müstabsilden sonraki ellerin | yüksek fiyat hangisi ise o niyete 100 lira kazanlar ; : > değil, bilâkis, çoğalınıştır. O hal | mesruün üstündeki kazançlarını| saçılır. Ankarada : Osman 31655, Meh. met 32541, Sabahattin 214853, İstanbulda ; Turhan (o 69692, Mukbil 65143, Mehmet 1395 (Üs küdar), Marta 2024 (Beyoğlu). İzmirde : Süruri 15599, Fatma 14358, Hakkı 21509, Diğer şehirlerde : Nazif 2487 (Eskişehir), Mustafa Yüksel 3408 (Kayseri), Şemsettin Dişbudak 3227 (Konya), Mari Vusbikyan 2131 (Mersin). Ellişer lira kazananlar * Ankara; Hayri 32524, Mihrican 11301, Doktor Simon 47233, Naim 38066, Ergun 40641, Hall 20312,| Bahir 1964 (Galata), Semiha 2077 (Beyoğlu), Kalyopi 1620 (Gala . ta), Fani 18798 (Beyoğlu). İzmirde; Şakir 5944, Faik 20485, Metin Oğuz 11116, Şabite 19445, Vasfiye 2842, Yusuf 18277 Dürdane 14452, Diğer şehirlerde : Ayşe 1502, (Afyon), Mazhar İnank 1017 (Akhisar), Trbal 1143 (Ayvalık), Mürsel 2276 (Antalya), Kerami Mecit 176 (Bafra), Sudi 10$1 de etler kasapların elinde mi ka. lıyor? Elbette böyle değildir. Etlerin bepsi satılmaktadır. Buna naza . ran şu neticeye vasıl olabiliriz: Eti ancak mutavassıt bütçeli st - nıf yiyebiliyor. Az kâzançk halk alamıyor. Eğer et ucuzlarsa, hay - van kesimi bugünkü mmikdarm iki misline ve belki üç misline çı . kacaktır. Bu bizi çok mühim bir neticeye götürür. Biz celepler için matlüp elan cirodur, Ne kadar hayvan ke- murakabe etmek daha isabetli bir hareket olur. Maahaza her kabahati yalnız ce lepte aramak da yanlıştır. Dedi - ğim gibi nakliyatın, bakımın, hay vân yetiştirme usullerindeki hata- ların, sistemsizliklerin de ct fi - yatlarının artımı Üzerinde tesiri büyüktür. Kasabların nelerdir ? Et fiyatlarının artmasında ka . saplârın tesiri olmadığını söyle - miştim. Yalnız kasaplar etlerin yolsuzluğu Kasapların parçasız et satışı Yap malarına imkân bulunmadığı iddia olunabilir, Bu ne dereceye kadar doğru olursa olsun, halkın zara * rına ve kontrol yapılmadığına ve hattâ yapılamıyacağına göre ka. sapların lehine bir iş olduğu için bizce işin selimeti noktasmdan menolunmalıdır.,, Et fiyatlarınm ucuzlatılması i. için canlı hayvan toptancılığının tek elden yapılması hakkında da celep Rasim Özgür diyor ki: “Ben buna taraftar değilim. 25652, - Hayriye 2808İ, Refik| (Bergama), Halil İbrahim ©5)|silirse, biz o kadar istifade ederiz.| narh üstünde satışına şöylece)... : i e İki Ça ai an im 2 al ak lr beya e : Mustafa 72632, Sü-| Mustafa 1647 (E ; Abdul- ğı 5 di 5 a. 'ustafa iü ustafa (Erzurum) fazlalığı ile bu kâr mikdarımız! Meselâ sığırın perakende kilosu taralıdır. Tek el et işinde belki heyl 31551, Ziya 830 (Galata), Yegüne 31965 (Beyoğlu, Mehmet | . 13220 (Bayezit), Hamdi 2321 (Ga- lah 1553 (Gaziantep), Cemal Ah- met 168 (Inebölü), Naz 1533 (Kars), Remziye 1743 (Manisa), daha meşru bir şekilde artar, Halbuki Celeplerden bazıları, birdenbi. İstanbu 35 kuruştur farzedelim. Bir ka - saptan bunu alırken kemiksiz tart tığını ve 45 kuruş aldığını görür. EDİ PİE LİE A lun yarısı dilenci mi ? bugün için iyi bir netice verebi - lir, fakat, yarın, daha fena neti - celere sebep olabilir. il lata). Musa 1742 (Sıvas), İsmail 1296İre ummadıkları kazanca vasıl ol.| sünüz. Kemikfi isterseniz siz za. İzmirde: Çelik 5302, Lunaj (Tarsus). muşlardır. Buhun doğurduğu İcna rar edersiniz. Çünkü ne mikdar| (Çelepliği menetmek değil, kâr. —e——— İlarını normale indirmek, kontrol altına almak, havvan nakliyatın kolaylaştırmak, hayvan bakım u- sullerini sistemleştirmek gerektir. Rasgele Şehrin mütevakkıf ? EMİR Meclisi toplantısmda vali Lüt. Ş fi Kırdar, sehir işleri üzerinde ver. diği izahat sırasında temirlik meselesini şöylece telhis etmiş: “Temizlik işleri için halktan alman pa- ra 360000 lira, sarfedilen para 445.000 li- radır, Şehri temiz tutmak için bu uğurda harcanan parayı tamamiyle almak lâzım. aır.,, Desene ki kavga bizim yorganm başı- naymış. Parayı veren düdüğü çalar. Benzine alkol karıştırılınca!. İstihsalle perakende satış ara sındaki ellerin müdahilesini ni » zamlamâk bu işi kökünden halle. der bence,,, ULTANAHMED birinci ceza mah- mesinde Manastırlı o Ahmet oğlu Yaktbun dileneilikten dolayı muhakemesi yapılırken suçlu söz ürasında şunları söyle. miş: “Bir otomobli İşinden beni azlettiler. Evvelce memurluk yaptığım bir yerin a- damlarından dilenemem, İstanbulda dilene- ceğim. Burası daha iyi, Hem İstanbulan yarısı zaten dilenci.,, Şa son cümlesine bakın sunun: İstan. bulun yarısı dilenci diyor. Dilencilik başka, Yakubun söylediği İstanbulluların yaptığı başka: Uzak, yakın tanıdık veya tanıma dıklarından wzun vadeli Oistikraz yapmak dilenrilik olar mu hiç? Biri dilencilik, biri karşıdıksız uzun va. deli istikraz! EKER fabrikalarında İstihsal olu- nan aikollerin sarfedilemiyerek depolarda (okaldığı ve bu (yüzden müstahsillerin zarara uğradığı anlaşılmış ve bunun için bir tedbir almması kararlaş- miğ. temizliği neye Bakalım kasaplar senelik içti - malarında bu hususta xe gibi ted - birler alacaklardır? Her halde az kazançlı halkın et yiyebilmesi e. ğer yukarıda gösterdiğimiz ted . birlerle temin olunabilirse pek ko- lây ve pek mümkün demektir. Eğer et fiyatlarının yükselme - sinde kesim vesaire Ücretlerinin de tesiri varsa halkım hayatımı ko. rüma bakımından bundan da fe. dakârlik yapmak gerektir. , Artık et meselesini bir yılan hikâyesinden kurtarmak lâzımdır. Bu tedbir nedir biliyor musunuz? Benzine alkol karıştırılacak ve bu su- retle alkollerin istihlâki temin olunacak- miş. N İyi ama, meyhaneler benzine me meze verecekler, doğrusu merakla beklenilecek bir netice)