8 Şubat 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

SAT URRAUR AAA ÇU Çarşamba Ulus Basımevi ankırı Caddesi, « G SE DÜ e liş gaa Terakki yolunda İran nn Lil.u..:.: Ankatd Dost ve kardeş İran'ın, kudretli hü- ŞUBAT TELEFON kümdarı S. M. Riza Pehlevi'nin feyiz- 1939 İmtiyaz sahibi 1144 Mi idaresi altında başardığı işleri an - saan Şaşmph]uryir 137; latan tetkik yazılarından birincisi, azı i 1062-106 i v 5 KURUŞ | Matbaa müdürü 1061 NDIMIZDIR bugün 5 inci sayfamızdadır. a İdare 1064 CÜMHURİYETÇİ ISPANYA'DA SIYASİ HAVÂ DEĞİŞTİ e Perpinyan, 7 aa. — Havas: Sonuna Frankistler mukavemetle karşılaşmadan ilerliyorlar — İspanyol hükümetçileri sonuna kadar dayanacağa benzemiyor * kadar mukavemet siyasetinin ciddi o- larak idamesi mümkün gözükmüyor. İspanyol mahfillerinin verdiği intiba şudur ki, mücadelenin merkez mınta- kasında idamesi hemen hemen kabil değildir. Kati olan bir şey varsa o da merkez mıntakasında bir cüdafaa na- zariyesi teemmül bile edilmiyor. keri mahfil de aynı kanaattedir. İspanyol mahfilleri, cümhuriyetçi hükümetin İspanya'dan iftirak:ndan- beri siyasi havanın tamamen değiş- miş olduğunu kabul etmektedir. Bazı kimseler, cümhuriyetçi İspan- ya'nın merkezi mıntakasının mukave- metinin devam edebilip edemiyeceği- ni suale şayan görmektedirler. Her ne pahasına olursa olsun mukavemeti iltizam eden bazı zevat, son günlerde Fransa'ya iltica etmişlerdir. Amele fırkaları zimamdarları ile askeri mah- fillerin istikametlerini değiştirmiş ol- dukları muhakkaktır. Askerler kucaklarında çiçeklerle, zaptettikleri şehirlere alkışlar arasında girerlerken... Yugoslavya'da yeni hükümet F.R. ATAY Yugoslav Başvekili Mösyö Sto- yadinoviç istifa etmiştir. Naip ens Pol yeni kabineyi teşkil etmek vazifesini, müteaddit de- fa nazırlık eden, radikal birliği Partisinin nüfuzlu — âzasından Mösyö Tsvetkoviç'e tevdi etti. Tsvetkoviç kabinesinin iki na- zırı, Spaho ve Kulenoviç bosna- Lkdırlar. Eski hükümette de nazır idiler, İki sloven nazır, Krek ve Snoj için de vaziyet böyledir.Ya- rısı yeni olan hükümet erkânın- Maarif nazırı eski mebusan Dün Fransız senatosunda dış .- 3- politika müzakereleri yapıldı Daladiye kabinesi itimat reyi aldı Paris, 7 a.a. — Âyan meclisi, harict politika müzakerelerine bugün öğleden sonra başlamıştır. Komünist Kaşein, İspanya'da italyanların ve almanların mü - dahalesini bahis mevzuu eylemiş ve fransız - sovyet paktı lehin - de bulunmuştur. Cümhuriyetçi birlik partisine men- H . . sup Rebel, ispanyol hükümetinin faa- eZ Ha_rıcıye Nazırı ;.ia. mesîîe.lî liyetine devam etmek üzere Fransa'da . ŞOŞ » iki ma- Dahı'liy; nazırı B. Sarraut, bu hu - ıfamma Berlin elçiliğinden ge- |çusta teminat vermiş ve ademi müda- liyor. Daha &vel müsteşar - ola- Tak 'Tirana'da, Sofya'da, Paris'- te, elçi olarak da gene Sofya'da bulunmuştur. Yeni Adliye Nazı- rı hırvat olup eski Zagrep Bano'- su idi. Maliye Nazırı devlet İpo- tek smın müdürüdür. Di- #er nazırlardan biri hırvat, zira- At, posta ve telgraf ve orman - mâdenler nazırları da sırptırlar. Mösyö Stoyadinoviç'in istifa haberi ile beraber, Mösyö Stoya- dinoviç'e muhalefet eden reisler, iki esaslı noktayı tasrih ettiler: 1 — Mesele, sadece hırvat ih- *« mağlüplar kafile halinde Fransa'ya iltica ediyorlar. HARP ÇIKARSA İngiltere Fransa'nın yanında yer alacak Fransız gazeteleri B. Çemberleyn'in beyanatından bu mânayı çıkarıyorlar Parıı,'.7 — aa. — Fransız gazeteleri, İngiltere Başvekili Çem- be:'lny!ı in dün avam kamarasında yaptığı beyanatı büyük bir alâka ile takip etmektedir. Gazeteler bu beyanatı sulhun muha- fazası yolunda kati sözler suretinde tavsif ediyorlar. Pöti Parizyen diyot ki : “Çemberleyn bugüne kadar aslâ bu derece kati bir lisan kullanmamıştı. İngiliz yardımı hakkında âlenen yapı- Cümhuriyetçi İspanya hükü- meti var mı, yok mu? Londra, 7 a.a. — Royter ajansının siyasi muharriri yazıyor: Bugün ingiliz mahfillerini, cüm - huriyetçi İspanya hükümetinin hâlâ mevcut olup olmadığı meselesi işgal etme kî(”'î.ll'. Bu mahfillere göre, vaziyet eskisi gibi olmakla beraber, filen böyle bir hükümetin şimdi mevcut olduğunu kati olarak söylemek imkânsızdır. Yabancı gönüllüler hâlâ İspanya - dadır. Bunun için Franko'nun tanın- ması meselesinde ingiliz hattı hare- keti değişmemektedir. Böyle bir ta- nınma bütün yabancı kıtalar İspan - ya'dan çekilmedikçe mümkün değil- dir. Mebus seçimi Defferler ayın 11 inde asılacak Alâkalr makam yurdun her tarafın- dan gelen malümata göre, bütün vilâ- yet ve kazalarda mebus intihabına ka- nunt ehliyeti olan yurttaşla a — isim- leri esas defterlere geçirilmiştir. Her yerde mebus intihabı teftiş heyetleri bu defterler üzerinde tetkiklerine baş- lamışlardır. Tetkikler aym onuncu günü ak - şamına kadar devam edecek ve esas defterler ayın 11 inti cumartesi günü vatandaşlar tarafından kolaylıkla gö- rülebilecek mahallere asılmış olacak- tır. hale prensipine riayet olunacağını da ilâve eylemiştir, Söz alan B. Bone, son zamanlarda, yabancı devlet adamları tarafından söylenen nutuklardan bahsetmiş ve müteakiben ezcümle demiştir ki : Her şeyden önce fransız toprak bütünlüğü “— Fransa her şeyden evel kendi a- razisini ve kendi — imparatotluğunu teminat altına almak istemektedir. Mamafin Fransa, diplomatik faali - yetini bu sebepten dolayı yalnız ken- di hudutları dahiline inhisar ettire - mez. Fransa, dünyanın diğer mıntaka- larındaki nüfusundan vazgeçmiyece - İngiltere taavssuta hazır! Verilen malümata göre, Franko bu hususta yeni bir talepte bulunmamış- tır. Bundan evelki talepleri de, ispan- tilâfını halletmekten ibarettir. 2 — Yugoslav dış politikasın- da hiç bir değişiklik olmıyacak - Hırvat meselesi, yeni Yugos - vya'nın yirmi senelik tarihini işgal eder. Malümdur ki hırvat- larla sırplar arasında dil ve kan farkı yoktur: fakat kültür ve din farkı vardır. Kendi bölgelerin- de hemen hemen beş milyona Yakın bir kesafet teşkil eden hır- vatlar, yeni devletin teşekkülün- denberi, merkeziyet idaresinin aleyhinde idiler. Kıral Aleksan- dr'ı parlâmento rejimini tâdil ederek, diktatür kurmağa sevk eden sebep de, bu ihtilâftan do- ğan buhranlar olmuştur. Kıral, irvatlar, slovenler, boşnaklar Ve sırplar arasındaki bütün ayı - rter âmilleri tasfiye ederek, umu- Mi bir tesviye yapmak ve tam bir milli vahdet vücuda getirmek fik rinde idi. Eğer Marsilya faciası Vüukubulmamış olsaydı, kıral ese- rini tamamlıyabilecek mi idi? d hususta bütün kehanetler fay- asızdır. .Yalnız kıral öldükten - sonra, Iktatür devrinin hırvat dâvasını Yatıştırdığı değil, bilâkis kızıştır- SI görülmüştür. Netekim Yev- tiç'in pek kısa süren tecrübesin. le" sonra iktidar mevkiine ge - en Mösyö Stoyadinoviç, hırvat- Ha karşı daha uysal bir siyaset 1p etmiştir. Memleketin hır - Vatlık kısımlarında kinzoli duğu kadar hıfvat vali' ve me- Murlar tercih edilmiştir. Mösyö to_Y'dlnovîç federalizm ile mer- €ziyet arasında ortalama bir (Sonu 7 inci sayfada) ği gibi büyük devlet rolünün tahdit e- dilmesine de müsaade — eyleyemez. Fransa, vaziyetin coğrafiyanın ve ta - rihin her millete hususi nüfuz mın - takaları vermiş olduğunu anlar. Fakat, Fransa'nın dünyanın her mıntakasın - da müdafaa edeceği menfaatleri ve dostlukları vardır. Fransa, tarihi bo - yunca müteaddit defa kendi menfaat - lerine yardım eden orta Avrupa — ve şarki Avrupa'daki dostluklarını ida - meden farig değildir. Fransa hiç bir yerden kendisini çekemiyecektir. Fa - kat, Fransa aynı zamanda rejim fark - larını dikkate almaksızın komşu mil- letlerle itimattan mülhem münase- betler idame etmelidir. Fransa her za- man Almanya ile anlaşmak — azmini (Sonu 3 üncü sayfada) Lİ ÂAcı bir kayıp Yazı İşleri Müdürümüz Mümtaz Faik Fenik'in babası Faik Fenik'in evelki gece İstanbul'da Kızıltoprak - ta'ki evinde vefat ettiğini teessür i- çinde haber aldık, Faik Fenik uzun müddet İstanbul- da liman müdürlüğü yapmış, bahriye albayı iken tekaüt edilmiş Kıymetli bir denizci ve faziletli bir askerdi. 75 yaşındaydı ve zaman zaman haya- tını tehdit eden angine de Poitrine - den mustaripti. Âni ölümü de bu has- talık yüzünden olmuştur. ULUS, Fenik ailesinin, reisini kay- betmiş olmaktan mütevellit derin te- essürüne samimiyetle ortak olur. Merhumun oğulları operatör Hayret- tin'e, arkadaşımız Mümtaz Faik'e, İs- tanbul İktısat Fakültesi talebelerin- den Faruk'a ve diğer kederdide aile efradına başsağı dileriz. Faik Fenik'in cenazesi bugün Kı- zıltoprak'ta, Kuyubaşında 12 numara- Ir evinden kaldırılarak aile kabrista- nına defnolunacaktır, (€Sonu 8 incic sayfada) Arap konferansı dün Londra'da açıldı Almanya Filistin 'de bir yahudi devleti kurulmasını istemiyor Filistin'de Hayfa - Kudüs yolundan geçen petrol borusunu muhafaza eden ingiliz askerleri _İ:.ondm, 7 a.a. — Dün öğleden sonra toplanması lâzımgelen in- giliz - arap konferansı, müftü partisi ile Naşaşibi'nin mutediller partisi delegeleri arasındaki anlaşmazlık yüzünden bugüne bira- kılmıştır. (Sonu 8 incic sayfada) lan bu vait yalnız sebebiyet verilme - miş bir tecavüze müteallik olmayıp her hangi bir tehlike hâdisesine de Şa- mildir. Bunun mânası çok geniştir. Çünkü tehlike daima bizzat harpten evel gelir. Bu demektir ki, ilerde İn - giltere yalnız muhasematın başlangı - cında değil bir harp tehlikesi belirdiği anda da Fransanın yanında yer ala - caktır.,, Figğaro, şöyle yazıyor : “Çemberleyn'in Avam Kamarasın - daki kati beyanatı fransız hariciye na- zırı Bone'nin mebusan meclisinde 26 sonkânunda yaptığı beyanatı tamam - lamaktadır. Fransa ve — İngiltere'nin karşılrklı taahhütleri bütün dünya ö - nünde tesbit edilmiş bulunuyor, Hiç bir tereddüde ve şüpheye mahal bı - rakmıyacak olan böyle bir hareket tar- (Sonu 7 inci sayfada) ai İtalya gönüllüleri geri çekecek mi? Roma, 7 a.a. — Giornale d'İtalia ga- zetesi, Işpşnya'dan gönüllülerin geri çekilmesinin aşağıdaki şartlara bağlı olacağını yazıyor: .l — Nasyonalist İspanya için hâlâ bir te.hlı_ke teşkil eden Fransa'daki Kızıl” ispanyol teşekküllerinin ta - îamm dağıtılması ve silâhtan tecri - ı, |2. — Fransa'da bulunmaları — garip bir v_azıyet teşkil eden “kızıl” ispan - ıyol. liderlerinin dağıtılması ve tecrit - eri, - 3 — İspanya'daki “Kızıl,, kuvetle- rin kayıtsız ve şartsız teslim olmala - rı 4 — İspanya'dan kaldırılan hazine- lerin ve İspanya bankasına ait altın - ların iadesi, Avam kamarasındaki nütku bü- yük akisler uyandıran B. Çernberleyn â B. Râna Tarhan İstanbul'a gitti Gümrük ve İnhisarlar Vekilimiz B. Ali Râna Tarhan dün akşamki eks- presle İstanbul'a hareket ve istasyon- da birçok zevat tarafından uğurlan - mıştır. — Yugoslav kabinesi ilk toplantısını yaptı Belgrad, 7 a.a. — Yeni kabine, bu - gün öğleden sonra ilk toplantısını yapmıştır. Hırvat mahfillerinden öğrenildiği- ne göre, B. Maçeck, Stoyadinoviç hü- kümeti tarafından hırvat memurlar hakkında alınan tedbirlerin ve azille - rin derhal kaldırılmasını rica etmiştir. Bu rica, ikerelerin başlıyabilme - si için elzem şart olarak telâkki edil - mektedir,