7 Şubat 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

K Salı Telgraf: Ulus - Frankistlerin dört koldan yaptı Ahlâk ! düşkünleri Mahmut Esat BOZKURT Asırlarca, osmanlı — imparatorluğu- Nun, yıllarca meşrutiyetin bahtını el- lerinde tutmuş iki yüzlülerden, caki deyimiyle, mürailenden bahsetmek is - tiyorum. Bunlar, cümhuriyetten önceki çağ- larda bol bol yetişen tiplerdi. Bu iki yüzlülerin içleri başka, dış- ları gene başka idi Dindar görünürlerdi; eşleri yaktu. Doğruluğu kendilerinden başkatına m #tmezlerdi; huarsızlıkta biricik iler. dinsizlikte Tâksızlık örneği idiler. Bu-dinsiz-dinderların iç yüzünü; şair, (Ruht Bağdadi) bütün çıplak- lığiyle ortaya koyar. (1) Bu bayağı mahlüklar, ellerinde tes- bih, boyunlarında mushaf, sünnet ü- zere kesilmiş bıyık ve sakallariyle; adliye. şeyhislâm kapılarında dolaşır dururlardı. Müşteri bulunca, bir beşliğe hâkim önünde mushafa « basarlar, yalancı şahitlik yaparlardı. Hattâ meşrutiyette bile !, Dinsiz dindarlar kahve köşelerinde, tami kürsülerinde, halk içinde yap- macık tavırlarla, dinden, âyetten, ha- disten bahsederlerdi. Durmadan ba- ğırır çağırırlardı. Herkesi doğruluğa, ederlerdi. Fakat hepsi yalandı. Yalan söylüyorlardı. Zamane ahlâkından örnek vermek istiyen İzmirli Mustafa paşa; — tari- hinde şunları anlatıyor: "“Merhum Salih paşa, Drama Müte- sellirmi iken, bir hâkim gelip, iptidayı Mülâkatında, size İstanbul'dan hediye | getürmek lâzım idi. Lâkin ben, mübh -| rümü getürdüm, deyu çıkarıp önüne | vazettiğini yani nası! ilâm — isterse - | HİZ itasında tereddüt etmem mealini işrap eylediğini merbumu müşarün - ileyh hikâyet eylerdi.,, (2) Gene Mustafa paşa haber veriyor: “Halil Hamid paşaya, bir Hind el- Çİsi arz muavenot #rmnında - canibi Saftanatı seniyeye beş bin kise vere- biteceklerini ifade eylediğinde, mü- | #arünileyh hazretleri, olkadar parayı ben dahi verebilirim. Demiştir ki he (Sonu 8 inci sayfada) | Tn ae zi hakka davet (1)“Vardım seheri taât (*) için mescide nagâh Gördüm oturur, halka olup bir nice gümrah Girmiş kimisi vahdete, almış ele tesbih 'ler birisinin virdi zebani çuü pencah (**| lmn, ne sayarsız, ne alırsız ne satarsız? K Asla dilinizde ne nebi var ve ne bud Allah Dedi birisi, şehrimizin hâkim vakti Yretmek için halka gelür mescide hergâh İhsan: ya pencah ya çildir fukaraya Sabreyle ki demdir gele ol mir İelek cah Geldiklerini mescide bildim ne içindir S döndürüp arıdan dedim ey kavm olun ayâh Kim sizden irağ oldu ise hakka yakındır ca ki dalâlet yoludur tuttuğunuz rah,, | Ruhi Bağdadi divanı; S, 76 - 77 Z) Netayicül vukuat, S, 109 citd, 3 asim (*18abdak namaaz, (**1Para Ulus Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara TELEFON |zasr bu sabah yemin etmişlerdir. Mü - | muşlardır. Büyük Elçi itimatnsmesini takdim etmiştir. Ankara 1144 1371 1062-1063 1061 ı ADIMIZ ANDIMIZDIR Ev - Kadın - Moda BUGÜN : Sayfamız 1 — Şimalde Ürgel ve Aragon kuvi Puigcerda'ya doğru ilerlemektedirle Bu kuvetler, Pigols'u geçmişlerdir, makta idiler, 2 — Merkezde Gracio Valino'nun yürüyüşle Ripoll'a doğru kıtaatın bir kısmı, ukları tasrruzu gösterir harita Geçen seneye göre 1.147.510 Tiralık bir fazlalık var Elde ettiğimiz malümata mazaran ikincikânun 039 sonundaki sekiz aylık tahsilât miktarı 181.882.858 liradır. | Bu miktar geçen senenin aynı ây sa - nundaki tahsilâta nazaran 1.147.510 lira fazladır. Atina Elçimiz bir ziyafef verdi Atina, 6 aa. — Türkiye isi Ruşen Eştef Ünaydın ve refikası, bugün el - çilik binasında, Başvekil General Me- taksas ve refikası şerefine bir öğle zi- yafeti vermiştir. Bu ziyafette Harici- ye Nezareti yüksek memurları ile bazı elçiler ve refikaları da hazır bulun - muştur. ı i ı ı Belgrad, 6 a.a. — Avala ajansı tebliğ ediyor: Yeni Yugoslavya kabinesi şu suretle teşekkül etmiştir: Başvekil ve Dahiliye Nazırı: Dra - . Spaha, Hüsari€ Nazıre Çiriç, at | — Sekiz aylık sırı: Miho Krek, Devlet Bakanı: Ca - fer Kulenoviç, Harbiye ve Bahriye . .l diç, Devlet e| vergi tahsilâtı Klariciye Nazızu Taintzas - Markuviç.| Adliye Nazırı: Viktor Rujiç, Ticaret Posta, Telgraf, Telefon Nazırı: Jovan Altıparmakoviç, Maden ve Orman Na- zarı: Ljubomir Pantiç, Ziraat Nazırı: Curitişiç, İçtimat Muavenet Nazırt: Miloje Rajakoviç, Beden Terbiyesi azırı: Curo Çejoviç, Devlet Bakanı: Yeni Nazırlar dün yemin ettiler gişa Tsvetkoviç, Münakalât Nazıı Nazırı: _Nediç. Devlet Eâk:nl .şnn ve Endüstri Nazırı: Jevrem Totmiç, Nikola Beşliç, Maliye Nazırı: — Vojin va Miljuş. Vreme gazetesi müsadere olundu Belgrad, 6 a.â. — Vreme gazetesinin bugünkü nüshası daha matbaada iken müsadere olunmuştur. Vreme eski hükümetin gazetesi idi. Müsadere, es- ki Başvekil Stoyadinoviç'in radikal partisi parlâmento grupundaki beya - natının neşrine atfolunmaktadır. Kabine âzası yemin etti Belgrad, 6 aa. — Yeni hükümet â - teakiben B. Stoyadinoviç Başvekâlet- | (Sonu 3 üncü sayfada) ;Yen Afgan Sefiri Cümhurreisimize dün itimatnamesini takdim etti ti fransız hududuna 22 kilometre- mesafede bulun « ilerlemektedir. Mamafih Olot istikametinde ( Sonu 10 uncu saylada ) makamları mül! etleri Berga'dan olan maniaları r. , dün Öğle vak - kolordusu, cebri hafızlar geleni sağa doğru yunca yavaş ya ? l Kadınlar ve çocuklar kaçarken İstan ve mamur İstanbul, 6 (Telefonla) — alan Vali ve Belediye Reisi Dı Şirketlerinin raşa mukaveleleri İstanbul Tramvay ve Tünel şirket- lerinin satın alınması hususunda şir - ket murahhaslariyle Nafia Vekâleti - miz arasında mutabakat hasıl olduğu- nu ve şirketin satın alınması tekarrür ettiğini evelce yazmıştık. Öğrendi ği - mizc göre, gene şirket murahhaslariyle Nafia Vekâletimiz arasında dünden i- tibaren her iki şirketin raşast hakkın- daki mukavelenin hazırlanmasına baş- lanı Pek yakında bitirilecek: Tramvay ve Tüne) şirketleri de Nafia Vekâletine geçecektir. Gene aynı şirkete ait olan İstan - bul Havagazı şirketinin gatın alınma- müzakerelerine devam edilmektedir. Bu da birkaç güne kadar bitirilecektir. Cümhutreisi İnönü dün saat 16.30 da Riyaseti Cümhur köşkünde yeni Afgan Büyük Elçisi Faiz Muhammet Han'ı mutat merasimle kabul buyur- Merasimde Hari- Çek -îacar sınırında hâdiseler Macarlar Prag'da protestoda bulundular ciye Vekili Saraçoğlu hazır bulunmuştur. Le Perthus, 6 aa. — Havas: tecrit ediyorlar. General Franko hükümetçilerin Sulh teklifini kabul etmedi Hükümetin teslim olmasını istiyor ! Frankistler 4 koldan taarruz ediyorlar Barselona, 6 aa. — Frankistler, umum? taarruzları- na dört noktadan devam etmektedirler. Fransaya fasılasız suretle bir insan dalgası akıyor Saat 7.45 te fransiız teci yığınını henliz hudutta tutmakta tamamen açtırmışlardır. İnsan dalga- &t şimdi fasılasız akıyor. Askerlerin adedi gittikçe artıyor. Ve bunların arasında şimdi karabin tiyle ve hücum kıtalarına mensup bazı ler de görülüyor. Hudut hattı üzerinde, sey n üzerini süratle arıyor ve Bi La Jongucra'ya kadar bütün yol bo- vaş hep aynı insan yığını ilerlemekte- ( Sonu 10 uncu sayfada ) gök yare arıyorlar bulun temiz,aydınlık olması için Vali Dr. Lütfi Kırdar şehir mecisinde | aldığı ve almağı düşündüğü tedbirleri anlattı. Şehir meclisi bugün toplandı. Söz n Val 'oktor Lutfi Kırdar evelâ, Milli Şef'e denr_ı minnet ve hürmetlerini arzetti ve kendisine bu güzel şehir- ide hizmet etmek imkânını veren hükümete minnetlerini bildir Tramvay ve Tünel Buğgünc kadar şehir işleri üzerinde yaptığı tetkiklerin neticelerini ra- mlara dayanarak izah eden doktor Kırdar, aldığı ve almak tasavvurunda olduğu tedbirleri saydı. | Valinin verdiği izahata göre şehrin |temizlik işleri için halktan alınan pa- raâ 360, sarfedilen para 440 bin lira- dır. Şehti temiz tutabilmek için hx sene asgari bu miktar parayr sarfet- miye lüzum vardır. Şehrin lâyikiyle aydınlanabilmesi için iki şey lâzımdır: tenvira İlerinin arttırılması ve elektrik rının indirilmesi... Sokakların asfalt ve parkeye v H iyatla- çev. (Sonu 8. inci sayfada) İleri ve kuvetli İran F.R. ATAY Dost İran'ı içinden tanıyan ve dost memlekete ait hâdiseleri ya< kından takip eden bir emekdaşı- mızın “İleri ve kuvetli İran,, baş- lığı altında topladığımız birkaç yazısını, yarından itibaren, “U < lus” karilerine sunacağız. İran'- da Pahlevi devri, basit bir ikti - dar değişimi değil, fakat eski müesseseleri değiştiren, milli ve içtimai sukut ve inhitat âmilleri- ni tasfiye eden bir yeni kalkın - - Tasa: çağk. olmmnştür, . Birinkalüeki * |hattâ güzel ve doğru nazariye- lerden fazla, fili ve müspet inki- |şaf eserlerine istinat eder. Halkı kazanmak için, maziyi bütün mukayeselerde kayıplı çıkarmak lâzımdır. Türkiye'de böyle ol. Muytur; İran'da böyle almuktir dır. Pahlevi devri, İran milletini siyasi istiklâline kavuşturduktan sonra, bu istiklâlin hakiki inan - caları olan fikri, içtimai ve iktı- sadi inkişaflara ehemiyet ver- di. Memlekette emniyeti tesis et. ti. Kara ve demiryolları, fabrika- lar, muhtelif işletmeler, ordu ve mektep, kurucu ve yapıcı bir zih- niyet, İran'ı, büyü r hızla, garp medeniyeti âleminin unstk ları arasına kattı. Geri ve zayıf İran, daimi bir sulh tehlikesi idi: ileri ve kuvetli İran ise, komşu- ları ile asırlık ihtilâflarını halle- derek ve yabancı müdahale ve rekabet buhranlarının önüne ge- çerek, cihan barışına hizmet et- miştir. Destant? ve medeni tarihte İran milletinin müstesna bir yeri ol duğunda hiç kimsenin şüphesi yoktu, Pahlevi devri, bu milletin eski hayatiyet ve kabiliyetlerinin zâfa uğradığı hakkındaki telâk- kileri birkaç sene içinde iflâs et. tirmiştir. İnkılâp, Türkiye'de ol duğu gibi, dünkü büyük İran'la yarınki büyük İran arasındaki karanlık butlan devrine nihayet vermiştir. Bu mesut ilerleyiş manzarasının — kıymetini; — biz türkler kadar, hiç bir millet tak- |dir edemez. İleri ve kuvetli İran, Türkiye'nin içinde bulunmakta olduğu bölgenin huzur ve emni- yeti bakımından, başlıca temi - natlardan birini teşkil eder. Da- ima dikkat edilmek lâzımdır ki harpsonrası buhranlarının he- men hepsi bu bölgenin uzakla- rında geçiyor: eğer Türkiye ve İran, eski şartlar içinde kalmış olsalardı, böyle mi olacaktı? Bu |cihetten, milletlerimizin kurtulu. şu, bu bölgelerde huzur ve em- niyetin devamı ile alâkadar olan- |ların menfaati - ile birleşiyor ve inkılâplarımızın milli olduğu ka- dar, insani değeri hakkında ehe- miyetli bir miyar vazifesi görü - yor. Mebus intihabı için bütün yurdda hazıtlıklar bitmiş gibidir. Dün toplanan Ankara Belediye meclisi mebus intibabı teftiş heyeti kurmağa karar ver- İmiştir. Yukardaki resim İstanbul'da seçim defterlerinin hazırlanması içim yaprlan çalışmaları gösteriyor. (Haberlerimiz 8 inci sayfada)