15 Eylül 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 14

| | _ a ; İş HABER — mm Dostası — 15 EYLÜL — 1938 — Musolininin açık mektubu Bugün neşredildi Italyanın Çekoslovakyaya dostluk gösteremiyeceğini yazıyor Milân, 15 (A.A.) — Popolo d'İtalia gazetesinde çıkan ve Musoliniye atfedi- len Lord Runcimana hitaben yazılmış açık bir mektupta İngiliz mutavassıtı, Benes nezdinde iki nokta hakkında te- şebbüste bulunmağa davet edilmekte - dir. Bu mektuba göre, Runcimanın yalnız Südetlere değil, arzu eden bütün Çe - koslovak ekelliyetlerine plebisit hakkı verilmesi için Benesi ikna etmesi lâzım- dır. Runciman bundan maada bir hayal - den ibaret olan Çekoslovak - devletinin müdafaası için İngilterenin kolay kolay harbe girmiyeceğini Çekosloevak Cum- hur reisine bildirmelidir.,, Bu gazete şu satırları ilâve eylemek- tedir- “Bu iş için harbe girmeğe değmez. Hitler yalnız üç buçuk milyon Südetin mukadderatiyle alâkadar oluyor. Kim- se önün bu hakkını inkâr edemez..,, Gazete netice olarak, İtalyanın Bo- hemyaya karşt bir dostluk siyaseti ta- kip edebileceğini, halbuki Çekoslovak- yaya karşı böyle bir siyaset takip etme- sine imkân olmadığını kaydeylemekte - dir. Çemberlayn bugün A:manyaya gitti İngiliz kabinesinin içtimalarını Londr alılar Başvekâlel binası önünde toplanarak merakla takip etmektedirler. Alâkanın ye vinde olduğunu söylemeğe lüzum yok; çün- kü bir harp kararı verilmesi ihti mali de uzak değildir. Ber- Baştarafı 1 incide Londra, 15 — İngiliz başvekili Çember- layn refakatinde hariciye erkânından iki diplomat olduğu halde bu sabah saat 8,30 da tayyare ile Almanyaya hareketle öğ- le üzeri Münihe. vasıl olmuş ve derhal trenle seyahatine devam etmiştir. İngiliz başvekili ile Hitler bugün saat 16 da ilk defa buluşacaklardır. Müzake- relere yarın da devam edilecek ve Çember layn cumartesi günü Londraya dönecek- tir. Çemberlaynın hareketi — Londrada bir bomba tesiri bırakmıştır. Bu haber siya. si mahfillere süratle yayılarak büyük bir heyecan husule getirmiştir. Sureti umumi yede herkes sulh davasını müdafaa etme- ge giden Çemberlaynın bu cessurane ha- reketini tasvip etmektedir. Londrada bu teşebbüsün harbe mani olacağı kanaati hâkimdir. Çemberlayn bu kararı Fransa hüküme- tile istişare ettikten sonra vermiş ve dün Hitlere bir telgraf çekerek kendisile gö- rüşmek istediğini, bir mülâkat — mahalli tayin edilmesini ve süratle cevap veril. mesini istemiştir. Hitler — gönderdiği ce- vapta Çemberlaynı perşembe günü (bu- gün) Berhtesgadende beklediğini bildir- miştir. İngiliz kabinesinin içtimal İngiliz kabinesi dün saatlerce süren bir iç tima yapmıştır. Başvekil muhalefet parti- leri liderlerile görüşmüş, muhalifler par- lamentonun fevkalâde içtimaa çağrılma sını istemişlerdir. Bu talebin kabul edil- .diği sanılmaktadır. Çemberlayn. kabine içtimamdan sonra Amerika sefiri ile de uzun uzadıya Bgörüş. müştür. Kabhine içtimaları esnasında halk baş: vekâlet binası önünde toplanarak veri- lecek kararları alâka ve — merakla bekle- mektedir. Polis başvekâlet binası etrafın: da sıkı inzıbat tedbirleti almak mecbu. riyetinde kalmıştır. Fransa ile temas Haritiye nazıri Lord Halifaks Fransız büyük elçisi ile görüşmüştür. Fransız se- faretinin hava, deniz ve kara askeri ata- şeleri İngiliz harbiye nazırını ziyaret et- mişlerdir. Fransız basşkumandanlığı bu suretle İngilterenin ihtiyat tedbirleri hak kımda günü gününe malümat almaktadır. Londraya ayrıca bir Fransız askeri he- yetinin gideceğine dair haberler tekzip e. dilmiştir. Fransız gazeteleri nikbin Paris, 15 (A.A.) — Patis — gazeteleri- nin ekserisi, Çemberlaynın seyahatini çok büyük ümitler uyandıracak — mahiyette addetmektedir. Gazeteler, — İngiliz devlet adamının şecaatini ehemmiyetle kaydet- mekte ve onun azimkârlığına itimat be- yan eylemektedir. Lö Jur . Eko dö Pari, yazıyor: Çemberlaynın kararından çok daha sade bir şecaat eseri olamaz. Kendi kuvveti hakkında şuuru olan İngiliz milleti gibi bir millet, nüfuzunu sulh lehinde kullan. dığı zaman daha ziyade büyür. Om Libr, gazetesi diyor ki: Tarihte misli mesbuk olmıyan ve vazi- yetin âdeta hailevi mahiyette olduğunu gösteren bu teşebbüs, bu teşebbüsü yap- maktan ihtiraz etmiyen — büyük ihtiyara medeni âlemin hürmetle karışık hayran- İlğını temin etmektedir. Şu — kanaatteyiz ki bu teşebbüs, bundan böyle harbi gayri mümkün bir hale sokacaktır. Popüler gazetesinde Leon Blum, şöyle diyor: “Çemberlaynın kararı sulhu korumak azmi sahasında gösterilmiş necip bir cü- retkârlıktır. Filvaki — tehlikeli de olsa ve hattâ delicesine görünse bile — böyle bir cürete lüzum vardı. Çemberlaynın kara. rını hangi noktai nazardan derpiş eder- sem edeyim bunda — gördüğüm şey, bir sulh ümidinin belirmesidir. “Figaro, gazetesi yazıyor:,, — Hitler, Prestij bakımından büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır. Fakat Al- manların dikkat etmeleri icap eder: Şef- lerinin Çemberlayna vereceği cevap, ken dilerini bütün dünya muvacebhesinde ta- ahhüt altına sokacaktır.., “Epok, gazetesinden.., “— İngiliz başvekilinin seyahati tehli. keden hali değildir. Bugün sulhu temin etmek için yarının sulhunu — ihlâl etmek icap etmez. Bazı fedakârlıklar ihtiyar e- dilirken diğer bir takım — fedakârlıklara yol açmak doğru değildir. Zaaf eseri gös: termek suretile galibin hırs ve tamarmı tah tik etmek caiz değildir.,, Ümanite, gazetesinden: Sulhu korumak için izzeti nefsimizden fedakârlıkta bulunmamızı söyliyenler bu lunacaktır. Eğer sulhu muhalaza etmek için Berhtesgadene gitmek lâzımsa bu se- yahati ihtiyar etmeği kabul etmiş olan zatı sena edelim.,,, Çekoslovakyada hadı- seler devam ediyor Londra, 15 — Çekoslovakyanın Südet, li Almanlarla meskün mıntakalarında hâ- diseler devam etmekte ve bazı yerlerde bu hâdiseler bir dahili harp şekline gir. miş bulunmaktadır. Bilhassa Şep şehrin. de veziyeti çok karışıktır. Prağda neşredilen bir tebliğe göre Victoria otelinde silâh stokları bulunduğu. nu haber alan Şep zabıtası, otelde bir a: | raştırma yapmak İstemiştir. Polis memurları, dün akşam saat 18,30 da ötele girmekte iken bir el silâh pat. laması üzerine polisin zırhlı otomobili müukabele etmiştir, Polis memurları bomba kullanmak mec buriyetinde kalmışlar ve otele girmeğe muvaffak olarak Südet memurlarından Lercht'ı tevkif etmişlerdir. Otelde birçok silâh ve bir verici telsiz İstasyonu bulun muştur. Lertcht, otelde 10 kişi daha bulun. duğunu söylemiştir. Saat 22 de silâh sesleri azalmıştır. Dün Schwaderbach'da cereyan eden hâdise hakkında Prağda neşredilen res, mi tebliğde bilhassa şöyle denilmektedir: “Bu nahiyenin halkt Alman hududu ü- zerinde bulunmakta ve Alman Sachsen. berg nahiyesinden sadece hudut hattı İle ayrılmış bulunmaktadır. Beynelmilel ih.| Fransada aske- re çağırılanlar DE- Baştarafı 1 incide ralara başlıyacağını haber vermektedir. Bu münasebetle Atlantik filosunun bir kısmı Brest'den Şerburg'a gelecektir. Ya. pılacak manevralara ikinci mıntaka filo. larma mensup denizaltı gemileri ve hava kuvvetleriyle sahildeki müstahkem mev- kiler iştirak edecektir, İngiliz filosunun harekâtı Atina, 14 (A.A.) — Mesina civarmdaki Pilos adasımna dört İngiliz deströyeri ile beş mayn gemisi gelmiştir. Aynr- mmtâkâada buülünan — Metonis'e de Glorious tayyare gemisi ile iki torpido muhribi gelmiştir. Yine bu civara iki İn. giliz torpito filotillasımım gelmesi beklen. mektedir. Sinema DEr- Büştarafı 8 incide filmlerde oynadığı zamanki kılığını gös- teren resimler neşredilince zavallı artist sinirinden uykusunu kaybeder. * DA * ERKEKLERİ avcu içinde oynatan hoppa kadın rollerinde muvaffak olan Meksikalı yıldız Lupe Velez bir plâjda habersizce çekilen ve kendisini şu maskara vaziyette gösteren fotoğrafını görünce küplere binmiş ve neşrine asla muvafakat etmemiştir. * * * 7 MEY Vest tombulluğu ile iftihar e der ama, şişman olduğunu da kat'iyyen belli etmek istemez. Katmerli gerdaniını ifşa eden resmin neşrine işte bu sebeble razı olmamıştır. * * * MASUM genç kız veya hanım hanım cık ev kadını rölleri alan Barba. ra Stanvik- eskiden yüzme havuzların- da vücudunu teşhir ederek hayatını ka- zanırdı, Onun için kendisinin o zamanki iş” kılığıyla çekilmiş şu fotoğrafının gö- rülmesine hiç taraftar değildir. Diptomasız dişçi Büyükadada kaptan Nuri — sokağında 16 numarada oturan dişçi Karabet Me- likyanın yanında çalışan kalfa Agop oğlü AÂram evvelki gün bir hastayı tedavi et- mekteyken diplomasız — diş yaptığı için yakalanmıştır. ——— Köprüden düşen çocuk Kadıköyde Hasanpaşa mahallesinde, A- cıbadem caddesi 15 numarada — oturan l1 yaşlarında Osman oğlu Mürsel, Kira- ladığı bisikletle Acıbadem caddesinden süratle geçerken köprünün — yanındaki tele çarpmış ve telin kopmasile tren yolu üzerine düşmüştür. Bu sukut neticesinde Mürselin bacağı ve kolu kırıldığından tedavi edilmek üze- re nümune hastanesine kaldırılmıştır. tilâller çıkmasının önüne geçmeğe çalı. şıldığı için hâdise henüz halledilmemiş- tir. Silâhlı tahrikçilerin adedi 2000 dir, Bunlarım büyük bir kısmı hudut civarında Alman töpraklarında bulunmaktadır.,, Dün sabah da Falkenau şehrinde Sü. det Almanlarile Çekoslovak kıtaatı ara- sında kanlı musademe olmuştur. Südet Almanlarile komünistler arasım, da Falkenau şehrinde bu sabah bir çar- pışma olmuştur. Jandarma asayişi temin için müdahale etmiştir. Bu esnada bir jandarma derhal öldürüldüğünden, jandar malar silâhla mukabele etmişlerdir. Hâ. dise mahalline yetişen askeri kuvvetler jandarmaya yardım etmişlerdir. Südet AL manları iki mitralyöz, müteaddit el bom. baları d0 sandık cepane istimal ettikle- rinden, ordu tankların yardımıma müraca. at etmiştir. Musademeler neticesinde 17 asker ve jandarma ölmüştür. Südet AL manlarının zayiatı çok daha fazladır. Sü. detlerin işgal ettikleri jandarma dairesi tamamen tahrip edilmiştir. Çekoslovakya - Almatnıya hududunda kâin Graslitz şehrinde de diğer bir hâ- dise olmuş ve Südetlerle Çek jandarma- ları arasında cereyan eden bir müsade- me neticesinde sekiz jandarma öldürül- müştür . Südet mıntakalarında halk her taraf- ta polise meydan okumaktadır. yerlerde polis karakolları ve resmi da ireler Südetler tarafında nişgal edilmiş tir. Polis Südetlere karşı ağlatıcı gaz kullanmaktadır. Çek hükümeti hâdiselerin çok olduğu Eger şehrinde bütün Almanları askere Birçok | almak suretiyle hâdiselerin önüne ge? mek istiyerek Çek tebaası Aln'lanla"i kerliğe çağırmıştır. Almanlar davtt” bet etmemişlerdir. ell Prag baş papazının hitab gü Prağ başpiskoposu Piyer Azenki radyo ile halka hitap etmiştir. “— Prağlılar, sizden vatana 013_“ hahbetinizi isbat etmenizi istiy? Milli müdafaayı tarsin için fed lıklarda bulununuz, Bu maksatiğ — receğiniz parayı, yine kendinize eğa * miş olacaksınız, Eğer böyle bir f kârlıkta bulunacak olur isek, çakw lovakya ebedi olacaktır.., Müzakereler kesildi güdetr Prağ, 15 — Çek hukumctlylc li Almanlar arasındaki müzakerelt? tık kat'i şekilde kesilmiş bu Hat Çek Başvekili dün akşaml h layndan bu mahiyette bir nota alMif tır. Lord Runciman heyeti de dün şam şöyle bir tebliğ neşretmlâ“r' te “Heyet azası bu sabah saat 1147 Henlayn tarafından kabul edilmi ü go Henlayn, Çekoslovak hükümt h Sf müzakerelerde bulunmağa menl ııî'h det Alman partisi resmi heyeti © dö” hasasının son günlerdeki hâdîâeler layısile müzakerelere devam etf çik” çin lâzım olan şartlar ortadan k ye h mış olduğundan, feshedildiğini V? çağk yeti murahhasaya tevdi ohinan fenin geri almdığını bildirmiştir bu" Bu mülâkatta, bütün Südet M” lar ve bu meyanda Südet heyeti 'ı rahhasası azası da hazır bulun du.,, ——— Sovyet Rusya Çekoslovakya meselesinde İngiliz siyasetin hatalı buluyor Moskova, 14 (A.A.) — Jurnal dö Mosku yazıyor: Avrupada siyasi ger. ginlik günden güne artmaktadır, Üyle ki, 1914 temmuzu günlerindenberi ye- ni bir dünya harbi — tehlikesi, hiçbir vakit bu kadar yakınlaşmamıştı. İngiltere hükümetinin siyaseti her. gün biraz daha aydınlaşıyor. —Onun hedefi diğer memleketlerin zararına o- larak mütecavizle uzlaşmak ve bu bap- ta ilk gayesi Çekoslovakyayı Hitlerin metalibatını bilâ mukavemet kabul et. meğe icbar eylemektir. İngiltere bu suüretle Almanya yeni kurbanını da yuttuktan sonra, onu haz. metmekle — uğraşacak ve uzun bir müd. det için, İngilterenin iyi bir parça te- lâkki ettiği müstemlekelere) taarruz- dan vazgeçecektir. Halbuki, Avusturyanın misali bu na. zariyenin hiç te hakikate uymadığını isbat etmiştir. Bu kati anlarda en bü. yük mesuliyet — Çekoslovakya hükü. metinin maneviyatını kıran, onu elle. rini, kollarını bağlayan ve mütecavize tesaret verenlere aittir. Her hâdiseye bir takım — desisekâr unsurlar karışıyor. Hattâ bazı İngiliz siyaset adamları, bizzat kendilerinin hazırladıkları cinayetin — mesuliyetini Sovyetler Birliğine yükletmeğe çalışı- yorlar, Sevyetler Birliğini Çekoslovakyanın maneviyatını kırmakla itham — etmek, Nürenbergde yapılan — resmi geçidin tadını kaçıran şiddetli yağmuru veya Japonyada çıkan bir tayfunu, ona at- fetmek kadar manasızdır. Fransada olduğu gibi, İngilterede de başgösteren tehlikenin hakiki me: sullerini efkârrumumiye anlamağa baş. lamış ve bunun önüne geçmek çarele. rini araştırmağa koyulmuştur. Hattâ bizzat Londrada Çekoslovak meselesi hakkında Amerikanın da işti. rakile — İngiltere, Fransa ve Sovyet Birliği arasında — istişarelerde bulu. nulması zaruüretinden bahsedilmeğe bas lanmıiştır. 17 martta Litvinof yatığı beyanatta, mütecavize karşıpkoymak ve yeni bir | “ dünya harbi tehlikesinin önün" ge$ mek için kendi iştirakile karaf aw lacak kollektiflere iştirak etmeğ* de olduğunu bildirmişti. Sulh —siyasetine ve enternasy efl taahhütlerine sadık bulunan SovY Birliği, hattı hareketini dt’-glât”m ve değiştirmemek azmindedir. çaşl Sulh için en vahim tehlıkelcfi yan bu anda, en büyük mesuliyet 95, giltere ve Fransaya aittir. Bugün ;,bw’ tecaviz — belki de daha dı.ıı'dl“"'ı ve Avrupa bir felâketten kurtaril” M; Fakat yarın ihtimal pek geç olacaktır. Almanyayı haklı bulanlar Paris, 15 — Hitlerin nutku İtalyâ ahi ıujln caristan ve Yugoslavyâa resmi mah ye) Ak de müsait şekilde tefsir edılmeıitw manyanın haklı olduğu ileri sü Harp vukuunda Japonyt yapacak ? g) Tokyo di VKİ Ze İyi habî:ıgö' mahfellerde izhar edilen kanâğ y,p!' re, hariciye nezareti tarafındaf * lan beyanatın manası şudur: Almanya ile garp devletleri * müd da bir ihtilâf mevzuubahis Old“gîe,w' detçe Japonya Çekoslovak meseâf ge karışmıyacaktır,. Fakat bu il hti b ticesinde Almanya Sovyetler bir pi le karşılaşacak olursa, Japony*> dahaleyi derpiş edecektir. ö : aI' KW Ayni mahfellere göre, bu înw palt bir şekilâe beyanatta bul pd’f Tokyo hükümeti iki noktay! ; etmiştir: arşi (A 1 — Almanya ve İtalyaya k « zimgelen jesti) yapmak, u' i 2 — Ayni zamanda muht dahalenin vakti ve çareleri karar vermek serbestliğini TP etmek. Macaristanın bir ıddıa” ,gîu Budapeşte, 14 (A.A.) — CUf Maü” nü bir Çek askeri taw')'afesmıîmd—f( arazisi üzerinden uçtuğu bildir! nıâîd dir. Tayyarecinin elindeki th"qra nj#uş' nesini kullandığı da müşahede olu akk tur. i8