15 Eylül 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TÜRK BAYRAG! Kanunl şekle uygun en guzel ve en dayanıklı bayraklar Bursada Abf Salih biraderlerde bulmnur. 1 Kendinden işlenti bayrak 2 Al üzerine patiska kaplı bayrak 8 Merinos f. mamulâtı bayrak Toptan ve perakende, rakabet kabul etmez satıç. Slparlş ler 20 blrlncl tesrlne kadar kabul edlllr. Telefon: Bursa 298 Telg. Kardeşler nnhoelnni UIIUUŞIIIU ınl yll umhuri • MR9 tSTANBUE CAÛALOÖLU . OlüZ Telgraî n mektub adresl: Cumhurlyet. tstanbtü Posta kutusu: tstanbnl, No 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tanrte heyeti: 24298. tdare re matbaa teanı 24299 24290 Hüseyin Rahmi Gürpınar GULYJ&ANİ Her sınıf hal ve heyecanl dolu bu ro Dnrenmhn 1R Culıil rBrŞeillUC İJ L]fllll üle merak u garabetle , r den basılmıştır 1QQfl lauO itabevi kuruş Gerginlik ve Çarpışmalar Devam Ediyor Südetler müzakerelere girişmek için «Mukadderatlarının kendileri tarafından tayini» hakkını istiyorlar, dün de musademeler cereyan etti, Ingiliz Başvekili Hitlerle görüşmek üzere bugün Almanyaya gidiyor Dünkü çarpışmalar tam muharebe halini aldı Südetler mitralyöz, hükumet kıtaatı tank kullandılar, 25 ten fazla Çek askeri öldü, birçok resmî daireler işgal edildi Binbaşı Pratt «Kani oldum ki Südet Almanlarına haklarıni vermek lâzımdır» dedi, askere Kanlı çarpışmalarla kavgalt çağırılan Südetler davete icabet etmediler nümayişler arasında geçen semeresiz müzakereler, harb ihtimalini çoğaltmaktan başka bir netice veremezler. itîer'in nutkunu takib eden yirmi dort saat zarfmda Avrupa, 1914 tenberi benzerini görmedığı heyecanlı ve korkulu dakikalar yaşadı. Vakıâ, nasyonal sosyalist kongr&sini kapatırken Führer, her zaman ileri sürduğii fikirlere bit yenisini ilâve etmiş değıldı. Bu noktaya i;aret eden gazeteler, Çekoslovakya meselesınde vazıyetin değışmediğıni, statu guo'nun olduğu gibi kaldığım yazmışlardı. Yani: Harb olmıyacak, anlaşma da yapılmıyacak. Mesele, böylece sürünüp gidecek. Demek istiyorlardı. Halbuki, hâdiseler başka yoldan yüriidüler. Hitler'in nutku, Çekoslovakyanm idaresi altında yaşıyan Südet Almanlan üzerinde coşturucu bir tesir yaptı; zaten bozulmuş olan sinirleri bütün bütün gerdi. Evvelki sabah, bir çok şehirlerde nümayişler yapıldı. Bunlar kısa zamanda kanlı çarpışmalara müncer oldular. Çek hukumeti, otorıteyi muhafaza gayretile, nümayiş çıkan şehirlerde örfî idare ilânr na mecbur keddı. Tam manasile idarî ve siyasî muhtariyet uğrunda senelerdenberi mücadele eden Südetler örfî idareyi şükran hislerile karşılıyamazlardı. Prag hükumetine, ültimatom mahiyetinde bir nota gönderdiler. Örfî idarenin derhal kaldınlmasını, Südet mmtakalarında bulunan Çek askerlerinin kışlalardan dışan çıkanlmamasını, mahallî zabıta hizmetinin kendilerine bırakılmasını istediler. Ültimatomun altı saatlik blr müddeti vardı. İşte bu müddet zarfmda dünyadaki asabiyet ve heyecan son haddine vardı. Çek hükumetinin, Südet taleblerıne toptan boyun eğmiyeceği muhakkaktı. Geceyarısma doğru muhlet bitiyordu. Sonra ne olacaktı? Bütün dünya buhran içinde terliyeıek dakikalan saydı. Ve korkulan feci akıbet zuhur etmeden endişeli dakika şimdilikatlatıldı. Prag hukumeti verdiği mutedil cevabda, Südet isteklerini reddetmiş. fakat, mevzuubahis mıntakalarda asayiş iade edıldıği takdirde emniyet tedbirlerine nihayet verileceğini kaydederek, hükumetle Südet partisi arasında müzakerelere açık bir kapı bırakmıştır. *** [Çekoslovakyada vaziyet bülün gerginliğini muhafaza etmekledir. Prag hükumcli, Sudel Al manlannm iiltima tomunu reddikten sonra Südet mmtakalarında örfî idareyi iiddetle tatbika devam etmişlir. Bunun üzerine dün sabah birçok yerlerde Südetlerle Çek jandarması ve askerleri arasında kanlı musademeler yuku bulmuş, iki iaraf' tan da ölenler ol mu$lur. Bu vaziyet karşısında Henlein fırkası, Prag hüku metile müzakerelere devam edemiyece ğini bildiren bir teb'iğ neşrederek, herşeı/den evvel Südet Almanlan için muHitler ve Henlein Berhtesgaden'de... kadderatlarım biz zat idare eimek hakkını istemiştir. Lord kumelile müzakerelere girişemiyecekicrİRunciman heyeti azasile görüşen Hen ni bildirmiştir. [Arkast Sa. 7 sütun 4 tei ein, bu şart kabul edilmeyince Prag hü Harp ve sulh ihtimalleri etrafında tahminler Çemberlayn bizzat Hitler'le bir hal şekli üzerinde anlaşmağa çalışacak İngiliz Başvekili Fransa ile anlaştıktan sonra, bu sabah tayyare ile Almanyaya gitmeğe karar verdiAvam Kamarası fevkalâde içtimaa çağrıhyor Musolini bugün Lord Runcimana hitaben bir açık mektub neşredecek Londra 14 (Hususî) İngilız Başvekili Nevil Çemberlayn Hitler'le görüş mek üzere yarın tayyare ile Almanyaya gidecektir. Çemberlayn, Hitler'le görü şerek Çek Südet ihtılâfına muslihane bir hal çaresi bulmağa çalısacaktır. Bu hususta bu akşam Başvekâlelten aşağıdaki tebliğ neşredilmiştir: «Başvekil Çemberlayn bu akşam Berindeki Ingiliz sefareti vantasile Hitler'e bir ielgraf çekmiş, giüikçe müşkul bir şekil alan vaziyet dolayısile, muslihane bir hal çaresi bulmak mak%adile şahsan kendisile görüşmek üzere yarın Alman yaya gelmek istediğini bildirerck bir randevu tayin eimes'mi ve mümkün olduğu kadar süratle cevab vermesini rica etmiş !«r. Hitler, gönderdiği cevabda Çember ayni yarın görmeğe hazır olduğunu bildirmistir.» Başvekil Çemberlayn yarın (bugün) sabah saat 8,30 da Londradan tayyare le hareket ederek, saat 13 te Münıh'e muvasalat edecek ve oradan trenle Berh:esgaden'e gidecektir. Ingiliz Başvekilinin bir tatil gününde alınmış fotoğrafı Moskova ingiltereyi itham ediyor "Ingiltere, mütecavizle uzlaşmak niyetinde,, Journal de Moscou Londranın; Hitler'i müstemlekeleri istemekten vazgeçirmek için ona Çek topraklarım peşkeş çekeceğini yazıyor Kızıl Gölge ve Kara El teşkilâtı dehşet sahyor Ingilizlere yardım eden bir manastır başrahibinin de mücahidlere bomba hazırladığı görülünce işin azameti daha iyi anlaşıldı Londra 14 (Hususî) Filistinde bugün de müteaddid hâdiseler zuhur etmiştir. Beytullahım'da on iki Arab öldürülmüş, Hayfada bir tren hattan çıkarılmiştır. Mısıra gitmekte olan Toros ekspresine karşı da bir suikasd fertib edilmiştir. *** Çemberlayn'e, Ingiliz hukumeti iktısadî başcnüşaviri Harris Vılson'la, HariciMoskova 14 (a.a.) Jurnal db dünya harbi tehlikesi, hiçbir vakit bu ye Nezareti erkânmdan Vılian Strong Mosku yazıyor: Avrupada siyasî gergin kadar yakınlaşmamıştı. refakat edeceklerdir. lik günden güne artmaktadır. Öyle ki, Ingiltere hükumetinin siyaseti her gün [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] 1914 temmuzu günlerinden beri yeni bir lArkası Sa. 3 sütun 1 del Itllllllllllllll II1IIIIII llll IIII1 llll lllllll tlllllllllllllllllll illlllltilllllllllllHIIIIMIItllllllillllllltnilllllllllllllllllllllflll Ebre cephesinde ileri harekâtı Frankist ordu, yeniden takviye kıtaatı alarak Anlaşma müzakerelerine bugün iki taraf murahyürüyor haslarımn iştirakile Tophane köskünde başlanacak Burgos 14 (a.a.) Havas aj'ans! bildiriyor: Nasyonalistler Ebre üzerindeki şiddetli ileri hareketlerine, mühim takviye kıt'alannın, tayyarelerin ve topunun da yardımile devam etmektedir ler. Bugün öğleyin Faterella mıntakasın da piyade kıtaatı bu mıntakadaki düs man ceprıesini muhafaza eden birçok hatlan, siperleri ve çok mühim mevzileri zaptetmiştir. İleri hareketi, mühim tahkimatla müdafaa edilen bir mmtakada yapılmıştır. Nasyonalistler birçok esir ve ganimet elde etmişlerdir. Italyan ticaret heyeti dün şehrimize geldi Kudüs, 9 eylul Filistin, arhk tamamen tethiş teşkilâ tının eline düşmüş denılebilir. Bu teşkilât her taraf a girmiş, her yerde kök salmış ve her tarafa el uzatıyor. Bu memlekette, herkes sokakta giderken, evinde oturur ken, yanında bir tethişçinin gölgesini hissediyor. Bugün vaziyet, dün akşamki kadar Dağlarda istedikleri gibi hükumet ya gergın olmamakla berabeT gene çok pan, karargâhlan olan, oradan ovalara NADİR NADİ lArkası Sa. 7 sütun 3 te] lArkast Sa. 6 sütun 1 de] Hayfada atılan bombalarla blenler naklediliyor Dün şehrimize gelen İtalyan heyeti (Yazıst 3 üncü tahifemizde)