16 Eylül 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Viyana Doniişü Büyük millî roman Müverrih ve edip M. Turhan Tanın en güzel eserlerlnden Her kitabcıda bulunur. ml jfll cm.MM Sajlı OIOü umhuriyet tSTANBUL CAĞALOĞLÜ T«lgraf v* mektub adresl: Cumhurlyet tstanbul PostafeutTisu:tstanbul, No 246 p r KAZAN TATBi NiHAD ALİ ÖÇÜNCÜ 616 büyük sayfa, fiatı 3 liradır. .. .„. 1 1 1 3 10 tyllll 111 1 Q «Q louö Çemberlayn Harb mi? Sulh mu? Biz vaziyeti bugünkü Berhtesgaden mülâkatı da dahil • uzak yakın bütiin hakikat ve ihtimallerinde tetkik ederek, bu suale «su//ı/» cevabını veriyoruz. Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366. Tahrtr heyetl: Hitlefle görüştü 34298. tdare ve matbaa tosna 24299 24290 Haşet ve ikbalde satıhr , Prağda asabiyet Südetler Almanyaya iltihak edeceklerini resmen ilân ettiler Çekoslovakyada umumî seferberlik ilân edildiği ve hududlara sevkiyata başlandığı bildiriliyor Eger'de Alman müesseseleri bombalandı Çek hükumeti Henlein hakkında takibat yapacak Berhtesgaden mülâkatı samimî bir hava içinde üç buçuk saat sürdü Bugün de görüşüldükten sonra Ingiliz Başvekili Londraya dönüp parlamentoyu içtimaa çağıracak Üİİ BÜTİİN DİİNYA NİKBİN Çekoslovakyanın feda edileceği rivayetleri dolaşıyor Londra müzakerelerinden sonra iki Başvekil yeni bir mülâkatta daha bulunacaklar süvari kıtaatı Çek ordusunun ekoslovakyada Südet Almanları meselesi aldı yürüdü ve bir taLondra 15 (Hususî) îngiliz Başkım zıhinleri nerede ise harbe vekili Çemberlayn Almanya yolunda iîngiliz Başvekilinin teşebbüsü bütiin dünyada büyük gidılecek gibi korkulara götürdü. Vaziyeken, Südet Almanlan lideri Henlein mütin pek hâd bir şekil almış olmasına rağhim bir beyanname neşretmiştir. Alman bir sulh âmili olarak alkışlanmaktadır. Bertsgaden mümen biz bu Südet Almanlan meselesinradyolarile resmî Alman ajansı tarafınlâkatı çok samimî oldu, umumî kanaat iki devlet adaden dolayı bir harb çıkabileceğine ihtimal dan bütün dünyaya ilân edilen bu bevermemekte devam ediyoruz. Sebebi mının Çek meselesile beraber beynelmilel pürüzlü meyanname ile Henlein, Südet Almanlarışimdıki neslin henüz büyük bir ekseriyetle nın Çekoslovakyadan. aynlarak Almanseleleri de halle muvaffak olacaklari merkezindedir. harb felâketindeki fecaatleri olanca dehyaya iltihaka karar verdiklerini bildir Yalnız, Prag'da endişe ve asabiyet artmaktadır, Çek şetile bılip takdir etmesidir, ve bugün her mektedir. ne pahasına olursa olsun harbi bertaraf Beyanname ezcümle diyor ki: milliyetperverleri ümidsiz bir vaziyettedirler. etmek istiyen insanlann başında îngihz «1919 tarihinde Südetler" mıntakası Başvekili NevîT "Çe"mberlîyn bulunuyor. orla Çekoslovakyaya ilhak edilmijti. SüEğer Çekoslovak meselesi harbsiz bir hal Londra Î5 (Hususî) Bafvekiî | Çfflibetflayn, hareketind«n evvel aşa \ Başvekil, tayyare istasyonunda H a detlere karşı adalet ve müsavat vadeclen neticesine isal olunabilirse son Nobel sulh Çemberlayn refakarindeki mütehass's ğıdaki beyanatta bulunmuştur: ekoslovak hükumeti bilâkis tanklar ve riciye Nazırı Lord HaLfaks, Hariciye mükâfatını M. Çemberlayn'a tevcih et larla beraber bu sabah saat 8,25 te tay« M. Hitler'i görmege gidiyorum. Nezareti erkânı ve Alman maslahatgü mek lâzım gelecektir. yare ile Lohdradan Almanyaya hare Şahsî temasların beynelmilel vaziyetin zarı Kord tarafından uğurlanmış ve Her Almanyanın da fazla iddialı ve çok ket etmiştir. îlk defa olarak Tayyareye ıslahına yardım edeceğine kani bulunu Kord Başvekili «âlicenabane teşebbü yorum. Benim siyasetim, daima sulhu sünden dolayı» tebrik etmiştiı. jiddetli nutuklara rağmen harbi ciddi binmekte olan 69 yaşındaki Başvekil muhafaza için gayret sarfetmek olmuş yetle istemediğinde şüphe yoktur. NasyoMünih'te hararetli istikbal tayyare istasyonunda kalabalık bir halk tur. Führer'in benim bu babdaki teklifinal sosyalizm Almanyasım siyasette atıltarafından şiddetle alkışlanmıştır. Halk mi derhal kabul etmesi, ziyaretimin r.etiBerlin 15 (Hususî) îngiliz Baş gan kılan amil ikidir: veküi Çemberlayn'ı hâmil bulunan tay«Yaşasın Çekoslovakya» diye bağırmıs. cesiz kalmıyacağını ümid hususunda be1 : Almanya hâlâ Büyük Harbin ni teşci etmektedir.» ' : l lArkast Sa. 7 sütun 1 del haksız sulh muahedelerini tashih yolun tır. Vazîyetin hülâsası mitralyözler kullanarak zulüm yapmakta* dır. Bu şerait altında bundan sonra Çek* lerle beraber yaşamamıza imkân olmadığından, bütün dünyaya ilân ederim ki, 1 Prag hükumeti 1919 da vadettiği adaleti tatbik etmemiştir, 2 Südet Almanlarına mukadderatlarını bizzat idare etmek hakkı reddedilmiştir, 3 Prag hükumetinin itilâfgirizliği neticesinde Çeokslovak hükumetile bir anlaştna husule getirmek hususunda sarfettiğımiz bütün gayretler akim kalmıştır. Bu sebebler dolayısile biz, Südet Al * lArkast Sa. 7 sütun 5 re] Pazarlıksız salış meselesi Kanunun tatbik suretini gösteren ve 1 teşrinievvelde mer'iyete girecek olan kararname, Vekiller Heyetinden çıktı daki gayretlerinde kendisini haklı buluyor. Filhakika bu bir kuvvettir. 2 : Almanya bu yoldaki isteklerinin tahakkukunda bellibaşlı devletlerin ve o meyanda İngilterenin kendisile haroi göze alacak kadar ileri gitmiyeceklerine 'kani bulunuyor. Ren bitaraf mıntakasının askerileştirilmesi ve Avusturyanm ilhakı misallerinde görüldüğü üzere hâdiseler bu görüş tarzını teyid eylemiştir. İşte Çekoslovak meselesinde de vaziyet bu yolda inkişaf ediyor. Ingiltere ve Fransa Çek devletine bu Südet ve ekalliyetler işinde uysal olmağı tavsiye ettikten ve onu bir takım fedakârlıklar kabulüne sevkeyledikten sonra şimdi îngiliz Başvekili bizzat Hitler'le konuşmağa gidiyor. Görülüyor ki îngiliz hükumeti sulhun bozulmaması için en son imkândan istifade etmek azmindedir. " Nihayet madalyamn şu tarafma da bakmalıdır: Ekserisi Alman hududunda bulunan üç milyondan fazla şuurlu Alman nüfusunun yabancı bir hakimiyet e~linde esir kalması caiz ve doğru mudur? 'Vaktile bunu böyle yapmış olan sulh muahedesi gürriin birinde behemehal tashihi mevzuu bahsolacak bir hata irtikâb etmiş değil midir? lllâ bu hata tashih olunmasın diye harb yapılır mı ve yapılmalı mıdır? Dünkü yağmurlardan sonra Dolmabahçede Son tahlilde İngilterenin vaziyetleri en caddenin hali hakikî mahiyetlerile görerek öyle yürüİki gün, iki gecedenberi devam eden oldukça şiddetlı •mek istediğine hükmetmek lâzım gelmekyağmur, dun akşam, biraz hafiflemiştir. Yağış akşama tedir. Çok doğru bir iş için bile harb yap kadar fasılalarla sürerken, şehrin muhtelif semtlerıni selmakta çok düşünmek iktıza ederken Sü ler basmış, bılhassa Fatihte Hacıüvez mahallesile Topha det istekleri gibi bir meseleden dolayı bü ne, Arnavudköy, ve Bebekteki bazı yerleri sular istilâ ettün Avrupayı kana bulamağa kadar ileri miştir. gitmekte makuliyet olabilir mi? FarzedeDolmabahçe ve civarı, sellerin getirdiği çamur yığmla lim ki Südet davaları Çek devlet teşkilâtı rile geçılmez bir hal almış, Kasımpaşa deresi taşmış, Be veya Avrupa sulhu bakımlarından ifrat'ı bek Eminönü hattında seller yüzünden tramvay seferleri ve tehlikeli görüldü de bundan bir Harb bir müddet durmuştur. Yağmurun Üsküdardaki tahribatı, mühimdir. Bu arada çıktı. Böyle bir harbden mantıkan hangi bir evin yıkılması, bir kişinin ölümü, bir kişinin de ağır netice beklenebilir? yaralanmasıle neticelenen feci bir kaza da kavdedilmiştir. Öyle bir harbden Almanya *ga!ib çı Usküdarda Selâmiali mahallesinde Vangın bağmda Karakarsa Südet meselesi daha geniş ölçüde betin harab bir evi vardır. Dün öğleden sonra fazla yağan şimdiki Alman iddialan gibi halledilir. yağmurların getirdiği sellerle çevrilen ev, çatırdamağa Almanya mağlub olursa Südet mese başlamış, içinde bulunarilarm kaçmasına vakit kalmadan lesi geleceğin yeni bir fırsatında tekrar harab ev çöküvermiştir. Enkaz altında kalatı ihtiyar" ev sahibi Karabet ölmüş, oğlu da ağır yaralı olarak çöküntü YUNUS NADI Urka» Sa. 3 sütu* A de] lArkası Sa, 3 sütun 5 fel altından çıkarılmıştır. ince kadın corabı Usküdarda bir ev yıkıldı imalâtına nihayet verildi Sürekli yağmurların tahribatı Kararnamenîn mühim esasları bir ölü, bir yaralı var Beyazıdda metruk bir konağın çatısı çöktü, şehrin münhat semtleri sel baskınına ugradı 2 Taze yumurta, süt, yoğurt, tereAnkara 15 (Telefonla) Pazatlık" nz satış mecburiyeti hakkındaki kanunun yağ ve sade yağ, kaymak ve peynirler ve Çorab sanayii erbabı, millî sanayii da:atbik suretini gösteren karamâtne, Ve bunları satan dükkânlarda satılan diğer ima himaye eden h'alkın menfaatlerini ' • killer Heyetince hazırlandı. 1 teşrinievvel maddeler. düşünerek, çüıük çorah imaline nihayet 3 Kapalı kaplar içinde satılan hı 938 tarihinde mer'iyete gir«cek olan kavermek içjn. Sanayi Birliğinde bir toplantı nevi memba ve maden suları, arnamenin esaslarını bildiriyorum: yapmışlardır. Bu toplantıda mühim bir4 j Yaş sebze ve meyvalar. Bunla 1 Ankara, İstanbul ve îzmir şehir çok kararlar alınmıştır. eri, belediye hududları^içinde aşağıdaki satan dükkânlarda satılan sair maddel • Ahnan kararların başında koton çorab 5 Her nevi bakkaliye maddeleri azılı maddelerin perakende ticaretinde encümeni teşkili bulunmaktadır. Bu encü3489 numaralı kanunla işbu kararname bakkal dükkân ve mağazalarında sa men önümüzdeki pazartesi günü Sanayi hükümlerine tevfikan pazarlıksız satış arzedilen sair maddeler, Birliğinde ilk toplantısını yapacak ve bu 6 Mahrukat maddesi olarak od mecburidir. toplantı ile mesaisine başhyacaktır. I Kesilmiş kasablık hayvan etleri ağac kömürü, madenkömürü, linyit, an Çorablara aid dikiş, boya, ütü ve am e sakatları, kümes hayvanı etleri (piş trasit, sömikok ve briketler, balâj demek olan apre işleri için çorab memiş), her nevi sucuk ve pastırmalar, \Avkası Sa 6 sütun 1 dei m fabrikaları birleşerek bir mütehassıs celb ınıııııııııııiMinııııııııtıııııııiHiıııııııınıtıııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııınııııııımıııııııırıııııııiHnıııtıııuıııiıııınıiıııııııııııııııııııııııııiınn^ olunmasına karar \erilmiştir. Bu suretle çorab fabrikaları çorabların ıslahı husu sunda ilk adımı atmıs olacaktır. Ayni zamanda çorabların örgü işleri için de bir mütehassıs getirtilecektir. Mütehassıslar çorab imalâtı işleri üzerinde ıslahat yapacaklardır. Universitede yeni ders l senesi hazırlıkları Çorab fabrikatörleri, bu işlerin yürü tülmesi için aralannda bir kooperatif kurulmsaına karar vermişlerdir. Mütehassısların ücretleri bu kooperatifce verilecek tir. İnce kadın çorabları imalâtına dünden itibaren nihayet verilmesi takarrür etmiştir. Bu suretle diğer kısımlar üzerinde daha iyi çahşılması temin edilmiş olacaktır. Koton çorab encümeni, pazartesi günü yapacağı toplantıda bu hususatın icrası için lâzım gelen tedbirleri tesbit edecektir. Rektör, son imtihanlarla tercüme ettirilecek eserler ve münhal doçentlikler hakkında izahat veriyor 938 939 ders yılmın yaklaşması dolaısile Üniversitenin her fakültesinde tedris bakımından bütün ihtiyacların tamamanmakta olduğunu yazmıştık. Üniversite Rektörü Cemil Bilsel, dün bu münasebetle kendisile görüşen bir muharririmizin muhtelif suallerine cevaben demiştir ki: « Eylul devresi ikmal imtihanlanna iddiyetle devam edilmektedir. Her ba Lmdan derslerme ciddiyetle sarılan üniersiteli gencler, imtihanlarmda muvaffak jîmaktadırlar. Eylul devresi imtihanları, şimdiki vaiyete nazaran, memnuniyetbahş bir haldedir. Haziran ve eylul deyresinde taleenin sınıf geçme vaziyetini Üniversitenin çılış gününde müsbet rakamlarla ilân edeceğiz. Urkası S*. 6 lütun 4 te} Ü^yerşUe Rektör^ Cemil Mareşal Fevzi Çakmak Ankarada Konya 15 (Hususî muhabirimizden) Büyük Erkânıharbiye Reisimiz Mareşal Fevzi Çakmak, bu sabah saat sekizde şehrimizden geçerek Ankaraya doğru yoluna devam etti. İstasyonda hararetle karşılanan Mareşalımız, ayni tezahürat içinde uğurlandı. Bilsel