6 Ağustos 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM POSTASI 1$ahibi ss İNeşrizer” Müdürü HaşaniRasimçus İDARE EVİ » İstanbul Ankara csdde5i Pasin beta: banisi BA, Telgret ire! İinebei MAHER eri,teletonu:723872r 1d a ? 724370 Hân .. .. : 2033$ ABONE, ŞARTLARI ve v “m * : Ködiseler fibi € Kamaliz ve çocuklarımız Yazan: Nizamettin Nazif Türk inkılâbı çocuk için ne yapmış- tr? Türk devletinde çocuk nasıl bir va- tandaştır? Türk rejimi ile çocuk ara- sındaki münasebet nedir ve nasıl bir inkişaf seyri takip etmektedir?. Cumhuriyetin on beşinci yılında, bu cumhuriyete can veren kudretin çocus ğu nasıl anladığını, çocuğun ibtiyaçla- rını nasıl şıraladığın: ve bu ihtiyaçlar - dan hangilerini tatmin edebildiğini, mevzii ve sathi bir tarzda gözden ge- girmek en müşkülpesend vatandaşlar- da bile rejimimize karşı üstün bir hay. anlık uyandırmağa kâfidir. İmpara- torluktan, memleketi bir harabe ve mil- İeti bir yoksullar yığını halinde tesel- Yüm ettiği gün cumhuriyetin çocuk diye gördüğü şey, yaşaması en ufak bir 'dik- kate mevzu olmıyan, yakın vew zak istikbali en mütevazi ümitlerden ve &n iptidai emniyetlerden mahrum bulu- nan bir parya idi, Yüzde altmışı, mezar taşları arasm- da köşe kapmaca oynayarak, tenha ar- salarda biribiriyle kavga ederek ve komşu ağaçlarına trmanarik gün öldü- ren ve yüzde kırkı, mektep adı verilen pis, berbat, karanlık harabeler içinde bunalan “hebennaka,, laşin bu parya sınıfı, evde bir sığıntı, mahallelerin «0 kak köpeklerinden farksız bir paraziti sayılırdı. Sayıları ihmal edilemiyecek (Okadar çok olan babaların şefkatinden ve Türk cemiyetinin tarihinde aslâ eksikliği hissedilmemiş olan hayırseverlerin mer hametinden çocuk yığınlarının umumi manzarasının tamamiyle değiştirilebil- mesi beklenemezdi şüphesiz.. Bu iş bir devlet işiydi ve Türk çocuğu kendi devletine, en bariz vasfı çocuğun haya- ti menfaatlerini korumakla hülâsa edi- lebilecek bir rejime ulaştığı güne ka- dar bu betbaht tecelli devam etti, » * 4 Dün Parti Başkan: Üstündağ, Türk çocuğu için rejimin on beş yılda neler başardığını, mümtaz bir dinleyici küt- Jesi önünde izah ettiği zaman, çok iddi- âsız ve mütevazi konuşmasına rağmen hayalimde koskoca bir ehram belirdi. Cumhuriyet on beş yılda, yalnız İş tanbulda 180 mektep binası yapmış. Bu demektir ki aşağı yukarı bütün mektep binalarını yeniden yapmış. Türk çocu- Bunun sıhhati ve vakarı üzerinde ne büyük bir titizlikle ilgili olduğunu bu bile tek başıma tebarüz ettirebilir. Bu binaların içinde 350.000 liraya malolan- Jarr var. Bir çokları 130 - 140 bin liraya malolmuş. Kazalara ve köylere yapı Jan mektepler içinde bile 70-80 - 50 bin liralık saraylar var. Elli damlı köy- lerde yapılan ilkmektep binaları 15 er bin liralıktır, Rakamlara dayanarak konuşan Üs tündağ, İstanbul vilâyeti hudutları için- de mektep ihtiyacının yüzde (seksen tatmin edilmiş olduğunu ( bildirirken dinleyönlerde haklı bir gurur sezdim. Hedefi, yüzde yüz okur yazar vatan - daşlardan mürekkep bir millet kurmak olan Kamalizm, bugünkü dünyada bir gok malt imkânlara malik olarak kendi. lerini tecrübe eden diğer rejimlerden aslâ geri kalmamış, bilâkis imkânsızlık. Yar içinde onlardan üstün başarılara laşmakla hepsine Üstün olan dinamiz- mini bir daha göze vurmuştur. Nizameddin NAZİF NE ancı ço d b. den Çekoslovakya meselesinde tavassut vazilesi ilelLord Runciman İngiliz ii hükümeti tarafından Prağa gönderilmiş bulunuyor. Bugün bu müzakerelerin cereyan etti- ği Çekoslovakya (o cumhurreisliği sarayı tarihte mühim mevkii olan bir yerdedir. Burada on asır okadar büyük bir şato yükselmiş, evvelâ Bohemya kralı, sonra Habsburg imparatorları burada otur - muştur. Yirmi senedenberi de Çekoslo. vakya cumhurreisi buradaki yeni saray. da devleti idare etmektedir, Çekoslovakya devletinin bugün başın- da bulunan iki hükümet adamından biri Çek, diğeri Slovaktır. Çek olan cumhur- reisi Bene, İle Slovak olan başvektil Hod za, ikisi beraber Çek ve Slovak unsur- larından mürekkep olan bu devletin ba. şında, nazik bir vazifede bulunmakta. dır. Beneş. Çekoslovakyanm o Avustur. yada olan kısmını istiklâle kavuşturmak için çarpışmıştır.; Hodza da memleketin Macaristan kısmındaki parçasını kurtar. maya çalışmıştır. Doktor Beneş, umum! harpten sonra hariciye nazırı sıfatı ile Cenevrede bulu- nurken kendisine: “Her çalışmaya deli olan adam,, ismini vermişlerdi. Hakika- ten Beneş, en çok çalışan hükümet a. damlarından biridir. Birçok beynelmilel lerle meşgul olmak üzere kurulmuş ko. mitelerin reisliği verilmiş. En nazik me- seleler üzerinde proje hazırlamaya o me- “ mur edilmiştir. Doktor Beneş yirmi sene hariciye na- : zırlığı ettikten sonra, cumhurreisi olmuş tur, Mazarikten sonra cumhurreisliğine Bi bir andâ daha gör bir işe başlamış bu. İuruyor. Çekoslovakyanın bugün içinde bulunduğu nazik mesele de gözönünde tutulursa, denilebilir ki en fazla çalışan bir devlet adamı en fazla uğraştırıcı meş. galelerle yüklü bulunmaktadır. Başvekil Milân Hodza da Pragm eski asırlara ait tarihi bir o binasında çalışır Vlatava nehrinin öbür yakasındaki “kü- çük şehir,,de bulunan bu bina da, Prag daki bütün diğer hükümet daireleri gibi, esöden asilzadelerin malı olan şato ben. zeri bir yapıdır. Başvekil Hodza bugün 60 yaşmdadır. Fakat yaşından on sene genç gösterecek kadar dinç ve kuvvetli bir adamdır. Sİ. yasi mücadele hayatında Beneş gibi, bü. yük tehlikelerle karşılaşmış, endişeli ma. ceralar yaşımış olan bugünkü başvekil, mam Italyada büyük sahtekârlık İtalyada, siyasi kimselerin Imzalarmı taklid ederek: büyük bir sahtekârlik yapmış olan bir adam tevkif edilmiştir. Sahtekârliktan önce, Romada meşbur tarihi Medisi (köşkünün bahçesinde, Fransız #efarethanesi hesabına bir bine yapılmasına karar verilmişti, Leon Blüm hükümeti zamanmda kararlaştırılan bu İş, kabinenin düşmesi üzerine bırakılmış ve © zamandanberi unutulmuştu. Fakat, |i binanm yapılması için başlanan muame- le evraki geri alınmamış, olduğu gibi kalmastı, İşte, sahtekirm istifade ettiği, bu ev. rak ve ona sonradan kendisinin ilâve et. | NN a Fransız maarif müdürü Jan Ze'nin, Fran. sanı Romadeki işgüderi Rlondolin ve Meğisi köşkü müdürünün imzslarmı tak. lid ederek, İnşaata Jizim olan parayı çekmeye çalışmıştır. Kendisini bu işi Fransız hükümeti bessbma görmeyo memur bir avukat olarak tanrtan sahte kâr elindeki mektuplarla bankaya mira. caat etmiş ve 60 milyon frank kadar bir para almak istemiştir. Sahtekirm hilesi işte o saman mey- dana çıkmış ve kendisi tevkif edilmiş * tir. Hâdise gorek İtalyada, gerek Fransâ- da büyük heyecan uyandırmıştır. az Ji) ) i ig 4 ol i > İ den bir hükümet adamıdır. Onlar, ken. Çekoslovak meselesinde tavassuf roll ya, pacak olan Lord Runcimanın husust kâtibi Bir eşek meşhur oldu Dünyanın en küçük eşeği 10 kilo ağıılığındadır Dünyanın en kürk eşeği, bir çocukla şakalasıyor! “Dünyanın en büyük sen küçük... gibi vasıflarından birini alan herhangi bir gey - hattâ eşek bile - derhal meş. hur oluyor! iii 8 Resmini gördüğünüz bu hayvancık da dünyanm en küçük öşeği olarak göhret bulmuştur. Daka doğrusu, sahibi bunu iddia etmektedir ve şimdiye kadar da aksini İspat eden olmamıştır. İngilterede Brislolde bulunan bu mer- keb 10 kilo ağırlığındadır ve yerden yüksekliği 75 santimdir. Eşeği satmsl- mak için birçok sirkler sahibine müraca- st etmişler, fakat adam satmak istemi- yormuş, orduklerimi Çekoslovak Cumhurreisi ve Başvekili nasıl çalışıyorlar Cumhurreisi Beneş, ve Başvekil! Hodza Sicaktır Avrupanın en esaslı ihtilâfını teşkil e- | İni pi z Çekoslovak cumhuriyetinin ilânındanbe- ri hemen her kabinede nazırlık etmiştir.. Cümhurreisi Mazarik, vazilesinden çe- kilip yerine Beneşin geçmesini istediğini söylerken Hodzanın başveki) olması ar. zusunu göstermişti. Bu suretle, memle. kette cumhuriyeti kuran Mazarik, Çe. koslovakyanın- başında, kendisinden sonra, biri Çek, diğeri Slovak olan iki Kişinin bulunmasını münasip görmüştür. Hodza, memleket Wsanları da dahil ol- mak üzere, on *ki lisan bilir. Çok yavaş ve ağır ağır konuşur. Çekoslovakyayı bugün tamamile meş- gul eden ve hayat! bir mesele halini alan Südet Almanları işini ilk defa düşünen ve bu ekalliyet meselesini halletmeyi ilk fikrine koyan Hodzadır. Şüpbesizki bu- gün de bü mesele konuşulurken onun fi. kirlerinden istifade edilecektir. Yalnız, rakiplerinin söylediğine göre, Hodza yapabileceğinden fazlasını vaade. disinin Südet meselesini halliçin göster- diği alâka ve hüsnü niyete inanmıyorlar, Lord Runciman, Çek Almanları mese- lesinde Prag hükümeti ile yapacağı te- maslarında gerek Beneşle, gerek Hodza 1. Je görüşecektir. Lordla Oberaber Praga, diğer hükümet adamlarından ve hususi kâtiplerinden müteşekkil bir heyet de gitmiştir.. Lord Runciman Praga resmi bir sıfatı haiz olarak gitmiş değildir. Ta. vassutu, bir fikir anlama meselesinden İ. barettir. Bununla beraber, İngiliz heyeti Pragda büyük tezahüratla karşılaşmıştır. Heyette kadın olarak o Lordun husus! kâtibesi de vardır. Müzakereleri isteno- | Kil daktilo ile zaptedecek olan Mis Rozmeri Miller, pu tarihi hâdisede bir isim hıra. ACAKLIT, “ Köpeğim benim gözüm demektir! Amerikalı bir kızın kö- peğini İngiltereye sokmadılar İ Amerikalı kız ve karantinadn beklet. | yarı atabilirim. Başka bİr mek İstenilen köpeği İngilterede bir kanun vardır, dışardan gelen kimsenin yanmda köpeği varsa, hayvan bir buçuk ay karantinada bekler; bundan evvel köpeğin İngiliz hudutla »« rından İçeri girmesine müsaade etmez. ler. HattE vaktiyie İngiliz kraliçesine Fransadan hediye gönderilen köpek bile bu kanuna tâbi tutulmuş, kraliçnin hâtırı için köpeği karantinada bekletmeden i- çeri sokmayı kimse düşünmemişti. Belki şimdiye kadar buns İtirez eden de olmamıştır, Fakat bu gün bu kanun- dar ilk defa olarak bir Amerikalı kız şi- kâyotgidir. Mis Hazel Hurst ismindeki bu genç kız Liseyi ne yapacağız? Halkı se istemesi tutulan maarif se rurt bir neticesidir. Biz hâlâ misil memur yetiştiren bire # çıkan talebe ya Üniversiley€ kendisine bir memuriyet #raf. , B8d Halbuki hayatımız dedi gl düstrileşmekle (olan bir eri yetini zaruri kılar. Bu teknik İİ mecburiyetinden kurtulur, vardırmalıdır.,, > iyor. Sabah GUMMUR Rus - Japon harbi *— çıkabilir mi? N ADİR Nadi yariyor: a “Japonyada, askeri ve SİVİ bükümet kuvveti bulanduğu0U malıyız. Ordu, devlet idarı derecede rol oynıyan, eki generallerin arzusile bir takım işlere girişen bir Son Çin . Japon harbi Tokyoda, hükümet ve meclis bu serküzeşte muarız ku cereyanı vardı. Fakat, orda hazayı dinlemeğe Jürum kendine hareket ederek Çi9 emrivaki yaptı. yarn g Rüs , Japon ihtldfından Si 0 çıkmıyacağını düşünürken, ge” seleleri gözönünde balunduri” dikkatle ölçmeğe mecburü& Tokyo hükümeti, diplomstk yapıyor. Bu, harp istemedi sayılabilir. ak z z tt xe Li & hic X — & y Diplomatik teşebbüslerin, ayn manevrn olması da muhtemeldir” bii Ordu, hükümete rağmen " g açabilir, İbtlmalleri mantık yoluyla ves sek birinci maddeye daha ç0$ miz Mirımgelir Del p” — Japonya, Çinde bsi Çok kuvvetli bir teşekkül of Ser dusile döğüşmeyi şimdilik KOİ çebi” he alamaz. İşte Moskovadaki rile de bunu isbat ediyor. Diyebiliriz . Mantık konuştuğu zaman, pon Ihtilâfından harb çıkıs? ri uzaklaşıyor. Fakat ne lerin hemen hepsi mantıksıs ticesinde başlamıştır. aşar Milletler hep doğru haa dünya yüzünde kimsenin dı. Liseye ne ihtiyaÇ * ZEKERİYA Sertel yazıyo” “Merileketin ber tarafında el gr a halen” isterim, diye - PR yan Mi, işitiyoruz. Ekmek ister gibi fab Li tep araması, İnsanın ü bartacak bir manzaradır. Yalnız bu dilekte bir bats di ir essesesi olarak kabul edi gile > Mekteplerimiz bu #htiyaca “ETÜ get müesesselere muhtaçtır. Bü silden sonra teknik hayatın muhtelif şubelerinde Sm ihtiyaç duyulan teknisyenleri bene Bu suretle mektepten çıkan uzun zaman kitaplar arasınd” de EE ta kendisin! bekliyen bir Hem onlar katanr, hem dır. Ve Maarif vekâleti bu lerini biran evvel müsbet rr ve a yan takdirde yürüyebilmektedir” dan İngiltereye gelirken O saran da ku gikiyet İĞ — Namı olur diyor. OP of görüm demektir. O olmasi? gö, rüyebilirim, ne de vapurâ8” di yöpek y” bu işi görem çünkü Ped Sal Din RE ge daima arkasında götürme?” Gene am bin ve köpek gemiden dışarı Bunun üzerine, Mis Hszei rikan cümhurrelsine te! ag etmiş ve şikâyetini büdirnif Diğer taraftan, Amer da İngiltereden ti md ar. Ken KAZ baya bırakması, yahut İS mesi lâzımdır. d Amerikan eümkurrelsini? “yu dnhale edip etmiyeceği 49 dir. Le