6 Ağustos 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

ger Baştarafı ) inwde ki siyasi ve askeri vaziyet şöyle hülü- sa edilebilir: 1 — Rus » Japon muhasamaşı. Bu sabahki gazetelerin “Rus » Japon ihtilâf sulhen kallediliyor,, şeklinde başlıklar neşretmiş olmalarına rağmen Çenkufeng civarında iki taralın barp hattına sürdüğü kuvvetlerin yekün kabarmaktadır. Ağır Rus bomba uçakları Kore va Maçurya topraklarındaki ber askeri topluluğu bombardıman etmekte ve Ja- ponlar* bir taraftan Şarki Siberya top- raklarına dalarken bir taraftan da işgal ettikleri tepeleri acele acele tahkim et- mektedirler. Japonyanın, Moskova büyük elçisi Şigemitsu vasıtasiyle Sovyetler birliği- ne yaptığı son teklifin Litvinoftan aldı- ğı cevap iki taratın sulh yollariyle an laşmalarına imkân olmadığını açıkça göze vurmaktadır. Japonya ile Sovyet Rusya arasındaki ibtilâfın (— harbin) Gk;lomasi yollarla müsbet bir neticeye ulaştırılabilmesi ancak şu iki esastan birisin vücuduna vabestedir; 1 — Japonyanın “ben ettim, sen et- ma, Ünder, 2 — Sevyetlerin “Aman! Haklarım- Gan wasgeçtm, harbi keselim,, demesi. Bu iki ihtimalin her ikisini birden “veya ikisinden birini akla getirmek bi- Je gülünç olur. Sovyetler birliği son bareketi ile şu Üç neticeyi tebarüz ettirmiş gibidir: 1 — Japonyanın ciddi olduğunu tah- min edeceği bir hareket karşısında har bi göze alamıyacağı. 2 — Japonya ile Uzak Şarkta başlı- yacak bir harbin Avrupadaki Japon müttefiklerini harekete geçiremiyeceği, 3 — Çekoslovakya istikli koru- mak için yapılacak ciddi bir teşebbüste Japonyanım Avrupadaki müttefiklerine faydalı olabilecek bir askeri harekete kalkışamıyacağı. Dünya hâdiseleri biribirine son dere- ce bağlıdır. Denebilir ki İngiliz lordu Fanciman'ın, Alman - Çekoslovak hâ- dizeleri üzerinde incelemeler yapmağa memur edildiği günlerde, bir kızıl ordu müfrezesinin bir Mançurya çölü orta sındaki iki dağı işgâle kalkışması Çe- koslovakya istiklâlini tehlikeden kur- tarmıştır. Diğer taraftan Çin harbindeki vazi- yette de Japonya aleyhine büyük de - ğişiklikler olmuştur. Şimali Çindeki Japon garnizonları a- Jelâcele Mançuryaya sevkedildiği için burada kalan zayıf kuvvetirre Çinliler taarruz etmişlerdir. Gelen haberlerde Çin akıncılarının Jebol ve Çabarda bile muvaffakıyetli çete harpleri yapmakta olğuklarmı bildirmektedirler, Hankeu- dan gelen hâberler ise son hâdiseler ne- tecesinde Çin umumi karargihmn ne rahat bir nefes almış bulunduğunu te- barüz ettiriyor. Mançu huduğdundaki dağların işga- Binden az evvel, hazırlanan büyük Ja- pon tâârruzu karşısında mareşal Çark, çetin bir harbin #elâketlerinden koru- sak için sivil halkı ve yabancılarla dip- lomatları salim mıntakalara nakle ka- rar vermiş bulunuyordu. Şimdi bu ka- rarın tatbikine lüzum kalmadığı bildi. rilmektedir. Çin kaynaklarından gelen haberler, Japon uçaklarının cephe Üze- rindeki mutad uçuşlarını azalttıklarını ve seyrek seyrek yapılan hücumlara İştirak eden filolarda uçak adedisin yarı yarıya indiğini bildirmektedir. Bu uçakların alelâcele Mançu - Kore - Şarki Siberya hududuna sevkedilmiş oldukları tahmin ediliyor. Cür'etleri artan Çinliler, Japon cep- hesinin düne kadar en fazla kuvvetli görünen noktalarına yaptıkları hücum- larda bile muvaffak olmakta ve hergün iç beş kilometre ilerlemektedirler, Sa- rı nehir üzerinde iki Japon nehir gemi- si batırılmıştır. Bu hâdiseler OMosko- vadaki Japon diplomatının niçin o ka- dar yumuşak konuştuğunu açıkça gös- termektedir, Bununla beraber Ruslarm da S Çekoslovakya ve hükümetçi İspanyaya #aydak olmak için ne dereceye kadar fedakârlıklara katlanabilecekleri meç - huldür. Hâdisenin iki üç günde kapanacağ: nasıl tahmin edilemezse bu cihet (Ote öylece kestirilemez. Yalnız, Moskova, Japonların bombardımanı, Sevyetleri ricate mecbur etmiştir. Harbiye nezareti, bir piyade taburu ile 50 tankın Çangçih gölü conubunda bir buçuk piyade taburuyla 60 tankın da Şatsaopingin şimalinde taarruzda bulun» muş olduklarını tasrih etmektedir. Sovyet kıtalarının faw'iveti arzu ederse Japonların Çindeki bütün |Juse, Korede S (A.A.) — Çankufengden ihtiyatlarını Mançu hudutlarma sevke mecbur kalacakları söylenebilir. Zira, Siberya - Mançu hududu üzerinde da. ha bi rçok Çang - Ku - Feng'ler buluna bilir, 2 — Baltık ve Orta Avrupa. Uzak Şark: hâdisesinin inkişafı üç baltık ve iki Orta Avrupa devletine ra- bat bir nefeş aldırmıştır. Rejim bakı- mından bolşevikliği ve faşistliği müsavi ili düşman sayan ve bu iki rejimin kuv- vetli birer nüümunesi olan Rusya ile Al- manyanın muhtemel bir çarpışmasında hudutlarını koruyamıyacaklarından korkan Letonya, Estonya ve Litvanya devletleri yakm sandıkları umumi Av- rupa harbinin mes'uliyetini ne Alman- yanım ne de Rusyanın yüklenebilecek bir vaziyette bulunmadığını anlamış- lardır, İngiliz müzaheretinden büyük bir &roniyet duyduğu ve nefsine İtimadı arttığını ihsas ettiği bir anda çıkan U- zak Şark hâdisesinden Çekoslovakya gök memnun gibidir. Zira, bu hâdise Alman taarruz tehditlerinin hakiki bir tehlike sayılamıyacağı tebarüz ettir- miştir kanaatindeyiz. Parisin ve Lon- dranım da yaklaştığı bu kanaat, Südet davasının Berlinin istediği şekilde hal- ledilemiyeceğine delâlet ediyor. Macaristana gelince; son hâdiseden bu devlet küçük iile Balkan pakt devletlerine yaklaşım in gösterdiği devamlı arzuyu kuvvetlendirmiştir. Peşte, bugüne kadar isteyip te Al manyadan korktuğu için bir türlü ce- saret &demediği müzakerelere başlamak kararında gibi gözüküyor. Bulgarista « Bin Selânik anlaşmasının imzasından Çi- kan ders, bu devlette Şarki Avrupaya yaslanmak temayülünü büsbütün art- tırmıştır. 3 —lspanya Mahvolmak üzere imiş gibi gözüken hükümetçi İsparıyada bir canlanma be Mirdi. Bu hali Franko kuvvetlerinin yo- rulmasına da atfedenler var, çoğalan harp tehlikesi karşısında ihtiyat harp malzemelerini ellerinde tutmak mecbu- riyetiri duyan Almanya ve İtalyanın Frankoya cephane, silâh ve kuvvet göndermemeğe başlamasına da. Yani insan ve cephane sarfiyatında Franko cephesinin artik mirasyedilik yapmıyacak bir vaziyete düşmek üze « re olduğu rivayet ediliyor. Hüküretçi İspanya, devamlı hücum» Jarı ve mevzii ufak tefek muvaifakıyet- leriyle yemlenip yeni bir Franko tuza- ğına tutulmuş değilse bu rivayete ina- nılabilir. Bunu bir kaç güne kadar anlayaca- pir. HABER Hâdiseve dair gelen telgraflar Tokyo, 6 (A. A.) — Sovyetler, bugün sabahlevin Çanküfeng muntakasmdaki Japon mevzilerine taarruz teşebbüsünde bulunmuşlardır. avdet eden Röyter ajans (O muhabiri, Sovyet kıtaatının mütemadiyen faali - yette bulunmakta oldukların: bildir . mektedir, Bu kıtastın o bombardımanları bu sabah da devam etmiştir. Fakat Ja . ponların toplarını âncak tayyare hü. çumlarma karşı kullanmakta oldukları zannedilmektedir. Japon sefirine yeni talimat Tokyo, 6 (A. A.) — Litvinofun cevabi harbiye ve hariciye nezaretleri mümes. sillerinin konferansı tarafından tetkik edildikten sonra hariciye nazırı, Sige - mitsuya bir telgraf çekerek müzakerata davam etmesi için yeni talimat vermiş- tr. Litvinofa Japon sefiri sra- sındaki mülâkat Moskova, 5 (A.A.) — Tas ajansı bil. diriyor: Dün. 4 © ağustos Japonyanın Moskova büyük elçisi Şigemitsu, harici- ye halk komiseri Litvinofu ziyaret etmiş ve Hassan gölü mıntakasındaki çarpış - malardan bahseyliyerek demiştir ki: “.- Japon hükümeti hâdiseleri mahal. 18 hâdiseler itibarile sulh yolu ile hallet. mek niyetindedir. Bundan dolayı hükü metimin talimatı üzerine, her iki taraf- tan da muhasamata nihayet verilmesi İ- çin diplomatik görüşmeler yolunun ka. bul olunmasını teklif ederim. » -— Sovyetler biriği harldiye Köbilseri ve vinof demiştir ki: “e Eğer hakikatte Tapon hükümetinin sulh niyetleri varsa, Japon askeri ma. kamlarının hareketleri hiç de bu niyetle te tekabul etmemektedir. Topçu faali- Yeti ile Sovyet hududuna yapılan silih. Çin - Japon harbi e Baştorafı 1 incide m bir Japon yüzbaşısı telef olmuş. Üy tebliğine göre, Çin kuvvetleri pazar Ganberi Susungun şimali şarkisine tak. riben 80 kilometre mesafede kâln Tsi. yan-Şanda demiryolu (boyunca Japon mevzilerine mukabil taarruzlarda bulun- maktadırlar. Pazar günü 1000 kadar Ja. pon itlâf edilmiştir. Anevi merkezinden Şekiyang ve Kiyangsu'dan itibaren Yang çe cephesine mütemadiyen mühim mik. tarda Japon takviye kıtaatı gönderil . mektedir. Diğer bir takım haberlere göre Hopey, Anking, Nanking, Yanggov, Şanghay ve Hsugovdaki Japon garnizonlarının mevcudu azalmıştır... Çünkü Yargçe- nin aşağı mecrasınım sevkulceyş mevzile- ri olan bu şehirlerdeki Japon kıtaatının birçoğu halihazırdaki harekât cephesine sevkedilmiştir. Geçenlerde Çin bombardıman tayya- releri tarafından Hykoyda kullanılmıya. cak bir hale getirilmiş olan iki Japon muhribi, tamir edilmek üzere Şanghaya gönderilmiştir. Sovyet - Japon ihtilâfının tesirleri Hankov, 5 (A.A) — Çin başkuman. darlığı ile çok yakından alâkadar bir zat İ Sovyet . Mançu hüdiselerinin Çindeki harp üzerine yapacağı tesiri hakkında kendisinden sorulan (bir suzle cevaben demiştir kiz “Vaziyet, daha tamamile aydınlanmış değildir. Fakat, Mançuryadaki kuvvet- Terin miktarını fazlalaştırmak mecburiye ti ve Hankov önünde Çin mukavemeti. Gin şiddeti, Japon kumandanlığını, harp plânmda mühim değişiklikler yapmıya “Sİ mecbrr edecektim” lı tecavüze ve Sovyet hudut karakoluna karşı gece icra edilen hücuma, ancak hü cum yolu ile sulhperver hareket denebi. lir. Hâdise yalnız bu hareketler netice- sinde çıkmamıştır. Bu hareketler olma » saydı, hâdisede olmıyacaktı. Eğer Ja - ponlar, Sovyet arazisine karşı yaptıkları hücumlara ve açtıkları ateşlere nihayet verirlerse ve Japon kıtalarının halen Sov yet arazisi dahilinde kalmış olması muh temel kısmını geri çekerlerse, Sovyet kı. taların cevabı muhasamata devamları için hiç bir sebeb kalmaya. yacaktır ve Sovret hükümeti de, © zaman, Japon hükümetinin yapaca- ğı teklifleri diplomatik yolla tetki- ke hazır bulunacaktır. Fakst daha evvel, Kiunçgung anlaşması ve bu ahlaşmaya meltuf harita İle mües ses Sovyet bududunun ihlâl olun maz mahiyetinin tenin edilmesi lâ- zrmdır. Japonya hududun tesbitini istiyor Japon büyük elçisi, şu cevabı ver- miştir: “.< Hudut meselesi üzerinde veya şu veya bu tarafın mesuliyeti üzerinde münakaşayı yenilemek niyetinde de- gilim. Zira bu bahiste iki taraf ara- sında müşterek bir moktal nazar mevcut değildir. Enternasyonal an laşmaların meriyetini kabul ediyo- rum. Fakat Çinden ayrıldıktan son- ra Mançukonun kendi esasları mev- cuttur. Japonya, Khunçung anlaş- masına merbut haritayı ilk defa w larak görmektedir. Bu #ebepten dolayı hâdiseyi böyle bir harita © sası üzerinden halletmek makul 4e- ğiMir.- Bunuula beraber, Japon, hüs, kümeti, bir anlaşma ve bu harita hakkımda, mahallinde müsbet görüş- melere başlamaya hazırdır. Daha evvel, Japonya İle Sovyetler Birliği arasındaki hududun tesbiti için gö rüşmeler yapılmış ve muhtelif ko- misyonlar teşkili hakkında bir an- Jaşmaya varılmıştı. Eğer yalnız ha. ritalar esns tutulmuş olsaydı, muh- tolit komisyonların mevzuubabis « dilmemesi lâzımgelirdi. Buna inti- zaren, pratik bakımdan, muhasoma- tın nihayete erdirilmesinden ve 1 Temmuzdan evvelki statükonun ia de edilmesinden bahsetmek lâzrm- dır.,, “Eski malıdır Hariciye halk komiseri Litvinof ce- vabında demiştir ki; “. Devletler arasındaki hudutlar, süb jektif noktal nazarla yahut hükümet. lerin ve askeri mahfillerin arzuları i- le veyahut ta gayri resmi esaslarla de gil, fakat yalnız enternasyonal anlaş. aalarla 've haritalarla tesbit olunur. Japon tarafı, bu işte, kendisinin baş ka bir hududa malik olmak arzusun - dan başka bir delil leri sürmemiştir. Sovyetler (o Birliği ile Mançukov ve Köre arasındaki hudut, ancak Çin hü- kümeti ile aktedilmiş anlaşmaların ve bu anlaşmalara melfuf haritaların tes. bit ettiği hudut olabilir. Mançuryanm Japonya tarafından iş mushede mer'i kal- gali, Japonyaya hudut değiştirilmesi. ni talep etmek hakkını vermez. Her halde, Sovyet hükümeti, yeni bir bu. dut çizmiye muvafakat (o etmemiştir. Ve muvafakat etmiyecektir. Eğer Ja. pon hükümeti, Çin hükümetinin elinde ”Sovyetlerle Japonlar arasında | bu sabah da çarpışmalar oldu| 710 Sovyet tankı bugünkü müsademelere iştirak etmi; 6 KGUSOE ai bulunan ve Mançuko hü linde bulunması icap eden bU eğ lara ve bu haritalara malik ÖĞEMİ. bunda kabahat bizde değili. | hakikaten Japonyanın elinde PİLE imalar ve bu haritalar yok Bugs elçi, tetkik edilmek üzere, PS “iğ maların ve bu haritaların ©. , vermekliğimizi bizden rica Fakat Japon askerleri si ruya hareket yolunu tercih dir. Ve haritada tesbit e il öbür tafafına kuvvet isti “ği mişlerdir. öl Sovyet hükümeti, e. / ettiği şerait dahilinde d* komisyon teşkiline mum r almamaktadır, Fakat o 2205” bahsolan, yeni bir hudut çisek fakat mevcut anlaşmalara V9” wi ra dayanatak hududu tahdit di. e. Eğer Japon hükümeti, anlaşmasını tanıdığını bize rette beyan ederse, bu gösterilen hududu da, fakat dit için, muhtelit komi gramına ithale hazırız. m , gung anlaşmasının başka yi ile değiştirilmesi katiyen gey b solamaz. İİ Muhasamatın tatili çu men ce, eğer 9 temmuzdan, y3! ri < yannaya ve bilâhara ars yala) pie SA lerinin Japon kuvvetleri işgali teşebbüsünden evvel karı mevcut statüko Vunur, Eğer Mançu tarafı anlaşmasında gösterilen hu“ sinde kâin Sovyet arisin€ cumları ve ateşi keser ve “hi”. kuvvetlerinin hâlâ bü arszi©€ ması muhtemel “kısımları EETİ si se, muhâsamat Sovyet den de kesilecektir. > (4 Zira, Mançu arazisine 5” pi olmadığından, bu muhasa! kalmıyacaktır. > Zaazernaya tepesinin ge : den sonra, burada tecavüf , için hiçbir hazırlık yapılmar " nu ve hattâ hiçbir istihki is. Ğ bulunduğunu bizztt > | da görmüşlerdir. Sovyet W a ; perver niyetlerini bu eyle il olarak göstermektedir. Fakat Pi milletleri, münakaşa göti da kendilerine ait telâkki © fak bir parça arazi end bancı kıtaların bulunmasın& edemiyecekler ve bunu kurt” hiç bir fedakârlıktan çekin”. gö dir. Bu sebepledir ki Sovyft j karşı hücumlar ve ateş devi ir ve bu arazide hattâ bir tek“. p keri kaldığı müddetçe, sow” meti hareket serbestisini 5 i decektir. B. büyük elçi ti gi lamıştır ve muhasamatın lâzim geldiğini sarahatle * a bildirecektir. e”, : Bunun üzerine, Japon “Lİ mahalli makamlara emirle”. e, pi, gin Khunçung anlaşmasınA yi” | taların kopye veyahut pa a İ alabilecektir. Japon büyük elçisi, bu hükümetine bildireceğini Padişah | kellelehı, Yazan: lanan bu tarihi roma”, > Ç| değer bir kıymettedir. ge” Yalın bir zamanda HA” vacaksımız. di —— i