2 Temmuz 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

2 TEMMUZ — 1038 ——— —— İtayata dair “ İ şıaumedik hikâyeler ,, UALLİM Siraceddin ölümün. den biraz evvel, Edgar Allan Poe'nun bazı hikâyelerini tercüme e- dip İşidilmedik hikâyeler (1) adlı bir kitabda toplamıştı. Amerika'nın o bü- yük muharriri bizde de hayli tanın . miştir; “Altın böcek”, “Çalınmış mextub,, gibi hikâyeleri gazeteleri- mizde ve mecmualarımızda bir kaç defa tercüme edilmiş ve her seferinde de tadlı tadlr okunmuştur. Edgar A, Poe, bugün hemen her ta. rafta hemen herkesten rağbet gör- mekte olan polis hikâye ve romanının mucididir; Conan Doyle'ın Sherlok Hölmes'i, "Çalmmış mektub” un ve “Morg sokağında çifte cinayet” in kahramanı Dupin'den çok sonra doğ. muştur ve önün zekâğıma erememiş- tir. Zaten zekâ, herhangi bir mesele. yi sırf mMuhakemeyle halledehilmek demekse, Edgar A, Poe dünyanın en zeki adamlarından biriydi. Bilmem Çc_:mlan Doyle, hakiki bir cinayetin fa- ilini, saikini Sherlok, Holmes gibi az çok kolaylıkla meydana çıkarabilir Miydi? cinayet ve polis hikâyeleri Yazanların çoğu kahramanlarına, ken. dilerinde bulunandan çok fazla bir ze. kâ ve dirayet izafe ederler, Edgar Poe öyle değildir, kendisi de hiç olmazsa Dupin kadar akıllıdır: bunu anlamak için “Marie Röger meselesi,, adlı bir roman denecek kadar büyük hikâyesi- nin tarihini okumak kâfidir. O hikâ- yede anlatılan katil, hayali değildir, vaka Amerika'da aynen geçmiş; fa. meden, sırf gazeteleri okuyarak, ka- bil olmamış. Edgar Poe, vakadan beş Ssene sonra, cinayet yerine dahi git- nîleden. sırf gazeteleri okuyaark, ka- tili, Cinayetin saikini, nasıl olduğunu keşfetmiş ve vakayı hayalen Fransa. Ya nakledip yazmış. Fakat Edgar Poe bu polis hikâye. lerinde 1srar etmemiştir: bunlar to- Dü İonu üc tanedir: öteki hikâyeleri- HMT bir: kısmı meselâ, Siraceadin'ın kitabına aldığı “Mister. Bedlo'nun ha. t!_l'a._ları". “Kuyu ve Rakkas” korku h_'ka.VPİel'idir: bir kısmı da esraren. SİZ şeylerden bahseder veya fikir mü- nakasaları açar, Hepsi de gerek sade- Ce vakit gecirmek istiyenler, gerek e. debiyat eserlerinde başka kıymetler arıyanlar tarafından lezzetle okunur. İşidilmedik hikâyeler'de Amerikan Muharririnin ancak on bir hikâyesini bulüyoruz; ömrü vefa etseydi Sira. Cefîdin belki öteki hikâyeleri de dili- Mize çevirirdi. Hilmi kitabevi bu işin ikmalini başka bir muharririmize ha. Vale. etmelidir. Nurullah ATAÇ (1) 1 eild, 100 kuruş (Hilmi Kita. beviy. — Uçan kale tayyareleri Merikada 52 taneye — Çıkarıınyor va_şmzlon 1 (ALA.) — Harbiye ne- Bi bildirdiğine göre, bu dajre yeniden 9g tayyare ve 273 motör — 1s- î'_"""“amlâhr- 14,433,196 dolar —kıyme- inde olan bu sipariş içinde 13 tane ye- Di uçan kale Sistemi tayyare vardır. Bu Süretle uçan kalelerin adedi 52 ye çık- Maktadır, . D'ğ'—'r taraftan harbiye nezareti, dün Nihayete €ren 938 mali senesi zarfında Yaptığı siparişlerin de umumi bir bilân SCsünu neşretmektedir. Bu bilânçoya göre, 1 temmuz 937 den 1 temmuz 938 e kadar geçen 12 ay Zarfında Amerika birleşik devletleri harbiyesi, 29 milyon dolar kiymetinde 588 tayyare satın almıştır. Bunların arasında, 236 avcı tayyaresi, 118 bom- bardıman tayyaresi, 35 hücum tayya- resi 35 müşahit tayyaresi, 20 mektep tayyaresi, S1 nakliye tayyaresi ve 95 muharebe tayyaresi vardır. Yenıkapı mendireği Deniz ticaret müdürlüğü, talip çıkmı. )'_an Yenikapı koyunun temizlenmesi ve _Ix_'rîıkapı önünde bir mendirek yapılması isini bizzat yapmağa karar vermiştir. İşe temmuz ortalarında başlanacaktır. Resmi dairelerde yaz mesai usulünün tatbikine dün başlanmıştır. sabah saat sekizden saal on dörde kadar fasılasız çalışmışlar, bu saâtle paydos et. mişlerdir. Bu şekilde vilâyet, belediye, evkafj gibi temi daireler çalışmaktadırlar. Ti- caret odası ve bankalar henüz bu kararı talbik etmemekledirler; maları muhtemeldir. Dün adliye de saat on dörlle tail yapmış; öğleden sonraki da. Böstütı , HABER — 'Akşam Za Memurlar pazarlesi başla. mektedir. » valar başka güne kalmıştır. Bu sebeble öğleden sonraki dav ü fi a 4 İ aların saatleri değiştiril- Limanlar, gümrükler piyasa ve ticari mahafil ile alâkadar oldukları için yeni u. sule göre çalışma müdedtlerini tahdit etmişlerdir. Bu dairelerde eskisi gibi çalıs şılmaktadır. (ŞEHİR DE ve Büyük sulama programı Bu sene nerelerde çalışılacak ? Bu seneden itibaren, Ziraat Banka- sınca açılacak kredilerle tatbik edilme- sine devam edilecek olan büyük sulama proğramımnın bu seneye ait kısmının tat- bikatına başlamıştır. Bu sene programın tatbiki faaliyeti bilhassa şu sahalarda teksif edilmekte - dir: Bursanın Kemalpaşa kasabasını ikiye ayırarak geçen ve her zaman su sevi- yesi yüksek olan dereden, Anadolunun en münbit arazi parçalarımdan biri olan Karacabey ovasının sulanması için bü- yük tesisat vücuda getirilmesi ve ka - nallar açılması... Bu büyük tesisat için 337.000 lira sarfedilecektir. Marmara gölüne akan sular için bir kanal açılacak ve burada sedler inşa o- lunacaktır. Kazoyras- sının sulanması için buradan geçen'çay- dan kanallar açılacak, regülâtörler ku- rulacak ve sajr inşaat yapılacaktır. Çürüksu, Saraygölü ovasına değru a- kıtılacak ,yeni kanallar açıalcak, tesi- sat yapılacaktır. Programın mütebaki kısmına gele « cek sene devam edilecektir. —— — Radyo makinelerini müünürlelmek İstiyenler Posta idaresi nizami bir aylık müddet zarfında radyo makineleri için verilmesi lâzımgelen aböne ücretini vermiyen rad. yo sahiplerinden dünden itibaren cezalı tahsile başlamıştır. Ücreti 12 liraya çıka- ran bu tahsilâta da bu ay nihayetine ka- dar devam edilecektir. Posta idaresi kullanılmıyacak - radyo. lar için birçok aböneleri meşkük vaziyet- ten kurtaran mühim bir kara. vermiştir. 'Tokat siryarındaki maşhur Büu karara göre geçen senenin — ağustos başında mevcut olmakla — beraber kulla. nılacağı o ay nihayetine kadar — idareye verilen beyannamede yazılmamış bulu. nan veya geçen sene ağustosundan son- ra alınıp gene kullanılamıyarak mühür- lenmesi sahipleri tarafımndan posta idare. sinden istenen radyolar mühürlenip ruh- santnameleri alınacak ve bu seneki üc. retleri istenmiyecektir. Yalnız, haziran. dan sonra mühürlenmesi talep edilecek olan radyoların bir seneye ait ücretleri artık tahakkuk etmiş olduğundan makine | mühürlense de mühürlenmese de aboöne | ücreti almacaktır. Bu suretle abone üc- retini vermiyerek son azmanlarda yapı- lan birçok yersiz müracaatlara meydan verilmemiş olacaktır. İnhisarlar idaresi 94 milyon İiralık salış Fon bir sene içinde hasılat 3,5 milyon lira arttı Inhisarlar idaresinin istatistiklerine göre, son on bir aylık satış bedeli 57,199,62 lirayı bulmuştur. 936 senesi- nin on bir aylık satışı ise 53.798.917 lira idi. Buna göre son sene de hasılât 3.400.145 lira artmıştır. Ayni müddet zarfında mamul tütün | satışı 11.616.490 kiloluk ve 38.9046.137 liradır. Tütün satışı geçen seneye naza- ran miktar itibariyle 533,177 kilo, be- del itibariyle de 1.704.373 lira daha faz- ladır. 5 Tek mütevelli imtihanları Evrak Ankaraya gönderildi Vakıflar idaresi, üuzun - tetkiklerden sonra vakıfların mütevelliliği işini son şekline getirmiş ve uzun zamanlardan- beri vakılflarına karşı hiç bir alâka gös termiyen mütevellileri davet ederek hesap vermeğe mecbur tutmuştuür. Fa- kat yapılan tebliâğata ve araştırmalara rağmen bazı mütevellilerden ses sada çıkmadığı gibi adresleri de bulunama - mıştır. . Vakıflar idaresi bu gibi mütevelliler hakkında bulundukları zaman icap e- den kanuni takibatın yapılmasına ka- rar vererek azillerine karar vermiştir. Bunların bilcümle hukuku sakit olmuş addedilmektedir. Yerlerine yeni müte- velliler seçilezektir. İstanbul vilâyeti dahilinde toplanmış bulunan, şimdiye kadar mütevelli hey- etleri ile idare edilenler de dahil oldu- ğu halde, hepsine birden tak mütevelli tayini takarrur eden'ckamyet vakıfla- rının idaresine talip olan tek mütevelli- lerin imtihanı her tarafta neticelenmiş- tit İmtihana, evvelce talip olanlardan mühim bir kısmı girmemiştir. Girenler arasında ise Saylav İstamat Zihni Öz- damar da vardır. Papa Eftim ve ailesi halkı bir çok vakıfların mütevelliliği için ayrı ayrı imtihana girmişlerdir. Bu arada on tane vakfın mütevelliliğine birden talip olanlar da vardır. Vakıflar idareleri, imtihan evrakını tetkik edilmek üzere merkeze gönder - mişlerdir. Tonton amca banyoda MEMLEKETTE | — yaplı Memleket içinde ön bir aylık tuz 148.642.296 kilodur. Bedeli 5.005.175 lirayı bulmuştur. Tuz satışı satışı fiyat ucuzluğundan dolayı geçen sene- ye nazaran 6 milyon kilo artmış olma- sıma rağmen bedeli on bin lira kadar eksilmiştir. 937 senesinde harice tuz satışları he men bir misline yakın artmıştır. 936 senesi tuz ihracatımız 67 milyon kilo iken bu miktar 937 de 124 milyon kiles yu bulmuştur. 937 senesinin on bir ayında 5,5 mil- yon İiralık içki, 2 milyon liralık ta ba- rut, fişekverav Malzümesi satılmdıştır. Kutlu vapuru 23 haziran tarihli sayımızda Kutlu va. puru hakkında yapılan resmi muamele- den bahsetmiştik. Bu vapurun sahibi o. lan B Sırrı Dededen bir mektup aldık, Bü zat yazımzda bazı noktaların tavzi. hini istiyerek resmi muüamele günü ken- disinin ve yapur kaptanının ortadan kay- bolmadıklarını, bilâkis kaptanın vapüur. da kendisinin de yazıhanede bulundüukla- rını, vapür anbarlarının mühürlenmedi. ğini, vapurdaki kavak — kütüklerinin de satılmadığını bildirmektedir. —— FKınalıadada kadastro Kadastro idaresi Heybeliada ve Bü. yükadanm kadastroundan sonra Kınalı- adanın kadastrosuna başlamağa karar ver miştir. Bunun için teşkil edilen kadastio postasının tapu memurluğu dünden iti. baren Kınalradada faaliyete geçmiştir. Bir ay burada <mlâki olanlara beyarına. meler tevzi edilerek sonra — toplanacak, ağustosun ön beşinden itibaren de tah- dit işine başlanacaktır. —H Muhiddin Ustündağın bir tavzihi Vali ve Belediye reisi Muhiddin Üstlün. dağdan şu lezkereyi aldık: Gaze'enizin 29 haziran 938 tarihli çar- şamba günkü nüshasının birinci sayfasın- da (Muhiddin Üstündağ bu sabah Yuna. nistandan döndü) başlığı altında bana i. zale edilerek intişar eden yazının aslı esa. sı yoklür. : Bu tarzda hiçbir gazelteciye bevanal ver mediğimden gazelenizde lavzihini rica e- derim. — AA 3 & a 4 Ü'ne BC GeErrea A .'ıı' t BH ,f: ** Dot * » | * İ E ü M e —| 4 A İ —a ALIN W » t URr b “lllıl —— B'r delikanlı Bir hiç yüzünden... tarlasında delik deşik edilerek öldürüldü Balıkesir (Hususi) — Sındırgmın İşık. lar köyünde kanlı bir hâdise olmuştur. Bu köyden — 18 yaşında Hâmit ile 17 yaşmımda Mehmedin arası bir hayli zaman danberi açık bulunmaktadır. —Mehmet, hâdise günü doğru tarlaya gitmiş, orada çalışırken yanına Hâmit gelerek evvel- ce aralarında geçen — meseleleri açmış, Mehmedi muaheze etmiş, o.da bu iğneli lâflara mükabele etmekte gecikmemistir. Zaten biribirine kin beslemekte olan bü iki ,delikanlı ağız kavgasını azıtarak bo. — — Baz boğaza kavga etmeğe başlamışlardır. Bu kavga esnasma Hâmit bıçağını çeke. rek hasmına rastgele saplamış ve Meh- — medi bir anda cansız yere sermiştir. K Katil, cinayetten sonra — hemen köye dönmüş ve bir iş bahane ederek ortadan —— kaybolmuştur. Fakat hâdiseyi haber alan " fandarma katili yakalayıp adliyeye ver- — mekte gecikmemiştir. | iskenderiye yapur sefer.eri Hariç limanlara posta vapurları iş - letmek hususunda hükümetin prensip — itibariyle verdiği karının tatbikatı için bir progğram yapılmaktadır, Alâkadar makamlar, bu proğramı ha- zırlamadan evvel açılan yeni hatlar ü- zerinde tetkikler yapmış ve — işletme mazsraflarını ve bu limanların nakliyat faaliyetlerini inceden inceye tesbit et- tirmiştir. P 0 0i B Bu hatlardan biri İzmir - Pire hattı- dır, Yeni vapurlar gelinciye kadar Pire hattına işliyecek olan Konya vapuru — ği a dış postalar için hazırlanmış, noksan- î ları ikmal edilmiştir. İzmirden Yuna: — | nistana hayvan taşıyacak olan Konya K vapuru bu hattın işletme masrafını ko- — — ruyacak bir vaziyettedir. Konya vapuru — — ayrıca yolcu da alacaktır. f Diğer taraftan İstanbul - İzmir ve İs- | kenderun arasında yakında açılacak ve | daimi surette devam elecek olan yeni' ";î hat için Almanyadan Mersin yolu için :g yaptırılan 3500 tonluk vapurların gel- a mesi beklenmektedir. _.-_İ k Piyasaya çıkarılan — yeni paralar Türkiye Cumhuriyet merkez bankasın. dan : Bankamızın 15 ikinciteşrin 937 tarihin- den itibaren tedricen tedavüle çıkarmayaâ — başladığı yeni harfli banknotlardan | tem - | muz 938 tarihine kadar: z; 5 liralıklardan L 26.645.000 — 10 ” 7.299.760 Ceman elli-altı milyon üç yüz doksan dokuz bin on lira tedavüle çıkarılmış ve mukabilinde eski harfli — banknotlardan ayni miktar yani elli altr Milyon üç vüz doksan dokuz bin on lira tedavülden l:;al. ırılmıstır. ”