24 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

23 HAZİRAN — 1988 Hayata dair Bir nevi “zurna,, hakkında IZAMEDDİN Nazif dostumuz, | bir sabah gazetesinde, romu bn büyük bir zuma Olduğunu ve öyle herkes tarafından üflene miyeceğini söylüyor. Doğru, yük zurnaya büytük kat dostumuz, “zurnada peşrev olmez, he çıkarsa bahtına,, sözünü hatırlat- Mak için olacak, romanın tarihi haki- kate bağlanamıyacağını da söylüyor. Buna da pek doğru diyemiyeceğim, Gerçi tarihi roman diye . bir şeyden bahsedilmesini ben de, Nizameddin Nazif gibi, anlıyamıyorum. Çünkü ta- rihi olmıyan roman yoktur, Romanda ânlatılan vaka ister üç bin yıl evveli. Be, ister bu güne ait olsun, muharri. rin tarihi hakikatleri değiştirmeye, onları kendi işine gelen şekle koyma- ğa hakkı yoktur. Her roman “inani- lacak” bir gey olmaya mecburdur. Her roman bize âlemi, Nizameddin Nazif. in dediği gibi, bir cihan görüşünü an. latan, aşılıyan, yakım kılan bir eser. dir. Kendi içine kapalı, insanlara dik- kat etmiyen, dünün ve bu günün hâdi- #elerinden habersiz yaşıyan adam bel. ki bir şair olabilir (“olur” demiyorum, “belki...” diyorum.) Fakat romancı olamaz. Hayattan, redlite'den, haki. katten ayrılmış bir roman tasavvur dahi olunamaz. Hattâ hikâyeye hari. kulâde, olmıyacak unsurlar karıştır. Masına cevaz verilen romanlar dahi mecburiyetten kurtulamaz. Meselâ Swift'in meşhur Gulliver'ini alın: ger- Çİ onda, dünyada bulunmıyacak ka- dar kısa veya uzun İnsanlar; atların hüküm sürdüğü bir memleket vardır; fakat muharrir yine bunları inanılır bir hale getirmeye çalışmıştır. ve ese. Tine böyle olmıyacak şeyler koyduğu, Onları bize doğru diye kabul ettirmek İstediği için de diğer unsurların haki- tine daha çok ehemmiyet vermiştir. Zaten gerek Swift'in, gerek Voltaire'in hikâyelerini roman saymak kabil de- ğildir; çünkü onlar daha ziyade hiciv, tenkid veya felsefe eserleridir. An- cak şunu göstermek istedim: onlar bile bir dereceye kadar olsun hakika. İ, realiteye uymak vazifesinden ka. Şmamazlar, Nizameddin Nazif, genç veya yaşlı Muharrirlerimizi, roman yazmadan ce düşünmeye, bilhassa kuvvetleri. Bi ölçmeye davet etmekle elbette ha- Yarir iş görüyor. Fakat onlara ro- Manda . bütün görünüşlere rağmen . hayalin büyük bir rolü olmadığını, İÇ olmazsa hayalin mütemadi bir Mürakabe altında bulundurulması lâ- 2imgeldiğini de söylemeliydi. Bu gün- ü Türk romanının en büyük derdi dur; şüphesiz birkaç kişiyi istisna ©tmek lâzım; fakat muharrirlerimizin Soğu roman yazmağı vaka, hikâye UYdurmak sanıyorlar, etraflarma bak- Mıyorlar. Öyle yanlış bir fikre kapıl. klarınm, etraflarına bakmadıkları, Mim en büyük delili de başka dillerde İmiş romanları bize “adapte” et- Meye kalkmalarıdır. Halbuki roman bir realitenin mâFsulü olduğu için hiç İr zaman “adapte” edilemez. Aslında belki çok güzel, çok doğru olan bir ansız, İngiliz veya Rus romanı, şa- hislarmn adları ve vakanm muhiti değiştirilince derhal bütün kıymetini Ybetmeye mahkfimdur. Nurullah ATAÇ İnhisarlarda dün yapılan imtihan İnhisarlar idaresi tarafından, ecnebi Memleketler tütüncülüğünün irat, İazrlama ve ima! işleri zerinde staj Sürmek Üzere Avrupa ve Amerikaya olan eksperlerin imtiha- M din yapılmıştır. i tihana yirmiden fazla genç işti ita etmiştir. Sabahleyin fransızca ve Bilizce dillerinden imtihan edilen lerin öğleden sonrada mesleki İgileri denenmiştir. Bu müsabaka imtihanmda en iyi de. alan altı gençten dördü Fransa Ve Almanyaya, ikisi de Amerikaya Bönderileceklerdir. Avrupaya gidecek eksperler tütün ve fabrikalarında çalışacak- ar, Amerikaya gidecek olanlar da İnya tütünleri üzerinde tetkikatta İumacaklardır. nefes lâzım. Fa. | yukarı tarafında 5 üç aydanberi demiryolunun altında iki tünel açtırmaktadır. Bunlardan biri manevra hattına tahsis edilecek, diğerinden İbrahimağa deresi geçecektir. * Her vakit okuyucularının dertlerine tercüman olan Haber, şehirdeki çeş- melerin kifayets Tiğinden milteaddid defa bahsetmiştir. Belediye, nedense, çeşmelerin sayısını bir türlü arttıram yor. Hemen şe in bütün semtlerin- de, çeşme önlerini htncahınc kalabalı k görmek mümidindür. Bol sw, yasın bu moak günlerinde, şekirlinin en mü brem ihtiyacıdır. Eczahaneler pazarları kapanacak mı? Nöbet usulünün ihdası düşünülüyor Türkiye pratik farmakologlar birli- ği azaları senelik kongrelerini önü- mlzdeki pereşmbe günü akşamı Emi. nöniü halkevi salonunda yapacaklar «- dır. İşleri başından ayrılamıyacakları için gece suat 22 den sonra başlıyacak ve tahmin edildiğine göre geceyarısın- dan sonraya kadar devam edecek olan bu toplantıda, pratik farmekologlar bilhassa kendileri için bayat! iki mev. suu görüşeceklerdir. Görüşülecek meselelerden birincisi pratik farmakologların hafta tatili meselesidir. Muayyen bir hafta tatil, leri olmıyan pratik farmakolöglar bu- na senelerdenberi çalışmaktadırlar. Bunun hüusulü için de başlıca çare 0- larak eczanelerin pazar günleri tatil yapmaları, yalnız gece nöbetlerinde olduğu gibi, bir mıntakşda her ecza- nenir nöbetle pazarları açik kalması şekli ileri sürülmektedir. Sıhhat vekâ. leti, geçen sene bu şekle muvafakat et miş, fakat işin diğer formaliteleri ik- mâl edilemediğinden kat'i bir netice almamamıştır. Bu defaki toplantıda bu hususta tekrar görüşülecektir. Bundan başka, birlik, pratik afrma- kologların, halkın sıhhatiyle yakmâan alâkası bulunması itibariyle sıhhi mu. âyeneye tâbi tutulmalarmı lüzumlu görmektedir. Bu mevzu da ehemmi - yetle müzakere edilecektir, —— — On kuruşa çocuk sinemaları İstanbul sinemacılarının haftada bir gün tertib etmeyi kabul ettikleri ço. cuk matineleri için hazırlıklara baş - lanmıştıf. Bu hazırlıklar bilhassa ço. cuk filmlerinin tedariki yolundadır. Çünkü, karara göre çocuk filmleri ya eğlenceli, ya terbiyevi, veyahut da il- mi ve fenni esaslar dahilinde hazır - lanmış olacaktır. Bunlar haricinde ba. tl vaziyetlere dayanmamak şartiyle seyahat filmlerine de müsaade edile- cektir. Sinemalar bu filmler için sipa. rişler vermektedirler. Çocuk matineleri on Kuruşa olacak- tır. Yaysız arabalar yasak edilecek Asfalt yollarım bozulmamasını temin için Belediye tedbir almağa lüzum gördü Belediye, şehrin bellibaşlı yolları « nın asfalt ve betona çevrilmesi işine başlandığı şu sıralarda, şimdiye ka - dar yapılan tecrübelerden de istifade edilerek asfalt, beton, katranlı, katran betonu ve çimento betonu ile yapılmış yollardan geçecek nakil vasıtalarının evsafını tayin lüzumunu hissetmiş ve bunun için bir nizamname hazırlan . miştir. Yeni nizamnameye göre, bu yollar- dan geçecek hayvanla çekilen arabala- rm doğrudan doğruys tekerleklere te. sir eden bir freni bulunacaktır. Bu İrerler takozlu fren seklinde olacek » tır. Bugün İstanbul arabalarında kul. lanılan zincire bağlı bir demirin te - kerleklerden biri altıma sokularak sü- rüklenmesi yasak edilmiştir. Yalovada yeni ! imar plânı Tatbikata bu sene (Dün sahibi ve kaptan başlanacak Denizbank Yalovanm imarı için şe- hircilik mütehassısı Prosta yaptırılan projenin bir an evvel tatbikma karar vermiştir. Bunun için bu seneden iti. baren imar işlerine başlanacak ve bil, hassa gelecek yıldan itibaren faaliyet hızlandırılacaktır, İlk kısımda Yalovaya güzel bir va. pur iskelesi inşasıyla iskele meydanı- nm modern bir şekilde genişletilmesi işleri vardır, Bundan başka bir za - manlar gelişigüzel hazırlandığı için rağbet bulmıyan plâjın yeniden kurul. ması kararlaştırılmıştır. Bunun için yeni ve büyük bir proje hazırlanacak ve burası çok modern bir plâj haline sokulacaktır. Plâj dahilinde gazino- Jar ve eğlence yerleri de inşa edile. cektir. Bütün bu programm birkaç se- ne zarfında tatbiki için lâzrmgelen bütün tedbirler alınacaktır. Yapılacak projeler Iktisat vekâleti tarafından tasdik edildikten sonra derhal ingaa- ta başlanacaktır. Tonton amca» nın çocuğu ve muallim! Tekerlekleri gözle görülmez şekilde bile olsa yalpa yapan arabalar derhal seyyrüseferden menedileceklerdir. Şehirde gerek yük, gerekse yolcu nakliyatmda (kullanılan arabaların hepsi yaylı olacaktır. Halbuki bu gün İstanbulda bulunan arahaların dörtte üç buçuğu yaysızdır. Ayni zamanda tekerleklerin kutrunun 75 santimetre- den aşağı bulunması ve tekerlek de - mirlerinin en aşağı beş santimden az olması da menedilmiştir. Halbuki şim di şehirde işliyen arabaların demirleri aşmmış olduğundan iki üç santim c- Bindedir. Bu da yolları çizmektedir. Belediye bütün şehirdeki arabaların eylül başma kadar bu şartlara uyma- sını mecburi kılmıştır. Haczedilen vapur bulunamadı Türk bayrağını taşıyan Kutlu vapuruna hükümete olan borcundan dolayı maliye tarafından haciz konul. muştur. Vapur, dün, Büyükdere önüne gel. diği zaman icra ve liman memurları, gemiye giderek haciz kararını tebliğ etmişlerdir. Bunun Üzerine gemi ora» da bir rıhtıma bağlanmış ve icab eden yerleri mühürlenerek içersine memür- Jar konulmuştur. Vapura konulan haciz üzerine kap- tanı ile diğer mürettebatı gemiyi ter. ketmişlerdir. Bu suretle vapur içinde tüccar malı da bulunmasına rağmen, bir polis ve bir icra memuru haric, bomboş bırakılmıştır. Bu hal, hem vapurun emniyeti, hem de bir kaza vukuu noktasından tehli. keli görüldüğü için alâkadar makam- lar harekete geçmişlerdir. Fakat, dün he geminin sahibini, ne de kaptanını bulmak kabil olmamıştır. Sahipsiz vapurun bağladığı iskele- nin sahibi de bu vapurun başka bir yere almması İçin icab eden yerlere müracaat etmişse de vapur hacizli ve mürettebatsız olduğu için yerinden kaldırmak mümkün olamamıştır. | Yeni tahlisiye istasyonları Çanakkale boğazında bir istasyon kurulacak Tahlisiye idaresinin bu yıla ait olan inşaat programı tatbik edilmeye baş. lanmıştır. Program deniz bank umum müdürlüğü tarafından tetkik ev tasvib edilmiştir. Bu programda bilhassa Ça- nakkale ve Karadeniz boğazlarına € . hemmiyet verilmektedir. Çannakkale boğazmın birkaç yerine küçük sahil fenerleri konacaktır. Ayrıca radyofar inşaatı için münasib bir yer aranmak- tadır. Çanakkale boğazında bilhassaa kış mevsimlerinde fazla deniz kazaları olduğu görülerek bir tahlisiye istasyo- nu kurulması da kararlaşmış bulnu maktadır, Karadeniz boğazınm bazı noktalari: na sis dildükleri yerleştirilecektr. Yerlerinin tayini için tetkikler yapıl. maktadır. Bunlardan başka gene bu yıl Gire- sun, Trabzon ve Rizede birer tahlisi- ye istasyonu kurulacaktır. Samsunda istasyon için tutulan yer gerişletile . cek ve yeni tesisat yapılacaktır. Yeni yapılacak istasyonlarda birer hamanı ve yatakhane bulunacaktır. 'Tahlisiye idaresinin bütçesi bu inşas- ta kâfi gelmezse Denizbank yardım. da bulunacaktır. Senelerdenberi ihmal edilmekte ©- lan sahillerimizin bir kaç sene içinde tamamen tesisatlandırılması kat'i ola- rak kararlaşmıştır. —— Liman için yapılan demir mavnalar Limân idaresi için Kasımpaşa havuz ve fabrikalarında ilk olarak yapılmak- ta olan demir mavnalardan ikisini inşası bitmiştir. Bunlar yakında deni. ze indirilecektir. Demir mâvnalar de. nize çok dayanıklı ve sağlamdırlar. İlk tecrübeler muvafık netice verir- ge, limanın bütün tahta mavnaları 15- karta edilecek ve yerlerine demir mav. nalar yapılacaktır. Ayrıca bu mavnaları çekmek için Haliçte yeni ve kuvvetli romorkörler inşa edilecektir. Bu romorkörler gerek cer kuvveti ve gerekse denize mukave- met noktalarından çok mükemmel ola- caktır. Bu süretle bilhassa kış mevsi- minde ve dalgalı havalarda sık sık in. kıtas uğrıyan tahmil ve tahliye işle. rinin intizamı temin edilmiş olacak- tır. Vapurların yaz tarifesi Yaz mevsimi geldiği için nakliyat müesseseleri seyrüsefer tarifelerini değiştirmişlerdir. Denizyolları idaresi Karadeniz, Mersin ve İzmir postalarm da tadilât yapmıştır. Akay idaresi yaz tarifesine ayın yir- misinde başlamış ve Anadolu yakasi İle adalara fazla postalar ilâve etmiş- tir. Şirkelihayriye de doğru postaları çoğaltmak suretiyle yaptığı yeni yaz tarifesine önümüzdeki pazar günün den itibaren başlıyacaktır;