24 Haziran 1938 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 1

TÜRKDELİ 24 HAZİRAN CUMA 1938 ——— ea eee GÜNDELİK SİYASA.L G-.AZETE Büyük Mil Türk - Afgan Muahedesini Rüştü Aras yakın şarkta takip Ankara, 23 (A A.) — Ka- mutayın dünkü toplantısın- da Afganistan ile olan mu hadenet — ve teşrikimesal muahedesinin temdidi hak- kındaki — kanunun — mü- zakeresl münasebetile Hari ciye Vekili B. Tevfik Rüştü Aras söylediği nutukta Af gabistanla ilk kurtuluş gün- lerinde başlamış olan mü nasebetlerin hergün gittikçe artan samimi tezahürlerini Memnuniyetle kaydetmiştir. B. Tevfik Rüştü Aras yi- ne bu vesile ile Türkiyenin ; İrak devletlerile let Meclisi Teşrikimesai Tasdik Etti. ettiğimiz siyasayı İzeh etti. olan bağ hlıklarını ve bütün Arap hükümetlerine — karşı olan sempatisini işaret ederek bu sempatinin — Suriye — haikı için daha — duyulmadığını işaret etmiş ve demiştir ki: *Ancak samimi bir dost- lağun idamesi yalmz bir taraflı olarak uzun uzadı ya temin edilemez ., Hariciye Vekili B. Tevfik Rüştü Arasın bu izahatı Özerine — protokol, alkışlar arasında tasdık edilmiştir | İngiliz-İtalyan Muahe- desi Meriyete Giriyor.. Muahedenin müzakeresinde Hariciye Vekili . Tevlik | Muahode; italyan gönüllülerimin iik kalılesi ispanyadan çekilince meriyet Roma, 23 (Radyo) — İe | panyadaki İtalyan gönüllü- lerinin, üç aydan evvel çe kilmiyecekleri — hakkındaki haberler, İtalyan mehafi lince tekzip olunmaktadır. Buâkis, kontrol beyeti faa- liyete geçer geçmez, gönül lülerin mühim bir kıumı İs panya topraklarını terk ede- ceklerdir. İngiltere - İtalya muahede: si, göcüllülerin llk partisi İıpııııdııı çekildikten son ra meriyet mevkiine geçe- cek ve Fransa da, hudutları- SovyetOrdusuManev- - İngili ralara Hazırlanıyor .. Kulişenin arnesi ölü. | İngiliz | Londra, 23 ( AA, ) — İki milyon asker iştirak edecek olan Sovyet OTCUSUNUN | ksalçe — Elizabetin — annesi manevraları iki ay devam edecek, Berlinden Fransızca “Tan, Bazetesinin muhabiri bildiri- yYar; “Lokal Antsayger, gaze tesi, Lehistandan aldığı bir haberi yazmaktadır. Bu ha- bere göre yakında Sovyet- ler Birliğinde, iki ay — süre cek büyük bir manevra yapılacaktır. Maraşal Voroştlofun ku- Mandası — altında — yapıla €ak bu manevralara iki mil- yon asker iştirak edecektir. Prağ, 23 |Radyo) — Çe koslovakya hükümeti, Rus ordusu Başkumandadı. Ma- raşal Voroşilofun, buraya hınlcl ettiği haberi tekzip etmektedir Tokyo, 23 (| Radyo ) Rusya hükümeti, Japon — balıkçı vapurunun, tekrar Kamçatka suları g'derek avlanmasına müsa ade etmiştir. Avrupa Siyasasında TürkiyeninRolü.. Ükdeniz devletlerinin! kuvvet ve kudreti huıük olan Türkiyonin kendi tanaflarına meyilini temin için uğraş- maları kimseyi hayre *Obzor, - Zağreb gazete sinde çıkan baeşmakaledir. Bu makalede deniliyor ki: “Akdenizdeki — kuvvetler Muvazenesi bir tarafta - İtal- Ya, diğer taraftan da Fran- *A ve İngiltereyi göstermek- tedir. Bugün bu iki — taraf Menfanatlerinin — çarpıştığı taha İspanyadır. — İspanyol Milliyetçilerine yaptığı yar- dımlarla elde ettiği zaferler TAyesinde İtalya; İspanyada ransa ve İagiltere zararına Olmak üzere, askeri bir fa ikiyet e'de etmiş bulunmak tadır. Maamafıh, gerp kis Mından başka, — Akdenizin —e Filistin-Mısır Deniryolu t hrip hrip edildi Kudüs, 23(A A) — Ted hişçiler Mısır Filistin demir Üzerinde bir. köprüyü taraftan sosyal işler için de te düşürmemelidir. diğer kısımları da kuvvetler ( Soıııı ikinci sayfada ) ek üzere Moskovadan | bakkındaki | Toromaro | bugün vefat etmiştir. W Londra, 24 ( Kadyo ) — | Kraliçe — Elizabetin | Kontes Stetmor, ağır hasta dir | nından ayrılmamaktadır. |— Doktorlar, hastadan ümid kalmadığını bildirmişlerdir. —amrram — Hamidiye Gimimiz Kılrıstan ayrıldı. Magosa, 23 (AA.) — İki | gündenberi burada bulun- makta olan Hamidiye mektep gemisi bu sabah Payasa hareket etmiştir Hamidiye; — Kıbrısı reli Aasnasında burada Lefkoşadaki Türk halkı ta- ı rafından alâka ile takip edil. ziya- miştir. — Zabitler — şerefine hükümet ve halk tarafından müteaddit ziyafetler veril ml.ıır İngiltere Silâhlanma- ga Devam Edecek.. “B. Hor Belişe bir nutkunda İngilterenin silâhlarma - için günde bir milyon lira şarfettiğini söylei, Londra, 23 (A A.) — Mil A Liberal Partist konseyinin senelik konferansında — bir nutuk söyliyen harbiye na - zırı. B. Hor Belişe ezcümle demiştir. ki; “Si'âhlanma — sahasında harikalar yarattık. Memleket halen müdafaaya tamamile hazırdır Bu memleket, silâblanma için günde bir milyon İagi- liz lirası sarfederken, diğer tahsisat ayırmıştır. Bunların yabancı memleketlerde du: yulmasını isterim. Ta - ki, muhtemel barpleri çıkarmak istiyenler, bu memleketin, herhangi bir vaziyete karşı koymak için malik - olduğu maddi ve manevi, mali son: suz kaynakları görsünler. Ordu miktarına gelince, 1936 senesinde 136000 ki- | şiden mürekkep olan kara ardusu bugün 181,000 ne ferden mürekkep bulunmak - Kraliçe, annesinin ya- | mevkine girecek, ni derhal İspanyaya kapıya- caktır. Paris, 23 (A.A.) — Havaz Ajansı, Fransanın General Franko bükümeti nezdinde siyasi mümessil tayin etme ye karar verdiği hakkındaki haberi tekzip eylemiştir. Londra, 23 (Radyo) — Ademi müdahale komitesi bugün sabah saat İ0 da top- lanacak ve Lord Pelimotun verdiği muhtıraya karşı vu- kubulan — itirazları — tedkik edecektir Komite; Rusyanın — ver mekten istinkâf ettiği mas rafın, hangi devletler ara- sında taksimi İlâzımgeldiği hakkında da tedkikat ya- pacaktır. Sovyet Ordusu İki Milyon Askerin Iştirakile Manevralara Çıkıyor.. Hatay Meselesinde Fransanın Yirmi gün evveline kadar Suriye Araplarına bütün kuv- — vetiyle yardım —eden Fransanın bugün Hatay işinde futtuğu yolu tayin etmek çok güçtür, Yarı rtesmi “Novosti, — Zağreb gazatesi *“İskenderun petrol mücadelesi demektir, serlevhası altında neşrettiği bir başmakale diyor ki: “Dünya politika sahnesi ne İskenderun meselesi çıkmış bulunuyor. Bu meselenin derinlikleri- ne vâkıf olanların sayısı nis- beten azdır. Sahnede uğra- şanlar Türk ve Fransız dip: lomasileridir. Halbuki İsken derun hudutları içinde sene- lerdenberi kanlı - hâdiseler olmakta ve bu yüzden Tür kiye - Suriye hudutlarında vaziyet gittikçe ciddileşmek- tedir. Halbuki, bu mesele- nin ardında, bununla alâka- Karışi'nazlık Politikası.. ehlüdahalecilerin başka emelleri varsa, ingiltera, Fransa ve bizzat İspanya bunları tahakkuk ettirmiyecektir.» | *General Franko tarafın- dan idare edilen isyan baş ladığı zaman Fransız de- mekrasisinin sempatisi, ol zami hükümetin tarafında idi. Bugün de zaten vaziyet böyledir. Bununla beraber 25 temmuz 936 da toplanan nazırlar meclisi, hükümet. | çilere harp malzemesi ver | memek kararında Idi Bu suretle devletlerin da- hili işlerine karışmamak pr- ensibine, bilhassa İspanyol ihtilâfının bir Avrupa harbi- ne müncer olmaması hak- kındaki iradeye itaat ediyor: du. Filhakıka bu tarihte Franko ordusunda - İtalyan veya Alman malzemesinin bulunduğuna dair hiçbir em mare yoktu. Fakat Romanın veya Berlinin asilere karşı olan sempatilerinin fuli bir yardımla tezabür edeceğini tahmin için peygamber ol mak lâzun değildi Fransa bunlara — vesile — vermek, esliha ve mühimmat yardı: mi bususunda bu memleket- leri rekabete sevkedip onları harbin girdabına sürüklemek istemiyordu. Fakat birkaç gün sonra İtalyan tayarelerinin Ceza- yirde Fransız. mıntakasında yaptıkları cebri inişler, Ro manın Frankoya yardımına dair dellileri verdi Fransa. nın nizami bükümete karşı milel bir kaldenin asiler le- hine bozulması karşısında Fransız hükümeli ne böyle bir vaziyeti kabul etmek, ne de ihtilâlı tahdid eylemek hususundaki arzusunu — boz. madı. Bunun neticesi olarak ağustosta, umumi bir ka- rışmazlık antantı ileri sürü lerek sulbu korumağı ve bu bile muhafaza ettiği beynel- fından kabul edilmediği tak dirde Cumhuriyetçi İspanya- ya silâh ve mühimmat cıhe. | tinden yordıma — müsaade lemeği teklif etti Bunu takip eden haftada doğan son derece vabim ger- ğinlik, sulbha hizmet endişe. sinin herkesi nasıl karışmaz- hk prensibine itaata mecbur bırakacağını gösterdi. Bugün herkes bilir ki, o zaman biz ne kadar harbin yakınında bulunuyorduk. Gene herkes bilir ki, henüz devasa silâh lanma gayretine hıılımu olan ve Madrid hükümeti için Fransadaki gibi tercih lere malik olmıyan Büyük Britanya hükümeti ne olur sa olsun kati bir. bitaraflık fakibine karar vermişti. Fe. rSıınıı uçuncü ııyfıdı) Cenevre luıahlıısıııı Milletler Cemiyeti genel sekrete- rile görüştü, Cenevre, 23 ( AA ) — Türkiye murahhası bugün Milletler Cemiyeti umumi kâtibi ile Hataydaki komis: yon ve Türkiye hükümetinin bu meseledeki noktainazarı etrafında görüşmüştür —am aa —— Adis- Ababada 23 Bin italyan var. Roma, 23|Radyo| — Ya pılan son bir istatistiğe göre Adis Ababada yirmi üç bin Italyan bulunmaktadır. İtalyadan — Adis Ababaya gelenler, gündev güne ço ON ÜÇÜNCÜ YIL BAYI: 3916 dalâh ürkiyı ederek adaleti müdafas ey- | AMAİA Gi vEĞU Ricati.. dar gösterilen milli gayele- rin yanıbaşında, Yakınşar- kın bu mübhim parçasında aman nedir bilmiyen petrol harbi yapılmaktadır. Bu yüz den İskenderun meselesi bey- nelmilel bir mahiyet iktisap etmiş bulunuyor. Fransa ve Türkiyeden başka bu muse- leyi kızıştıran çok daha kuv- vetli âmil ve müessirler mev- cut olduğu şüphesizdir. Bu işde Türkiyenin, kendisi için müsait bir şekilde bulunan vaziyetten haklı olarak isti- fade ettiği ve İskenderunda kendisine, hiç olmazsa, mll - liyet esasları dairesinde fatk bir mevki temin eylemiye çalıştığı tebarüz ettirilmeğe şayan bir hâkikattir. Türki- ye, Hattâ Kamâl Atatürkün dediği gibi, Hatayı Türk medeniyetinin beşiği addet- mektedir., Makalede bundan sonra Hatay davamızın - geçirdiği safhalar hakkında muvassal malümat verilmekte ve Fran- sadın, Hataydaki nazik va- ziyeti, hiç olmazsa, kısmen Hatay parlâmentosunda 22 mebus teminini kabul ettiği beyan olunmakta ve denil- mektedir. ki: *.. Fransanın bu . ricatini icap ettiren sebepleri tesbit etimek — fevkâlede — güçtür. Bundan 20 gün evveline kadar Fransızlar, Suriye A. raplarına bütün kuvvetlerile yardım ediyorlardı. Beyrut radyo istasyonu, tabli, husu: si bir maksatla Türkiye Cum- hurreisinin ağır surette has- talandığı haberini neşretmiş ve bu haber radyo vamta- siyle bütün dünyaya ilân olunmuştur. Bunu Türkiye- nin tekzipleri takip etti ve Atatürk sahil — şehirlerinden bazılarını resmen ziyaret et- mek mecburiyetinde — kaldı. Türkiye matbuatı, Kamâl Ata- türkün sıhaatinin Türkler için mukaddes bir varlık olduğunu tebarüz ettirmek — suretiyle bunlara mukabelede bulun- du ve İstanbulda çıkan Cum:- huriyet — gazetesinin sahibi İ mebus — Yunus Nadi san sasyoönel bir makale neşre- derek Türklerin Hatayı as. keri kuvvetle işgal etmeleri ve Fransayı emrivaki karşı- 4 sında bırakmaları lâzım gel- diğini tddia etti. B. Yünüs Nadi; Atatürkün tanınmış ve hususi bir dostudur ve onun serdettiği mutalealar tama- men salâhiyettarane şeyler- dir. Bundan başka Türkiye tarafından ittihaz olunan ba- zi askeri tedbirler ve Tür kiye ile münasebetlerini boz ııık ve dolı!hllı yakın