6 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM POSTASI Neşrigot Müdürü Rasim Us İDARE EVİ : Istanbul Ankara caddesi inna HABER işleri telefonu: 23872 : 24370 Yazı Ahmed Haşım Yazan: Nizamettin Nazif « büyük e örtülü kaşı, ö#n, o günün duğunu hatırladılar?, Bu şairin dost vardı, hayranları vardı, ahbapları vardı, bir çok talebele. uharrirler, güzeteciler, lavlar, devlet dairele caret müesseselerinin şeflerinden çoğu, şairler, muallir kitapçılar onu sevmekte, onun dostu ol- makta biribiriyle yarış'tder gibi gözü- kürlerdi. Acaba haystında bu kadar halkı bol, nüfusu kabarık bir kâinatı o. lan şairin mezarını bu yıldönümünde kaç kişi ziyarete gitti?. Dört kişi. Evet, büyük Ahmet Haşimimizi $- fümünün beşinci yıldönümünde yalnız dört kişi hatırladı. Bu ne yeis verici, bu ne bedbin edici bir unutkanlıktır?, Hülyalsriyle bir dakiza başbaşa ka- ışından çıkan nağmelerin dilden dile dolaştığı, gönülden gönüle yankılandığı günlerden ne kadar uzaklardayız?. Gazetelerimizde tek bir satır görül” medi. Halkevlerimizden tek ses çıkma. dı. Kültür kadromuz en yüksek kül. türlü oğlunun mezarına bir çelenk gön- IN Edebiyat âlemimiz canlanıyor, diyo- ruz. Ne ham bir vehmimiz var! En asil an'anelerine bu derece | hitte canlanmadan Bu hal cidden düşündürücüd disine nasıl biz hedef ve hırs atfedilirse in, fikir ve sanat dünyamızın bü. yükleri; mış olan Filorinalı şair Nâzem:, beşeri sathımızm üstüne yükselmiş görme mek, onu kadirşinas: ızın rekord- meni addetmemek mi n clamuyor. yıldı say- n ve büyük ti- ressamlar, , zaman zaman, bize hatırlat. Kıymetlerimizi niçin ihmal ediyoruz? | Milletleri bunlar yapıyor. hangi tarafıma baksanız milletlerin yö- kın ve uzak tarihlerini didik'didik ede. rek kahraman aramakla meşgul olduk- larını görürsünüz. Her memlekette, as- kerlik, fikir, güzel sanat, politika, fen sahalarının en silik unsurları için bile ölçi neşriyet yapıldığı bir devirde- yiz. Milletlerin bu bümmalı yarışında elbette bir sebep var. Var tabii: Medeniyetlerinin basma kalıp kültür adaptasyonu olmadığını vurmak... Firdevsiiizin bininci yılı tes'it edil di, Sinanı hatırlıyoruz, Hekim Ibni Si- ganın bir yıldönümünü tes'it ettik. Bun Yar kâfi değil şüptesir, Medeni büviye- timizin asaletini velev hir zerre mikta- rıolsun büyütmesi memul her kıymeti- mizi hatırlamakta en ufak bir tereddü. dülmüz ve gecikmemiz en büyük hata- miz olur. Bu dikkatsizliğimizden, fena ki- yadımızdan çektiğimiz zararların şöyle Betünkörü bir muhasebesini yapalım; bni Sinanın Türk olduğunu hatır - İattığımız güne kadar dünyanm bir Yahudi olarak ta- Dünyanın çok yerlerinde onu nıyorlardı . Bal gibi Türk olan Firdevsi, bininci yılında bir Yars şairi olarak hatırlan. dı. Büyük mimarımız Sinan: ğitmiz yılların üç felâketi oldu. Kâh Bulgarlar, kâh Ermeniler, bazan da Rumlar cnun kendilerinden olduğunu iddiaya cüret edebildiler. ihmal etti- 'Bu asırda, boş bulunm devletlerin topraklarını mâkıl © aşırıyorlarsa, kâfi dertce de tahattür kabiliyetinden mah- rüm milletlerin de manevi kiymetlerini, açıkgözler öylece aşırıyorlar, Zira, müs- | gr dü alez. Evereste çıkmağa ç te) b li ll di alışan heyet Heyet dağın yüksek yaylalarına kadar çıkmıştır. Tepe, on iki mil uzakta görün mektedir. Yalnız bu on iki mil uzaklığın. daki tepeye çıkmak için yüzlerce kilometre yol gitmek, tırmanmak lâtumdir.. Heyetin yakında tepeye çıkması bekle niyor. | Lehistandaki Yahudiler “Cep art'sti, gizlice avianmi — ha iğ, Lili Pons Opera ve sinema sanatkârı Lili Pons ufak telek bir artisttir. Onun o için ona, — cep takvimi, cep kitabı ve “cep kruva. zörü,, gibi — “cep artisti,, ismi verilmiş. tir. Uzun müddet Amerikada yaşadıktan | ve orada meşhur olduktan sonra Avru- paya gelen Lili Pons orada çok büyük tezahüralla karşılanmıştır. Kendisine gös şük sevgi (karşısında da “cep ârtisti,, Londrada kalmayı ve orada film çevirmeyi kabul etmiştir. Fakat, Lili Ponsun evli olduğu Avrupa. da daha bugün yeni haber alınmıştır. Ar- tistin gizlice evlendiği adam Amerikada onun çalıştığı stüdyonun (musiki kısmı şeli Andre Kostelanetz'dir. Andre, “cep artisti,, ilk görüşte sevmiş. tir. Lili Pons o stüdyoda çalışmaya bâş- ladığındanberi kendisine ön iki kere ev. lenmek teklifinde bulunmuş, fakat artist bunları reddetmişti. Bununla beraber, Ardrenin cesareti kırılmamış ve teklifi on üçüncü defa olarak tekrar etmiş “Cep artisti, nihayet bu teklifi kabul etmiş, stüdyonun musiki şefi ile evlen. miştir, Fakat, bu İzdivacın gizli tutulma. sını şârt koşmuş, adam da Lili Pons ile evlendiğini kimseye söylememiştir. Nihayet bugün tam iki sene sonra, Li- Hi Ponsun evli olduğu meydana çıkmıştır. takil millet olmak savaşında hasmını ilzam etlecek vesikaların başında “kill- tür asaleti,, geliyor. Bilgi ve sana't âle. minin her şahsiyeti bir hazine değeri | kazanmış bulunuyor, Karşımızdakiler çok defa hiçlerle ö- wünüyorlar. Biz ise balığı bol bir deni- ze serpme atmasını bilmiyen bir acemi balıkçıya benziyoruz. Medeni terbiyemizin bir eksik tarafı mı var? Gönlümüz mü yok?. Nizameddin NAZİF . Yahudi kızını almadığı için . Birprense boykotilân ettiler! 70 yaşındaki prensin macerasını bili, yorsunuz: Evvelâ, hayattan elini eteğini çekmiş olarak yaşadığı bildirilen prensin, sonra, Londrada evlendiği haber verildi. Fakat, | prens, Londrada evlenirken Pariste de bir nişanlı bırakıyordu. Misel katizivil bır Let prensrif ve esi Alman imparatoru ikinci Vilhelm ile kar. | deş çocuğudur. İnzivaya çekildiğini bildi- ren habere göre, prens o Lehistanın uzak | bir köşesindeki şatosuna çekilmiş ve ora. l da kimse ile görüşmeden © yaşıyormuş. Hatta, kendisine © telefon edenlere bile cevap vermiyor, ancak pek eski arkadaş. ları ile görüşüyormuş. Bu yetmişlik “münzevi prens, bir gün Fransanın cenup sahillerinde görü nüyor. Burası, bilhassa kışın, orada ha- valar daima güzel gittiği için ( Aristok, ratların, eski hükümet adamlarının top- lantı yeridir. Meselâ, geçen yaz, iin. giliz kralı, Loyd Corc, Eden gibi i İngiliz nâzırları biribirlerile orada gö- tüşmüşlerdi. Prens Mişel Radzivil, bu sıcak sahiller. | de dolaşıyor, eğleniyor ve bu arada Mon. İ tekarloya da gidiyor. | Montekarloda bir kadınla (tanışıyor. | Aslen Yahudi olan ve bugün Fransız ta. | biyetinde bulunan matmazel Janet Su- / şestof da prensle derhal ahbab oluyor. Nihayet prens, matmazele izdivaç tek. Hf ediyor, Janet derhal razı oluyor. Ken. disi 25 yaşında, Mişel (70 yaşındadır, Yani aralarında 45 yaş fark vardır ama, adam ne de olsa prenstir ve Lehistanda birçok malı mülkü, malikâneleri çiftlik. leri vardır. Janetle prens, nişanlı vaziyetinde. Ar- tık kolkola geziyorlar ve Montekarlodan kalkıp Parise geliyorlar, Pariste de birkaç aylık bir nişanlılık hayatı yaşanıyor. Artık. evlenmek hazır.. lıklarına da başlamışlardır. En fazla bir ay sonra düğünleri olacak. Bir gün prens Mişel: — Lehistana gideyim de para alıp ge- leyim, diyor ve gidiyor. Bir daha da gü. rünmüyor. Çünkü prens, Lehistana diye yola çıkmış, fakat İngiltereye gitmiştir. Matmazel Janet, evvelâ Fransız polisi- İ ne müracaat ediyor; bir netice alamıyor. Sonra Paristeki Lehistan sefaretine baş vuruyor, oradan da bir şey temin edemi. yor. Lehli Yahudi kızı, prensle beraber yaşıyacağı hayat hakkında kurduğu ha. yallerle yapayalnız kalmıştır... Prens Mişel Radzivilden bir müddet hiçbir haber alınmıyor. Fransız polisi de, o zaman hâdise ile alâkadar oluyor ve tahkikata girişiyor. Bunun üzerine, ihti. yar prensin Londrada olduğu anlaşılıyor. Çök geçmeden, prensin Londrada dul bir Avustralyalı kadınla evlendiği haber alınıyor. Prensin Lehli matmazele tercih ettiği kadın, Avustralyalı bir tüccarın ka- rısıdır ve kocasından bir müddet evvel DORMYARISİ farın auğunleri geçen nana oldu. Şimdi-Londrada yaşiyorlar. Mat. mazel Janet ise Pariste taliine küskün bir halde bulunmaktadır. Kızım haline bütün Lehistandaki Ya. udiler çok acımışlar ve prense kızarak, boyokt ilân etmişlerdir. Prens Mişel Radzivilin gelirini çiftlik. lerindeki istihsalât teşkil ettiğine göre, bu mallar satılmayınca prens parasız ka- lacaktır. Fakat acaba, Lehistandaki Yahudile. rin bu malları almamaları ile, prensin çildik mamulâtı ( satılmıyacak medir? Yalnız, bu boykota Lehlilerin de iştirak edeceği ümit olunuyor. Göringin bir kızı old Göringin Alman hava mazını mâreşal Göringin bir çocuğu olduğu haber verilmişti. Gö. ringin çocuğu kızdır ve ismi Edde kora caktır. İsim koyma merasimi henüz ya- pılmamıştır. Çocuğun isim babalığı Hit- lere teklif olunacaktır. Hitler, Göringin karısını, lohusa yattığı hastanede bizzat ziyaret ederek tebrikte bulunmuştur. İtalyan hariciye nazırı Kont Cianonun karısı yani Musolininin kızının da ismi Edda'dır. KURUN Bir eşek davası H ASAN KUMÇAYI yazıyor: “Son Poslanın iki mubarriri bir eşek davası üzerinde biribirlerile (| tutuştular. Muhiddin Birgen sanki memlekette hiddet edecek başka hiçbir şey yokmuş gibi zu. vallı eşeklere karşı pir aşkına düşman ke sildi; onun fikri memlekette eşek neslini kökünden kurulmaklır. — Artık bü hayvanı unutalım. Diyor. Gâzete arkadaşı Ereümend Ek- rem Talu ise eşeğe karşı gösterilen bu yer- siz düşmanlığın haksızlığını isbata çalışı- yor; eşeğin türlü meziyetlerini sayıp dö- küyor; o da: — Eşeği şehirden çıkardık, Şimdi mem. leket hudutlarından dışarıya stmak İnsaf- sazlık olur.,, Diye bütün eşeklerin haklarını müdafa- aya uğraşıyor. Bu derece hararetli bir eşek (davasına tazuli bir bakem gibi müdahale etmenin tehlikeli bir tol olduğunu takdir ederiz. Fakat sadece bir obserratör gibi ve müta- len beyan elmekie mahzur bulunmasa ge- rektir. Bize kalırsa bu ihtilâifla Bay Tu- lunun hakkı var, Memlekete karşı suçları beynelmilel bir ahitname İle tasdik edilerek vaktile hudut barici edilmiş olan kimselerin bile affedi. lerek tekrar vatana avdet etmelerine hazır lanıldığı bir sırada her sahada kanaat ve fedakârlıkla memlekete hizmet etmiş olan masum bir hayvan cinsinin tamamen orta dan kaldırılması ve hudut harici edilmesi reva olur mu? Kaldı ki geçenlerde kabal edilen bir kanım fle atler gibi eşeklerin de sayım vergisinden İstisna edilerek bizmet- leri resmen takdir olunduktan sonra bu bâyvanlara karşı latbik edilecek bir taz- yik hareketi mantıksır düşmez mi? CUMHURİYET 1,200,000 N“” NADI yarıyor: Geçenlerde Anadolu Ajansı haber veri- yordu: İspanyada harp başladığındanbe. ri bugüne kadar silâh kavvetile ölenlerin 1st 1,200.000 | bulmuş. al ediniz: 1,200.000, Ve bu rakama sefalet yüzünden toprağa karışımını hadi: bulunmuyor. 1,200.000 deyince yalmıztop ların, tüfeklerin, mitralyözlerin, «tayyare bombalarının, s#üngülerin ve dipçiklerin exdiği, parçaladığı, delikdeşik (o ettiği vö- culları hatırlıyacağız. Bu vücutların ber biri, bayat aşkile çar- pan bir kalb taşıyordu. Yirmi gramlık bir kurşun fiskesi onu hemen susturmağa kâ- fi geldi, Bir külçe demirin saçtığı şarap neller, yözlerce genci biran içinde yok et- Y. Hayatlar, arzular, sevgiler pıbta halin- de toprağa gübre olüverdiler, İki sene içinde bir milyon iki yöz bin insan, medeni dünyanın bir köşeciğinde en asri silâhlarla öldürüldü. Bu 1,200.000 cesedi toplayıp bir yığın yaparsanız Romadaki Sen Piyer kilisesine den, İstanbuldaki Ayasofyeadan, Nevyork- toki Hürriyet #bidesinden — kat kat daha yüksek bir âhide kurulur, Eser meydandadır! 1,200.000 cesetlik bir külçe. Bunün mimarı kim? TAN 2 milyon muhaciri nasıl getirebiliriz? M ZEKERİYA paztyor: N “Balkanlarda Türkiyeye hlerete hazır 2 milyon nüfus bizden bir işaret bekliyor. Bunları en kısa bir zamanda o Türkiyeye nasıl getirtebiliriz.?,, “Bence bu dava bir rskam meselesidir. Tecrübeye göre 5 nlifusluk bir muhacir ailesinin derhal müstahsil hale gelebilecek tarzda iskâni 1090 liraya mal olmaktadır. İki milyon muhacir 400 bin aile demek- tir. Yani bölün bu muhacirleri bir hamle” de, yani kısa bir zamanda Türkiyeye gire” bilmek için 400,900,000 liraya ihtiyaç var” dır. Bu iş 5 seneye taksim edilirse sened? 90 milyon Tiraya ihtiyaç gösterir, Şimdi bir de madalyenin diğer yürür” bakalım, Türkiye statistiklerine göre pehef Türk yurtdaşının mill geliri | 78 liradır Bunlar birleşip çalışmaya başladıktan son a bilvasıta veya bilâvasıta memleketi servetine bir kiymet Wâve edeceklerdi” Verocekleri vergilörden manda kazand! larını burada sarfedeceklerdir. Bütün kıymetleri nüfus başına 76 lira üzerind besap edersek bir senede ( muhaciriğ” memleket servetine ekliyecekleri koy 150 milyonu blur, Bu para beş sd 750 milyonu lira yapır. Demek ki, bu 7 det zarfında kendileri için sarfedile©? parayı çıkardıklan başka, memleket€ yp? milyon liralık bir servet te kazandır? İscaklardır., olurlar bs pi “Bir maden işletmek © istediğimi. eşebbüs ettiğimiz ei