23 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

23 MAYIS — 1938 “Harp tehlikesi atlatıldı gap” Daşlarafı 1 incide biraz daha zail olmuş gibiydi. Mas. mafih matbuatın lisanı, bilhassa Şeb hâdisesi dolayısiyle şiddetli olmakta berdevamdır. Montag guzetöni, Çekoslovakyada Avrupayı tehlil sokacak şekilde kömünist ve marksist tahrikâtı yapıl makta olduğundan bahsetmektedir. Bu delil övvelte Avusturyada Şumig gleyhinde kullanılmıştı. Alman ajansının bir tebliği Berlin, 23 (A, A.) — Alman ajansı tebliğ ediyor; “Mitesbah'dan bildirildiğine göre, cumartesi günü saat 12 ile 1410 ara. smda birtakım Çek askerlâri Alman a- resisinde Berhart vadisinde kâln tab- ta bir köprüyü berhava etmeğe tegeb- büs etmişlerdir. Bu köprü Çek arazi- si istikametine doğru Thays nehrini kâtetmektedir. Alman muhafızları, herbiri 500 gram protil ihtiva eden birçok kutular bulmuşlardır, Bu kutulara infilâk edi. ci maddeyi ateşliyecek olan kordon. Jar raptedilmiş bulunuyordu, Bu kutu- lar, köprünün mubtelif moktalarma konulmuştu. Çek anketleri, Alman muhafızları görür görmez kaçmışlar ve bu suretle muhafızlar da bu cani- yane teşebbüsün önüne geçmişlerdir... Londranın müdahalesi tesirin' gösterdi Londra. 28 (A A) — İngiliz zi. mâamdarları Sildetlerle meskün minta. kaya müşahit sıfatiyle bir İngiliz ko- misyonu veya İngiliz ajanları gönde rilmesi imkânını derpiş etmektedirler, Bu şekilde bir teklifin Lokal Anzeizer gazetesi tarafından yapılmış olduğu ve bu teklifin mes'ul İngiliz mahfelle- rinin dikkatini celbettiği hatırlarda « dır. Bu mahfeller bu suretle hâdiseler çıkmasınm ve bünların sonradan İstis- mar edilmesinin önü alınmış olacığı- ni ümit etmektedirler. Alman sefiri fon Direksen tarafın. dan Lord Halifaksa yaplan xiyaret , ten sonra 1 hâsil olan kana. “ate göre İngilterenin Bu husustaki a- #imkârane tavrıhareketi Almanya 'ü. zerinde müessir olmuştur. Zannolun , duğuna göre Lord Halifaks İngiltere- nin, Çekoslovakyayı müdafaa etmek için Fransanm giröceği bir ihtilâfa karşr alâkaetsiik gösteremiyeceğini Işrab etmiştir. Pariste nikbinlik Paris, 22 (A, A.) — diplemetik mahfeller bügün dünkünden daha tes- kin edici malimat aldıkları için bu sabah Çekoslovakya hâdiseleri hak - kında daha nikbin davranmaktadırlar. Prag hükümetinin yeniden asker velbetmiyeceği, çağırılan sımflarm dahilde intizamı temin etmek maksa. âtyle silâh sitma ulmdığı ve Berlin. Je Prag arasında milşkülât zuhur et. tiği takdirde Pragm bu müşkülât uzlaşma ve hakemlik munhedesi ah, Xümma tevfikan halletmek istiyeceği tasrih edilmektedir. Seçim neticeleri Prog, 22 (A.A.) — Prugda belediye Ye İTT kamunda da kamun seçimleri sükün ve intizam içinde cereyan etmiş tir. Eohemyuda 63 Çek ve 32 Alman kamununda, Silezyada ve Moravya a. dasında 34 Çek ve 16 Alman kamu. nunda ve Slovakyada da Si kamunda seçim yapılmıştır. y Prag, 22 (A.A.) — Çekoslovakya- da kamun seçimlerinin ilk kısmında, bu gece neşredilen neticelere göre, Sü- det Almanlarını alâkadar eden yerler- 2 MONNİE ileni Fiğp ln Gm 33 kamunda Alman Südet partisi 84.132 rey almıştır. Sosyalist partisi. ne 10.768, komünist partisine 4268 ve Çeklere ise 17.892 rey verilmiştir. Südet menabiinden alman haberlere göre, Alman Südet partisi, 1935 par- lâmento seçicilerine nazaran yüzde imara Sai dp, elde etmiş- Askeri tedbirlerin faydası Prag, 23 (A, A.) — Hükümet me- murlarının enerjik hatı (o hareketi Baynlayn tartfarı tahrikâtçıları üze- rinde büyük hir tesir hâsl etmiştir. Bohemyanm şimali garbisinde kâin Birçok şehirlerde tanklar geçerken Haynlayncıların bayrakları ve nişane. leri derhal ortadan kalkmıştır. Çek ahalinin küvveimaneviyesi ml. kemmeldir. Romanya tahşidat yapmamış Bükreş, 22 (A.A.) — Rador Aja sı dün akşam yabancı bir ajans tara, fıftâan verilin ve Romanyanın Çekos- lovakya hududunda asker tahşid et. mekte olduğunu bildiren haberi en kati surette yalanlmaktadır. Çek - Macar hududu açıldı Budapeşte, 22 (A.A) — Salihiyet- tar mehafilden bildirildiğine göre Prag hükümetinin dün aldığı bir ka- rar Üzerine kapatılan Macaristan - Çe. köslovakya hududu, Macar hükümeti, nin diplomatik bir teşebbüsü Üzerine bu akşam yeniden açılmıştır. Ihtilâfı doğuran hâdise nasıl olmuştu ? Prag, 22 (A.A) — Resmi tebliğ: Şeb « Goldberg yolunda, sabahleyin gayet erken bir saatte şüpheli şerait dahilinde ve gayet hizli bir surette motosikletle giden iki şahıs, polis me. muru tarafından tekraren söylenen dur emrine itaatten imtina etmişler, bilâkis raotosikletin hızmi daha ziya- de arttırmışlar ve motosikleti kena- ra kendisini atmak meoburiyetinde kâlan polis memurunun üzerine sür. müşlerdir. Motosikleti durdurmak istiyen po - lis, lâstikler istikametine bir el silâh almış, fakat yol bu mevkide yokuş ol. duğundan kurşun motosiklette bulu - ran iki kişiyi de ölümlerine sebebiyet verecek bir tarzda yaralamıştır. Bu iki şahıstan biri, civardaki kış. inada, diğeri de Şeb hastahanesinde öl. müştür. Bizsat kendilerinin sebebiyet vermiş olduğu bu hâdisenin kurban. larının hüviyeti tesbit edilmiştir. Bunlar, ikisi de şimali garbi Bo, hemya mmtakası doğumlu Bölhm ve çiftçi Hofman isimlerinde iki Südet Almanıdır. Ibtilât silâha stk Gdükiğ MERMİ bez dayansaydi... Çek hükümeti, o Almanyadan gele cek bir taarruz ahtimali ilk defa o- larak ortaya atıldığı gün takmdığı ta- vır ve hareketi asla terketmek niye- tinde olmadığını açıkça göstermekte- dir. Beneş'in dare ettiği kiiçük Çekos, lovakyanm, Şuşnig tarafmdan idare edilen bir Avusturya gibi tecaviize bo. yun eğmiyeceğine ve kolay kolay yu- tulamıyacağına artık inanmak lâzım- dır. Beneş, Çekoslovakyayı yalnız bırak. mak istiyen Almanyanın bütün taz. yiklerine göğüs germiş, Fransa ile Sovyet Rusya ile ve Balkan paktınm iki devletiyle imzalamış bulunduğu mukavelelerin hepsini muhafazâ et - miştir, Acaba bu mukavelelerin fili bir kıymeti olacak mı? Şimdilik kst'i bir şey söylenemez. Bugünkü Çekoslo- vakyayı idare edenler, gözlerini ateğ- ten sakınmıyan şahsiyetlerdir. Genç » liklerini milli kurtuluş savaşı uğrun- da barcamışlar ve siyasi terbiyeleri, ni Çek ihtilâl tarihinden almışlardır. Ellerinde hiç de kuvvetsiz sayılamı. yacak bir ordu vardır. Harb başladı- ğı takdirde Alman tayyareleri Praga gelmeden Çek tayyarelerinin Berlini bombardıman ettiklerini duyacağımız- dan emin olabiliriz. Şüphesiz, Çekoslovakya, mevcut kuvvetine rağmen tek başma Alman. ya ile harbedemez. Fakat tek başma kalmıyacağından o kadar emindir ki. Bir müddettenberi Rusların, AL maenlar tarafmdan ortaya atılmış © lan “şarko doğru” plânma mukabil bir “garba doğru” plânı kurdukları da söylenmektedir. Almanya Çekoslovakya ile harbe tutuştuğu anda, Sovyet tayyareleri - nin Çek karargâhlarından derhal isti- fadeye başlıyacakları muhakkak ad - eddiliyor. Bu ciheti göze vuran en mühim işaret, Çeklerin Lehistan hu- dudunda mühim kuvvetler toplamış olmalarıdır. Askeri mittehasıslar, bir herb vukuunda Çeklerin Alman hu. dudunda mildafaada kalacaklarını, bu. na mukabil Leh huğudundan ânt bir taarruza girişeceklerini ve Sovyet or- dusn bu anda Lehistana taarruz edi- vereceği için ikl müttefik kuvvetin kolaylıkla irtibat tesis etmiş olacak. larmı ve Macaristanm kımıldanama » masi için Küçük İtilâf paktı mucibin ee Römeh kuvvetlerinden istifade edi- leceğini söylüyorlar, Römen başvekili patrik Miron Kris. teanın Pragı ziyaretine ve Beneşle gö- rüğmesine büyük ehemmiyet verik mektedir. Küçük itilâfin son toplantı. sında yâpılan müşterek beyanat Çe. koslovakyaya vaki olacak bir taarru- yün Yugöslavya ile Romanyayı oto- malik olarak harbe sürükliyeceğini bildiriyordu. Patrik Miron'ün seyaha. ti İle bu neticenin değişmesine ihti, mal verilmiyor Prag ve Brmo belediye reisleri müş- terek bir beyanname neşrederek muh» telif Çek siyasa partilerin! milli bin lik kurmaya davet etmişlerdir. Bunda deniliyor ki: “Tarihimizin bir devrinde İntizam- #2 ve başibozuk işe giriştik, Lipani hezimetine ağredık. Bu hal sonra bir defa dnha başımıza geldi, aramızda İ- kilik uyandı. Bunun neticesi olarak (Montany Blanş . Akdağ) da bozgu. na uğradık. Hayır! Bu hatayı bir da- “hü tekrar etmiyeceğiz.. Bununis beraber, Çekoslovakyada partiler arasmda birihirlerine diş bili- yenler hâlâ vardır. Almanların müt. tehid, tek partilerinden tuldıkları kuv. vetin kargısmda Çek milleti bu parti- ler yüzünden yedi parçaya ayrılmış bulunmaktadır: Çiftçi partisi, Sosyal demokratlar, Çek katolikleri, Slovak millet severleri, mili (o birlik, esnaf partisi ve Faşistler. Almanlar İspan- yada yaptıkları işi Çekoslovakyada ds &ynen başarmak, bu memleketi de da- hili muharebeye sürüklemek istiyecek- ler mi? Bitaraf müşahitlerin verdikleri ha- berlere bakılırsa Almanlar bü istekle. ri için ne Çeklerden, ne de Sloven mil- M partisinden meded umacaklardır. HABER vaziyet me Böşlarafi Y İnelde Antakya, 21 (A. A.) — Anadolu a- Jansınm husust muhabiri bildiriyor: Antakya şehrinde tescil muamelesi- wn 28 mayısta dört büroda başlana. caktır. Iskenderün ve Kırıkhanda yapıldığı gibi burada da evvelâ isimleri nüfus dairesince büro reislerine verilen nli- fusta kayıtlı müntehiplerin tescili ya- pılacaktır. Kayıtlı olmıyanların tescil tarihi i- le Antakyaya merbut nahiye ve köy - Jerde tescile haşlama tarihi komisyon ca sonradan ilân edilecektir. Cenevrede tezimize muvafık bir karar Cenevre, 22 (A. A.) — Türkiyenin tajebi üzerine, sünni Türkler messle . sinde kat'i Karar vermek makssdile nu tarafından slman kararı nakmet- miş ve Türkiye tezine muvafık olarak hiçbir sünni Türkün diğer herhangi bir cemaat, seçim listesine yazılamıya- cağını karar sltma almıştır. Çin - Japon harbi Şanghay, 22 (A.A.) — Hsuşovun Şar. kına doğru geri püskürtülmüş olan Çin kuvvetleri Pukocu.'"etsin demiryolu boyunca Japon hatları arasmda garbe doğru kendisine bir yol aşmağa muvaf- fak olmuştur. Pekin, 22 (A.A.) — 10 bin kişilik bir Çin çete kuvveti, Hopoin merkezi Pa- tinfguya hücum etmiştir. Donanmamız Beruta gidecekmiş Beynitta çıkan “Savtulahrer,, gazetesi "Türk donanmasının önümüzdeki haziran ayı içinde İskenderiye ve Beyrutü ziya- ret edeceğini yazmaktadır General Mariç bugün Izmirde... Yugoslav Harbiye Nazırı yarın tayyare dafi toplarının atışlarında bulunacak İzmir, 23 (Hususi) — Yugoslavya har- biye ve bahriye nazırı generâl Mariç bu sabah şehrimize geldi. Basmâhafe istas- yolunda misâlir, veli Fazlı Güleç, müs- tahkem mevki Komutanı general Rasim, general Nuri, deniz ve hava komutanla- rı, İzmir belediye reisi (tarafından kar- lanmış, bir kıta asker tarafından selâm» lanmıştıt, Bugün tesmi ziyaretler yapılacaktır. General yârım Gazi İzmirin dafi tayyare toplarının atışlarında bulunduktan sonra getöyanst Bardırmaya hareket edecek- tir. Bulgar Kralı Türkiye dostluğunu teyit etti Solya, 23 (Hususi) — Balgar kralı dün parlâmentonun dördüncü devresini bir nutukla açmıştır. Kral sutkunda Bulgaristan dış siyâ- seti hakkında ezcümle şöyle söylemiştir: «1987 Kânunusanitinde kom- gu Yuğoslavya ile ebedi bir doatluk pak. tı İmzaladık. Bu pakt, iki memleketin #wfh ve anlantını istikdaf eden derin ar- #vtunuh sarhimi ifadesldir. Komşu Türkiye İle mücases dostluk münasebetleri, iki güzide Türk devlet adamım 6on zamanlarda yaptığı Ziya retlörle bir kere daha teyit edilmiştir. Diğer iki komşu memleketle, Roman ya va Yunanlalanla bütün muallak wme- selelerin dostane bir surette halli için müşterek gayretler sarfeylemekteyiz. Bulgaristan enternasyonal vaziyeti, gittikçe daha ziyade kuvvet bulmakta dır. Büyük devletler ve diğer memle ketlerle olan samimi ve dürüst miinase- betlerimiz #&yesinde (o memleketimizin nüfuzu gittikçe yükselmektedir. Asti sulh eserine sâdıkâne bir surette hiz met ederek, şimdiye kadar İstediğimiz gibi bundan böyle d8 bütün komşuları mizla en Samimi dostluk ve faydalı iş birilği münasebetleri arzu , eylemekte- yiz. Diğer taraftan, enternasyonal müns- sebetlerimizin rslahmı istihdnf eden bük tün hareketlere gayretlerimizi ilâve de devam suretile bir çok memleketlerle bir seri ekonomik ve kültürel anlaşma” lar yapmış bulunuyoruz. Eski maarif Vekili e Baştarafı 1 incide aşkeri harekâta iştirak etmiş ve 1898 de uşulgayyanı BArrEpI euiğiyedoy Huzuru k ve ders nazırlığına tayin edilmiş, syni #amanda erkânıharbiyede hoca bulunan Hausehipp'in muavinliğini yapıştır. 1906 da İstanbul Deutsche Realschule' de hocalık etmiştir. 1906 dan 1908 e ka- dar Berut askeri rüştiyesi müdürlüğünü ve 1908-1910 a kadar tekrar Harbiyede- ki almanca hocalığını o muvaffakiyetle yapmış, 1910-13 de Hannovre'de tahsili- ni ikmal etmiş, tekrar Harbiye mektebi talim taburu kumandanlığına tayin edil- miştir. Balkan harbinde 91 inci piyade alay kumandanlığını ifa ettiği esnada yara- lanmış, sonra Harbiye (dairesi piyade şubesi müdürlüğüne ve Harbiye dairesi relsliğine, umumi! harpte de 26 ıncı pi- yade fırkası kumandanlığına getirilerek Anafartalarda düşmanla çarpışmış, mü- #areke İptidasmda kıtaatı fenniye ve ha- vaiye genel müfettişi olarak 1919 da has- talandığından tekaüt olmuştur. 1927 de cemiyeti belediye azası ve Tür kiye Büyük Millet Medisi Bursa say- lavlığına teçilmiş, 1980 da maarif vekili olarak 1932 de vekâleten istifa etmiş ve Türkiye Biyük Millet Meclisi Reis ve- kili olmuştur. Halen Büyük Millet Mec- Visi Hesap encümeni reisi ve Bursa say- lavlığında bulunmakta idi. Bundan başka C. H. P. ve Tayyare i- le Kırılayda çalışmış çok değerli, fazilet sahibi, yüksek bilgili program ve metod- ta çalışan kâmil bir insandı. Son anma kadar zamanımı boş geçirmeksizin çalış- mış, vazife aşıkı bir mefküreci idi. Ziyat kültür âleminin büyük bir kayıbıdır. Bütün bunlar, bütün dünya tarafın. dan takdir edildiğinden emin olduğum sulh politikamızın yeni tezahürleridir. Kral, bündan Sonra, nutkunda, tlceret vo İstihsalin faşlalaştırılmasından, iş teçlilâtmm hiraayesinin, omünakalâtm ıslahınm, işsisliğin (o Asallılmasınm ve mü refahm yükseltilmesinin hükümet tarafından Vücuda getirilmiş eserlerini hatırlatmış ve sözlerine şöyle dövam öylemiştir. Hükümet, Bulgaristanm enternasyo. nal taahhütleri çerçevesi dahilindö, mil. li müdafâayı temin için tedbirler almış. tir. Elde edilen neticeler, orduyu, va. tanm sadık müdafii vazifesini ifa ede. cek bir balo getirmiştir. Kral, bundan #onra bir velishtin doğ. muş bulunduğunu kaydeylemiş ve yeni mebuslarnı vatana karşı olan varifele. rini müdrik bulunduklarına emin oldu. ğunu tebarüz ettirdikten sönra demiş. tir ki: Yakın masiden ders alarak, Bulgariz. tana muhakkak refah getirecek devam. dahili sulha, birliğe ve sükün İçinde yapici çalışmaya yeni yol ve veni vasi. talarla varmak için vatansever işbirli. inizi deriğ etmeyiniz. şük Hükümet, Kanunuesasisinin 47 İnci maddesi mucibince, son dört sane tar. fında fevkalâde şersit neticesi olarak Çikarlan kararnameleri tasvibinize ar. aodecektir. 24 üncü milli meclisin adi içtima dev« resini açıyorum. Kralın nutku, dakikalarca bütün me. buslar tarafından şiddetle alkışlanmış. tır. Kral ve Kraliçe, parlâmentodan sa. raya dönerken, gelirken olduğu gibi, halkın şiddetli alkışları ve tezahürleri ile karşılanmıştır. Kralın, parlâmöntodan çıkmasını sil, teakip, içtima salonunda bir din âyin! icra edilmiş, mebuwiear yemin etmiş ve riyaset divanı seçimine geçilmiştir. Hükümet tarafmdan sabık ticaret na- sırı Moşanov, 93 reylo meclis röisliğine seçilmiştir. 63 rey da Bağrianov almiş ve dört tan& de boş roy pusulası çıkmıştır, Moe. Ba satık reis vekili Markov 110 roy ile sabık adliye nazırı Peşev de 92 reyle reis vekilliklerine seçilmiştir. Rels ve. killerinin her fkisi de hilkümet tarafts. rıdır. Başvekil Köse Ivarofun teklifi üzeri. ne, meclis yeni, dahili nizamnameyi mü. zakere için yarın saat 15 te toplanacak. tır. Zelzeleden zarar görenlere yardım Ankara, 22 (Telefonla) — Kırşehir Sölzelesi dolayısiyle zarar gören va- tandaşlara yapılacak yardım için dev- let tarafından 500-bin lira verilmesi tekarrür etmişti. Evvelce verilen 30 bin liraya ilâveten ayrılan bu tahsisat Maliye Vekâleti 937 biltçesinde yeni, den açılan bir fasla konmuştur. Buna dair lâyiha yarın Mecliste gö- rüşülecektir. Ayrıca Ankara gehri imar plânınm tatbiki için zaruri istihlâkler dolayı. sile yeniden 500 bin lira tahsisat ve-