26 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

25 NİSAN — 1938 — Kitab için RANSIZ muharrirleri iki üç senedir bağrışıyorlar: “Kitab. larımız satılmıyor. Yeni iendlar, hele sinema İle radyo yok mu? işte onlar bizi mahvetti. Mesleğimiz artık bizi geçindirmez oluyor!..... Kârma kesad girmiş adamım feryadında dalma im sanı sinirlendiren bir şey vardır, Şüp. hesiz, o ağam için haksızdır denemez; fakat şahsi menfeatlerin uzun uzun sözü edilmesi de hoşa gitmez. Hele şi- kâyet edenler fikir adamları olursa! Bu ayrı mesele. Sadece şikâyetle, gazete ve mecmua sayıfalarında derd yanıp radyoyu, #İ- nemayı telin etmekle kalmadılar, ki. tab satışmın artmasına çalışacak ce- miyetler de kurup birtakım çareler dü. şünmeğe başladılar. Biz de memleke timizde okumanın, edebiyat meraki- nm artmasını istiyor, bunun için yol. lar düşünüyoruz. Fransız muharrirle- rinin bulacağı çarelerden de istifade edebiliriz. Gerçi onların davası ile bizimki bir değildir. Bizimki daha mlişküldür, çünkü biz: “Dün çok okunuyordu, © halde kitab okumağa zaten alışık bir kütle vardır, onu tekrar bulmak İsti. yoruz., diyemeyiz. Fakat yine de onl# rın düşüncelerinde, işimize yarıyacak bazı unsurlar bulabiliriz. 15 nisan tarihli Mercure de France” ta bir muharririn hoşuma giden bir teklifi vardı. Hem de o kadar basit ki bizde çoktan beri niçin düşünülme. di diye hayret ettim: radyoğa veya konferans salonlarında kitab Oku- mak. Bizde Halkevleri birtakım kon. feranslar tertib ediyor, müsamereler, temsiller veriyor. Niçin her hafta bir iki egce, kitab okutmasm? Birkaç hi- kâye, bir romandan kırk elli sayfa... Bu, karilerin merakmı uyandırıp ro- manm sonunu kitabğan okumağa sev. kedebilir. , Bu işi bittabi radyo de çok iyi ya- pabilir,, Her akşem yani dakik kab radyosunda haftada bir akşam yeni eserlerden bahsediliyor (daha doğru. su ediliyormuş; ben, radyo olan yer den kaçtığım için duymadım). Bahset- menin, haber vermenin faydası olabi. lir; fakat her çıkan kitabım birkaç sar yıfasını okumak daha hayırlı olur ka. Baatindeyim. Biliyorum ki bu iş, basit olmakla beraber, kolay değildir. Çünkü yüksek sesle kitab okumak en güç işlerden biridir. Herkesin . anlıyacağı surette talâffuz etmek, hikâyeyi heee mak: ayrı bir sanat, Doğrusu bu pek parlak olması da caiz değildir: kitabı okuyan hiç bir zaman aktörlü- ğe, monolog söyler gibi haller takım. mağa, meddahlığa üzenmemeliğir; çünkü o zaman kitab, karilerin elinde cansızlaşıverir, okumaktan ziyade dinlemek merakı hâsıl olur, Hayir, dinleyici kendisine kitab hissini kaybetmemeli, karşısındakinin veya radyodaki zatın okuma hünerin- den ziyade kitabın dik. kat edebilmelidir. Merak edip de kitar br alırsa: “A! bu tadsız bir şeymiş; bütün güzellik okuyanın sanatinde İ- miş!,, dememelidir, Bilmem bu usul iyi bir netice verir mi? Fakat bir müddet herhalde hiç bir zarar yoktur. Nurullah ATAÇ Sovyet sefiri Dahiliye Vekilini ziyaret etti Ankara, 25 (A.A) — Bugün saat 12,30 da Sovyet Büyük Elçisi, Dahili- ye Vekili ve C. H. Partisi Genel Sek- reteri Şükrü Kayayı Dahiliye Ve. kâletinde ziyaret etmiştir. Teşekkür Eşime gerek doğumunda, o gerek doğu- mundan sonra gösterdiği ihtimam dolayı: »ile Kadıköyünde £ Parsryolunda 85 nw- maral hanede oturan ebe Fertikaya alenen i teşekkürü bir borç bilirim. Münir Bi Stadyo “ buld& yapılacak büyük ve icen siadyomun yeri neresi olmalı. dır?,, eklinde ortaya bir mesele atr- labilir mai? Bizce atılamaz. Zira yeni İstanbul için en isabetli olarak veril miş kararlardan birincisi nasıl şehir tiyatrosunun Şolızadebaşmda yapılma sı ise, ikincisi de mutlaka stadyom yeri olarak Yenibahçenin seçilmesi - dir. * Herkes bu kanaatteyken ve beledi- zetesinin dünkü sayısmda şu kısa yazı “Aldığımız malümata nazaran İs - tanbulun stadyom işi tekrar mevzu - bahs olmaya başlamıştır. Spor işleri- le alâkadar olanlar, stadyomun Yeni- bahçede yapılmasma taraftar değil - lerdir. Buraya kâfi miktarda nakil va. sıtası temin etmek güçtür. Stadyom mahallinin tayini için profesör Prost. un tetkikata başlaması muhtemeldir. “Acaba belediye . fikrini değiştirdi mi?,, diye bir an düşündük, Fakat yaptığımız kısa bir tahkik belediyenin stadyom hakkındaki eski kararından vazgeçmeyi asla tasavvur etmediğini bize öğretti. Belediye reisimiz Muhid- din Üstündağ İstanbulun ilk #tedyo - emma nm azlığı hakkımdaki iddiayı belediye varid görmemektedir. Bugün entere . san her maçta tıklım tıklım dolan Taksim ve Kadıköy stadlarma halkm çok mükemmel ve böl nakil vasıtası bularak gittiği iddia edilebilir mi? Cumhuriyet gazetesi “spor işleriyle alâkadar olanlar Yenibahçeye taraf tar olmadıklarını, d& dikketle kaydet» i meye lüzum görmüştür. Belediye stad: yor meselesinin bir spor işinden ziya. ki kasi bollaştırmak vasıtaları rılacak, yeni yollar hema m ye stadyomu Yeni - .” E: * BAŞVEKİL miliye bayramı ve' telgraflarına ayrı kdinsızlığı karşısın nin iblâğına Anadol! UTL SSrANBUL'a tabi kazalardaki mühtelit köylerde bu sen& yeniden 20 köy e çılmasına karar verilmiştir. İnşaata e ürdeki cumhuriyet bayramında yapıla” e temel atma merasimi ile başlanacaktır. < KASAPLARLA belediyenin kurduğu şir Ki tarafından kesimlik hayvan getirilme. sine devamı olunmaktadır. Dün 1400 dağlıç iştir. eN m5 hakkındaki yeni göre, dükkânin ça olacak, inden 1,5 metreye kadar ser mn kolay . şa yi lar yüksek rafla: kaplanacak ve kavanoz! caktır. 18 Bayar, Hüklmiyeli Çi ilesile gönderilen tebrik ayrı eçvap vermek im- da mukabil tebrikleri- a ajansını tavsit etmiş” talirmatnameYe şirketi tarifesi ma“ . BOĞAZİĞI a başlanacaktır. Yazlık artlar? haziranın birinden tilba- ve ak, mekteplilere yüzde kırk kartları verilecektir. vekiletinde bir müsteşar my ekâjet teşkilâtında değişiklikler yapılması hakkında va hzl hazırlanmış v€ mi e Si ME G0 umumi müfettiş Ta! . ii m kl trenle Ankaray? gilmişlir. aldıktan sonra tekrar şehri. mize gelecektir. JLAR birliğinin senelik İSYONCULA a eşi e pılacaktır. Bus toplantıda, ae irliğin Ankaraya ve erek bi temaslar görüs! tir. Verilen haber yanlıştır mun Yenibahçede yapılması kararından vazgeçilmemiştir Şehir Tiyatrosuda Şehzade başında yapıla- cak ve İnşaata pek yakında başlanacaktır. olarak kararlaştırmış değildir. Stad - yom işi İstanbul tarafının kıymetlen. BIR KAÇ SATIRLA Sırtı yere gelen şampiyon Olimpiyatlarda yüzümüzü güldüren biri- cik sporcu, Yaşardı. Onun başında eklil elinde defne şeref kürsüsüne çıktığı gün on binlerce yabancının mili (marşımızı dinleyişi ve bayrağımızın olimpiyat dire- ğine çekilişi, birçoklarımızın gözlerini ya- şartmıştı. Gazeteciler, doğduğu evi dolaşmışlar, a- ilesile konuşmuşlar, şehirden (ona birey hediye edilmesini istemişler ve İstanbul, avdelinde onu amma da alkışlamıştı ha. Ne gerip bir izli cilvesidir. Sen olimpi- "yat meydanında kazan, sonra (o Estonyaya git, mağlüp ol, hem ne mağlöbiyet! Rakip pehlivan bizimkine, daha doğrusu kategorisinin dünya (şampiyonuna nefes aldırmamış, yakaladığı gibi tepetaklak ye- re atmış ve İki omuzunu şilteye yaslayiver miş. Acaba bunun sırrı ne? Kahaheti kimde? Kabahat, herhalde Yaşarda olmasa ge rek. Bu hâdise şampiyonluk denilen sifa. tın hiçbir zaman hakkile kazanılmadığını bir daha göze vurmaktadır. Milletlerarası müsabakalarda pehlivanla. rınsgüreşlikleri rakipler kura fle seçildik. çe böyle sürprizlere sık sık rastlanacak. tır. Yaşarın > şampiyonluğu bir “yazı mı yazı elli, Talia Ka gelmiş olacak. rahat yenmişti. Sporculuğumuzu biran ev- vel kuru gürültüden ve lüzumsuz şatafat. tan kurtarmanın çaresine bakmalıyız, Biz bu hâdiseyi ancak bir pehlivanımızın ye- nilmesi suretinde tefsir ederek müzlarip olduk. Yoksa esasen mesele- sine pek ehemmiyet vermiş değildik. HABER * İKTİSAT vekâleti deniz müsteşarı Sa- dullah Güney uzun müddetenberi balun- duğu Avrupa seyabatinden dün dönmüş tör, Bu akşam Ankaraya gidecektir. * İNHİSARLAR idaresinde . dün tütün eksperleri İmtihan komisyonu bir toplantı yapmış, imtihansız eksper olmek hakkını haiz bulunanların evrakını telkik etmiştir. * BERBERLER cemiyetinin yeni idare heyeti seçimi 4 mayısa kalmıştır. Kapıcılar cemiyeti idare heyetinin seçimi de yapıla caktır. z * GÜMRÜK İşlerinde mühim tadilât yap- mak üzere Ankarada bir komisyon toplan- miştir, Komisyon, muhtelif memleketler. deki gümrük kanunlarını telkik elmek i- çin, dilimize çevirecek, Avrupada tetkikat ta bulunan müfettişlerin raporlarını gör den geçirecektir. * TAKAS tetkik heyeti dün © toplanmış, muhtelif memleketlere o yapılan kayıtsız şartsız takas muameleleri hakkındaki ka. rarname görüşülmüştür. : * FENERLER idaresinin, Ucaret odası- na kayıllı olduğu halde, senelerdenberi a- idatını vermemiş olduğu tesbit © edilmiş, oda tarafından mahketneye mürsesat olun muştur. * ECNEBİ ve ekalliyet öküllarında bun dan sonra İmlihan ve tatillerin #yni gön- de yapılması kararlaştırılmıştır. Bu mek- teplerdeki imtihanlara da mümeyyiz olar. rak resmi okul öğretmenleri © yerine gene ekalliyet veya ecnebi okul öğretmenleri bulunacaktır. dirilmesi gibi mühim bir hedefin vası. taları arasındadır. Binsenalyh Yeni- bahçe semtinin değiştirilmesi asla va- rid değildir. Hele yeni bir stadyom mahalli seçmesi için profesör Prosta emir verildiği veya yakında böyle bir yer seçmeye başlaması muhtemel ol- duğu şeklindeki rivayetler tamamile gayrivariddir. Bu münasebetle İs . tanbul şehir tiyatrosunun inşasma pek yakında başlanacağını da bildir mek isteriz. Belediyenin ilk kararm- da tiyatronun 1000 kişi alabilmesi “şimdilik kâfi” görülüyordu. Fakat son günlerde bazı konserlerin, piyes- lerin ve konferansların gördüğü yük- sek muvaffakryet, 1000 kişilik bir ti. yatronun, İstanbulun ihtiyaçlarma kâ. fi gelmiyeceğini göze vurmuş ve bele- diye şehir tiyatrosu salonunun en az iki bin kişi alabilecek bir büyüklükte olmasını düşünmeye başlamıştır. Bil- hassa Muhiddin Üstündağ bu kanaat” tedir ki, biz de tiyatronun yapılışında bu kanaatin hâkim - olabilmesini te. menni etmekteyiz. Yine haber aldığımıza göre, gehir orkestramızın kazandığı son muvaffa, kıyet belediyeyi konservatuvara daha büyük bir dikkat ve fedakârlık gös - termeye sevketmektedir, Belediye, ö- nümüzdki yıl bütçesine orkestraya gü- zel âletler almak için mühim bir tah. sisat koyacak ve İstanbul şehir orkes. trasmm 150 kişilik olmasını temine çalışacaktır. HABER Inönü vapurunda kaçak eşya Dün limanımıza gelen Denizyolları. na ait İnönü vapurunda araştırma ya. pılmış, güvertede sandallar içinde bu- randa bezlerine sarılı 25 kadar ipekli * AMERİKA ile yapılan yeni ticaret an- laşmalarının o tütün satışları o müzakere. lerinde hazır bulunmak üzere OAnkaraya gitmiş olan inbisarlar idaresi tütün İşleri müdürü Adnan Halet Taşpınar şehrimize dönmüştür. Tülün işleri müdürü Ankarada inhisarlar idaresinin tütün İşleri hakkında da inhisarlar vekâlelile temaslarda bulün- muştur. * HARİCİYE vekilimizin cenubi Anieri- kaya bir seyahat yapması (o İhtimalinden bahsolunmuktadır. Bütün cenub! Amerika hükümetleri nezdinde hükümetimizi temsil etmek İçin arjantlas bir sefir tayini ta- karrür ettiğinden, Doktor Arasın o mem. leketlerle temas için gitmesi ihtimali var. dır. * DEVLET meteoroloji işleri umum mü- dürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere salın alınacak telsiz o muhabere ve dinle. me cihazları için $00 bin liralık bir taah- hüde girişilmesi hakkındaki o kanun lâyi- bası Meclis ruzmamesine alınmıştır. * DAHİLİYE vekâleti tarafından hazırla. nan polis vazife ve salâhiyet nizamnamesi Vekiller heyetince tasdik edilmiş, meriyet mevkiine girmiştir. * LONDRA büyük eçiliği müsteşarı $e- dat Zeki Örs merkeze naklounarak yerine Brüksel elçiliği müsteşarı Kadri Riza tayin edilmiştir. * İCRA mülebassısı Leyman dün Anka» raya gitmiştir. Leyman raporunu hazırla. mak özere ay sonuna kadar Ankarada ka Jacaktır. * ANKARA bukuk fakültesi medeni hu- kuk profesörü Ahmet Esat birkaç gün son. ra idare hukuku ulemasından Edvar Lom- barın yazdığı eserlerin tesit reerasiminde bulunmak üzere Liyona gidecektir. “vam ediyor: CUMHUR!YET "te Çin dayanıyor a7 Daver diyor ki: “Japon ordusu, harbin bidayetinde bir müddet Çinlilerin şiddeti mukovemetine maruz kaldıktan sonra, kumanda, teşkilât, teknik ve ateş, kuvveti bakımından mevcut üstünlüklerinden istifade ederek düşmanı mağlöp elti. Ondan sonra, Barp, Japon or- dusu için sleşli o ve biraz da ölümlü bir manevra şeklini aldı, Artık, Çinin Akibeti Habeşislanın sonuna benziyecek diye dü- şündük.'Fakat Çin O başkumandanlığının bir sevkulceyş rieati yaptığı ve Japonlarla sarpışmak Üzere arada çeteler bırakıp asıl w kuvvetlerini geri çektiği ve yeni kuvvetler topladığı anlaşıldı, Mareşal Çan Kay Şek, meydanı boş bularak fazla cüretkâr davra- man ve geri hizmetlerini tanzim etmeden fazla ileri atilan Japon kıtaları üzerine Üs- tün kuvvetlerle saldırdı ve şimdi Japonla- rın da itiraf ettikleri muvaffakiyetleri ka- zandı. Bakınız, Japonlar, küçülttükleri mağlübi yellerinin sebebini izah ederken “adetçe on misli faik düşman kuvvelleri,, karşısın- da çekildik, o diyorlar. Demek ki mağlüp Çin, böyle büyük kuvvetler teslih ve teçhi- ie zine muvaffak olmuştur. Bu Çin kuvvetleri eğer iyi talim ve terbiye (o görmüş munla. zam kuvvetler olmasalardı, sayıca 10 mis. Ji değil, 50 misli dahi üstün olsalar, gene, Japonları mağlâp edemezlerdi, Çünkü ka- Jabalık harbetmez, asker harbeder, Çönkü insan kalsbalığımın muntazam bir orduyu mağlüp ölmesi imkânsırdır. Görülüyor ki Çin dayanıyor. Dayan. mak için de uyanmış, esrar çubuğunu ve afyon tabakasını bir tarafa almış, arkasın- da sallanan uzun saçını kesip yerine tüfek kayışını takmış olması lâzımdır.Çinden ge len resimler, orada ayakları o cendere ile ezilerek yumruk kadar kalmış Çin kız ve kadınlarının da silâba sarıldığını gösteri yor, 400 milyonluk Çin muhakkak ki uyan. mıştır ve kolay bir zaferle bütün Çini yu- tacağını sanan Japonya, başını belâya sok- muştur. Japonya, çok büyük gayretler sar- foderek belki Çini mağlâp edebilir. Fakat © zaman da bu, Pirüsvari bir zafer olur ve Japonyaya çok pahalıya oturur.,, TAN'da Çivi çiviyi sökmez. İN maslahalgüzarının Tan arkadaşı. ç mıza söylediği sözleri odün kismen geçirmişlik. Ahmet Emin Yalman, beş yüz miyon Çinlinin, Alatüir. kün yüksek estrini örnek olarak tanıyış- larına ve azim, ilham koynağı teldkki e. dişlerine dikkati çekiyor: “İçtimai manada inkişafın © ölçüsü bir miletin alıcı vaziyetten yükselmesi, mede- Bİ kıymetler bakımından verici vaziyete gelmesidir. Başka mililetlerin kurtuluş ve istiklâl mücadelelerine © örnek olmak, on lara kendi tecrübelerimizden bir pay ve- rebilmek, Türk milleti için iftihar uyan. dırması lizimgelen bir hâdisedir., , Başmuharrir, yaztsında şunu da tebarüz elliriyor ki, Ginlterin o muvaffakiyetini islemek, Japon milleti hakkında dostlnk- dan başka bir his beslemek manasına gel- mez, Ve bundan sonra, yazısına şöyle de- “Tarihin çok garip eilveleri vardır. Yüz lerce milyon Çinli uyanık, çalışkan, isti- datlı insanlardır, Fakat kâfi derecede zor görmemişlerdir. Hariçin tazyikini müşte. rek sürette duymamışlardır. Mil şuurları nı hassas bir şekilde kurmakta da geç kal. m ts Modern Çin milletinin milti b. LA topluluğunu kuvvetlendirmek Daye askeri kudretinin kendi kendini feda et mesi, Çinin içine dağılması, Çinlilerin milli şuuruna ağır ağır darbeler indirmesi, bunun bir tek parça haline gelmesine hiz. met etmesi lâzımgelmiştir. â Diğer taraftan Japonya çok bir be- del ödiyerek kendi hesabına dn a reneceklir;: Macera siyaseti, iktisadi ve iç. Hinial dertlere deva değildir. Çivi çiviyi sökmez. Tecavüz siyasetinin dofma astarı" yüzünden pahalıdır., , Amerikada büyük hava manevraları Avrupa ve Asyadan ayni 2a- manda yapıldığı mefruz bir taarruza mukabele edilecek Vaşington, 26 (A.A) — Harbiye na- zırı, Amerika tarihinde en büyük hava manevralarının Amerikanın oenubu şar- kisinde 1 ile 20 mayıs 938 arasında 200 muharebe tayyaresinin ve 300 zabit ve askerin iştirakile yapılacağını söylemiş- tir. Manevralar esnasında Amerika sa- hillerinin “Asyalılar, ve (Avrupalılar) tarafından ayni zamanda taarruza uğra-, dığı farzolunacaktır. Tayyare kuvvetlerine verilecek vazife Baltimor ile Nevyork devletinin şimali arasındaki mıntakanın müdafaasıdır.