29 Mart 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Hayata dair Şahsiyet ENÇ muharrir hikâye kitabmı verirken sonuna kadar okuma- M söyledi. “Birkaç parçaya göz' gez- dirip bırakma, dedi; beğenmezsen bir diyeceğim yok, fakat okuduktan, hep- Sini okuduüktan sonra beğenme...., Bu tenbihi kitabmı hiç açmamak; hepsini okumak göyle dursun, hiç bir Parçasıma göz gezdirmemek için kâfi | İdi, Çünkü sanat hakkmmdaki düşünce. taban tabana zıd olduğunu haber veriyordu. O genç muharrir - sö. zünden belli . bir kitabın bazı yerleri fena olduğu halde bazı yerlerinin de İyi olabileceğine inanıyor. Zannediyor ki yüzlerce mısra arasımnda üç beş tane güzelinin bulunması, bütün eseri kur- tarmağa yetebilir. “Eğer maksud eser- 58 mısrar berceste kâfidir,, demezler Mi? Kariin, münekkidin de işi yoksa koca divanda “mısrar berceste"”, üç dört yüz sayıfalık romanda iyi bir yer, Otuz kırk hikâye arasında bir müna- Sebetlisini arasın... Onları bulduğunu farzedelim; ne İsbat eder? Bir iki par- Ça için manasız, çirkin bir yığın söz çekilir mi?... Zaten kari için . ve bilhassa münek. kid için - mesele o değildir, Onlar bir Muharrir'den ziyade bir adam ararlar. Yani söyliyeceği bir şey bulunan, bir Mizacın cebri ile çalışan, şahsiyet sa. hibi bir insan, Öylesi de kendini en kusurlu, en acemice yazılmış satırlar Arasından gösterir; daha ilk sayıfa: larda belli olur. Eseri belki sıkıcıdır, fatsızdır; şairse, mısraları, — nesirse tümleleri ahenksiz ve bozuk olabilir. Zarar yok; kuvvetli bir mizaç, bir şah- Siyet seziliyorsa bütün o kusurlar bile birer meziyet oluverir. Kari, yahud Münekkid: “Bu muharrir henüz ace- mi; kendisini hakkile ifade edecek yol- ları daha bulamamış, arıyor. Fakat bulunca hiç şüphesiz iyi bir muharrir olacak,, der. Böyle düşündüğü.. için | de . sıkılmasma rağmen . bütün ese- ri okur, o da İlk verdiği hükmü teyid edecek parçayı arar. —Muhakkak bu. hır; çünkü şahsiyet sahibi olduğunu daha ilk sayıfalardan belli eden bir adamın hiç olmazsa birkaç mükemmel sayıfa yazmaması. kabil değildir.O sayı- falar da gerek kendisinin, gerek ona İtimad etmiş olan kari ile münekkidin kurtulması için kâfidir. “Eğer maksud €serse...,, sözü işte öyle şairler, öyle Müharrirler için doğrudur. Yoksa şah- &İiyet sahibi olmıyan sanat adamımım | tesadiüfen meydana getireceği zarar- Sız, hattâ güzelce eser bir şey isbat e- demez, Sanat hiç bir zaman bir tesa- düf işi değildir; zevksiz, zayıf diye ta. hıdığınız bir adamdan İyi bir şey bek. lemeyin, “Zararsız, hattâ güzelce,, eser de. dim; çünkü şahsiyetsiz, kudretsiz ada- Ma tesadüf bile tamamile güzel, büs- bütün kusursuz bir eser yarattıramaz. Büyük bir âlim; “Tesadüf ancak ha- | Zırlıklı adamlara yardım eder,, deme. Miş mi?... Fakat bunları genç, ihtiyar hiçbir Müharrire anlatmanm imkânı yoktur; Çünkü her muharrir kendisinin kuv- Vetli bir gahsiyeti bulunduğundan e. Mindir. Öyle olmasa yazmağa kalk. mMmaz, Nurullah ATAÇ Amerikalı haydutlar İşkence ile bir kadını soydular Nevyok, 28 (A. A.) — Maskeli dözt gengseter, Nevüorka yakın bir yerde o. turan milyoner Şarl Milgrin'in yazlık &vine girerek bütün hizmetçileri bağ- ve milyonerin karısını, feci iş- kencelerle, para mütevherlerinin yerini e mecbur etmişlerdir. Şakiler 100 bin dolar kıymetinde mücevher a- larak ve kim oldukları tanınmadan kaç- Mışlardır Memlekette hayat pahalılığı ile mücade- le vadisinde ilmi tetkiklerde — bulunarak müsbet tedbir ve tavsiyelerde bulunması için memleketimize celbedilen İsviçrenin maruf iktisatçilarından Lorernis, tetkikle. rine başlamıştır. İsviçreli âlim, memlukellıı ayrıldığı ikti- sat mınlakalarına göre seyahal gderek tet. kiklerde bulunmuştur. Şimdiye kadar An- kara, Eskişehir, İzmir, Aydın — ve-Afyon karahisar vilâyetlerini dolaşmış, buralar. daki malşet vaziyetini, hayat endekslerini, iptidaf maddeler istihsalât tarzlarını, ha- vayici zarüriye fiyatlarını, nakliyat ve sa. tış işlerini ayrı ayrı gözden — geçirmiştir. İsviçreli mütehassısın bu tetkikleri bugün memlekette mevcut hayat pahalilığina mü- essir olan tabit sebebleri bulmağa maltüf Hayatı ucuzlatmak için mücadele İsviçreli mütehassıs Anadolu dahilindeki tetkiklerine başladı bulunmaktadır. Bu itibarla, mahallerinde her nevi istihlâk maddelerini halka aza. ml şekilde ucuza mal etmenin çarelerini de aramaktadır. Bu meyanda İhtikâr ve pahalılıkla mücadele için büyük devlet ve. belediye kooperatifleri — kurulmasının a- meli surette ne gibi neticeler verebilece- Bini de anlamağa çalışmaktadır. . Profesör Lorens Ege havzasında deyam eden tetkikatını bitirdikten sonra şehrimi- ze de gelecektir. Hayatı ucuzlatma husu- sunda İsviçredeki mesaisi takdire şayan neticeler vermiş olan mütehassıs, tetkika- tına esas tuttuğu mevzular — hakkında te- nevvür edebilmek için bir çok notlar ha- zırlamışlır. Vilâyet Hicaret odaları bu not- lara göre raporlar hazırlamaktadırlar. Türk tütünleri ve İngiltere piyasası Londraya Türk sıga- raları ve harmancı- ları gönderildi Bir müddettenberi Aı:rupıda tütün sa.- tışları Üzerinde tetkik ve temaslarda bu- lunmakta olan ve oradan Londraya geçen inhisarlar umum müdürü, İngilterede bazı anlaşmalar yapmağa' muvaflak olmuştur. Senelerdenberi İngiltere piyasası tütün- lerimizin müştreisi değildi. Amerikan, bli.- hassa Virjina tütünleri ile müstemleke. lerin yetiştirdiği yerli tütünleri istihlâk eden bu memleket ne bizden ne de bizim tütünlerimize müşabih tütün — yetiştiren | komşu memleketlerden tütün almıyordu. Bu itibarladır ki inhisarlar umum müdü- rünün Londrada yaptığı anlaşmalara, tü- tün ihracatımız noktasından hususi bir e- hemmiyet verilmektedir. İnhisarlar müdürü - Mitat Yenelin #rzü- su üzerine, burada Cibali tütün fabrika. sında nümunelik cigaralar — hazırlanarak İngiltereye gRönderilmiştir. İngiltere hal. kının kapasitesine uygun bit şekilde ha- zırlanmış olan bu cigaralar orada telkik ve tecrübe edilecek, muvafık netice hasıl olursa İngiltere piyasaları için o harman- lardan ciğgaralar yapılacaktır. Diğer taraftan İnhisarlar umum müdü- rünün daveti üzerine Cibali fabrikası baş- harmancısı Mazlüm da Londraya gitmiş. tir. İnhisarlar umum müdürünün yaptığı bu anlaşmalar hakkında gelen ilk malümata göre, bu seneden ilibaren İngiltere piya- sasına her sene mühim miktarda — tütün satmak kabil olacaktır. Diğer taraftan Türk eigaralarının bu memlekeltte yapılması i- çin teşkilât vücuda getirilecektir. Yapıla. cak tetkiklerin neticesine göre, İngiltere ye satılacak cigaralarımız ya burada yapı- larak mamul bir halde sevkedilecek, ya- hut, Londrada bir fabrikayâ harman ya- pılmış tütün gönderilecek, Türk cigaraları bu fabrikada harmancı ve eksperlerimizin nezareti allında İmal olunacaktır. Büyük bir kaçakçı şebekesi Mersinde yakalana- rak mahkemeye - verildi Bugünkü Tan gazetesinin — verdiği bir habere göre, Mersinde dövir kaçakçılığı ile uğraşan bir şebeke meydana çıkarıl. mıştır. Bunların, memleket dışma- kaçır- dıkları döviz mikları bir milyon lira tah- min edilmektedir. K 1 Kaçakçılığın siklet merkezi koyun İşi- dir. Suriye ve Filistinden gelen — birçok tüccarlar cenup vilâyetlerimizden. koyun alırlar. - Bunların en çok uğradıkları. yer-. ler; Konya, Karaman, Niğde, Adana, Sey- ban ve Mersin taraflarıdır. Döviz'koruma lekete -döviz girmesi lüzumdir. — Halbuki cenuptaki koyun ihracatında bu mühim kanunl icapların haricine çıkmanın Bizli yolları bulunmuştur. Merkezi İstanbulda bulunduğu söyle. nen bir şirket, memleket . içinde köyün tedariki için icap eden Türk liralarını ya- bancı koyun alıcılarına temin etmiştir. Bu alhıcılar, koyunların bedeli olan ecnebi dö- vizlerini bir kâr mukabilinde şirketin hestbına — yatırmışlardır. Sonra bu paralarla türlü türlü kara' horsa işleri çevrilmiştir. Kaçakçılığın ikinci hir nevi vardır ki, o da memlekete kısmen döviz getirmek, kismen kaçırmaklır. Meselâ, sekiz liraya alınan bir koyun beş liraya satın alınmış gibi - gösterilerek memlekete ancak o ka- dar döviz«getirilmektedir. Geri kalan üç Hiranın mukabili olan döviz dışarıda bira: kılmaktadır. Bu dövizler hariçte kara — borsacıların hesabına geçiyor ve bedeli — Türkiyede Türk lirası olarak ödeniyor. Mahkemeye verilenlerin başında İstan- buldaki şirketin mümessili olduğu söyle- nen İtalyan tebaasından Prezefoli Ottavya vardır. Diğerleri şunlardır: Erdişli Mirza oğlu — Mustafa, Kudüslü Hafız Hakkı oğlu Mahmut, Kudüslü Halil | komisyoncu oğlu Ratip Göze, — Mersinli kanunları mnciblnu- memlekelten çıkan mallara mukabil mems hariçte o | Ustura ile ... Bir kadın ve bir erkek yaralandılar Kasrmpaşada Çatmamescit sokağında 7 numaralı evde oturan Üsküplü 25 yaşında Nâime geçen senedenberi beraber yaşa- dığı Hüseyin ile kavga etmiştir. Hüseyin fazla kızınca ustura ile kadının — üzerine atılmış, yüzünü iki yerinden yaralamıştır. Yaralı -Beyoğlu hastanesine — kaldırılmış, Hüseyin yakalanmıştır. Bundan başka Cağaloğlunda Mollafeneri sokağında oturan ÖÜsman iİle ayni evde o- turan Şefik kavgâ etmişlerdir. Şefik us- tura ile Osmanı başından yaralamış, kü- çarken tululmuştur. Yaralı hastaneye kal. dırilmiştır. 0 —Ğ — Elektrik kabloları — değiştiriliyor Elektrik şirketi, denizlerdeki — kablola. rını yehnilemeğe başlamıştır. Uzun zaman- danberi değiştirilmemiş olan bu kablolar yüzünden Anadolu — tarafında ve Adalar elektrik cereyanı sı ksık kesiliyordu. Ây- rıca cereyan, lüzumü veçhile kuvvelli bu- lunmuyordu. — Kablolar değiştirildikten sonra karşı tarafta elektrik işlerindeki a- rıralar bertaraf edilmiş olacaktır. Şirket, Kandilli ile Bebek — arasındaki nundan karşıya geçen kahloyu değiştir. mekledir. O — Yapılan asfalt yol Galala rıhtım caddesinin asfaltlanması işi bitirilmek üzeredir. Liman işletme ida- resi, bu caddenin parkelerini — yeniden yaparak üzerine kalın bir asfalt tabakası yerleştirmektedir. Yeni bir terkiple yapı- lan ve parke üzerine tatbik edilen bu ©- sulün çok İyi netice vereceği — sanılıyor. Eğer, Galata rıhtım caddesi asfaltlandık- / zayfında bazulmazsa, belediye de şehirde: " yapacağı asfalt yollar için bu usulü tatbik edecektir. , İki sabık nişanlı ” Velada Kalenderhanede mektep soka- Bında 23 numaralı eyde oturan — Tevfik zabıtaya müracaat etmiş, bir — buçuk ay evvel nişanlanıp dün ayrıldığı Nuriye is. minde Bir kız tarafından — çantasındaki 1000 liranın çalındığını iddia — etmiştir. Bu iddla-üzerine Nuriye mahkemeye ver- rilmişlerdir. ——— İki otomaobil kazası Şoöför- Yakubun idaresindeki 2889 nu. mMmaralı otomobil dün Samalyada Ağaha- mamı önünde Yako oğlu Arşak isminde bir çocuğa çarpmış, altına alıp sürükle- miştir. Arşak muhtelif yerlerinden ağır sürelle yaralanmış, Cerrahpaşa hastanesi. ne kaldırılmıştır. Tcaebaşında Galipdede sokağında otu- ran dilsiz Davide dün gece Tünel meyda- nında 1999 numaralı vatmanın idaresin- deki tramvay arabası çarpmış, David ba- şından yaralanmıştır. Feyzi Caşar, simsar Ömer Uyanık, Kudüs. 'Jü Yusuf oğlu Salih Dizi, — Kudüslü Fuat Abdülkadir, Filistinli İbrahim oğlu Ab. - dülfettah Megabi, komisyoncu Jorj Hanna, — —e * TEKİRDAĞ'daki alaylara, orgeneral Fahreddin Allay tarafından — merasimle sancakları v_crilmiştlr ö * VEKİLLER HEYETİ dün Meclis bina- sında bir toplantı — yapmıştır. — Meclis fırka grupu da bugün toplanacaktır. * KIZILAY umul merkezi, — Emet kaza merkezindeki yangında evleri yanan mu- avenete muhtaç valandaşlara telgrafla 600 lira göndermiştir. * BAĞIRSAK tüccarlarından mürekkep bir heyet Ankaraya gitmiş ve İktisat ve- kâletile temaslara başlamıştır. Heyet bir bağırsakçılar birliği kurulması lçln çalış. maktadır. C4 * TAHTAKALE'deki Rüstempaşa camıi. nin altındaki dükkânların istimlâkine ha- ziranda başlanacaktır. * BELEDİYE İktisat işleri müdürlüğünün kadrosu hazirandan itibaren - genişlelile. cektir. Bu meyanda bir de “fiyat — teltkik şubesi,, tesis edilecektir. * HÜKÜMET, uyuşturucu maddeler in- hisarının Yugoslavyadan — getirteceği 25 kilo nümunelik afyonun ithaline musaade etmiştir. * EDİRNE Gümrük müdürü — Zekeriya başmüdürle temas etmek ve yapılacak iş- ler üzerinde görüşmek için şehrimize gel. miştir. İ * 19 MAYIS gençlik ve spor — bayramı programını tesbit etmek üzere dün vali muavininin başkanlığı altında bir toplan- tı yapılmıştır. * MÜNHAL MBBUSLUh’ları parti tara- findan dördüncü. umumi müfettiş Tahsin UÜzerle İnhisar müdürlerinden — Osmanın namzet gösterileceği söylenmektedir. * İZMİR telefonunun satın alınması hak- kındaki mukavelenin tasdiki için hazırlan miş olan lâyiha meclise verilmiştir . * VİYANA'daki Türk sefaretinin lâğvi üzerine, vazilesi sona eren Viyana elçimiz Ahmet Cevat dün şehrimize gelmiştir. * İTALYA piyasamızdan tiftik mübaya- asına başlamıştır. Bu suretle tiftik müşte- rilerimiz arasına bir memleket daha ka- tılmış bulunmaktadır. * RASATHANE dün, saat 18 zi 18 dakika 23 saniye geçe küvvetli bir zelzele kaydet- miştir. Merkez üssü İstınhuldın 1410 Hlo- metre tahmin- olurmuştur. —O N 5 e F T M GF * TASFİYE halfinde bulunan Şark de- miryolları şirketinin heyeti üumuümiye top- lanlısı dün yapılmıştır. takip etmek üzere bir asfalt şose yapıla- caktır. 90 kilometre tutacak olan bu yol bir iltisak battile Yalovayg bağlanacaktır. * ŞOFÖRLER cemiyelinde yeni idare heyeti intihabına dün başlanmıştır. Seçim işi yarın sona erecektir. * ŞEHRİMİZE evvelki gün gelmiş olan 300 İngiliz seyyahı, dönüşte Seddilbahir- de karaya çıkarak harp ölülerini ziyaret etmişlerdir. * MADRİT elçimiz Tevfik Kâmll mezü- nen ÂAnkaraya gelmek üzere yola çıkmış- tır. Elçiye sefaret müsteşarı vekâlet ede- cektir. * HARİCİYE vekâleti umum! kâtibi Nu- man Rıfat Menemencioğlu dün — akşamki trenle Ankaraya gitmiştir. * ÜSKÜDAR Fıstıkağacında dün yeni bir orta-okulun temel atma merasimi ya- pılmiştir. Bu bina G0 bin Jiraya mal ola- caktır. * ORTAMEKTEP ve liselerde stajyer muallimlik yapanlara iki aydanberi Üüc- retleri verilmemiştir. Bunlar vekâlete mü. * Viyseaat-etmişlerdir kabloyu değiştirmiştir. Şimdi. Saraybur- tan sonra fennen tayin edilecek müddet * İSTANBUL « İZMİT arasında sahili | KURUN'da Ingiliz zevki ANKACILARIMIZDAN ve maliyecile. rimizden müleşekkil bir grupun Lon. draya gilliği ve bu ziyarellen - bilistiJada iki memlekel arasındaki licaret işlerinin konuşulduğu malümdur. Hasan Kumçayı bundan mülhem olarak şu yazıyı yazıyor: “Bu — konuşmaların en canlı — noktası Türklerin İngilizlere fazla mal satabilme- leridir. Zira İngilizler Türklerden ne ka. dar fazla mal alabilirlerse — İngilizler de Türklere o kadar fazla mal — satabilecek. lerdir. Bu suretle Türk « İngilir dostluğu iktisadi sahada dahi büyük inkişaf göste- recektir. Bu mevzu üzerinde konuşurken İngil. terede bir tetkik seyahati yapmış olan bir dostum bana şöyle dedi: — Vaktile yaş — meyvelerimizin fügilir pazarında büyük rağbet bulacağını düşü- nüyordum.Kırkağaç kavunlarını Londraya götürebilsek kimbilir İngilizlerin ne kadar, hoşlarına gider, derdim. Fakat meğer be- nim bu tahminim pek yanlış İmiş. İngilir- ler bizim Kırkağaç ve Manisa kavunlarını çok tatlı buluyorlar. Bu kavunların tadı bizim boğazımızı yakıyor, diyorlar!..,, Dostumun bu sözü şunu isbat ediyor ki bizim evdeki pazar İngiliz çarşısına uymu- daha evvel müşterilerin arzularını ve İhti- yaçlarını tahkik etmek, bu yoldaki tahkik- te aldanmamak için de kendi zevklerimizi bir tarafa bırakarak müşterilerin zevkle« rini anlamağa çalışmak lâzım geliyor..,, ” CUMHURİYET 'te — ve Hasanın sezişi K köyünde bir garip adam türemiş. 45 ve hiç okuması yazması olmuyan — Hasan, en çapraşık hesap meselelerini — lâhrada ğümleri çözebiliyormuş. Meselâ onun iki dakika içinde cevabını bulup çıkarıp vere diği bir riyaziye meselesi: “Bir tazı bir tavşanı kovalıyor. — Arala. rında 700 metre mesafe var, Tazı her sa« lisede G metre koşuyor."Tavşan da bir sa- lise üç rabiada 5 metre 72 santimetrelik bir mesafe almaktadır. Acaba bu tazı tav. şanı hahgi dakikanın hangi saniyesinde ve daha kaç metre Öltede tutabilecektir?,, ne kadar evvel İstanbula da gelen, ayni kudrete sahip, gözleri görmiyen, Osman isminde bir köy delikanlısımı hatırlıyanlar olacaktır. Ben onu tanıdım. Yapalı Hasat gibi âmâ Osman da, gözümün önünde, eu dolaşık hesapların kördüğüm olmuş ilmik lerini zihninde bemen çözüvefiyordu. O, tuz kırk sene evvel, Jak İnodi — isminde, kafası ayni riyaz! çevikliğe sahip bir Franm sızın şöhreli de dünyayı dolaşmıştı. Her ilim gibi psikoloji de izah edeme. diği kuvvetlere bir ad takıp çıkar: Hena desenin bülün — davalarını en aşağı bir mühendis kadar biliyormuş gibi yuvasını yapan kunduzun, ağını ören örümceğin, yahut üslünden geçtiği memleketlerin ha- ritasını bir tayyareci kadar biliyormuş gibi uzak ufuklara uçup da — yolunu hiç şaşırmadan yuvasına dönen — güvercinin kabiliyetine “insiyak,, diyip çıkmak âdet. tir. Okuma yazma bilmediği halde, en bü. yük riyaziyecinin eline kâğıt kalem alma.. dan halledemiyeceği meselelerin cevabı.. nı zihninde bulan adamların marifetlerini de “seziş,, » “yaratılış,, gibi kelimelerle i- zalı etmeğe çalışmaktan fazla bir şel ya. pılmamıştır. Fakat ilim, ne insiyakın, ne de sezişin mahiyeti hakkında bir kunduz. dan, bir örümcekten, bir güvercinden ve Yapalı Hasandan fazla birşey bilmiyor. İnsiyaktır, seziş de seziş. * İnsanın soracağı geliyor: Harikalarını şek hızında bir akıldan ve bir — muhake. meden başka birşey midir? Gerçi kundu. zun İnsiyakı yalnız yuva, Hasanın sezişi yalnız hesap yapmaklta harikasını gösleri. yor, Fakat, mevzunu bu otomatik inhisarı. nı tayin eden şey ihtiyacın mahdut olma- sı değil midir? Mesele bu ftarzda konunca insanın aklı, kunduzun insiyakından ve Hasanın sezişinden daha aşağı bir şey o- luyor. Nitekim dehâ dediğimiz hassa, ağır ve uzün bir muhakemeden — ziyade kısa ve çevik bir İnsiyaka ve sezişe daha ya. kın görünüyor. Aklın adımt adım ve ağır ağır gilliği yere, dehâ bir sıçrayışta varı- yor: Tıpkı kunduzun insiyakı ve Hasanın gezişi gihi.,, italyada yeni hava meydanları Roma, 28 (A.A.) — Ttal hava kuvvetlerinin 15 inci yıldönümü mü- nasebetiyle dün, 9 tayyare meydanı, 26 benzin ve mühimmat deposu ve 5 hava mektebi açılmıştır. Yeni meydan- lara en büyük tayyareler inebilecektir. Yeni hava mektepleri arasımda Floran- se'de açılan teknik tafim mektebi çok | mühimdir ; yor. Bu pazarı © çarşıya — uydurmak için H #Haâdiseler arasında,, muharriri diyör ktz “Bu haberi okuyanlar arasında, ön se- , - Bildiği şey âdeta şundan ibaret: İnsiyak * gördüğü bt İnsiyak ve bu seziş, acaba şim , Kunduzun insiyakı- ONYANIN Cihanbeyli kazasının Yalpa yıllık ömründe meklep medrese görmiyen * hallediyor, bir riyaziyeci kudretile kördü. |