22 Şubat 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

4 HABER — Alşam Cemberlaynın siyase- ti şiddetle tenkit edildi BEr Baştaran V incide Eden, şahsi izahat vermek Üzere ge. rideki sıralardan birinden ayağa kalk- tığı zaman, hâararetle alkışlanmıştır. Eden demiştir ki: “— Bu beyanat vesilesi benim i- gin, şahsi ve siyasf sebeblerden dolayı fevkalâda milellim bir vesiledir. Öyle haller vardır ki, derin ve kuvvetli si- yas! kannatler diğer her türlü mülâ. hazalara takaddüm etmek İcab eder. Evvelemirde, hepimizin nihaf gayemi- zl izah etmeliyim: İngiltere dış poli. tikasmın hedefi barışm muhafazasıdır ve daima da böyle olmak lâzımdır, Bununla beraber, barışm devamlı ol- ması İçin, açık bir mütekabilliğe ve karşılıklı hürmete — dayanmalıdır. Meclis öğrenecektir ki İngiliz ve T- talyan hükümetleri arasında, iki mem- leket hükümetinin görüşmelere haş. Taması hakkında, noktai nazar teati edilmiştir. İngiliz hükümeti, bu görüş- melere, başvekil geçen yaz Musolini ile mektub testi ettikten sonra fiilen de girişmiştir. Şimdiki mesele, bu hususta resmi görüşmelerin Romada başlaması lcab edip etmiyeceğindedir. Benim fikrime göre, İtalyan bükümetinin umumiyet İtibarile meseleler ve bilhassa İngil. tere muvacehesindek! hattı hareketi halen bu görüşmeleri yerinde göste- recek mahiyette değildir. İtalyan hü- kfimetinin İngiltere aleyhindeki pro. pazandası bütün dünyada caridirr. Biz zat ben, bü hasmâane propaganda ke. silinceye kadar İtalya İle görüşmelere başlanmıyacağını meclis önlnde taah. hüt ettim, Diğer taraftan birçok va- H#ler yapılmış olmasmma rağmen, İs - panya meseles'nin halli yolunda da pek az terakki kaydedilmiştir. Bu görüşmelerin muvaffakıyeti mu- Kakkak olmasa bile muhtemel olabile. vek ahval ve şerait içinde cereyan e- deceğine kani bulunmaklığımız icab eder. Benim kanmatimce bu gartlar bu gün mevcut değildir. Eden, son on sekiz ay zarfında İn. Riliz - İtalyan münasebetlerinin salâ- h yolundaki teşebbüsleri saydıktan sonra: bu teşebbüsleri bir kere daha tekrat edemeyiz. Buna binnen kanan- tim, İngziliz hükümeti Roma ile resmi görüemelere bakmadan önce, İspanya meselesinde yeni muvaffakıyetler elde etmekliğimiz ve dünyaya yalnız mese. | leyi değil, ayn! zamanda başarıları da göstermekliğimiz. icab edeceği merke- zindedir. İspanya meselesi buna bir misal ol. du. Bti mesele, ancak beynelmilel va- ziyetin heyeti umumiyesi ile milnase bettar olarak mütaler edilebilirdi. Roma ile görüşmelerin, muvaffakıyet için elzem olan Iınknııtenıuğ!nm bir hüsnüniyet esasma dayanabilmesi | - gin gönüllülerin gerli alınmasma cld. d! bir şekilde başlanmak icab eder. Son aylar haftalar vo günler, üszt tis. te beynelmilel anlaşmaların bozulma. sma, kuvvete müracaat ederek politik | kararlar elde edilmesi teşebbüslerine gahid olmuştur. İngilterenin salâbetli kalması icab eden bir andır. An'ane- vi diplamasi ile görüşmelerin resmen başlanmadan evvel hazırlanması usu- Hidür ve taraflardan biri diğerine “ya | şimdi veya hiç,, diyor diye, bu usulü tatbik etmemek şüphesiz doğru değil- dir. Başvekil ve arkadaşları başka tür. Wi düşünüyorlar. Haklı olabilirler. Bu takdirde, politikaları, kendisinden is- tenen usullere teamamen kani bulunan bir hariciye nazırı tarafından takip e. dildiği takdirde, muvaffakıyet ihtimn- H şüphesiz artacaktır. İatilamın mü- zakereleri kolaylaşttrması mümkün - dür. Bu takdirde, benim kadar hiçbir kimso memnun olmryucaktır. Son defa bende tedricen gu kanaat hâsıl oldu ki, biz de, başkâlarmın bi. zimle anlaşma arzusundan çok daha hararetli olarak başkalarile anlaşma arzusu vardır. (Alkışlar). Müstemir bir tazyik önünde baş eğ- diğimiz intibamı verdiğimiz takdirde, bilhassa son günlerin hâdiseleri de gö. zönüne alınarak Avrupa yatışmasına doğru terakkiler kaydedebileceğimizi zannetmiyorum. Bu terakkinin bilhas- sa milletin mizacınâ bağlı olduğuna kannatim vardir ve bu mizaç da salâ- beti! fikriyede ifadesini bulmalıdır.,, Eden, şiddetli alkışlar arasında ye- rine oturmuştur. Başvekilin izahatı Bundan sonra sabık hariciye müsteşarı Lard Kranboara ayağa kalkmış, — Edenle bemlikir olduğunu, bunun için İstifa et- Hiğini söylemiştir. Mütcakiben — başvekil Çefmberlâyn izahat vermiştir. Çemberlyn hüsnüniyet ve azimle hak!- kt şiküyetleri ve taniftmen yersiz olabile- cek şüpheler ber taraf etmenin imkünsız olacağına inanmadığını söylemiş ve bu se beble kel in ve arkadaşlarının Avru- pa bar için umum! bir — plâna esas teşkil edebilecek bir zemin mevcut İse bu- nu meydana çıkarmıak için Almanya ve Htatya Ve görüşmelere girişmek çaresini bulmayı hararetle arzu etliklerini bildir. mişlir. Ben şu kanantte idim ki, — görüşmelere derhat baştaması hakkındaki İtalyan arru- Tarına mühalif bir hareket bizim görüşme leti hiçbir zaman İstememiş olduğumuza dair olan ve yukarda zikrettiğim şüphele ri İtalyanlar nazarında teyit edecektir. Zannediyorum ki, bunu yaptığımız tak- dirde netice felâketli olacaktı — ve İngitlz alaybtarı hissiyatın şiddetlenmesini intaç edeçekti. O derece ki iki millet —arasında bir harp sakınılması imkânsız — bir hale gelecekti. Bundan başka şuna da kanlim ki, görüşmelere bir kere başlanınca muh- telif yerlerde bilhassa İspanyada iyi tesir- ler ve selâh balmuş bir hava bulabileceğiz. Eden ani karara iştirak edemiyeceğini ve İspanyadan mühim miktarda — gönüllü Weri alınmasına İntizar arzusunda bulun- duğüanu söyliyerek bilhassa İtalyan bükü- metinin bu husustaki formülünü kabul et- mesinde ısrar elti. Bu ahval dahilinde ve Edenin de tasvibi ile kabineyi enmattesi günü Öğleden sonra İçtimaa davet ettim ve Grandiye de nihal kararı bugündet ev- vel kendisine söyleyemiyeceğimi — bildir: dim. Kabine azası karşılıklı noklai nazar- Tarımızı dinledikten sonra, noktai mazar- ları benimkine mülemayi! bulundu. Ve ar- kadaşları bu tarzda bir nihal kararın Ede- nin Istifasını İnlaç edeceğini öğrendikleri zaman bu yıldırım tesiri yaptı. Edeni ka- rarından vazgeçirmek İçin yapılan uzün ve ısrarlı gayretler semere vermedi. Bu sabah, baftn sonunda kendi hüküme- UW e bulunan yi KBA Tabak KA yabancı gönüllülerin çekilmesi hakkimnda- ki İngiliz formülünü kabul ettiğini bana bildirdi. Grandiye kabite toplantısından — sonra, müznkerelere başlamağa ümade olduğumu- zu söylemekle bahtiyar bulunduğumu ve İtalyan hüküraetine bu şekilile derhal ma- Tümat verilebileceğini söyledim. Bununla heraber göürüşmeler Romada yapılacağı 1- cin İngiliz büylik etçisinin talimat almak üzere Londraya getmesi lenp edecektir. Tenkitler Mütecakibon söz alan işçi lideri Attlee, evelemirde Edenin hulefinin Avara kama- Façı azasından olmasıhı istemiş ve şu su- vetle devam etmiştir. “— Eden kurtların önüne atıldığı ve bu semmacak bir teslimiyet oldu. Bu milletler cemiyetinin tahribi demektir. Bu tasr- ruzun tanınmasıdır ve Avrupada müstem- lekelerde, dominyonlarda ve daha riyade- sile İngilterede vahtm akisler - hasıl ede- eektir. Hükümet barış ve İngilterede em- niyet davasına (hanet etmiştir., Muhalif liberallar şefi Sir — Arehibald Sinclaire Edenin istifasının Tagilterenin düşmanlarını sevindireceğini ve doslları: mın cCesaretini! kıracağını söylemiştir. Avam komarası bulvarlarında söylendi. Hine göre İşçi partisi bugün hükümet aley- hinde bir takrir verecektir. Toplanan İn- tıba müzakerenin Iki gün süreceği merke- zindedir. Müzakerelere mani kalmamış Londra, 21 (AA.) — İyi malâmat alan mahafilden öğrenildiğine göre, İtalya bü: yük elçisi Grandi, bugün — Cemberiyn ile yaplığı mülükat esnesında gönüllülerin Reri çekllmesi meselesinde İtalyanın ce- vabını tevdi etmiş alduğundan İngilir - İ. talyan müzakereleri kati olatak pek yakın- da başlıyacaktır. Yeni Hariciye nazırı Londrn, 21 (AA.) — Resmen bildirit. diğine göre Lord Halifax, şimdiki halde bariciye nezareti umurunu ledvire memur edilmiştir. Atatürkün teşekkürleri İştanbul, 21 (A.A.) — Riyaseti cüm- hur umumi kâtipliğinden: “Halkevlerinin yüdönümü münasce- betiyle halen mevcut olan ve yeni açı- lan Halkevlerinden, Atatürke, vatan- daşların samimi ve yüksek hislerini ve kültür çalışmalarındaki şuurlu azmini bildiren telgraflar gelmektedir. Bundan gçok duygulanan Atatürk, teşekkürleri- nin ve başarı dileiflerinin - iletilmesine Anadolu ajansını memur etmişlerdir.,, Macaristan da silâhlanıyor Prag, 22 (A.A.) — Dün akşam Pragda toplattırılmış olan — “Telegraf,, gazetesi Macaristanın yarın askeri bukuk müsava- tint ilân edeceğini beyaf etmektedir , Budapeşte, 22 (ACA.) — İyl malümat al- makta ölün Mahafil, memileketia millf Mi dafaasının yakın bir samanda takviye edi- leceğini beyan etmektedir. Bazı kimseler Macarlstanın silâhlanmak haklarının ves- men ilân edilmesini İltizam etmekte, diğer bir takımları da böyle bir ilânın balihazır da mevsimsiz olduğu mütaleasında bulun- maktadır. , Simdiye kâdar hükümet hukuk müsava- tının teessüsünü resmen İlân elmekten İm tina etmiştir. Ve hiç bir şey hükümetin bu babdaki noktal nazarını değiştirmiş oldu ğuna delölel etmemektedir. Maanıztih hükümelin noklaf — nazarını yeniden tarif edebilmesi için millf müda- faa komisyonu bugün İçtimas davet edil- miştir. Romanyada mecburi Ramanya Başvekili Patrik Miron Bükreş, 21 (AA.) — Yemi Romiânyü ana yasası bugün resmi geretede — çıkmışlır. Yeni ana yaza, Romanyanın — rejimini tesbit ile bu rejim aleyhinde — ber türlü hareketi — yasak etmekle, vatandaşların baktarını ve borçlarını tesbit, hükürnetin İstiklâl ve otorilesini tarsin eylemekte, ziraatçilerin, işçilerin, — entellektüellerin ve diğerlerinin paribmentodaki temsilleri nisbetini karartaştırmakta, — hırsızlık - ve bilhassa ihtilâkları şiddeile — cezalandır- makta, istimlâk miretile köylülerin eline geçen ve geçecek olan topraklarda bunla- rın mülkiyetini tanımakta, devlet tarafın- dan istimlâk olunau madenlerin sahiple- rine daha adaletli bir para temin eylemek te ve Romanyada bir asırdanberi oturan ekalliyetlere müsavi vatandaşlık — hukuku vermektedir. Resmi gazete ana yasa ile birlikte kralın millete bir beyannamesini de neşretmekte- dir. Reyannamıede deniyor ki: *“Karışık ve endişe verici bu zamanlarda hareketime ssik olan yegüne düşünce va- tan kaygısıdır. Yeni ana yasa, — Rumen devletinin temellerini daha sağlım ve da- ha adaletli esa$lara olurümağı — ve devlel hayatını daha emin, daha hür — ve daha salim bir yolda yürütmeği istihdaf oyle- mektedir.,, Beyanname, ana yasanın başlıca nokta- larını saydıklan soura, şu sözlerle bitmek- tedir: *“Alınan tedbirler Rumca milletine ser- best bir inkişaf ve mükadderatına msayis, sülh ve tarakki yolunda hâkim olmak im- kânlarını temin eylemektedir.,, Yeni kanunuesasi, 24 şuballa bir reyiâm İle büalkin tasvibine arzolunacaktır. Reyi- âma İtşirak mecburt bulunacak, reyter a- leni surette verilecek ve hükümel mokanı- ları her seçicinin vaziyetini husasi bir def tore kaydeyliyecektir. Söylendiğine göre, kanunuesasi, hükü. mete, Romanyada ilan edilmiş — bulunan idam bükmünün ezcümle suikastlar ve si- yasl cinayetler için kabili tstbik olduğu hususunda karar vermek bakkını vermek- tedir. Tataresko Balkan konseyine gelm'yor Yeni kanunucsasinin vüçuda getirilmesi hususunda çok fazla meşgül — bulunması sebebile, halen hariciye nezarelini tedvire memur devlet nazır Tataresko, — Balkan antantı konferansında hazır bulunmak Ü- zere Ankaraya gidemiyecektir. Kendisine bu işte vekâlet edecek olan hariciye müs- teşarı Petrosco Comnen saat 1 7de Anka- raya hareket etmiştir. Müstoşara hariciye siyasi şube müdürü orta elçi Cretzocano, matbusat şubesi mü- dürü Anastasyu, matbuat müşaviri - Prago ve husus! kalem müdürü Cessimno refakat etmektedir. - v Tekirdağlı . gene galip Paris, 22 (A.A.) — Husust muhabi- Timiz bildirior: Tekirdağlı dün ikinci maçını — Ro- mafıya Türklerinden Mehmet AÂrifle yaptı. Spor sarayı henüiz burada şöhres tin temin etmemiş olan Tekirdağlı için değil, fakat Fransız şampiyonu meş- hür Deglane'nin Amerikalı İtalyan Sa- voldi ile olan ikinci çarpışmasını seyre koştmuş olan binlerce meraklı ile do)- muştu, Maç baştanbaşa Türkiye şampiyonu- nun kahir hâkimiyeti altında geçti. Te- kirdağlı Pariste kendini Türk şampiyo- nu olarak ilân etmiş olan Arife karşı hiddetli olduğu için hasmmı: zerte ka- dar acımadan yerdet yere çarptı. Buna karşı Arif sıkıştıkça tekmeler ve yüm- ruklarla Tekirdağtının çelik pazusun- dan kurtulmağa çalışıyor. ve yaptığı favuller abalinin ralıklarını hâkemin de mütcaddit ihtarlarını üzerine celbedi- yordu. Nihayet şampiyon 9 dakika 15 sani- yede Arifi Enfourc hement denilen bir oyunla yere serdi. Ahali tarafından şid- detle alkışlandı. Tekirdağlı Pariste Türkiyede olduğu gibi otılgan, sert ve basmına nefes al- dırtmıyan bir oyun tatbik ctmektedir. Yaptığı setbest güreş değil Amerikal:- Jarın Catch as Catch can dedikleri bir oyun olduğu için Şampiyonumuzun tam randımanımı verebilmesi daha bir kaç maçla bu yeni oyuna tamamen alışması ile kabil olabilecektir. Her halde Tekir- dağlı daha şimdiden nazarı dikkati cel- betmiye başlamıştır ki Paris için çok büyük bir şeydir. ... HABER — Ajansın Mehmet Ari! dediği peblivan Bulgardır ve ismi 'To- dör Bankoftur. Todor Bankof iki sene evvel Parise gittiği zaman - nazarı dikkati celbet- mek için olacak - kendini "Türk pehli- nı Mehmet Arif,, diye tanıtmış ve pro- ! fesyonel güreşlerin icabı olan ilk kar- şılaşmalarda daima galip gelmiş, hatt Fransa şampiyonu Doglan ile bile çar- pışmağa muvaflfak olmuş ise de bun- dan sonra mütemadiyen yenilmiştir. 4 Bülgar güreşçisinin galipleri arasın. da; başta Değglan olmök Üzere, Porte- kizli AL Pırrcira, Fransız Rigonlat, Mike, Savoldi, gürcü pehlivan — Kuari- ani ve nihayet meşhur Bul Kumar bile vardır. Bankof, Kumara geçen eylülde yaptığı maçta 12 dakika 45 saniyede yenilmiştir. 'Tekirdağlının bundan sonra kiminle çarpışacağı henüz malüm değildir. Bu hafta içinde Londraya gitmhesi ve orada yapacağı bir kaç müssbakadan sonra tekrar Fransaya dönmesi de muhtemel- dir . gnp Sütün İstanbul halkı Sinemamızın ı Haühterem müdavimleri hazırlanmız. içinde İstanbulda ilk defa Baş rollerde; Noah Beery - Robert Deniz ateşlere. | İngiliz donanmasının büyük bir kıs- muinın iştirakile çevrilmiş deniz mu- hareboleri hakkında şimdiye kadâr f yapılmış olan filmlerin en hakik! ve müdhişi Aşk heyecan, casusluk göz- ler önünde canlanan büyük bir de- niz hayatı. Yarın*: Matinelerden itibaren “ALKAZAR ]- Sinemasında Başlıyor, TENlM 22 ŞUBAT — 1038 — , Almanya — Çin - tarafından protesto edildi Çin küvvefleri taarruza geçerek şimalde lıeıled"*, Hankov, 21 (A. A.) — Çin tel & Mühârebe Velkve'nin birkaç mü malinde şiddetle devam (-derk:;”» ponlar, Pinghang İstikametinde e yorlar. Çin kuvvetleri Tsinpu MJBİ metinde taarruza geçerek şiddetli fmuharebeden sonra şimal mm na doğrü mühim bir ilerleyiş ©© el mişlerdir. Çin kuvvetleri, Li"g':’d Üzerine ile ar, Bir Çin müfi gel Tsining gşehrine düşmaniın &îdw“_ topçu a#teşine rağmen girmöğe M bit fak olmuştur. Japonlar, şîddı'î" mukavemet gösteriyorlar, Şebif kaklarımda kanlı çarpışmalar 0':’; Tsingpu'nun cenub mınîniğ e 200 Japon sekeri esir edilmışü"w ponlar Penkpu'nun cenubu garbis R mütemadiyen takviye kıt'aları M çit lar. Muharebeni!n giddeti her af 326 maktadır. 12 Çin tayyaresi P'.uı;“r l cephesinde Japon mevzilerin! boff dıman ederek düşmana mühim 308 4g verdirmiştir. Şişlen'in gi m"-"'d;!a Japon tankı ve Şangteh tayy .ın'M danında da 12 Japon lan'ı.rm*( olunmuştur. inlilerin teessürü Ğ Çşınghny. 21 A, AY — )ll“’:: nun Almanya tarafından - tanf y biltün mahafili derin bir yeise *& tura duçar etmiştir. » Çinli siyast bir müşahit, Röytef jansı muhabirine göyle demiştiri *“Vehim ve hayallerimiz m'hdd’ tur. Fakat hiç olmazsa ş'mdi Al: vib yanm ne tarafta —bulunduğulü yoruz., Protesto Hankov, 21 (A. A.y— Çin bu;?:. ti, Berlindeki büyük elçisine « fallmat vererek Hitlerin nutk“”" Mançuko'nun tanmmazını Almafi kümeti nezdinde protestoya memtf İ miştir. “|sb I anlj Isbanva Isvan) Teruel Asilerin eline düşmek üzere. ; Barselona, 21 (A. A.) — dafaa netaretinin tebliği: 'Terueldeki harekât, dün d bir giddetle devam etmiştir: ;"; to'yu ellerinde tutan cumhuri, M ikinci hatta çekilmeğe mecbur fardir. Düşman, bütün gayfe5 Üa rağmen, kıt'alarımızı buradaf ! mamıştır. Sol cenahta da, cî’#ı yetçiler, Rio Turla vadisine ikinel hatlara çekilmişlerdir. Teruel'in müdafaası, düşt t hir yakınlarında Işgali ıltmd;mıj nan mevziler sebebile güçl ı,'nı* Fakat buna rağmen dün Tertt 4 dafaası İçin fevkalâde kıh"î“m[d lTar gösterilmiş Düşmanm “uîlw v bildirdiği Castralvo hâlâ el lanmaktadır. Asilere göre gö Salamanka, 21 (A. A.lhl”' Naclonsl, umumi katarg el aşağıdaki son haheri nm':g:;u b “Teruel mıntakasında (4 n lunan dört kol da, başktiftü” eg b kendilerine verdiği hcdef'";",,o; muşlardır. Dün düçmünın gi çurl! daha az zayıf olarak î“fî gt Teruel askeri bakımdan * ki olunabilir. Bunünlâ wni"“d' kaedilmiş olan düşman Ke çti cele bir Surette şehri 14 hait yazmakf ve sokaklarda siperler KAT ın/ | mışlardır. Yalmz. Tervel n v | a£ fmkârit mevcut değildi” t bizzat gencral Franko 1ğa7$ | Bidayetlenberi Tervel çat N bl” beEr T g Istanbulun €n çok $0 akşam gazetesidir. ta HABER'e, xerenler |