19 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

2 İKİNCİKANUN — 1938 Beklenilen hakim AİRSIZ ve hakimsiz bir dün- e, yada yaşıyoruz. Şairlerle ha- i i aralarında, ancak kendi | arı bir dille konuşuyorlar. | 4 fiziği yalnız mütehassısları ! gibi şiirle hikmet de bir züm- ! güne daralan bir ziüm- Malı oluyor. Bu gidişleikendi ya- A, di okurlar devri uzak değildir. k dey pr, kopuza da iltifat et- ve zamanlarda : war da ozan yok, iy,» satan yazan yok me a gibi biz de: “Sanatkâr Yok; filosof var, hakim yok,, yi Bilmem hangi Fransız mu- Felsefe kitabları ile felsefe ç gran; filosof hayatı tedkik yp O Onun şikâyeti de hakim Kama cak b le ter her devirde Şair de, filosof bir zümreye, cemiyetin yük- len sınıfına hitab etmişlerdir. devirde onların hüsusi bir uştur. Sokağa çıkıp ilk ras- apn kolundan tutarak ona anlatmağa kalkan hakim, vin pihnin bir tasavvurudur. Fakat e teessilsünden önce- a, filosofla şairin hitab et- ve M çokluk üzerinde bir tesiri akları 8 ve “hakikat” saraydan, bi an etrafa yayılırmış. Yük- hi Vİ halka bir nevi hocalık eder, k olurmuş, Bugün ise yüksek | ii isine nisbetle, çok daha ka-| LU a ir; onunla balk arasında Ji hükikat "alışverişi, yok Sa çi Yalnız yüksek tabakaya hi- NE taç Se halk, zevk ve hakikat ihti- "min etmeğe zevki ve düsün- de” tn memür ediyor. Hiç *, tabirin kötü manasile Mi, tinin, yani kolay, sözsüz ve mağ bugünkü kadar inkişaf na b 'memiştir. Bunun günahı, ad, ir; çünkü onlar halka kitab Ati “ei çünktü onlar halka hitab NA is zehirliyen halk sanati'ni “ep, Vile tenezzili etmedi. Şairle ile cereyanın aksine git- İler; her şey, herkes demok- ; onlar demokratlaşmak is. > m ağa istihfaf ettiler. & yalnız cumhuriyetler a demokratia fikirle- a © ettiklerini söyliyen dik» İt iy leri deta özünden de- Şe ya li Dün belki değildi, fakat hang ? ve filosofun sokağa çı- hi, ei hâkikatleri, güzel buldu. Ni dap! uğa söylemesi, onlar İ- İşid, 91 zaruridir. Yoksa dün Yay at einaze <irkinleşecek, hakimin A uzaklaşıp sadece ihti- hi içe atlere tabi olacaktır. ay klanı oluğun başına geçme- iş Şİ glaB © yeri istemeğe mec- b bna, Yanmamaları yalnız vata değil, vazifelerine ve W ii A hiyanet olur. Na Ni Sair de, filozof da ha- vi ri leri her günkü kelime Nİ Sin kelimeleri ile düsün. 1 dir, iy a felsefe kitablarnın İnen düstinivor. Montaizne: ay Mecig. 2 Plus fameux #cavoir Savan; -** DAS #cavoir enten- N » (Zamanımız baş. ing, il bilgisi, biteinlerin dili Bilgin Silmek detil midir?) erin dillerini değietirme. İN İle de derin ve esas ek kabil olduğunu an “İR. Sitei ye hikmeti, cek dahiyi bekliyoruz. Nüru'tah ATAÇ A tütünleri Pnesi n ai dün ikin. NEN ti tarafındı iye Türk ha la nokt Olduğu tai Rörülmüştür, ii Çk hiç bir iti. Biat noktai nazar 'n sonra bildirme in Yevmi mah susun Yantlmm'.. tepe, cat, mu- Ta tütün enstiti. daha uzun zaman imkân ! | Zinet altınlarını kalıpları hazırlandı Darpbhaveye aitın götürenler bir ücret mukabilinde bastıra bilecekler Darphanede kâğıt para basa bilmek için terlidat a'ınacak Hükümetin para ve altın İşleri Üze- rinde aldığı yeni karar üzerine darp- hanede hazırlıklar yapılmâktadır. Darphane müdiri Fuat, dün bir mu- hârririmize gerek ziynet altını basma işi, gerekse milessesenin diğer faaliye- ti üzerinde şunları söylemiştir: — Memlekete ihtiyacı nispetinde ziynet altını basılması kararlaşmış bulunuyor. Biz bühun için icab eden hazırlıkları yapmaktayız. Şimdiki hal- de basacağımız altınlarm esas tipini ve tezyinatını hazırlamakla meşgulüz. Bun sonra kalıplar yapılacak ve darb işi başlıyacaktır. Basacağımız yeni altınlar cumhuriyet rejimine lâ- yık bir eser olacaktır. Hazırlıklarımız bittikten'sonra sar- râflarm ve halkın bize getireceği al-| Isi muayyen bir ücret mukabilin- de ziynet altını haline kalbedeceğiz. Hükümet, kendi hesabıma ziynet altı. ni bastırarak satışa çıkaracak değil- dir. İki buçukluk ve beşibirlik altınlar- la icab ederse ilerde meşgul olacağız. Bu atlınlara da yeni bir tip verile-. cektir. İki buçukluk ve beşibirlik ai- tm basma işi, fazla taleb ve rağbete bağlıdır. Şimdilik bu hususta esaslı bir hazırlığımız yoktur. U'ak paraların basılması — Ufak paralarm basılmasına de- vam ediliyor. Fasliyetimiz, bir, beş, en kuruşluklarla bir liralıklar üzerin- dedir. Bir liralıkların basılması ya km- da bitiriledektir. Bunlar bitince, ba - silmiş olan 25, 50 kuruşluklarla bir liralıklarm yekünü 20 milyon lirayı bulmuş olacaktır, Bu suretle, gümüş para basışına bu sene için nihayet ve- receğiz. Nikel bir, beş ve on kuruşlukların basılması, devam edecektir. On para- lıklarla beraber hikel paraların mec- muu da 7 milyon lira olacaktır. Yakmda yeni on paraları da basmı- ya başlıyaca”ız. On araların bhalitş meselesini he'lettik, Yeni on parala- rım bir tarafında (10 nara) ibaresi ve (darb tarihi) dier tarafında (ortada Tütünlerin sevkine başlandı Çekoslovakya rejisinin memleketi- mizden 1,250,000 kilo tütün almak ü- zere açtığı münakasa neticelenmiş ve kazanan milesseselerle reji idaresi a» rasında kontüratlar yapılmıştı. Yal nız, bazı ticari anlaşmaların neticesi- ne talikan Çekoslovakya tarafından bu konturatlar tasdik edilmemişti. Tütün şirket ve tüccarlarının müna- kasa ile sattıkları partileri hazırla” mış bulunmalarına rağmen konturat» ların tasdik edilmemesi tütün piyasa- mızda büyük bir aksi tesir yapıyordu. Nihayet, bu konturatların tasdik € - dildiği haberi gelmiş ve piyasa bir - denbire canlarmıştır. Münakasayı ka- zanan müesseseler hazırladıkları par- tileri sevketmeye lap meicetmdyei Bilgiekinleriez Mn | Senet İomepi EDE A mem m a IÇERDE: | * SAADABAT pakinın Büyük Millet Meclisince tasdiki münasebetile Hariciye vekilimizle İran ve Irak hârleiye rarırları | arasında samimi telgrafinr teati olunmuş- tar. * Eminönü meydanı İle Yenicamiin et- rotı açılırken Yenicnmi kemerinin vaziye- ti ne olacağı tetkik edilmeke başlanmıştır, Kemerin kaldırılması ve olduğu gibi mu | hafaza edilmesi etrafında iki cereyan var» dır. * Gazetelere Mecmualarde Yazı yazan ların tanrslırılmaları. icin yakında Mat | buat cemiyetinde hir tonlanlı yapılacaktır. * Köstence roh'llerinde bir gemici cese- di bulunmuştur. Üzerinde çıkan vesikadan * ay yıldız, kenarda da Türkiye cüm- huriyeti) ismi bulunacaktır.,, Banknot basmağa doğru Darphane müdürü müessesenin 18 lahı ve yeni banknotlar basmaya ya” riyacak yeni tesisatla takviyesi işleri Üzerinde de şu İzahatı vermiştir: — Müesseseyi ıslah etmeyi düşü- nilyoruz. Burada kâğıt para basacak son sistem tesisat vücuda getirmek teşebbüsleri üzerindeyiz. Bu hususta- ki tetkikatımız son safhalarında bü- Tunuyor, Bu iş için yakmda en yeni makine- lerle modern bir tesisat vücuda geti- receğimizi umuyorum. Bu tesisatı vü- Cuda getirmekten gaye, banknottan ziyade, hazine tahvillerini, bir takım müessesalın titre obligation'larını, hisse senetlerini, posta pullarını vel bu gibi sair kıymetli evrakı basmak- tır. Bu makineler ayrıca, Avrupada ba srlanlar gibi banknotlar da basabile- cektir. Her sene bu titre obligation'lar İ- çin harice milyonlarla lira verilmek- tedir. Biz iki sene içinde harice veri- len bu parayla yapacağımız tesisatı amorti edebileceğiz. , n Fenerler idaresi — Salış bedeli olarak 300 bin lira alabilecek Hükümet tarafından satın alınması kararlaştırılan fenerle; İdaresinde devir hazırlıkları yapılmaktadır. Bu hususta çıkan kanuina göre idarenin hükümete devredeceği tesisata mukabil, şirket hissedarların 500.000 lira verilecek- tir... Yalnız, muğabık kalındığına göre, bükümet şirket elindeki fenerleri müte- hassıs bir heyete tetkik ettirecek ve bunlârın tamir ihtiyaçlarmı tesbit ede- rek veröceği tazminattan bu masrafı indirecektir, Yapılan tetkiklere göre, şirket tesisatının tarmiri için 100,000 li- raya ihtiyaç görülmektedir. Ayrıca, şir- ketin infisah: dolayısiyle açıkta kala” cak memurlara da tazreinat verilecek tir. Şirket elindeki femerler, tahlisiye idaresi tarafından teslim almacaktır. Bi naenaleyh, tahlisiye idaresi, şirketin bu günkü teşkilât ve kadrolarını muhafa- za etmiyebeği cihetle birçok memurlar açıkta kalacaktır. Bunlara verilecek tazminat da 100.000 Tira olarak hesap edilmektedir. Buna göre, tasfiye ve revri tes- Him işleri nihayetinde hissedarlara veri- lecek tazminat miktarı 300.000 Jira kadar tutmaktadır. Fenerlet (idaresinin muâmelâtını tasfiyesi şubat ayı içinde tamamlana- cak, sahillerimizde mevcut bütün fe- nerlerin idaresi, o zamana kadar faali- yete geçecek olan Deniz Bank işletme muavinliği tarafından ifa olunacaktır. Borsanın naklinden çıkan bir ihtilâl Dördüncü Vakıf han kiracıları İstanbul borsasının bir nisan ta- rihinden itibaren kapatılarak yeni borsanm Ankarada kurulması, ümit edilmedik bir ihtilâf meydana çıkar- mıştır. Istanbul kambiyo ve esham borsa- st on İki senedenberi Dördüncü va- kıf handa bulunmaktadır. Borsanm burada yerleşmesi (o burada bir iş hayatı yaratmış ve hanın Odaların- dan mühim bir kısmı borsa acentala- rı ve bankerler tarafından kiralan- mıştır. On iki (o senedenberi Vakıf Belediye putları tev- hit edildi Şimdiye kadar belediyeler kendile- ri için ayrı ayrı pullar bâstiriyorlar- dr. Muhtelif kıymette olan ve başka başka resim ve renklerde bulunan bu pulların basılması çok defa kıymetin. den fazla masrafı istilzam ettiği gibi birtakım karışıklıkları da mucib olu- yordu, Dahiliye vekâleti bu pul tezebzübü- nün önüne geçmek için bütün beledi- ye pullarının tevhidine karar vermiş ve bu cins pullarm nevi ve kıymetle- ri de tesbit edilmiştir. Damga matba- ası bu esaslar dahilinde yeni pulların şekillerini ve kalıplarmı hazırlamış - tır. Şimdi pullar, sipariş hangi beledi- yeye aitse bu kalıplara o belediyenin ismi konarak basılmaktadır. allel bunun Sait isminde birisi olduğu anlaşıl. mışlır. Köstence kansolosluğumuz vaziyeti İstanbul vilâyetine bildirmiştir. * Üniversite hukuk ve iktisat fakülteleri tülebesinden mürekkep bir kafile dür Ati- naya gitmiştir. * Anadolu yakası atlı «por klübü her ay bir danslı çay vermeyi kararlaşlırmıştır. * Hanishaneler umum müdür muavini Şeref, Romanya, o Yunanistan, ve İlalyan hapishanelerinde tetkikler yapmak üzere Avrupaya gidecek ve iki ay kalacaktır. konturatları feshetmek istiyorlar hanın bilhassa asma katile (birinci katı hemen kâmilen bu dalmi müş- terller tarafından kiralanır. Ayrıca alt kattaki büyük borsa salonundan maada birinci katta komiserlik da- iresi ve kambiyo mürakabe heyeti de on odalık bir kısmı işgal Oetmekte- dir. Bütün bunlar Bvkafla kiracılar arasında seneden seneye yenilenen kunturatlara bağlıdır. Şimdi borsa- nm buradan-kalkmasile beraber ta- bildir ki gerek borsanm gerekse a- centaların İşgal ettiği kısımların tah liyesi bir zartrettir. Halbuki Evkaf- la sene başında yapılmış yeni kon- turatlar vardır. Ancentalar (Obu vaziyette Maliye vekâletine müracaat ederek İstanbul borsasının kapanmasının konturat- ların feshi için mücbir bir sebeb ola- rak telâkki edilmesini istiyecekler- dir. Aksi takdirde mesele mâhkeme- ye İntikal edecektir. Yeni kartpostallar Posta ve telgraf idaresi resimli ve resimsiz olarak yeni kart postallar bastırmaktadır. Resimli kartpostal - larm bir tarafı yazı ve adres için açık bırakılarak, diğer taraflarına memle- ketin güzel manzaraları basılacaktır. Bu kartpostallar harice de gönderile- cektir, M— a * Merkezi Avrupa müşterek, tarife esas- larını görüşmek üzere Peşlede toplanacak ölan Demiryolları kongresine Türkiyeden Tarife relsi Taki gidecektir. * Nafla vekâleti Susurluk, Gediz, Böyük Mendres, Yeşilırmak, ve Adana mıntaka- larında tesis edilecek sulama (o tesisatının fenni şartnamelerini tasdik etmiştir. * Türkkuşuna o mensup altı tayyareden mürekkep.bir filo mayıs ayında © Balkan türsesi yapacaktır. Filo Sabiha Gökçenin idaresinde olacaktır... * Otobüs meselesi hakkında mülkiye mü fettişleri tarafından yapılan tahkikata ali rapor Ankarada tetkike başlanmıştır. ** Erbeada köylerin (birinde iki başh, dört kolin, dört ayaklı, bir erkek çocuğu doğmuş, fakat çok yasamıyarak ölmüslür. 1/Hayatı ucuzlatmak NKARADA, gıda moddel, tılması yolunda esaslı tetbirler dığını; komisyonca, tücca: deci esnoflan toplanlılırda Ctdi Bayarın da | duğunn; Büyük Önderin direktifler layan © hayalı ucuzlatmak hükümetin verdiği chen ten sonra, Asım Us diyor k “Memlekette hayatı ucu: tanbuldan başlanması, gıda maddeleri sında da etin ilk plâna alinmasi çok yerin dedir; zira İstanbul hayat pahalılığı nok» tasından çok göze çarpan en büyük Türk şehridir. Muhtelif gıda maddeleri arasında fiyatı on ziyade nnormal şekil göstere Gıda maddelerinde pahalılık mücadele- sine girerken her şeyin fiyatını her tarafin birden düşürmek için tedbir almağa kalk» maktan İse bu maddelerden birini iptida muayyen bir mınlakada işe başla mak, ondan sonra alınan tedbirleri tedri- <i surette diğer şehirlere & ve kasabalara teşmil etmek, böyle bir maddenin fiyatı idari tedbirler ile İndiritdiklen sonra ya- pılan tecrübeyi diğer mda © müddelerine tatbik eylemek elbette daha doğrudur. Bu- nun İçin bu yol tululmuştur., Kurun başmuharriri, bu defa gıda mad. delerini acuzlatmak (teşebbüsünü ele ola nın sadece belediye olmadığını, hükümet relsimizin ve bötün devlet teşkilâtının bır İşin üzerinde — olduğunu, et alış verişile alâkalı olanlardan kaçamak yollarına sap» mak istiyenler görüldüğü takdirde h metin icap eden ledbirleri alacağını not ediyor. TAN' da Göçmen işi için ana program ÜMET EMİN YALMAN, Halk Partist- nin son toplanlısında görüşülen mü- him biz meseleyi başyözısına mevzu yap- mıştır: Buloarisan Türklerinin acıklı ha H.. Diyor kiz “Bulgaristan Türklerinin birçoğu, kök- lerinden koprruş ağaçlara | benziyor! Doğdukları memleket kendileri için mü vi fırsat ve normal kazanç imkâna lanımı- yor, Canlarından, mallarından emin değil. dirler, Muhaceret günlerini bekliyerek ruh suz bir hayat geçiriyorlar. Bir kısımı, eline de avucunda ne varsa satmıştır. Hazırda yemekle meşguldür, Bunun sonu gelince sefalet ve felâketle karşılaşacaktır. Böyle İstikrarsız ve karanlık bir vazi yet, bu kardeşler için de, bizim için de, hattâ Bulgaristan için de acı ve fenadır. Komşumuz Bulgaristanla karşı karşıya geç- açık programa insanca yoldur. Böylece muhaeereti akin» koyanlar, program dairesinde memlekele gelirler. Nakli mümküm mallarını beraber. lerine alırlar. Mümkün olmuyanları şu ve- ya bu kıymete çevirirler. Bu kıymellerin ödenmesi şekil ve vasıtası da iki hükümel arasında konuşulur. Bu sayede Pulgaris- tanla ararmadaki azlık işi kökünden hal Yolunur. Gelecekler müayyen bir zaman İ- çinde gelirler. Bulgaristanda © yaşamayı tercih eden fertler de ber vakit için Bul gar siyasi bünyesinin mah haline girer. ler.” Ve, yazısını şöyle bitiriyor: “Göçmen meselesi âdeta ikinc! beş yıl lık plânın bir parçası diye esaslı bir su rette tetkik edilmiye ve © programlaşiyrıl- wuya muhtaçtır. Eğer iş, ön saftaki | milli İşler arasında yer alsaydı, bilhassa Yugos- lavya'lle çoktan bir anlaşmaya tarılmış ©- lurdu. Yugoslavya hükümeti, bu meseleyi kökünden halletmeye o çoktanberi büyük bir büsnüniyet göstermektedir. Yüzoslar- yadan geleceklerin mühim bir kısmı da gihine çubuğuna sahip olan ve çok Yar dım beklemiyen unsurlardır. o Hele arazi hakkında Yüxoslavya ile iyi bir anlaşmıya varılırsa İş birkat daha kolaylaşır. Göçmen meselesinin, Kamutayın kış la- tili bittikten sonra büyük bir ehemmiyetle ele alınması zaten mukarrerdir. Hiç şüphe- miz yoktur k', hükümel o zamana tetkiklerini ilerletecek ve Ka: şısına esaslı bir programla çıkacak! CUMHURİYET de e A — — — İispanyaharbinden alınan dersler A BİDİN DAVER, Fransız generallerin. den Duvalin İspanya harbi etrafın. dak! bir telkikini naklediyor: “İspanya iç harbinin bu kodar uzama ikmal edilememesidir. İki tarafın elindeki fabrikaların yaptıklarile hariçlen ithal e dilen silâh ve cephane, mülemadi ve sü- rekli bir harbe kifayet etmediği için, her muharebeden sonra, tüzün bir hazırlık, ve ikmal devresi geçirilmektedir. Demek ki 1914 - 1918 harbinin müthiş silâh ve cep- hane sarfiyatı yarınım harbinde dah. - lasile tekerrör edecektir. Bunun içindir ki şimdi bir devletin harb kudreti ölcülür. (Lâtfen sayfayı çeviriniz),