17 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2
; Borsanın o « kapatılması. , münasebetile Yazan: Şekip Gündüz Hi ÜKÜMET İstanbuldaki borsayı üç yıl müddetle “muvakkaten” kapamıya karar verdi, Bu karar, Hav- « yar hanı esnafçıklarınmn, bütün dikkatle- re rğmen, devam edegelen entrikaları- na nihayet vermek lüzumundan doğu- yor, İmparatorluk maliyesinin iflâsın- | dan sonra Galata sarraflarınm bu | metnlekette uzun zaman oynadıkları menfi rol herkesin mlümudur, Evvelâ basit birer murababacı gibi milerif pa- « Gişahların “hazinei hassa” larına mu- sallat olan bu tufeyliler, yavaş yavaş memleket ekonomisinin bel kemiğine birer sükük gibi © yapışmışlar ve Türk milleti asirlik uykusundan uyanmcaya kadar yapmadık mefsedet, habaset bi- rakmanışlardı. İmparatorluğun iç ve dış” sıyasasın- da, daima hâkim enillet olan Türkün zararına temevvüçler tahrik etmiş olan bu sinsi tufeylilerin 18 inci ve 19 'tn- Gu-asırlarda “oynadıkları toller, Bizans imparatorluğunun İnhitat devrinde Cis nevizli ve Venedikli bezirgânların bu imparatorluk zararına olarak çevirdikle- ri enttikalarm hemen hemen aynidir. (Kera hatun)lar, (Zarifi) “1, (Köce- oğlu)lar Osmanlı imparatorlu 5 unun ta- li üzerinde » #sevzifde olsa - mutlaka müessir olmuşlar ve imparatorluk ya- bancı devletlerden t#vel Yünlarn sö mürgesi öiMüştir > 1" »Cahil: vezirferid “basi bir “Barraflık Ye Kölzeilik suretinde © telâkki ederek bu adamlaris yaptıkları alışveriş, ba- Kikatte devletin mali zaafını- en hurda teferrüatıyla düşmanlarına bildiren bir casus ve düşman şebekesinin kucağına düşmek ve devleti bonlarn bir nevi meli murakabesi altıni sokmak mana- sma geliyordu. Beşinci Murad, ikiri:i Abdülhamid ve beşinci Reşadın umumi harb başlangı- cına kadar olan saltanatları ise düpedüz bu sinsi sarrafların saltanatı manasına gelir. İmiparatorlük inhilat tarihinin . her, safkasi, impafatorluk milletlerinin hâ. kim millet olan Türke karşı giriştikle- ri her feşat daima bu sinsi sarrafların” eseri olmuştur. Umumi harfi içinde bi- Ie bü mekanizma çalışmış, milleti tah. Fib eden ihtikâr bunlar târafından iğ» fel edilenlerin eseri olmuştur, Türk milletinin büyük felâketi olan umumi harb mütarekesi ve onu tâkib eden felâket silsilesi hep bu sinsi sar- rafların, bu kötü sarraflığın, Havyar hanı bofsacılığının. bayramı olmuştur. Mit zafer, Türk düşmanlarım ni. hal muhasebesini yaparken elbette vü sinsi kuvveti d4 tepeİmeyi ihmal ede- mezdi, Netekim günün birinde bu sâr- rafların yatağı olan yer, yani Havyar hanr adi: (in) manasını kaybetmeye başladı. Milli bankacılığın teşekkülü ve tüazzuyu İse, Havyar kanında bir tahrib bombası" gibi patladı. Günün bi- rinde borsayı bitimet" İstanbul semti- ne nakletti, Fakat bu küçük seyahâtle sinsi sar. ç — Faflık ve kara borsa uslanamazdı. Ö © — zamanli hükümet faydalı addettiği bâ- #r tedbirlere başvurdu. Alaylı dellâİla- ( örtdan kaldırdı. MİMİ para İstikrar buldu. Murakabe büyüdü. Fakat Tav- yar hanı yüram yine Tesâtlarından vaz- geşmediler, hıyanet pahaşma olsa da- hi kötü ve imuzır çalışmalarında devam ç Sttiler. Zaman zaman milli dövize salr © — Girmaktan, altın fiati üzerinde oyna- maktan ve hattâ #ltn ve döviz kaçak- şılığına cüret etmekten çekinmediler..! Celil Bayarın iktidar mevkiine geli. | şi akabinde kara, ilama bir kopırdan- | Değil mi ? Enderon ağzını bırakalım ! Yazı dili sadeleşeli çeyrek asır oluyor. Fakat hâlâ - bazı gazetelerde (hedmetmek), (teşcir) nevinden ga- rib kelimelere rastlıyoruz. İfrat bel- j değildir ama, böyle ölmüş söz- leri Siriltmeye gayret de < de- larındaki feci ifade tahammül edilir şey midir? (tariki öm), (maileziz) gibi sözleri şimdi tlerde bile bulmamıza imltân yokken resmi ifa- dede kullanmakta ısrarın manası ne- dir? Hele bir icrn ilânmda rasladığımız şu garabete bakın; “Mesahüsi berinücibi çap... Kay» den dörununa cari mailezizin ilk. ilh.,, Şehirlerde otobüsler çoğaldı, fikat seferlerdeki lâubali tarz hâlâ devam edip gidiyör. Bir “de Bakıyorsunuz, otobüs.bir yerde durup'benzin almıya başlıyor. Siz işinizi ona göre hesap- lamamış olduğunuz için meselâ, va- cekti? Tatbikat nerede? Sovyet Ru sya da İ Örfi idare ilânı hakkı Yüksek Meclis reislik divanına veriliyor Mebus Görkin, bazı mahallerde ve icap ederse bütün sovyetler birliğinde örfi idare ilânı hakkının yüksek sov- yet meclisi reişlik divanma verilmesini teklif etmiştir, Rapor ir ayla mind. pi yikir Tir Hidkarilk ke OmEEEMİ GN ile bir de BâlYiye“Kömisârlizi Tdasi | hakkımdaki karatınst bildirmiş ve zi. raat mahsülleri stok komitesinin de ko miserliğe tahvili projesini anlatmıştır. Mebus Kossier, Gorkinin örfi ida- ve kanununu müdafan ederek dömig- tir ki” “Sovyetler birliği burada exsus o- cakları kurmak istiyen düsmanlarla çevrilmiştir. fasist ocakları, halk ko- mişeri Fiofun idaresindeki kıymetli is tihbarat servisi sayesinde tahrip eğil miştir, Sovyetler hududları gerisinde tam emniyet istikbalde de temin edi- lecektir.” şimdiye kadar söylenilmiş olan iddi sözlerin en kuvvetlisi ile kara 'borsa- nin, Havyar ban metddlarının ve sin». si sarraflığın karşısında cephe almıştı.” İşte, imdi, İstanbul borsasının üç yf müddetle (muvakkaten) tatil edi- lişi ile Bayar cephesi kat'i taarruza geçmiş ve sefil entrikaya idam hük- miinü tebliğ etmiş oluyor. İktisaden müstakil devlet, (mümkün mertebe müstakil bir borsa) kurabilen devlettir. İktısaden” cihanın her tara- fmdan esen rüzgârlar katşısmda fi lann iskambil köğulından kuleler gibi devrilmesine imkân bırakmıyan devlet- tir. Celâl Bayar bu kararı ile müstakil “bir-memleket. pazarlarını müstemleke çarşıları haline sokmak o küstahlığını itiyat edinmiş olanları tamamiyle kö- türümleştirmiştir. Esasen - devlet-merkezi Ankara ok düktan #ohra (nâzim borsa) nin İstan- bulda kalması pek garib oluyordu. Bu bakımdan da Bayarin'.yerdiği © karar bir hen tamamlamış ölmaktıdır. “© iŞekip GUNDUZ Silâlılanma yarışı için atlet ayakkabısı — Kaç numara olacak? — 35 bin ton! — HABSER'in edeni romanı : Yaşamak Hakkı ROMAN Nâzım Hikmet O; çok yavaş bir sesle: ik — Zin bir şey sorma karıcığım, he- men çık evden.. Bilmezsin neler söyle- diler bana. Bilmezsin orakla neler gör- düm., Pasaportun var.. Hemen Çekos- lovakyaya dön.. Ben yol paranı veri- rim.. Orada “beni bekle., Geleceğim. Bavulumu hazırladım... Ağladım el bette de... Kâpıdin çıkıyordum. Elimi tutmak istedi. Çektim, Hemen o akşam ayrıldım Berlinden, Pragda bir iki ay kaldım. Mektub bek- edim, Gelmedi. Çocuğum doğdu, Anama bıraktım. Alman Çekoslovak hududunda bir kö- ye ytrleştim. Onun gelmesini bekle- dim. gelmiyordu. Hâlbuki hemeri her gece almanyadan kaçanlar bu hududu aşıyorlardı, i Köyde biri mtyhâne verdı. 'Müdudü İgeçinler orada buluşmaktaydılar., Ben de her gece Otayd gidiyordüm. Kaçak muhacirlerle konuşuyordum. Onu 80 ruyordum. Korkaklığına, tek bir mır kavemet hamilesi yapmadan beni bırak» maâk alçaklığmı göstermesine rağmen sarışın kafalı erkeğimi, çocuğumun ba» basını, nikâhi: koçamı seviyordum. Nihayet meşhur yahudi bir filim re- jisörtinden ona“dair kısa bir haber ala- bildim, Ben gittikten “bir ay sonra kocamı tevkif etmişler;ve şimaldeki-temerküz kamplarından birine göndermişlerdi. İnanmadım, Çünkü Çekoslovakyalı bir. kadınla evlendiği “için bunu yap- mazlardı. Hem o-ilk emirde beni bırale- maşte İnanmadım; Sonra inandım. İnan- maktan başka çarem yoktu. Artik her gelen mühacirdeh temer- klz kamplarına dair malâmat teplu- yordum; korkunç şeyler anlatıyorlar- dr, Mektebten sonra ömrümde ilk defa sevgi romanı olmıyan kitablar okuma- ğa başladım. Alman temerküz kampla- tındaki hayatı anlatan kitablar çıkmış- tı, Bâzen bir gece içinde İkisini, çü- nü ağlıya ağlıya okuduğum oldu, Orada onu sarışın kafası sıfır numa» rayla tıraşlı, üstünde mahküm elbisesi, taş kırarken, inte uzun.endami: bacak- ları büküls böküle ceza koşuları yapar- ken, dayak yerken, uykusuzluk cezasına dikilmiş, yanan mavi gözleriyle beni ve şocuğunu düşünürken görüyordum. Galiba bir iki ay da böyle geçti. Ve şimdi nasıl olduğunu söyliyemiyeceğim bir vasıtayla sahte bir pasaport çıkart- Tonton amca muslik!işinas tım. Almanyaya geçtim. Ne ümid edi- sam onu sihirli bir halıya bindirip ka- çırabilirim. Elimde bir adres ve çok az param vardı. Elimdeki adrese gidemedim ve üçüncü mevki tren dönüş bileti para- sından başka bütün servetimi bir gede içinde Berlinin en büyük barında ye- dim. Çünkü...” Çekoslovakyalı kadın sustu. Masalarına Ressam Rodrigonun'ar- kadaşı Don Luis gelmişti, Selâmlaştılar, Ressam Rodrigo: — Seriyorita, bize çok merâkl: bir hikâye anlatryordu, dedi, Hikâyelerin en mühim tarafları sonralarıdır. Sen de sonuna yetiştin. Dinle., Çekoslovakyalı kadın ses çıkarmadı. Ressam Rodrigo: — peri tekrâr - gelişinizde size vürileki tese) Airhediğini 2'ye bir bi- let paraşmdan başka bütün küçük ser- vetinizi Berlinin en büyük barında ye- diğinizi söylüyordunuz Sinyoriata, de- di, Çekoslovakyalı-kadın masalırma ge- len.Don Luis'den sıkılmış gibiydi. Sö- xe nasıl başlıyrıcağını bilmiyordu. Bel kide çok az tanıdığı Don Tuis'in ya- yurda “gok kendine, yalnız-kendine aid olan bir şeyden bahsetmek htemiğor du. Fakat Ressam Roğrigonun meraklı, yumuşak siyah gözleri öyle istarla bakı- yorlardr ki Çeköslevakyak kadın elma- cık kemikleri kızararak: — Evet, dedi, ertesi sabah'da ilk trenle tekrar Çekoslovakyaya döndüm. Çünkü o gete onunla o'barda konuştum, Bana verilen adrese giderken ilân kulelerinden birinde birden bire onun resmini 've. ismini. görmüştüm, Evet o. nun resmi, Üstünde beyaz mayosu var” İlân Berlinin en büyük barınm bu meşhur genç atleti angaje ettiğini bil diriyordu, Tabii tahmin edersiniz. İlkönce âk- İrma onun katiyyen temerküz kampı na filân gitmemiş olduğu geldi. Aldr- ğım haber yanlıştı, O sadece bizi unut- muştu. Büyük yılgmlığı içinde ne bir mektub yazmış, ne de mektublarıma cevab vermişti, Böyle bir kanaate ogelmek onu bir kerre 'olsun beyaz mayosuyla karşım- da kımıldanir görmek arzusunu yok et» medi. Ona daha çok kızdım. Ondan daha çok nefret ettim. Fakat sarışın &r- keğimi görmek'için daha ilk lâmbalar yanarken bara gittim. Vaktin erken olmasına rağmen bar klabalıktı, Bilhassa üniformalı 8. A lar; 8. A rüesası masaları gürültüleriy- le doldurmuşlardı. Şarab istedim. (Devamı var) rün ZAT0E 37 KANUNUSAN SW FAZARTEKM © Mieri: 1356 — Zilkade 15 di Güneşin doğuya takaryin batışı 7,23 17,06 YY 8657 1224 14,52 1700 1842 589 Lüzumlu Telefonlar Yangın: p pe 2 erik m gi Ve Bular binrrad: # Beyoğtn: M1ist tai 40338, CAM: olar » Kabkayi Mavazazi: Balla: 20578. MMMAs0y1 SETRO, Meyokta; AMAZ Taksi otemebili istemek İG! Beyoğıs etetii 4084, Bebek ehesi; 50 - 101 SM Miz eietir GOMT. MÜNAKASALAR * ig * Mehamen bedeli | 1658 ei oni 1050 adet çam tomruk (| (48-4959” salı günü saat 15,45 de kapah zar! le Ankarada devlet Demiryolları idaresi” de salınalınacaktır. , bedeli 4231 Kira olan mu” tetif ükte kilo çivi yarın i dl at 10,30 da Hay: şa İstasyon bim da açık eksilime fe safinalınacakfır. * Yüksek Mühendis meklebinde trik Miboratuvarında yapılacak tadilât rın saat 14 de eksilimeye konulacs! Keşif bedeli , (1041) ira (81). kuruşlif” İlk teminstr (78) liradır. * Güzel sanatlar okademisinde yapı Wicak olan marangoz işleri dçin muhan? men bedeli 1140 Tira tutan eksilme zi sant 11 de Cağaloğlundaki yüksek'mek! ler muhasebecitiğinde yapılacaktır. Deniz yolyer. Tetetenz Aç tanbal mesmteliğiz FTA, Marakliy: 43YAZ, “ ğ Miaramaya: Yazar, Gk Pereembe Osma gisi mat 38 dr Tepenin? TAriMMEiN KSM Karahtşaya: Bah ve Cum riünleri saat 19'da Bane rin pwndas kalkar ve Yekirdağ, Metremle, Şarki islerine oğrrarak Marahisaya Tasar ğ 14 ve, Bezekee © ARMA İ ii penta Yarn mint 17 Ge barel Zanşıldak, İnetote. o Sinop, Sammın, Pat, gil nl Gitremm, “Tireholu, Trmtzeğa vöryarik Rizeye A 1l Memleket dışı deniz seferle" amanın vapartar: Crmsrteri Gere: Sah günleri 18-de bire, Beret Tektederi Te tiatyan vaprları: Olma Fizter ana: 30 €8 rerdişi, Venedik, Tekyanlağı, Kara yolları Anadolu hatta : Baydarpışa " Bai .'. Ne Pi de i va Jeimaren DEOARER- vali e anl Har Toros ent tar: yazar Gurme e çeteleri 13 Ge ül .. m. Btu sak 10 da kalkar, A avrupa namı : Birkmei İstasyon Sodürin) slatan 2000» ale ra ber gn Srküelden sani, g5 SE var ve Avrupadan melemi anat 7,25 te Mermi le 30,1) dn kakar, 1032 49 sam Edirun pestmsı hür gün anat 5.b0 ge Marakığ, 123 da gelir, i Konferans ve kol * Bugün saat 16 da, Dağcılık nk Kaş “Türk dili ve duygusu yayım karumue rafından bir danslı çay verileceklir. j * Bu akşamŞehremimi Halkevi e nünda saat 21 de tanbüri Malatyalı Kayahan tarafından orla ve cenup a dölü balk musikimizi ilgilendiren Le ser verilecektir, * kn Açık memurluklar ve ' İstânbal Adliyesinde açık buluna" başirliklere memurin. EEE ö maddesinde yârılı memuriyete tayfa #ig teklilerin en az ortamektep metan larına dair tasdikname ve şahadet Terile bu maddede yazılı belgelerini 2 dilekçeye © Fapten İmtihan günü 20-1.938 perşembe gününden bir gör Kredi Fonsiye ikramiyelei. 4 Kahire, 16 (A.A.) — ve ikramiyeli Mısır ktâği ei “villerinin dünkü çi 1903 senesi eakvillerindeni M numaralı tahvil 50.000 ve 1910“ tahvillerinden 229,847 nuri yi .100.000 frank ikramiye Ka dir,” di
