17 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

« ___g__ HABER—&W Etfı yatları hgkkındaki karar artın birimden itibarer Tatbika başlanıyor Başvekilin tüccarlara hitabı : — Içinizde “Hükümet tedbirini biz bili- riz. Yaparmış görünelim!,, diyenler bulunursa onlara Ankara, 16 (A. A.) — Müstehlikle- Tin fit olarak menfaatlerini temnin et- mek şartile İstanbulda et İlatlarını in- dirmek için lüzimgelen tedbirleri, bir Pikte düşünmek üzere İstanbuldan davet Ledilmiş olan celeb komişyoncuları, top- tancı perakendecileri temsil eden 27 tükcarın iştirakiyle bugün iktısat vekâ- Tetinde Başvekil Celâ) Bayarın resiliği altında görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerde dahiliye vekili ve parti genel sekreteri Şükrü Kaya, ik- tısat ve zirdat vekil vekili Şakir Ke- sebir, İstanbul vatisi Muhiddin Üstün- dağ, ekonomi müsteşarı Kurdoğlu ile ;lıhdu müdürler hazır bulunmuşlar - "Tetkikat neticesinde nakliyat, Ücret, retim ve komisyonculuğun - meğbaha ücreti de dahil olduğu halde - İstanbul perakendeci kasap dükkünmda her ne- vi et flatlarının filli olarak kiloda müs- tehlik lehine 10 kuruş indirileceği an- Taşılmıştır. Başvekti Celâi Bayar pera- kendeci kasapların hususi vaziyetlerini ve müstehlikle yakm âalâkalarını nazârı itibra alarak bunların bissesine isabet eden kârı azamı muhafaza edecek ted- birleri almıştır. Neticede bir mart 1938 tarihinden i- tibaren İstanbulun et fatlarının 10 ku- ruş indizilmesi takarrür etmiştir, Başvekil, et fiatlarının yükselmesine mâni olacak ve fiatların tenezzülünden halkın istifadesini temin edecek ted - bizlerin şimdiden alınmasını icab eden makam ve heyetlere tebliğ etmiştir. İstanbuldan gelen heyetin meseleye karşt göterdiği alâka ve tedLirlere işti- rak ve muvafakati mucibi memnuniyet görülmüştür. Toplantıla Başbakan Celâl Bayar a- şağıdaki nutku söylemişlerdir : “— Sizi niçin davet ettiğimizi bili- yorsunuz, İstanbul büyük şehirlerimiz- den biridir, İçinde maalesef fakiri, orta hallisi çoktur. Bunlar hâyatı anlamiş, hayatın; muntazaman idare etmek isti- yen insanlardır. Ancak pahalilıktan do- layı bu imkânı bulamıyor ve sıkıntı çe- kiyorlar, Sıhhat statistiklerine göre İstanbul- da da gıda ucuzluğunu temin etmek Tâzımdır. Sureti umumiyede vatandaş- larını hayat şeraltini ucuzlatacak — ve Ük ağızda onların sağlığını korumak için gıda maddelerini; birer birer ele alarak ucuzlatacağız. Bunun için her fe- Makârlığı yapacağırz. Şimdi İstanbulda etten — başlıyoruz. Çünkü, burada et fiyatları fazladır. Türkiyenin hayvan yetiştiren bir mem- leket olması ve diğer vesaltiri bunurila uygun bir fiyat vasatisi gösterdiği hal- de etin bu kadar pahalı olması aklın kabul etmiyeceği bir haldir. Harice yaptığımız fiyatlar itibariyle ihracatta en ucuz satan biziz. Pakat Türkiyedeki perakende fiyatlarımız, diğer memleketlerdeki satışlardan daha pahalıdır, Bunun müânasını anlamak müşküldür. Et başlıca gıda maddesi olduğuna göre bu manzara yalnız hükümeti deği,l vicdanları da alâkadar edecek bir mev- zudur. Sizden bu mesele hakkında kat'i ce- vap almak için içtimaa gelmenizi tica ettim, Sizi davet etmeden evvel gşöyle düşündük: “Çağırıyoruz. -Et fiyatını - indirmek hususunda talepte bulunacağız.. Acaba bu meselede bize yardım ederler miz.,, Fakat gene düşündük ki bu iş milli bir zarurettir. Bir kumandan, cephede as- kerlerinden nasıl fedakârlık, istiyorsa bizim de sizden isteyeceğimiz mesleki €ephenizde milli maksat adıma menfaat- ferinizden bir fedakârlıktır. Bunu yapa- cağınızdan şüphe etmedik.. Çünkü, mil- N katakteri olan her işin yapılacağı ve yahut behemehal yaptırılacağı tabitdir. Bana, bu mevzu etrafında mütcaddit sadece atırım raporlar verdiler. Hepsi noksandır. l Biz, masrafların hükümete, Belediye- lere ve sair teşekküllere ait olan kasmın- dan fedakârlık edeceğiz. Sizi de kendi hesabınıza bu fedakârlığa davet ediyo- rum, Bu sizinle ilk gitmek istediğim normal yoldur. Şayet bu fedakârlığa iştirak etmezse- Hiz, milli zaruret diye ifade ettiğim bu neticeyi sizsiz olarak tahakkuk ettire- ceğiz. Ancak bu neticeyi normal şekil- de sizinle beraber temin edebilir ve bu meselede çalışanların menfaatlerile telif edebilirsek bizim için kazanç iki katlı olur. Çünkü biz müşterek menalie kıy- met veriyoruz, İndireceğimiz resimlerin, yapacağı- mız fodakârlığın doğrudan doğruya müstehlikin cebine girmesi lâzımdır. Yani bu tenzilâtın tatbik edildiği gün müstehlik o nispette ucuza etini ala- bilmelidir. Bu esaslar dahilinde sizden mütalca istiyorum. Gerçi buraya kadar getir- mekle sizi yorduk. Pakat muvaffak o- kırsak zevki büyületlir. Bu, hükümetin milletle el ele vererek memlekette iyi işler vücuda getirmek üdetin: de uygun olur. Sermayenizin ve sayinizin milli kuv- vet olduğunu biliyorum, Bunları kör- Tetmefk, asla İstemem. Şayet: “hükü- met tedbirini bir biliriz. yeparmış gibi gözükelim,, diyen bulunursa o adama da tadece acırım. Sözümü bitirmeden davetimizi kabul ederek gelm'ş olmanızdan dolayı teşek- kür eder ve hepinize muhabbetle hoş geldiniz derim.,, Alâkadarlar ne diyorlar ? Et fiatlarında bir marttan itiba- ven on kuruş tenzilât yapılacağı haberi tabildir ki bütün İstanbulluları ve bil. hassa fakir halkı çok sevindirmiştir. Yalnız bir endişe aklmıza geldi: Bu gün etin kilosu Beyoğlunda 60 kuruşa olmasıma rağmen Balıkpızarında 50, 'Tophanede 45 kurüşa satılmaktadır. Yani kilo başmda on, on beş kuruş bir fark göze çarpıyor. Etin kilosunda on kuruş teozilat yapılmca Beyoğlundaki fiatın elliye, 'Tophanedeki etin da 35 kuruşa inmesi lâzım gelmektedir. Fa- kat Tophanedeki bir kasap fiat tenzi- linden sonra etin kilosunu Beyoğlun. daki kasapların sattığı fiata satarsa ne olacak? O takdirde Tophanedeki fakir hal. ke göre et fiatında tenzilat yapılma- mış olacaktır. Bu sabah bir kasapla konuştuk. Bi ze şunları söyledi: — İstanbulun semtleri arasındaki et fiat farkları dükkân kirası, müstah dim Ücreti gibi noktalardan fark et. mektedir. Bundan başka Karaman, Kı vırcık gibi etlerin cinaleri arasında da hayli fark vardır, Yağlı yağsız olduğu gibi bazı kıvırcık eti vardır ki, çok Tezetli ve yağlıdır. Diğer bir kısmı var dır ki, yağsız ve eti lezzetsizdir. İşte bunlar da et fiatlarının değişikliğini mucip olmaktadır. Et fiatlarında on kuruş tenzilat bizim de lehimizdedir. Çünkü çok satış yapacağımızdan ka. zancımız da o nisbette fazla olur. Son- ra tenzilata rağmen semtler arasmda bugün görülen fark o zeman yine gö rülebilecektir. Bayoğlunda elliye et Tophanede, Yedikulede 3540 kuruşa inecektir. Mezbahada görüştüğümüz bu işler Je alfâikalı bir zat sunları söyledi: — Et satışı hileye çok müsaid bir İştir. Belediye zabrtası bu hususta da- iret ve sıkt takibat yapmaktadır. Yal. mız et fiatlarında tenzilat yapılmca memurların fiatı da çok siki bir suret te kontrol etmeleri “lâzımdır. Çünkü başr boş bırakılan bir kasabın fiatı yükseltip balkı ucuzluktan mahrum brrakması mubtemeldir. Bununla bera | beretin ucuzluğunu temin için köngre- DAG mee l ğp di tkalmdğike ü di y isür pi e di l areeigerdk ddti ği ati sdlürcnüe üeüi dsin el ak e kr a üşena ei aşarmranramm Gözüşn a aa Sanatkâr memelidir BU Baştaralı 6 ıncıda tai nazardan, yani artistlin himayesi noktasaından inşa edildi. Ben, sanatkârı kollektif çalıştırmak imkânmı da kabul ediyorum. Yani si- parişler şahsa değil de, birkâç artis- ;::ı müşterek mesaisine terkedilebi- Bu anda Leopold Levi de söze karı- şarak, hiç türkçe anlamadığı — halde, hayret edilecek bir tevarüdle, birleşik sanatkârlara ayni zamanda mauayyen iş üzerinde çalışmak imkânının verilmesi hı.ıııııwvdaıı bahsetti. Profesör, tabü Ronuşmamızın esas mevmuunu biliyor. du, Zeki Faik: —« Bilhassa, Rönesans devrinde ol« duğu gibi birleşik sanatkârlara iş ver- mehin gayet faydalı olacağımna kanitm, dedi, bundan başka, garpta resim ih- tiyacının ayakkabr ihtiyacı kadar mübrem bir hale gediğini hatırlatmak isterim. Bizde amatör resim müşterisinin yokluğuna bir aralık İktısadi buhran sebeb gösterilmek istenmişti. Bu, ben- ce, kat'iyyen varit değildir. İstanbulda beş yüz liraya kadar Bâ- tılan radyo makineleri, dörder yüz, li- ralık grigiderler, üç yüz liralık manto- lar, dört liradan aşağı olmıyan çarap. lar, tıklım tıklım pastacı dükkânla- rı, sekiz silindİrli otomobiller milşte- yi buluyor; fakat bir tablo müşteri bu- Tamıyor. Geçenlerde mevzubahs olan hakkı telif mukavelsinin tanınması, bu itibarla da faydalr olacaktır diyo- rum. Çünkü bu kanuna sığmarak, yerli sanatkâr, az bile olsa, esrini sa- tabilmek iİmkânma kavuşacak. Zahir Sıtkı GÜVEMLİ Tren kazası BDET Baştarafı 1 incide kanaatiyle volu kısmamıştır. Ancak, kenara çekilen adam, kendini emin bulmamış olacak ki, hattın Üzerine a- tılmış ve köprünün berisine geçmek is- temiştir. İşte tam bu sırada tren bü- tün hızıyla gelmiş ve zavallıyı altına alarak sürüklemiştir. Lokomotifin tekerlekleri, bir giyoe- tin dehşetiyle adamkbağızın bir anda kafasını koparmış, hattın kenarına at- maş, gövdeyi İkiye bölmüştür. Zabıta, hâdiseye clzoymuştur. Ölen adam Devlet Demiryolları vagon usta. larından otuz, otuz beş yaşlarında İs- mail Uğurludur. DIŞARDA: * İSVİÇRE'den verilen bir habere gö- re, bir riraat mühendisi bir ağaçdan sun'l süt istihsal etmeğe muvaffak olmuştur. * Lippede bir nutuk — söyliyen Alman dahiliye, nazırı Frilck, Alman vatandaşla- rına ecnebi memloketlerde fena muamele yapılmasının kabul editemiyeceğini söyle- miştir. * Yanan — veliahdintn izdivaç merasi- minde hatır bulunan Yugoslav kral nalbi prons Pol ve diğer aile efradı Belgrada dönmüşlerdir. * İrlonda hülümet reisi De Valera Lon draya gelmiştir. Sunday Taymisin yazdığı- na göre İrlanda sahillerinin — müdafaası için, De Valera bir torpido filosu teşkili plânını görüşecektir. * İngilterede şlddetli bir fırtına hükünü sürmektedir. Bu yüzden tayyare seferleri durmuüştür. Rüzgürin sürati santle 100 ki- lometredir. * 192 kadar Amerikun gemisi, Antil de- nizinde yapılacak gizli manevralara İşti- Pak etmek üzere yöla çıkmışlardır. * Amerika başmüddetumumilsi yarın is- tifa edecektir. Yerine Ruxvelt tarafından yüksek mahkeme hükimlerinden biri ta- yin edilmiştir. * Almanyanın, eski Kayzer Vilhelm'in memlekete üvdete muhülelet — etmi yeceği- ne dair çıkan şaylalar bir Alman gazetesi tarafından protesto edilmektedir. ler yapan, muhtelif alâkalıların fikir. lerini alan hükümetin ihtikâra sapılma ması için de eszasir kararlar vereceği ve tedbirler alacağı muhakkaktır. Ziyalet Ankara, 16 (A, A.) — Et köngre- sinde bulunmak üzere buraya gelmiş olan et tüccarları şerefine iktısat vekili Şakir Kesebir tarafından Kapriçte bir ziyalet verilmiştir. midesini düşün-l | mülâkatları bildiriyorlar. ! di aleyhtarlığı polltikasının başlıca hâlâ Paris, 17 (Hususi) — buh- rTanı devam odiyor. Fakat memlekette sükün mevcuttur, hiç bir nümayiş ya- pilmamıştır. Halk - sabırsızlıkla — yeni hükümetin kurulmasını bekliyor. Radikal sosyalistlerden Maliye na- zıtı Bone tahmin edildiği gibi, kabineyi teşkile muvaffak olamayınca — Relsi. cumhur bu vazifeyi sosyalist partisi li- deri Leon Bluma vermiştir. Bone kendi- partisinden bile tam ve kat't bir müza- heret görmemiştir. Bu vaziyet üzerine resicümhur Leon Blumu saraya davet etmiş ve kabineyi teşkile kendisini memur etmiştir. Blum mevcut şerait içinde kabineyi kolaylıkla teşkil edebilecek zatın Her- yo olduğunu söylemişse de, Heryo meclis reisliğinde kalmak istiyerek tek- KA kabul etmediği için, bu vazifeyi Le- on Blur deruhte etmiştir. Hükümet teşkiline memur edildikten sonra Blum, yeni kombinezonun mü- vaflıkıyetini temin hususunda zaruri addettiği muavenetleri temin ile meşgul olmuştur. Komünist partisinden Torez ve.Dl!- Yos komünist partisinin kayıtsız ve şart- sız olarak bükümete iştirak edeceği va. dinde bulunmuşlardır. Anlaşıldığına göre, — komünistlerin hükümete iştiraki meselesi radikaller a- raşında ihtilâflara sebebiyet vermekte- dir. Blum nihayet Müaliye Narırlığını kabul etmesi talebiyle merkez partile- rinden Flanden'in “Demokrat birliği,, partisinden Pol Reynoya milracaat et- miştir. 1932 senesinde Tardiyö kabine- sinin maliye nazırlığını yapmuş olan ve maliyeye dair bir projesi olan Pol Rey- no bu teklifi kabul için şart olarak ka. Romanya politikası Buknı. 16 (A.A.) — Halen Cenev- | rede bulunan — Romanya hariciye nazırı Micesco, Fransız kabinesi te- şekkül eder etmoz, mezkür hükümet- le görüşmek üzere Parise gidecek- tir. B. Micesco Balkan antantt kön- seyine iştirak etmek Üzere şubatın flk 15 1 içinde Ankaraya gidecektir. Romen politikacılarının sözleri Roma, 16 (A.A.) — İtalyan mat- buatı Romanyanın yeni politikasın- dan bhisle bir çok tefslratta bulun- maktadır. Gazetelerin hususl surotte gönder- diği muhabirler, Romanyanın başlı- ca politika — adamlarile yaptıkları Goga yeni politikanın yani Yahu- gebebini şu suretle anlatıyor: *— Romanyadaki yahudi — aleyh- tarlığının bir doktrin düşmanlığı ol- madığı aşikârdır. Bütün azlıkların hukukunu tanıyoruz, fakat — devlet hayatının temellerinin muhalaza e- dilmesini Istiyoruz ve bu temellerin tamamen Rumen olması JAzımdır. Beynelmilel — bakımdan, devlete sağlam bir iç barış platformu temin için bütün azlıkların haklı istekleri- Bi kabul etmek istiyoruz. Alman un- suru serbest bir kültürelle inkişafa mazhar olacaktır. Fakat doğu Av- rupasının her köşesinden Romanya ya gelon bu yoni göçebe halkın Ro- manya halkı olarak tanınmasını ka- bul etmiyeceğim. Milletler cemiyetinden korkmuyo rum, meseleyi Cenevreyo bizzat ken dim vereceğim, Milletler comiyoti, memleketlerinden kaçan ve Roman- yayı istilâ eden bu şahısların yerle- rine dönmelerini istemelidir.,, Goza, dış politika hakkında şu söz leri söylemiştir: “— Tasavvurumuz, eski ittifakları ve mevcut dostluk paktlarını osaşlı bir sürette değiştirmeksizin dostluk- Tarımızın çerçevesini genişletmek- İ “Demir muhafaza,, teşkilAtı reisi Cornellüs Codreno da şu beyanatta- bulunmuştur: “— Ben küçük antanta, — Banlkan antantına — ve Milletler cemiyetine muhalifim. Roma - Berlin mihveri- ne İnanıyoruz ve — fikirlerimizi bu mihvere doğru çepiriyoruz.., Habor — Bu sürleri söyliyon ı:n[ Romanyanın müfrit sağ conah parti- gİ reisidir. Bu partiye mensup adam- lar beş seno kadar evvel — başvekil Dükayı katletmişlerdi. Titüleskonun zehirlenmesi hüdisesinin de — onlar tarafından yapıldığı söylenir. Bu parti son intihabatta parlamentoya mebus göndermeğe muvaffak olmuş tu, uıznmım...ut Fransada kabine kurulamadı. binenin siyast teşekkülünde yet federasyonu tideri Maren kadar - bu grup dahil « teklif etmiştir. Fakat Blum bu nlındlıilııınühtıın- yeceğini, bildirdiği için MWW ınıdııhl_m ziyade sola müteveccih bir nevi birlik kabinesi teşkilinden sarfmmas$f mek mecburiyetinde kalacaktır. Son dakika Blum kabineyi teşkilden vazgeçti — Paris, 17 (Hususi) — Blum;, 20 G kika kadar reislkumhurun yanında :iıkun sonra — Eliza sarayından ıyf"' kın güzete muhabirlerine şu — bel venmghx. “—— Bizzat kendimin de çok ” körane ağdettiğim bir hükümet nezonu yaratmak için çok çalıştım. hâkika bu husustaki cür'et terlk imiş ki teşebbllsüm neticesiz ııımı. Y'" M od - nız bütün efkârı umumiyenin şebbilsümü büyük sempati jle m*' ç ğını gördüm. Bu hale nazaran ortada me liği komitesinin hem de sol cenah Hf kaları delegasyonunun istedikleri # bir halk cephesi kombinezonu M du, Fakat bu cephe Üüç dikal sosyalistler dün akşamki larında komünistlerin hükümete raklerine karşı mw.munı" termişlerdir. ' sumımnw-.* na tevdi etmiş olduğu vazifeden nazar ettiğimi kenklilerine bildirmek zaruretinde kaldım. Bu 'M daha fazla devam: faydasız ;Uf!!"' Şahsi memnuniyetim için meml w.cma.mw—nmııw istemem.,, v Son dakikada Reisicumhur, $0t7” YEĞEİMEN NU T A AAA Çin - Japon harbi . Hankoy, 17 (A.A.) — Çin il€ ,' lomatik münasebetlerini keseü pon hükümetinin bu hareketin? men Çin hükümetinin — makül p şartları müzakere etmeğe daimâ ”' zır. — bulunduğu resmi mahtill söylenmektedir. ıİ’J Bu şartların Çinin mülkt ve '.’ tamamiyetini ihlâl otmomeleri dir. Japonlar tarafından dar bildirilen nnl:ıtdı bu ıol”“ hiç natarı itibara almmam Çinin Japonyadaki sefiri 8"”' yung, Japon sefiri Kavagoo geri lınır alınmaz Tokyodan hazırdır. Londra; 17 (hususi) —. ’y gelen haberlere göre, JaponlarmM Kay-Şeke verdikleri mühlet * Mareşal tarufından bu yk müsbet ne de menfi bir cevap M diği için Japonyanın Çine resmefi ilân etmesi muhtemel ıyıhı"’; Maamafih bu hmııa ur l" önce çıkan haberlerde, mareşâl vermese dahi Çine ilânı hırp ceği söylenilmekteydi. Bununla ber, ilânr harp baberinin yakın olabisceğini anlatan liler mevcuddur. Bu arada J riciye nezareti istihbarat gefi, geçenlerde Şanghay ve Nankif ? karma seyahatin, luk korJaı-ııı mukarreratı t& za makalli memurları hazırlami lesiyle Yapıldığı söylenmekte V€ gf Doraci ajansmın' Japon hıf'ğâf Tt Hirotanm eki büyük el Ç | Ti çağırmağış verdiğini bulunduğu İlâve editmektedi. Harp Çinlilerin lebine »| Şangtoungun garbinde n şimdi dahâ ziyade Çinlilere bir manzara arzetmektedir: diğine göre, Çinliler Tar işgal etmişler ve Hankov3 Derlemişlerdir. 10.000 askeri — nlclâcele Manebü Chantoung cephesine gön' tir. Şansiden takviye krtamtf rilmektedir. Aîîî*. Va