13 Aralık 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

/B N DW Baştarafı 1 inelde drr. Ulus meydanmında yapılan mera- sim istiklâl marşıyla başlamiş ve nu- tuklart müteakip para <tttırmak ve yerli malı kullanmak İçin and içilmiş- tie, a Bü münasebetle Başvekil Colâl Ba- yar ve milli müdafaa vekili ulusal e- konomi ve arttırma kurumu başkanı Közım Özalp tarafindan radyoda bi- rer nutuk verilmiştir. Başvekilin nut- ku şu esasları ihtiva etmektedir: Başvekilin sözleri Sayın — vatandaşlarım, — bayanlar, baylar; Memleketimizde güzel bir an'anc te- essüs etmiştir. Ulusal ekonomi ve art- tırma kurumu her sene bizi burada toplamak suretile, millete hesan ver- mMok mecburiyetini ihdas etmiştir. Bu güzel an'anenin tesiri altında Ben de geçen senelere alt iktısadi hâ- diseleri huzurunuzda teşrih etmek is - » tiyorum, Fakat sözüme başlamazdan evvel ifade etmeliyim ki, memleketin ekonomik hayatında durmadan, din - lenmeden, millete nurlu irşadda bu - Tünan ulusal ekonomi kurumuna te - #ekkür etmeliyim. Milletin hayatında en mühim meşnet, ve denilebilir ki, birinci derecede mühim olan mesnet, ekonomik teşkilâttır. Bizim ekonomik hayatımızda takib ettiğimiz seyir, tet kikedilirse görülür ki, memleketin h” yatma en muvafık olan vsul ve pren- sipler kabul edilmiştir. ç Bön bunların ana hatlerı üzerinde tevakkuf ve ayni zamanda hâdiselere birer birer temas edeceğim: Celâl Bayar, bundan sonra cihan iktısadi vaziyetine geçmiş ve şöyle devam etmiştir; ğ Harici Ticaretle fazlalık K Hulâsa olarak senesi nihayet. t lerile 1957 & iode harict ti- anasile, hususi bir y ylemiştir. Yani bu bir dö nüm noktası teşkil etmiştir. i Zirai istihealâtımız. geçen seneyo nazaran bazı müddelerde eksik ve ba- zi mexldelerde fazla olmak suretile bi- p ze büyük bir fark göstermiş bulunu- N yor, Fakat harici ticaretimiz büsbü- tün başka bir manzaranın tesiri altın- j da kendisini gösteriyor. Şu halde noksan ithalât vukubul - duğu takdirde, memlekelimizde mal- lar üzetrinde biz de satış için yeni yeni mahreçler bulmak mecburiyetindey - dik. Yeni bir mahreç Bulmak kolay bir iş değildir. O, hayatı ve an'aneyi ' değiştirmek kadar güçtür. r Memlekette iş hacmini arttırmak ve hayat üzerinde müessir ( deleri ithal ctmek su r. temin etmek proos y ruz ve bu tedenledir ki İ malüm olan “İanın kalkmız olması ve salışların bu na muvazi olarak da temin etmek gay- reti bize ne netice vernustir? Bınu şimdi rakamla huturunuzda arzede - yim: y On aylık harici ticaretimizin muka- Ç yesesini yaptığımız zaman şu rakanı- ; ları görlüyoruz b 1935 senesinde 143 milyon. t 1936 senesinde 158 1937 senesinin yani ı ğumuz senenin on ayı zarlfında 183 milyon lira. E Geçen senenin ayni aylarına naza- ran harici ticaretimizde 25 milyon li- ralık bir fazla vardır. İhracatımız ge- çen geneye nazaran on ay zarfında, on milyon lira fazla kaydetmektedir. İt- halâtımız da bu nispette yükselmiştir. k 'Bütün Gihan hayatında siyasf ol - — gün, iktısadi olsun yeni bir sürprizle Ü — kargılaşmadığımız takdirrle diyebiliriz — ki Türk ticareti umumiyetle geçen se- melero nazaran bu sene bizi memnun — gdecek şekilde cereyan etmek istidadı nr göstermektedir. Bittabi bazı mad- delerimiz üzerinde biraz ferahlık ol- duğu gibi bazt maddelerimizin satış- ları üzerinde de sıkmtr mevcuttur. Fakat burada ifade etmeliyim ki iki- i sini de kül halinde mütalea ediyoruz. N Dahildeki islihsatât | Bizim prensipimiz, malımızı Hınm O gealimt alıriz esasıma istinat ettiği için y ticaretimiz tabil geklinde ve seyrinde K yürüyecektir. Ve buna bilhassa ?'.ıılk“—’ ğ metimiz dikkat etmekle kendisini ml- kellef addeder; b aşvekilin nutk Harici ticaretimizin 25 milyon lira- Dk fazlasına rağmen dâhildeki İstih. salâtımız vo istihlâkâtımız ne radde dedir? Sümer - bankın “konjonktür” bürcsu bana 10 aylık hesaplarını ver- di, Bunlar içinde görüyorunu ki, 1938 Senesine aazaran 1987 senesinin on ay SI nispelinde bir İs. tihlâk fazlalığı » kaydetmektedir, Bu, bize isabet eder ki, mitletimizin alış kabiliyeti mütemadiyen ve mütevali- İtk hetebi yüzde yen yülkselmektedir. Klering hesapları Klering hesaplarında 27 milyon li- ra birikmiş paramız vardır. Bu para, Türk malr almması kaydı şartile cum huriyet merlrtez bankasında nakden Mmevcuttur. Aynı zamanda Türk piya- sasma ecnebi memleketlerinin veresi- ye olarak kısmen kısa ve krsmen - zun vadeli olmak üzere toplanan me- baliğ miktarı 32 milyon İiradır. Bun. Tar da vadesi geldiği zaman cümhuri. yet merkez tankasına yâtacak ve Türk malı satmalmacaktır. Büuna mukabil bizim de yalnız Al- manyada birikmiş paramız vardır. Bu- nun miktarı, hracat mevsimine girdi- ğimiz zaman 44 milyon Hiraydı, bugün 185 milyon liraya düşmüştür. Fakat buna mukabil Almanya piyasasının Türk piyasasından versiye gatışından mütevellit alacağı vardır. Yani biz kendi hesabımıza asla açıkta değiliz. Müstahsilin sadece dikkat edeceği nokta bol istihsalât yanmakla bera- ber beynelmilel piygsaya göre mali - yet flatını ayar etmesidir. Beş senelik program Muhtelif zamanlarda — mühtelif ve- silelerle birinci beş senslik programı - mızdan bahsedilmiştir. 'Yalnız ben bu- rada, huzurunuzda, gu kadarcık söyli. yebilirim: birinci beş — sötolik sanayi Programı bitmek Üzeredir. Btinun bit- tiğini belki gelecek sene burada, içti- marmrızda size tebgir edeceğim. Birinci beş senelik sanayi program tessatı, nşaatı ve mülodayil gsermaye- sile bize 90 milyona mal olmuştur. 90 milyonluk bir eserdir. Bu 90 Milyon - luk eser bizim ne mali ve ne de para politikamızı tazyik etmeden vücuda getirilmiştir. 90 milyon türk lirasını az bir mı> lâğ olarak telâkki edecek memleketler vardır, Fakat bizim için maalesef he- nüz 90 milyon lira büyük bir paradır. ve bu büyük parayı biçbir istihsal v tahatl meabası tazyik etmeden «lde etmiş ve İşimizi görmÜş bulunuyoruz. Millete hedi İz ve ik b vekâletiniz bu sene uluzal ckönom) ve arttırma haftasında millrte köüçdle bir hediye vordi. O hediye üç senelik madea pro- gramıdır. Bu faaliyet balır Kurswn; demir, al- tm Ve gümüş İizskinde kukmaktayız. Kömür havzasımdaki yeni rasyönel tedbirlerle birlikte bu madenlerimizde bütün programlarile, plünlarile, e sile işletilmeğe hazırdır. bi Programmi ikinel sefhasr memleke- tin iş hacmine 14 milyon Tira ilâve et Miş olmakla beraber bizim İçin daha husust bir kıymeti de haizdir. O da, döviz menbammızı kuvvetlendirecektir. a Bütçe i Bilirsiniz ki bütçe senesi haziran: dan başlar ve ayrı bir senodir ve $im di bu ay altıncı gydir. y Vergi tahsilâtimızm altı aylığı: 1935 senesinde 95 mllyon, 1936 se- nesinde 127 milyon, 1987 senesinde 147 milyon. Mevduat kısmına geçiyorum, mille- tin kazancı ne raddededir? Bu suret- le maruzatta bulunuyorum: 1935 senesinde 198 milyon, 1935 senesinde 230 milyon. 1937 senesi haziran gayesinde 277 milyon. Milletin tasarrufu budür ve banka- Jarda nakit olarak mevcuttur, Paramızın istikrarı Aziz vatandaşlarım; her sene bura- da bir mesele mevzubahs olurdu. Ben de kısaca bu mevzusi temas edeteğim. O da milli paranm istikrarı meselesi. sidir. Bilmiyorum ki, Türk parası ü- zerinde toplanabilecek, teklsüf edebi. nostası —. u| Cumhuriy a K ete cev Cumhuriyet gazetesinin dünkü sa -| — Doğan Nadi mmhw lecek ufak, bulutlu bir nokta buluna | Yisında, gaipten cevab arar gibi gözü- | yapan fransızca mecmua | bilir mi? ken, fakat hakikatte bana sorulduğu | yor ki; a vağ iter n besbelli bir sua! var. Eğer bu sual Do- *“..Bunun ne Fransads, ne &* mî*m:ı 3::,:? ::::;:: ğan Nadi imzasımı taşıyan kısa bir ya- | ka hiçbir yende en ufak bir ciddis? 4 asls sünümt - değüllerdir. Ve 'Türkün | ZUln bağlığı olmasaydı, kötü ve kin- | Imır-tarafı yöktura <— u dostu değildirler. dar bir münakaşa sisteminl hortlat- Haydi böyle olduğunu ginek mak istiyenlerden biriyle karşılaştığı- Tar sanacaktım. Fakat bu genç gazele- ci arkadasın henüx böyle hir zan'u- yandıracak mazisi yoktur ve kendisi için böyle bir istikbal temenni eden- lerden değilim, Sual şudur: Müfsitlik mi, safdillik mi? Ve ifade etmek istediği manaya gö- re hakiki şeklinin de su olması lâ- l mımgeliyor: li bir fransızca nüshasi Ortalıği karzıştırmak mı istiyorsun, | ca bu Fransız matahına hem Mâ yoksa budala mısım? | riyetin sütunlarında 'd’”duf,g' Genç arkadaşımıza evvelüi umumi | cevab vermek hem de bü ""nw bir cevab verelim de merökı ortadan | sızca nüshada n';'—:rcdig bu MJ kalksm: mutaddan en az on misli M's.dy — Hayır, ne artalığı karıştırmak is- | ve dünyanın her unfmdlkîw gi tiyorum, ne de budalayım. Maksadım, | ve, mecmualara, siyaset V8 Fakat küçük olmasına rağrmef sinektir ve mide bulandırır 7'-—'“” Hiç olmamış, bütün dün 'yan kişi üzerinde de mücssir olabilir Yi Eh... Bu kadar az bir îıııbl-'-’:' ) hi memleketimizde neşciyat Yü böy” ki ve büyük bir gazete hılık"“ Te bir kötü kanaat (elkz;ı :“”“' doğrusu gönlümüz razı O “Cumhüriyet” in La Röpabllri "gir Merkez bankamızda her sane ait stokumuzun — çoğaldığını - bilirsiniz. Merkez bankamızın dikkatle takip et tiği bir politika vardır. Enflâsyona mâni olmak, Nazarımızda enflâsyön, ihtiyaçtan fazla para çıkarmaktır, muzırdır. Fa- kat ihtiyaç varken enflâsyon endişe- sile para çıkarmamak vo piyasayı dar bir vaziyette bırakmak dahi ayni de- recede muzırdır. Ve buna verilen isim deflâsyondur. Şu helde biz milli men- faatimiz itibarile enflâsyonu reddet - tiğimiz gibi elbette deflâsyonu da red- dederiz. Merkez bankamız bu nokta üzerin- de şüphesiz ki hassas bulunacaktır. Hükümetten de lâzımgalen muzahere- | sadece, size görmediğinizi Sandığım | hitlerine dağıtmak JâzımdIr. — leye ti elbette görecektir. bir yazıyı göstermek ve okutmaktı, Bu satırlar hiç yoktan M:' M Dahili ve harici emniyet Zira bu yazının Cumhuriyet gazete - | çıkarmıya calışmadığımız! !ı“""" Aziz vatandaşlarım, emniyet fak- | sinden şiddetli bir cevab alması lâ- | olmadığımızı iyice izah elW törü üzerinde kısaca konuşacağım. | zımgeldiği kanaatini hâlâ muhafaza | rız. sİne HÜ pure' Benim görüşüme ve temas ettiğim va- | etmekteyim. Zira, Doğan Nadinin Hücumun bise degi!. €i tandaşlarımın bana telkin ettikleri ka | dünkü yazısında “Filhakika Voix Bu- ptenne'e ve “hakiki büv e bü eers7 naate göre Türkiyede teesslis eden a- | ropsennes” (Avrupa sesleri) isimli | nuz olduğunu” kaydü ı'_ şeihi yalf sayiş şimdiyo kadar olan geçmiş de- | bir Fransız mecmuası son nüshasında | rengiz Hüseyin Nafize t€' y.:m" virlerimizin hiç birinde teeasüs etme- | Türk matbuatına ve hususile son ve | gelmez miydi? Eğer W' M miştir. Bu cümhuriyet rejiminin mille | malüm münakaşılara dair uzun bir | Cumhuriyet tahrir keyzt::: M to bahşettiği büyük bir nimettir. yazı negrederek meseleyi güya tah- | ki nezalreti izah orjemgı; yet Bizim memleketimizde sınıf kavga- | lil etmek istemiştir.,, demiş olmasma | yet beklediğimiz çiddetli geV hıd— mezse, Türk matbualmın sasiyt' yeti namına terettüb edel M ti göstermek bu satırlarmli ça rağmen bu yazıyı hâlâ okumamış ol- duğunu ve Yunus Nadinin ise bu ga- zeteyi hâlâ görmemiş bulunduğunu sanmamı için ortada ğu Dariz sebeb vardir: Doğan Nadinin yazısı, Cumhuriyet Jarı yoktur. Sınıf ihtirası yoktur, bi- ribirini menfaat salkasiyvle didikliyen yakıp bitirmek istiyen ayrı ayrı insan- Jar yoktur. Hepsi Türk namı ve vah- deti altında toplanmış mübarek insan- Tardır. ne düşecektir. Böyle bir © M hususi bir zevkalacağımı kayda lüzum görürüm. — ayda lüzum a M Şimdi harici emniyete geçiyorum. mücssesesinin neyle itham edildiği i Bütün dünya gözden geçirildiği tak- | farkedilerek yazılmamıştır. - k Birü büküncikan içede dümaliğin | — Doğan; Kad'koyde mevcut olduğunu iddia etmek fazla “Gazetemiz bermutad faşist olmak- cinayet , ner Daştarafı İ MA bir adam, sağ elinde, ıltm":jı' dumanı çıkan tabantasile BÜfT yi bakışla yaralıyr gözden KCÖ’W“İ zünde, kabahat işliyen birisift —ygi olduğu cezayı veren bir adamım " ç, edilemiyecek — hislerinin ifadesi Diy Arasıra, yanında düran ve böyÜ ee dizine kadar yükselen bir çorüBl ge hametle bakıyor. Yavrucak KAf ” Ve safdillik olur. Bu vaziyet! hulüsa et- tikten sonra derakap kendimize inti- kal etmek isterim ve derim ki, Türk vatanmı İstihdaf eden hususi mahi - yette ve umum! mahiyette olsun bir tehlike mevcut değildir, böyle bir teh- like görülmüyor. Hükümetimizin iki taraflı ve çok taraflı, ve muhakkak suretta sulh emelile yaptığı dostluk muahedeleri ve misaklar — kargılıklı emniyetimizi kurmaktadır. Ta, daha doğrusu Hitlerci olmakla it- ham olunmaktadır.., diyor. 1 Yanlış. "“Voix Europâennes” da “Cumhuri- yet” böyle sadece ideologle taraftar- lığı veya rejim sempathle'siyle itham editmemektedir. Hayır! Doğan Nadi, bu mecmuayı okursa çıkan satırların Cumhuriyetin bizzat cevab vermesini icab ettirecek derecede ağır olduğunu görür. Ben orada söylenenleri Türk Asıl kuvvetimiz — ” | efkârı umumiyesi karşısında tekrarla- | kalmış sağ eline bakarak 'İMM ; g. | Maktan büyük bir ıstırap duyarım. | sıra, ağlamasını unutup Yal” elt yall AĞA SĞ küyvetimiz Menlekaamı | a LA e Tin süzlerini | trum boylu 'adama doğru pıli rıiyor, ona hayret ve k““;.::’ı # yor; sotra gözüne ilişen tâ B zünce tekrar ağlamağa M.:#d Uzun boylu, sağ elinde t çotafi zin potansiyel kuvveti, vahdetimiz ve bilhassa milletimizin eşsiz etrafında ve emniyeti altında bilâkaydüşart bu- Tonnuğş olmasıdır. Memleketimizde bu tekrarlamakla Türk matbuatının bir uzvuna Ayni müfterinin lisaniyle hi- tab etmiş bulunuyorum. suretle sulhün nigehbanı olan organi- e f kâlr 6.75 çapımdakt tabantâyi — b zo büyük bir kuvvet - mevcuttur. Bu PİVa nkoda adam yavaş yavaş başıfı ÖL . g Kkuvvet Türk milletinin bütün meza - hhi saran meraklı — kalabi ağır D yasmı, Türk milfetinin tarihteki bü- kazanan ehemmiyet vermeden aBiT Taçakla kesi tün ve şehametini nef - aHa meğe başladı. Kıllbl“' r,,.ı: sinde toplamıştır. Biz onun İsmine talihliler lir gibi ortadan ikiye aynıYO ı sadece ordu diyoruz ve onunla iftihar ü .| Yarşıdan koşa koşa ge" ediyoruz. ü il İ 'Türk- Havâa Kurumü piyan deki tabancayı uzatıyor; Her gün geçtikçe teçhizat | , b kinAllA Oğü yi vürdüm eg itibarile, Kudret Hibarile mütemadi - — Buyurun, ben kilişi .bitmiştir. En büyük —ikra- miye olan 40,000 lira 37244 numara» ya isabet etmiştir. Sonları 44 ve 6 ile nihayetlenen biletlere ikişer lira a - Bundan sonra yerde » kadtala küçük - çocuk darpasi bir ukıih?mbâli n':ıdml” bulü mune hastahanesine yen yükselen ve büyüyen ordumuz eş giz başbuğunun kumandası altında el- bette Türk vatanına müteveccih ola- cak her tehlikeyi bertaraf etmek kud Tet Ve İstidadı . morti vardır. nuyorlardı. adati Te : e i Bu seferki piyankonun talililerin - Tabancayı polise teslim '::ı.dl’ hei ağeren eliT İ Ç N X İ n g P gel e e ve bundüf Teşrin ayları Türk tarihinde milli | gan biri liman girketi memurlarından | gişe memmıru Lâz — Rifattif Vf O lçiye bir bususiyet göstermektedir. Bilkas- | “Hüsnti ve diğeri do Eyüpte Dökmeci- | bir sene ervel evlendiği Kazdakatinde ğ birinci ve-- ikinciteşrin “aylarmın | 1..ge oturan Memtmedi". Bu talili ba | nin ü bağlarına olan 5ÜT gralk bım günlü. 29 ilkteşrin cumhuriyet dmın oğluna da Üç ay evvel 15 bin li- | şüphe etmektedir. BU y a B'”t ıyramımızdır İ z çıkmatı. rında geçimsizlik başlam!” ,gıd; Cumhuriyetimizi takdis ederiz, biz ye boşanmak için mahkemey? evinde bu rejim altında mes'ut olacağımıza __ı KA etmiştir. Rilat, sedri!'::ı ha inanırız. güveysidir. Karısının takibt 29 ikinciteşrin Hatay bayramıdır. De'bosı_'l 0 dür- rinden şüpheye düşünce HÜ Yapgntl Elbette ifade edebiliriz ki birinci 29 mek ıstıyen miğ ve nihayet dün % yakalı teşrinin kardeği yahut evlâdıdir. Ge - bir erkekle tramvaya D* yansari Çen sene bu mevsimde Hatay mevzuu bahsolduğu zaman, niçin saklıyslım, adam m":—;'.,.,. uzun: zamandir ıi"’; İTJH'Z:G xşe mevcuttu. Hatayı kur BO Beştarafı 1 İncide | ihanetini sihninde BÜYÜ 5; d kat'isindeydik. Kat'i netise almmtamıştı. Gönderdiğimiz he- Yeti murahhasa yölda bulunuyordu. Şimdi millelimizin karşısında diyoruz ki, Hatay kurtulmuştur, bayramımı yapıyor. Bu hususta kabul olunan je- jim behemehal ve tamamile tatbik o- lummaldır. Şu Kalde hep beraber ar- Kkâdaşlar, sevgili Hataya ve Hataylı karderlerimize, sesimizi milli heyecan- BAna zarar veremiyocek olan küçük bir tabanca ile milletler ccmiyeti bi - nasımın camına ateş ettiğini söylemiş- tir. Tahkikatta Kolomanın 1928 denbe- ri mütemadiyen Fransaya girmeye çı lışmış olduğu anlaşılmışsa da ne için Fransaya gelmekte bu kadar ısrar Bösterdiğinin sebebi henüz meydana yan VB Ti etmiştir. Kurgunları j Bi sağ bacağına İTLE ideri Üü sağ böğründen girmiş, V ::: n dan çıkan üçüneü kur$ ğ tramvaya binen 8 )j'î'”d',uh"' yt ninin eline kazacnn !I"" Bedriyenin — yaras! çok tü j.xc:;.pd' çıkarılamamıştır. ölmesi mubtemeldir. Ja yükselterek diyolim ki Hatay, ise | — Koloman, Pragda tevkif edilen ted- vgnmıiyıelk bir A tiklâlin kutlu olmun. hişçiyi tanrmadığını beyan etmiştir. | kaldırılmıştır. S 4 fi