13 Aralık 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r 1938 Cumhuriyet Almanağı 15 ilkkânunda çıkıyor, heryerde arayınız!.. J OndördOncu yıl sayı: 4879 umhuriyel adr«ı: 246 Hayat ısiklopedisi IV ^ Her^^e lâzım olan çok faydalı bir eserdir. Pazartesi 13 Blrincikânun 1937 Telefon: Başmuharrir re evl: 22368 Tahrlı neyetl: 24298. tdare ve matbaa tasnı 24299 * 24290 Uzakşarkta Çin riejjil, Avrupa mağlub oluyon 'Bilhassa bu defaki Çin Japon harbinde Çinden ziyade Avrupanm hem de nasıl mağlub oluşu zamanm ibret alınacak belki en büyiik vaku asını teşkil eder. j | yi mi, yoksa fena mı olduğunu bîr II tarafa bırakarak hâdiseyi olduğu gibi görmek \t öyle de kaydetmek istersek çabuk varılacak şaşılacak netice başlık yaptığımız cümlede hulâsa olunabüir. Dört bın yıllık derin bir uykudan sonra son yirmı otuz yıl zarfında uyanıp ayaklanmağa çalışan Çinin, istiklâlini sezmeğe ve hatta yavaş yavaş anlamağa başlıyan bir millet olarak, iki ayağı üze* rinde doğrulamadan yıkılmasına teessüf etmemek mümkün değildir. Fakat bilhassa bu defaki Çin Japon harbinde Çinden ziyade Avrupanm hem de nasılmağlub oluşu zamanın ibret alınacak belki en büyuk vakıasını teşkil eder. Hakikalte bu defa Uzakşarkta Japonya Çinle değil, Avrupa ile harbetti. Bu devletin bugüne kadar Çıne haıb bile ilân etmemiş olduğu malumdur. Fakat bu harb, bizce Avrupaya bu Avrupada şimalî Amerika dahıldır karşı en kat'î ifadelerle ilân edılmiştir. Son yıllarda Uzakşark işlerine artık haricden kimsenin kanşmaması lâzım geldığini Japonya bir değil, bin defa açık söylemistir. Nitekim Çine karşı son ilânsız harb devam ederken haricden hiç bir müdahalenin, hatta hiç bir tavassutun kabul edılmiyeceğinin her sırası düştükçe kat'iyetle ifadesi de Avrupaya karşı Japon harbinin son ilânlarını teşkil ediyordu. Bütün Avrupaya meydan okumak üzere canını dişine takarak ortaya atılan Japonya karşısmda Avrup» ve Amerika mezbuhane bir hareket bile gösteremedi. Öyle ki insanm adeta afyon yutan Çin değil, Avrupa ve Amerikadır diyeceği gelir. • Avrupanın ve Amerikanın Çinde yakın ve uzak o kadar büyük menfaatleri vardı ki Çıni yutmak istiyen bir Japon istilâ hareketi karşısmda kabil değil rahat kalamamak lâzımdı. Milletler Cemiyetinden, insanlığın haklanndan ve sulhun kıymetlerinden bahsetmek istemiyoruz. Şımdıki halde bunların lâf olduğu bir daha anlaşıldı. Fakat Avrupanm ve Amerıkanm Uzakşarktaki, Asya kıt'asındaki ve alelumum Pasifikteki hayatî denilecek kadar ehemmiyetli ve büyük menfaatleri eski ve yeni dünyanın bu milletlerini Çinin yıkılıp gitmesi hâdisesi karşısmda hareketsiz bırakamazdı, bırakmamalıydı. Canlı bir hareket şöyle dursun, kimse yerinden bile kımıldıyamadı. Başvekil Celâl Bayar dün mühim bir nutak söyledi Hükumet, millete üç senelik maden programını hediye ediyor « Memlekette iş hacmini arttırmak, hayat üzerinde müessir olan bazı maddeleri ithal suretile ucuzluğu temin etmek prensipini takib ediyoruz. » Millî Müdafaa Vekili de radyoda konferans verdi Ankara 12 (Telefonla) Ulusal Ekonomi ve Arttırma haftası bugün saat 16,30 da Başvekil Celâl Bayarın Ankara Halkevinde verdiği nutukla açıldı. Salouda bütün Vekiller de bulunuyordu. Evvelâ Ankara Kız Lisesi talebeleri İstiklâl marşı söylediler. Bundan sonra Başvekil, sık sık alkışlarla kesilen şu mühim hitabeyi irad etti. iktısad Haftası açıldı M. Delbos Belgradda Fransız Hariciye Nazırı için nümayişler yapıldı Talebe ile polis arasında musademeler oldu, bir kaç kişi yaralandı. M. Delbos mülâkatlara başladı Başvekilimizin nutka « Saym vatandaşlanm, bayanlar, baylar, Memleketimizde güzel bir an'ane teessüs etmiştir. Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu her sene bızi burada toplamak suretile, millete hesab vermek mecburiyetini ihdas etmiştir. Hükumetin millî ekonomi siyasetini çok etraflı bir nutukla ifade eden Başvekilimiz Celâl Bayar Bu güzel an'anenin tesiri altında ben de geçen senelere aid iktısadî hâdiseleri huzurunuzda teşrih etmek istiyorum. Fakat sözüme başlamazdan evvel ifade etmeliyim ki, memleketin ekonomik hayatında durmadan, dinlenmeden, millete nurlu irşadda bulunan Ulusal Ekonomi Kurumuna teşekkür etmeliykn. Milletin hayatında en mühim mesned, ve denilebilir ki, birinci derecede mühim olan mesDün, M. Delbos'un Belgrada muvasalatı münasebetile önünde hararetli nümayişler yapılan Yugeslav Parlamento binası ned ekonomik teşkilâttır. Bizim ekonomik hayatımızda takib ettiğimiz seyir, tetkik Belgrad 12 (Hususî) Fransa Ha layı zabitleri mahfilinde şerefine verilen edılirse görülür ki, memleketin hayatına riciye Nazın M. Delbos, bugün saat ziyafette hazır bulunmuştur. en muvafık olan usul ve prensipler ka dokuzda Belgrada muvasalat etmiş, büM. Delbos'un Belgradı ziyareti münabul edılmiştir. Bu prensiplerin burada yük merasimle karşılanmıştır. M. Delbos, sebetile istasyon ve şehrin bütün sokaktafsilâtile arzedilmesi hiç şüphe yoktur ki evvelâ Başvekil ve Hariciye Nazırı Dok larile meydanlan, Fransız ve YugoslaV hepimizi sıkar. Ben bunların ana hatları tor Stoyadinoviç'le bir mülâkat yapmış, bayraklarile süslenmiştir. Ayrıca Belüzerinde tavakkuf edeceğim. Ve ayni za müteakıben Naıb Prens Pol tarafından grad Üniversitesinde merasimle bir topmanda hâdiselere birer birer temas edece kabul olunmuşrur. Beyaz sarayda yeme lantı yapılmış ve maruf münevverlerden ğe alıkonulan M. Delbos saat 15 te Va* birkaçı nutuklar söylemişlerdir. gım: [Arkast Sa. 7 sütun 1 del lide Kraliçe Marie tarafından muhafız alArkası Sa. 5 sütun 1 dei Çin sahilindeki Ingiliz İskenderunda kanlı Faşist meclisi kararının akislerl gemileri taarruza uğradı bir nümayiş îngiliz siyasetinde bir Fransız askerleri işe müJaponyanın yeni bir Çin hükumetile müzakerelere dahale etti, ölenler oldu değişiklik olmıyacak girişmeğe her zaman gayret edeceği söyleniyor Londra 12 (Hususî) İskenderunda Arablar Hatay rejimi aleyhine nü mayişler yapmıştır. Bu münasebetle kanlı çarpışmalar olmuş, Fransız askerî kuvvetleri müdahale mecburiyetinde kalmışlar dır. Nümayişçilerden bir kaç kişi ölmüştür. Milletler Cemiyeti Konseyi, İtalyanın çekilme kararı hakkındaki tezkeresini aldı. Cenevredeki Italyan memurları istifa ediyorlar Londra 12 (A.A.) Londranm iyi kılmaktadır. Zira îtalya 1936 mayısın * malumat almakta olan mehafilinde ser danberi Milletler Cemiyeti toplantılanna dedilen mütalealarda M. Mussolini'nin asla iştirak etmemekteydi. îtalyanm Milnutkile haddinden fazla iştigal edilme letler Cemiyetini terketmek hareketine mektedir. Almanya veya Japonya tarafından ya » Italya hükumetinîn Milletler Cemiye pılmış bir tazyik mahsulü nazarile bak * tinden çekümek tasavvuru, daha evvelce mak için Londrada hiçbir temayül yok • derpiş edilmişti ve bu tasavvuru mevkii tur, zira bu iki memleketin müdahalede fıile isal etmek kararına ancak filî bir bulunmak arzusunu beslemeleri için zâ * vaziyetin hukukan tanmması naz.arile ba[Arkast Sa. 5 sütun 1 de] ııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııııııııııııııııııııı Suriyede partiler birbirine giriyor Ne oldu? Avrupa ve Amerika çok mu, Japonyanm hakkmdan gelemiyecek kadar mı zayıf? Harbden nefret ve sulha muhabbet hisleri mi daha galıb? Şurası muhakkak ki Uzakşarkta pervasız son Japon istilâsının Avrupaya ve Amerikaya derhal vereceği zarar milyarlar ve milyarlarla ölcülemiyecek kadar büyük ve yakın bir istikbalde vereceği yeni zararHarb ne safhada? lann şimdıden kalbleri haklı olarak kap mıştır. Bir îngiliz askeri ölmüş, biri zabit, Tokyo 12 (A.A.) 10 ilkkânunda hyan endişeleri ise ondan daha fecidir. diğeri nefer olmak üzere iki kişi de yara Kwanhwamen kapısını îşgal etmiş olan [Arkast Sa. 5 sütun 2 de] Avrupa ve Amerikanın hiddetlen disleri lanmıstır. îngiliz gambotu da mukabele„ IIIIIMIÜIIIIIIIIIII lllTllllllllllllllllllllllHlllllllllllllllll llll llll llllllllll III I llllllllllll I llllllllll gıcırdadığını duyuyor gibiyiz. Kalbler burkuluvor ve gizli gizli yumruklar sallanıyor. Fakat kimsenin daha ileri gidebildıği ve gideb'leceği yok. Halbuki, dediğimiz gibi, Çinin Japonya tarafmdan istilâsı neticesinde bugünün büvük zararlarına nisbetle yarmın tehlikeleri o kadar daha büyüktür ki bu vaziyet hakkında alâkadarlann rahat ve hareketsiz durmalarına imkân tasavvur edilememek lâzımdır. Bugün şaşılacak bir teslimivetle kendi haline bırakılan Çin istilâsından sonra yarın bütün şarkî ve cenubî Asyanın, büyük küçük bütün Pasifik Okyanusu adalarının en ciddî tehlikelere maruz kalacağmı nasıl görmezler? En yakın misal: Çin üzerindeki Japon hareketleri sarkî Asvadaki Rus vaziyetini ku«atarak bir sevkulceyş plânile yürir tülmektedir. Japonlar b'yle hazırlık hesab'Ie yürüvorlar ki elde edilmekte olan yeni vaziyetlere göre yarından sonra Rusyanın şarkî Asyadan koğulmasını bir içimlik su haline koymaktadırlar. Burada hayale zerre kadar yer yoktur, ortadaki vaziyetler en çetin hakikatler halindedir. Rusya Uzakşarktaki vaziyetini ancak Haleb 12 (Hususî) Suriyede Vatanî partisinin muhalifleri olan Usbeciler arasında ihtilâflar başlamıştır. Usbecilerin Sancakta çalışan hıristiyan ve islâm azalan son günlerde birbirine girdiler. Hıristiyan partizanlar Antakyada kulüblerinin kapanmış olmasma rağmen Orsuzi'nin aleyhine açıktan açığa atıp tutmaktadırlar Müslüman Usbeciler hıristiyanların bilâkayid ve şart Fransız taraftarlığı etmelerini ileri sürüyorlar. Ötekiler de Fransız Nankin kapılarına dayanan Japon tankları Londra 12 (Hususî) Hangkuu de bulunmuştur. Hâdise hakkında henüz tezine uygun olmadığmı iddia ettikleri hareketlerden dolayı Arab Usbecilere civarında biri gambot olmak üzere üç In fazla tafsılât alınamamıştır. çatrnaktadırlar. giliz gemisi Japonlann hücumuna uğra Yann başlıyoruz ııııııımnıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııııjııııııııııııııııiHiııııı Dün şehirde iki cerh vak'ası oldu memurla bir şoför Avrupa tarihinin en cazib, Beşiktaş Süleymaniyeyi, Güneş Topkapıyı, Fener karılarmı ağır yaraladı en alâkalı sahifelerini bulaDün akşam, saat beşi yirmi geçe, Ka cağınız bu eser, çok değerli bahçe Eyübü, Vefa İstanbulsporu yendiler; dıköyde iskele önündeki tramvay durak yerinin hmcahınç kalabalık olduğu bir sı bir tngiliz müellifi tarafından Galatasaray da Beykozla berabere kaldı kaleme alınmıştır. Kıymetli rada, kanlı bir cinayet işlenmiştir. Vak'a şöyle olmuştur: Akay idaresinin Caddebostanı iskelesi başmemuru Fuad Engin, iki aydanberi, ayn yaşadığı genc karısı Behiceye, vapurdan çıkarken raslamış ve kıskanclık damarları kabararak, ne yaptığını bilmez bir halde tabancasını çekip, üç el ateş etmiştir. Dün yapılan lik maçları Bir Elizabet'in hayatı Çevirenler: MlTHAT CEMAL SUPHİZİYA Avusturya imparatoriçesi ediblerimiz Mithat Cemal ve Suphi Ziyanın gayet güzel bir şekilde dilimize çevirdikleri «Elizabetin Hayatı», resmî evrak hazinelerinden, gizli mektublardan alınan vesika[Arkası Sa. 5 sutun 3 te] larla agırbaşlı «tarihî»'bir e! Tayyare piyangosu serdir. Onda Macar ihtilâlini gö 40.000 ]fra 37244 recek, Meksika muharebesinin gülünc âmillerini okuyanumaraya çıktı cak ve nihayet Mayerling fa1 Dünkü keşidede kazanan numaraları ciasının gizli kalmış taraflar ma aid esrarı bulacaksınız. muntazam bir liste halinde (5) inci sayfada bulacaksınız. YUNUS NADt lArkası Sa. 2 sütun 1 de] , .Galatasaray Beykoz maçından bir enstantane (Yazısı 6 ncı sahifemizde) V , Yarın neşrine başlıyoruz