24 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Işin iç Da Saz yüzü 1 — Almanya Ingiltereyi Fransadan ayırmak istiyor. 2 — ingiltere Aimanyayı Ilalyadan ayırmak istiyor. © Yâzan: Şekip Gündüz Ingiliz krâlinin bas müşavirlerinden Lord Hâlifaks Hitlerle komüştüktan söntâ Berlinden uzaklaştı, * Löfdrayâ / döndü. İngiliz kabinesinin bu Word tarafın- iğan verilmiş olan rapor Üzetinde höüüz tam ve kâmil bir tetkik yapmamış ol. duğu ( söyleniyorsa 'di; Halifaksin Londraya döner dönmez kral huzurun- da yapılmış bir içtimada ayrıca şifahi izahat “vermiş olması, İngüi? Baş. vekilinin bugün Avam Kâmarasında bu seyahat etrafında (o bir nutuk söy- liyeceğinin bildirilmesi ve Londradaki Fransiz sefirinin Hâritiye nâztrı Eden ile bir saat başbaşa kotuşmuş Olmadı, İngliz has müşavirinin Berlin seyahatin- den çıkan neticeler hakkınida şu anda Londranın tam ve kâmil bir filere sâhip olduğu kabul edilebilir, 5 0 om Berline rilçin gitmiş. w ine verilen vazifelerin © ve salâhiyetin derecesi etrafında muhtelif fikitler söylenmiş olmakla beraber sa- diyoruz ki bu ziyaretin hakiki kıymet ve mânası elân esrarengiz bir perde al- tında gizlidir. Londranm Lord Hali faksı Berline göndermesini Roma — Berlin mihverinin ve Roma « Berlin Tokyo müsellesinin dünya nasil izah etmek isteyeceğini iskandil etmek suretinde tefsir edebiliri miyia? Niçin edemiyelm?. ingiliz Lordunun seyahatine tekad- düm eden günlerle Berlinin sahne e. duğu veya büyük rol oynadığı belli baş- u siyasi hâdiseler şunlardır: İ -- Çemberlâyn ile Musolini arasın» daki gizli konuşmalar, > Musolininin Hitler tarafından yapılmış olan bit Tesmı ziyareti resmen iade etmesi, 3 « Romanın Berlin — Tokyo âra. sındaki anlaşmaya işMraki ile Antiko- münist cephenin kuvvetli bir sürette te- yekkülü, 4 — Brliksel konferansmda İtalyanm 'Tokya ve Berlin tarafından beğenile, cekbir tarzda hareket etmesi, 5 — Fon Ribbenttöp'ün Roma seya« hatleri ve Alrninsiyafın #süstemlekeler meselesini kuvvetle ortaya atması ilâh.. Bugün Musolininin Berlin seyahatin. de kazançlı çıkan tarafın Alman idiple.. masisi olduğu her tarafta tasdik edil- mektedir. Hitler, Çemberlâyn — Muso- ini konuşmalarının devam ettiği gün. lerde Musoliniyi Berline delbetmekle bir kuvveti birde zaafı vardır. Kuv. veti şudur? “İcabında atılgan askeri hareketler- diği nümunelerie iç kava tahrikâtında ne gibi muvaffakıyetler elde edebildi, ğini anlâtmış olmâsı.,, Zaalı ise malüm: “Her iki merkezin biribirini atlatmak için fırsat kollaması ve iki tarafın da müşterek olmayan, tel taraflı olan gas yeler uğrunda biribirini istismar etmek. «e olduğunu bilmesi,,, Berlin — Tokyo «- Roma müsellesi. nin İngiltereyi düşündürdüğünü iddia edenlere bak vörmeli mi? Görünüşe ba- kılırsa Romayı Berlinden ayırmanın imkânsızlığını, muhtelif vasıtalarla ce- reyan etmiş olan Çemberliyn — Musolini konuşmalarından O son. ra Londrahm © anlamış bulunduğu» nu kabul ötmek İâzimgeliyor. OBu, Romarım Berline bağlanmış olmasında | Romanın iradesinden ziyade züafının vol oynadığını kabul etmek demektir ki bu takdirde bu mihveri ortadan kaldır- mayı kendi menfaatlerine uygun bul. duğu anlaşılan İngilterenin bir defa da | Berlinin kapısını çalıp; “.4 Romavi terketmek için me istor- sinin Demesin len daha tabi! bir şey olâ- Mazdı. # ği İşte Lord Hanfakssi Yaptığı iş bu. dur. Ve a'j'ğı cevap hakkında gelen yarı #ösmi haberler doğru ise İngiltere- nlü bu kahadiki söh teşebbüsünün de kendi arzularına Uygun bir netite vere- mediğini söylemek mümkün olur. Rivayete bakılırsa Hitler, Lord Hali. fakstan Şunları İstemiş; i — Almafyanın umumi Ohâfptei mes'ul ölniddiğini kabul etmek, 2 — Almanyanın eski müstemlekele - rifi elde etmesini bir hak olarak kabul etmek, 3 « Almanyanın bhatiçteki Alınan azlıklarının mukadderatını tayin etmek, hakkını tanımak, Londradan gelen hâberler, Lofd Ta- lifaks'ın Berlin seyahatinde gördüğü dostluklardan pek müsait intibalar al, mış bulunduğuna bizi inandırmak siti- yor, Eğer Hitlerin dermeyan ettiği şartlar yukürıda gösterilenlerse muhterem Lo dün Berlinden pek neş'eli ve güler yüz. lü olarak avdet ettiğini kabul etmek mümkün olamaz. Yukardaki muğlâk Madeli siyasi maddelerin düz Türkçeleri şöyledir: i — İngilterenin umumi harp zaferi adı verilen hâdiseyi “Köoenlem yekün, ağdetmesi. 2 — Alman müstemlekelerinin bus günkü şekliyle iadesi ve geçen yirmi yıl içinde bu müstemlekelere sarfedilmiş, herhangi bir pâranın Almanyadan is tenmemesi, 3 — Avusturyayı ve Çekoslovakya, | Bin bir kısmını Almafyanın arrularına terkedip seyirel kalmak. |... İngiltere, dünya siyasasının bugünkü şârtları içinde Rransayı ne dereceye kâ- dar ihmal edebilir? Bu suale verilecek cevap Lord Hali - faksm Berlin seyahatinden dönüşte hissettiği rivayet edilen memnuniyete bir mikyas olarak kabul edilebilir. Eğer Betlinde konüişulan şeylere ve bu konuşma sonunda Löndrsian akseden haberlere Fransada yapılan bazı neşri. yatı katarsak Fransız — İngiliz işbirli- | ğine ehemmiyet veten bir İLondranın Halifaks — Hitler konuşmalarından hiç . memnun kalamıyacağı neticesine de varabiliriz. Zira, Fransa ayar metlişi hariciye encümeni reisi Henri Beten * ger iki gün evvel neşrettiği bir makale. de Çekoslovakya — Fransa münaseba- tındân şöyle bahsetmektedir: “Mesele çok mühimdir. Çekoslovak- yanın mülki tamamlığı ve istiklâli her an Almanya tarafından tehdit edilmek. tedir. Pransanın her türlü şartlar içinde mülk? ” Yunduğunu ve bunun için icap eden ai Yasi ve askeri her yardımı. göstermek azminde olduğunu söylemek isteriz. İşte diş siyasadali bu vaziyet Pran - | sadaki son ihtilâl teşebüslerinin şâna- sını bir kat daha göze vurmaktadır. Basi siyasi menfaatlerin elde edile- bilmesi ve İngiltereye kabul ettirilebil. mesi için Fransayı da bir İspanya ha- line sökmak İdam geldiği düşünülmüş olacak. 4 İngilterenin değil, fakat İspanyalaşmış bir Fransa - dan bir cüzamlıdan kaçar gibi kaçacağı, nı kabul etmek elbette mümkündür. Şekip GUNDUZ İM sb iyi. Li tamamlığını korumağa karar vermiş bu- | sağlam bir Fransadan | — Avrupada bazi devletler müstemleke istiyorlarmış; bizim meczup da Avrupada müstemleke istiyor! — — — Fransız karikatürü —| başka, bacakları da pek © Yabancı gözile Ispanya isyanı ve Çin - Japon harbi Yan: Vernen Batlet General Frahko, Madridi İspanyol hükümeti bir hâlk ordusu tesisine başlamadan ve Rusyadan askeri yar- dim görmeden evvel işgale muvaffak olsaydı, Her Hitlere ve Sinyor Muso- üniye o kadar minnettar kalacaktı ki, onların her istediklerini kabul e- decek veİspanyol halkı ancak uz seneler gectikten sonra aralarındaki ecnebiletin imtiyazlatını fazla görme ye başlıyâcaklardı. Halbuki şimdi bu echebi düğmanlığı İspanyada daha bu Doğru m e e - Değil mi? “Dolmuşa bir adam,, otomobiller. bulda yıllardanberi, şikâyet. ediler; bir meveudur,, Halk, . şikâyet, eder, gazeteler yazar dururlar, , belediye ise » şirketle beraber - hattın daha fazla tramvay işletilmesine müsait olmadığım ileri sürer ve otobüs işletilmesine de müsaade etmeği mahzurlu görürdü. Bu vasiyet böyle senelerce devüm ettikten sonra otobüs işletilmesine yeçenlerde müsaada edildi. İstan- bulun yolları değişmiş ve genişle- miş değildir, bimaenaleyh ya eski- den mahzur da müsavle edil miyordü veya şimdi de mahzur var ema nedense müsaade edilmiz. Her ME İSE; nekioç. İstanbul halkının tramvaylarda istif olmasının. Tas men ölsun öne geçtiği için men- nun olmağa değer, Esasen bizim bahsetmek istediğimiz şehirde oto- büslerin iması dolayısile taksi şoförlerinin düştüğü sıkışık vazi- yettir, Taksilerin, hele eski arabaların, astlmıştır. Bu arabale- vır sahipleri belediyeyü “miracast Sderek dertlerine bir çare bulunma sın istiyorlar, Talepleri - “otobüs işletilmesine üisande “edilmesin! yolunda iddiâ ve kabul edilemiye- Sek bir gey de değildir; “on kuruşa müşteri taşımanın milletade edil. sin, #iyorlar, Bu adamlara hak vermemâk min müş Belediye bu talebi reddedebilmek için makul bir se- ileri sürebilir mi? Şehrin yolları milaait değildir di. Yemeğiz; çünkü dağ giti otobüs lerin işlediği 'yorlarda taksiler de pekâld #şliyebilir. Bsüsen bu ara balar eskiden dö aynı yollarda işle. mekteydi; takej sndtile çalışırken havada uçmuyorlardı ya! Belediyenin şoförlerin haklı ta leplerine süratle, müsbet öevap ve. Peceğini hâkkaniyet ve makuliyet Mamma muhakkak sayıyoruz. Âma bü işten tramvüy şirketi zararlı çı. kabakmiş, Belediyeye ne? İstanini 7 şirketinin Aâml. #ideği yat ye ş i i HABER » Tramvayların kalabalığı Jstan. 4, — tagilir siyasi mubarriri — günden başgöstermiştir. Franko İs- | panyasında öyle tayyare karargâhla- rı vardır ki, en büyük kumandanin» dan ön mütevazi makinistine kadar baştan aşağı Almanlardan mütegek- kildir, Yine öyle köyler vardır ki, an cak İtalyan pasaportu ile girilebilir, Ergeç İspanyolların an'anevi ecnebi düşmanlığı iki tarafım generellerine 4- ralarindaki ihtilâfı unutturacak ve on Jar aralarma, ta ortalarına sokulan yabancılara karşı kuvvetlerini birleğ « tireoeklerdir. İşte o gün geldiği vakit İspanyayı 1948 sönesinin - İspanyasinda çok farkli göreceğiz. Yırtık esvaplarmı &- niforma ile değişmiş olan köylü ve a- mele yürümesini ve mhavzerini kullan. ması unutmamış olacak, kendi ken- dilerinin efendisi olmıya başlıyan köy dir, O zaman töcssük eddeek hükümet, hariçten bir darbeye maruz kalmadığı takdirdö iz Yamaynda 6 “kâdar kuyvet- Jenecektir Ki, İspanya ittihadına düş- man olan anarşistlerin Xökünü balta. ! lıyacak ve Avrupüda tarihteki mevki- ine yaraşır bir rol oynamıya başlıya- | caktır, ! o Madridde bazı kiliselerin tekrar &- | çalışı, ve Valensiyaya #iyast sürgünle- | Yin dönüşü pek manidardır, İspanya yavaş yavaş, fakat şayanı hayret bir #urette bugünkü tarzı idaresini tanid- | men aksi istikamete tevcih etmekte, bir dabili harbin ortasında, istibdad- dan demokrasiye dönmektedir. Bü de vam ederse dökülen kanlar boşuna akmıyor demektir; çünkü o zaman ge ride kalanlar 1936 senesinin İspan- yoltarından çök daha sağlam ve müte- canis bir kütle olacaktır. 0.7 Bu işir beynelmilel safhasi ne öla- | bilir? Franko harbi kisa bir zama da kazanmış olsaydı, Her Hitler ve | Sinyor Musolini pek az bir fedakârlık İ mukabilinde müstakbet dünya harbi - (din ilk büyük eldalini kazahdıklatıar i | iddin edebilirlerdi. O zaman Akdeniz sahillerinde denizaltı gemileri üsleri tesis ederler, ellerine madenler geçi- rirler, İspanyanın Stratejik noktalari. İr benimsörler ve geletek dünya harbi- ne pek iyi hazırlanmış olurlardı. Fakat askerden ziyade gönüllüler: den teşekkül eden ve. Madtidin kaldi- Amlarını sökerek siperler yapan bü- günkü İspanyol savağçıst bütün buf- ları değiştirmiştir. Bügün İspanyada kazanılacak kerhangi"bir zafer Rus- ya da dahil olmak üzere ya ve Almanyaya çok pahalıya mal olacak- tir, İtalya, İspanya ve Habegistanda nasıl köca İstili orduları besliyebi- lir? Almanya, mukabilinde “kiymetli madenler alsa bile, bugünkü - ecnebi dövizi ftkdaniyle, âsilete üzün müd - İ det bonibalar ve * gülleler” vermekte (nasıl devam edebilir? Rusya kendisi & islildâli İspahyanınkinden çok © &aha mühim olan yarıbaşmdaki Gi- hin böyle ilitiyaç İçinde kıvrandığı sr- tada Valensiyaya tayyare yollamıya nasıl tağimmu! edebilir? Yernön Bartlet yap “Devamı 4 üncülde Fi İ Tarih bunun şehzadeliğinde Tüler tekrar köleliğe dönmiyecekler « Üçüncü Mustafa . Prusya . kralı dan münecsl istiyor! Padişah Üçüncü Mustafa giri adımdı. Gözleri, eski ey di böreği gibi,, iri iri idi. İY görme sl ler barunlardandı; BÜYÜ ge ve patlıcani idi Yüzü sa ns hirlerin tesitinden ileri geldiğini sr Tr, yi züğürdüğeiğ Bütün bu çebfe ördek kasa idi gibi badi bedi yürür biraz da sö “ olduğu için, apk kollu ve beşli si paca benterdi, Üstelik sakalı, Yi yüh bir renge boyar, bü haliyle bir » yaçoyu andırırdı. gi? Zeki miydi?? Fevkalâde akilli İyi bir idareci miydi?, N Bunlara: —Evet!, A Demek, #ekâya karşı bir bühtan, ” haksızlık olur. Fakat buna £aj it güncü Mustafa bir budala, düpe düz aptal ida değildir. tlim adamlarını #0” " hukuçuları bilhassa tutardı, d softalatdan Maha sağtesi* ve en kuduz sofralardan daha miti, sipir, Kadınların semerkı kapalı Lu © de getmelerini emretmişti, Yahiği K. hiristiyan kadınları, o dı ği İliman kadınları gibi kapalı göt Üçüncü Mustafa buna kızdı, f€3 de canı stkıldı, bir gün sadrizan ” ırdı, şu emti verdi: ş — Bundan sonra Musevi ve yi yan kadınlarının kıyafeti islâmiY* telebbüs etmemeleri mutadı şahsi dir, Öylece hareket eyle! , geyl şeb yy” Buyruk yerine getirildi. Ve müslim kaimlar örtülü gezmeme Tadı. İİ Üçlineü Mustafa bid'atler: bağl assubü çok fazla olmasına rağmen “e” ra mefaklıydı. Ok atmayı; götet 1“ yı seyer,bu işle uğraşanları “3 der, böden “idmanlarma göle ehemmi Ni Yerirdi ; Onun, kötü bir tarafı vatdı? gen” den tvvet gelen Padişahların 'bif z gibi, fala, büyüye inanır, zayiçeler$ kat eder; müreccimlerin: — Küer akrep buftune uri etmiştir. Böyle #yam ( uğürsü#ğur” gün devlet umuriyle iştiğal niz, devletlüm! ye Gibi sözlerini dinler, 6 gün ”* “iradei seniye,, ne bir “hâtte hümaT””” isdar ederdil, « Üçüncü Mustafa, bu inanışta © yağ” ileri gitmişti ki, Prusya cini AMP Resmi Btendiyi, kral ikinci (Predfif ei den üç müneccim istemeğe meruf yi mişti, Onun maksadı, yapacağı işle”. iyi ve uğurlu günler aramak, cesif, rayetli, iş ehli kumandanlar see Fihakika, İstanbuda, sarayda bul müneccimin buluşlarma, palavra inanıyör, onların sözleriyle hareket diyordu.. , wi Fakat bir kere de, “küffardafi — gi”. münecsimin istihraçlarma,,; b3$ mak, buradakilerin — keşifleriyle tnkini karşılaştırmak istedi, İkinei Fredrik, padişahın ar“, güldü Hafif tertip alay bile e eli bahis etrafmda, Ahmet Resmi et ile urun üzün görüştü, Böyle Ve ve zihniyetle memleket idare “ ne kadar kötü ve vâhim akibeti ; guracağmı anlattı. gomundn de “ Siyasi ve asktri muvâ eşi elde etmek içi müneceimlerin iy del hareket etmek kadar gülünç bif Syn İ Jamarz, Onların keşifleri, istibi ge bir takım yalanlardan are 4 iş yapmıya karar verirken " re baş vurmam. Benim memleket v «inde takip ettiğim yol şudur! (çyei 1 — Tarih okumak ve eski ve Jerlen istitede etmek, 2 — İyi. gd duya ahip olmak, sulh zamansiÖ, gi bü orduyu ep sava saran bi talim ve terbiye etmek, 3 — hazinesinde bol para bulundur EN i / İşte benim müneceimlerim! ga “Muhibbi hajrırhahımız retlerine benim kendilerine P