24 Kasım 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

arihî Musahabeler Tarihten elli seçme yaprak. Ayni zamanda elli nefîs hikâye. M. Turhan Tan'ın bu gerçekten güzel eseri de çıktı. J Ondörduncu yıl sayı: 4862 umhuriyet Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tanrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa banı 24299 24290 Te Bütün dünyaca tanmmış olan Hasan Erdınç tarafmdan dılimize çevrildi. Herkes bu kıtabı heyecanla okuyacaktır. 75 kuruştur. PAMUK GiZli HAİ \ igraf ve mektub « & * : cu^ariyet, tstanbuı posta inıtusu: ktanbuî, No 248 Çarşaıiiba 24 Ikiııciteşriıı 1937 Ahmed Halid Kitabevi istanbulun imarında ekonomik düşünce stanbulun imarı, yalnız bir süs diye düşünülemez. İstanbulun çok süslü mamuriyeti ayni zamanda mümkün olduğu kadar geniş ölçülü ekonomik bir faaliyetin mevzuunu da teşkil etmelidir, ye bu şehrin imarile uğraşılmağa başlandığı zaman görülecektir ki ekonomik faaliyet kendiliğinden imar hareketile atbaşı beraber gidecektir. Bunun içindir ki varılacak hedefe göre, mesafeyi kısaltmak için ekonomik faaliyet lüzumunu imar plânlarile beraber düşünmek ve bir taraftan da onların tahakkuku için şimdiden tedbirler almak lâzımdır. n D Teşkilâtı Esasiye kanununda yeniden tadilât yapılıyor C. H. P. Grupu dün toplanarak Başvekil Celâl Bayarın siyasî müsteşarlıkların ilgasına dair olan beyanatını ittîfakla tasvib etti Ankara 23 (A.A.) Cumhuriyet Halk Partisi Grupu bugün (23/11/937) öğleden sonra saat 15 te Antalya saylavı doktor Cemal Tuncanın başkanlığında toplandı. Söz alan Başvekil Celâl Bayar siyasî müsteşarlıkların ilgası hakkındaki hüku metin noktai nazarını izah ve Parti Grupu bu beyanatı ittifakla tasvib etti. lardan birinin Divanı Âliye sevki yolunda Büyük Millet Meclisince verilen karann Vekâlet veya siyasî müsteşarlıktan sukutu da mutazammın olacağına dair dir. Teşkilâtı Esasiyenin muaddel 47 nci maddesi mucibince de Meclisin 8 şubat 1937 tarihli toplantısında 3117 numarah kanun kabul edilmiş ve devlet dairelerinin Vekâletlere tefriki ve siyasî müste şarların vazifeleri gösterilmişti. Bu kanunun birinci maddesinde Ve kâletsiz Vekilliklerin de ihdas edilebile ceği yazılıdır. Lüzumsuzluğu görülen siyasî müsteşarlıkların ilgası dolayısile bittabi kanunlarda icab eden değişiklikler yapılacağından bahsettiğim lâyihalar hazırlanmaktadır. Gene öğrendiğime göre sîyasî müsteşarlıklardan başka Vekâletsiz Vekillık lerin ihdasına salâhiyet veren kanun maddesi de kaldırılacaktır. Bu husustaki ka nunların bu ayın nihayetine doğru çık mış bulunacağı anlaşılıyor. Siyasî müsteşarlıkların ilgasından sonra... Japonyanın istekleri yerine getiriliyor Bir Çin ordusunda isyan çıktı, bankalar soyuldu Japonya, şimalî Çinde bir hükumet teşkili için Çinlilerle müzakerelere başladı Ankara 23 (Telefonla) Teşkilâtı Esasiye kanununun bazı maddelerini tadil edecek olan kanun lâyihasının hazırlıkları bitmiştir. Bu tadiller, siyasî müs teşarlıkların ilgası dolayısile yapılmaktadır. Büyük Millet Meclisinin geçen şu battaki içtimaında Teşkilâtı Esasiyenin bazı maddeleri değiştirilmiş ve siyasî müsteşarlıkların ihdası dolayısile 47, 49 ve 50 inci maddeleri yeni şekle konul muştu. 47 nci madde, Vekillerle siyasî Ekonomik harekete fazla kıymet ver müsteşarların vazife ve mes'uliyetlerinin mek itiyadmda olmadığımız için, bir ger hususî bir kanunla tayin edıleceğine, minin herhangi bir limandan su veya buz almasının ne demek olduğunu şimdiye iadar belki pek hesab etmemişizdir. Suyunda ve buzunda kolaylık göstermediği"tfrti çenHİer, yalnız bu ihtiyaclannı değil, '***" cıiğer kumanyalarını da ya îstanbuldan evvelki, ya îstanbuldan sonraki limanlarda tedarik etmeği tabiî tercih ederler. .Tercih ederler de ne olur, kıyamet mi kopar diyecekler bulunabilir. Böyle demek, bir şehrin refah ve serveti, ufak büyük bir çok işlerin terakümünden husule geldiğini bılmemek demektir. Evet, kıyamet kopar, ve bu kıyamet kendisine iş toplaGeçen ağustos ayı içinde, mahkumiyet mağı takdir edemiyen şehrin aleyhine dosyasını yoketmek için. Üsküdar Adliolarak kopar. O şehir, halkının işsizliği yesini, kundak sokarak yakmaktan suçlu nisbetinde daha az şenlikli olur da onun Nureddinin dün Ağırceza mahkemesin de duruşmasına başlandı. için. Suçlu Nureddin, sırtında koyu kahveEğer Istanbul, kolay uğranılır ve su" rengi eski bir ceketle jandarma muhafayundan kömürüne kadar her ihtiyacı kolayca telâfi ediverir bir şehir şohret ve zasında salona getirildi. Saçları, birkaç marufiyetini kazanırsa buraya uğramağı ay içinde daha fazla kırlaşmıştı. Düşün tercih edecek gemilerin had ve rıesabı ol celi ve dalgın görünüyordu. Riyaset makamında bulunan Ahmed maz. Bu hal Istanbul için başlıbaşına bir ekonomik faaliyet kaynağıdır. Müsavi Muhlis Tümayın emrile evvelâ, kararnaşartlar içinde her kaptan mutlaka İstan me okundu. bula uğramağı tercih eder. Çünkü IstanNiçin yaktt? bul rasgele bir şehir değildir. Burası büBunda, 12 ağustos gününün gecesi, tün dünyaya merkezlik etmeğe lâyık çok sulh mahkemesi kaleminin dışındaki tahta güzel ve her manasile büyük bir şehirdir. kaplamalara gazli kâğıd ve yanmış sigara Mademki İstanbulun limanım tanzim koymak suretile Üsküdar Adliye binasıediyoruz, o halde bu şehrin eski transit nı kasden yakmaktan suçlu Nureddinin, merkezliğini yavaş yavaş iade ve ihya et bundan evvel, emniyeti suiistimal ve domeği de düşünebiliriz. Bir fikir ki çoktan lcindıncılıktan bir ay 25 gün hapse mahberi hemen hemen tamamen metruk ol kum olduğu ve hüküm Temyiz tarafın masına alıştık. Ufaktefek transit bakiy dan da tasdik edilerek kat'iyet kesbet yesi işler, onlara lâyık olduğu büyük mesi üzerine, cezadan kurtulmak için ehemmiyeti vermemekliğimizden dolayı, bu suçu işlediği ve Adliye binasını yak zoraki tutunup duruyor, ve adeta can çe tıktan bir gün sonra, ilâmat memuru Nuskişerek yaşıyor. İran transit yolu için rattan, kendi dosyasmın yanmadığını öğbunca emek ve para sarfetmekte olduğu renerek müteessir olduğu ve vicdan azabı muz şu devirde, İstanbulun en ileri imkân duyduğu, odacı Osman kendisini yanan nisbetinde bir transit merkezi olmasını da Adliye binası önünde dolaşırken görüp derpiş edebilir ve bunu da bir sürü kolay de ne işi olduğunu sorduğu zaman, bir cahilliktir ettim, dediği ve kusuruna ba lıklarla teşvik ve temin eylıyebiliriz. kılmıyarak, cezasınm azaltılmasını iste Istanbul, küçük büyük bir takım endüsdiği kaydedilmekte idi. trileri barındıracak bir şehirdir. Burada Kararnamenin okunmasmı müteakıb, tafsili mümkün olmıyacak surette kendi reis, suçluyu sorguya çekti: basına bir âlem olan bu endüstriler üzeSuçlu anlatıyor rinde başlıbaşına bir programla ihyakâr Nureddin gayet ağır ve biraz da pelişler görmek çok kabildir. İstanbulun imarile meşgul olacak fikirlerin ayni tek konuşuyordu. Kendisine ne diyeceği ehemmiyetle bu sahaya da bakmalan as" sorulduğu zaman dedi ki: O gece Üsküdarda bakkal Mah la yersiz değildir. muda gitmiştim. Oradan iki şişe 22 lik Ve nihayet İstanbulla hinterlândmın îmarında ziraate ve bilhassa yemişçilikle rakı aldım. Sonra, ahçı Cevherde oturup sebzeciliğe büyük bir mevki vermek lâzım içmeğe başladım. Rakı bitince, kalkıp gelecektir, Dünyanm en güzel yemişleri Beylerbeyindeki evime gittim. Ertesi günü, seni Adliye civarında nin ve sebzelerinin yetişebileceği Istanbul dolaşırken görmüşler. Orada ne işin var Ve havalisinde bu işin hemen hemen tamamen metruk denilecek bir derekeye dı? düşmesi çok hazindir. Meselâ vaktile çavuş üzümünün en nefisini yetiştiren İsîanbulda bu bağlar % 99 harab olduk*an sonra tekrar yetiştirilmesine lâyık olduğu ehemmiyet verilememiştir. Istanbul ve hinterlândını yalnız nev'inde isabet olunacak birkaç çeşid üzüm yetiştirmeğe Meselâ İstanbul limanınm tahmil ve tahliye kolaylıklarmı temin edecek modern bir şekle inkılâbını derpiş etmekliği' mizde, esasen amelî bir ihtiyaca cevab vermeğe çalıştığımız malumdur. Görünüşte bu işin Istanbulda tahakkuk ettirilecek İmar hareketlerıie hiçbir alâkası yoktur, ye hakikatte, Istanbul limanı tanzim olunurken takıb olunan gayenin imardan başka birşey olduğunu hep biliriz. Halbuki Istanbul limanınm ekonomik bir lüzum ve ihtiyacla tanzimi ayni zamanda istanbulun imarına hâdimdir, ve fazla olarak bu iş, îstanbul imannın gayelerinden biri ve başlıcası olan Istanbul halkr nın huzur ve refahını da temine yarıyacaktır. Istanbul limanınm buradan gelip geçen gemilere verdiği kolaylık, Karadenizle Akdeniz arasında seyahat eden her kaptanı Istanbulda durmağa ve mümkünse burada bir gün fazla kalmağa teşyik edecektir. Siyasî müsteşarlıklara aid olan maddeler Cephede, ağır makinelitüfek başında iki Çin neferi Şanghay 23 (A.A.) Beynelmilel imtiyazlı mmtakanın belediye reisi Franklın Japonların beş isteği hakkında beyanatta bulunarak bunların kısmen yerine getirilmiş bulunduğunu söylemiştir. Çin matbuatı bu beyanattan belediye mecli sinin Japon mütalebatmı kâmilen kabul edeceği manasını çıkarmaktadır. Pekin 23 (A.A.) Japon kaynakIarından alınan haberlere göre şimalî Çinde bir hükumet teşkili için Japonlarla Çinliler arasında faaliyetli müzakereler olmaktadır. Tokio 23 (A.A.) Tebligı Teşkilâtı Esasiye Encümeni reisi Şemseddin «Sıvas» 49 uncu madde mezun ve herhangi se beble mazur olan bir Vekile İcra Vekilleri Heyeti azasmdan bîr diğeri veya siyasî müsteşarlardan birinin muvakkaten niyabet edilebileceğine, 50 nci madde îcra Vekillerinden veya siyasî müsteşar Üsküdar Adliye binasını yakan adam mahkemede İngiliz Hazine Müsteşarı ingiliz kabinesi bugün mühim bir içtima yapacak Ankarada mühim Mahkumiyet evrakını ortadan kaldırmak için [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Türk İngiliz tîcarî münasebatı tetkikler yapîyor Changhai cephesinde Çin kıt'alarını ChanghaiNankin demiryolu istikametinde takib eden Japon ordusu, 22 sonteşrin günü sabahleyin Nankin'in 140 kilo « metro cenubu garbisinde kâin Wusih şehrini işgal etmişlerdir. Bu havalide yağmurların husule getirdiği tuğyan netice sinde orduya yiyecek ve cepane tedarikine imkân kalmadığı için ordu ihtiyaclan tayyarelerle temin edilmekte ve ordu da bu sayede ilerlemektedir. Adliyeye kundak soktuğu iddia edilen Nureddin Tıbbı Adlice müşahede altına alınacak Ankara 23 (Telefonla) Şehrimîzde bulunmakta olan İngiliz Hazine Müsteşarı M. Waley ve refakatindeki M. Nikson'un hafta sonuna kadar Ankarada kalacakları anlaşılıyor. İngiltere sefaretinde misafir kalmakta olan M. Waley'in Türk İngiliz ticarî ve malî münasebetlerinin inkişafı yolunda bazı tetkiklerde bulunduğu söylenmektedir. Şereflerine bu akşam İngiliz ataşe militeri tarafmdan bir ziyafet verildi. Alman tekliflerinden bazılarımn kabul edileceği, Avusturya işinin güçlük çıkaracağı söyleniyor Londra 23 (A.A.) Havas Ajan sınm muhabiri bildiriyor: Hitler Halıfax mülâkatı esnasında Führer'in Lorda İngiltere hükumetinin aşağıdaki meseleler hakkında tarzı hare ketinin neden ibaret olduğunu sorduğu bildırilmektedir: 1 Reich Büyük Harbden mes'ul değildir. 2 Reich'm takassız olarak eski müstemlekelerini istirdad etmesi hakkının tanmması. 3 Reîch'm ecnebî memleketlerde bulunan Alman ekalliyetlerinin mukad deratmı tayin etmek hakkının tanınması. Lord Halifax'ın Hitler'in bu şifahî suallerine cevab vermediği kaydedilmektedir. Lord, bu hususta hiçbir mülâhaza dermeyan etmemiş ve bu sualleri İngil tere hükumetine bildireceğini söylemekle iktifa etmiştir. Halifax, Eden ve Chamberlaîn bugün istişarelerine devam edeceklerdir. Hari ciye Nezaretinin eksperleri Lord Hali fax'ın raporunu tetkike devam etmekte „ unmı ınııınıııı, ııınııııı ııııı 111111 11111 Belediyede mühim bir içtima yapıldı Valinin riyasetindeki içtimada yapı ve yollar kanunu görüşüldü Belediye İmar bürosunda Vali Mu hiddin Üstündağın riyasetinde dün mü hun bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıyaı Belediye Fen heyeti müdürile İmar şubesi müdürü Ziya ve Yollar müdürile diğer bazı zevat iştirak etmişlerdir. Dünkü içtimam mevzuunu yapı ve yollar kanunu hakkında Belediyeden sorulan mütaleaya cevab teşkil ettiği anlaşılmıştır. Bu kanunun çok ehemmiyetli ve bilhassa memleket yollarının inşası hususunda çok müessir olacağı anlaşılmaktadır. Dünkü toplantıda şehircilik mütehassısı M. Prost'un hazırladığı imar projesi hakkında da görüşüldüğü anlaşılmakta dır. Bu proje yakında Ankaraya gönderilecektir. Lord Halifax dirler. Noktai nazarlarını kabineye bilâ * hare bildireceklerdir. Üsküdar Adliyesini yakmaktan maznun Nureddin Köpek ısırmıştı. Rapor almağa geldim. Saat taçta îçmeğe başladın? Saati hatırımda değil. Her vakitki gibi, o gün de içtim. Nekadar içtiğimin de farkında değilim. Dükkândan çıktığmı zaman, saat 9 a gelmişti Beylerbeyinde yarım kalmış bir evim vardır. Arasıra, orada gecelerim. O gece de, gene bu eve gitmiştim. asıl ikametgâhım ise Çamlıcadadır. Fazla sarhoştum. Beylerbeyinde oturan simitçi İzzetin oğlu Hayati ile tüccardan Şamlınm oğlu Ömer ve daha birkaç kişi koluma girerek, beni eve getirmişler. Ertesi sabah erkenden uyandım. Kadıköyüne geçerek, iskele kazinosuna geldim. Yangını, nerede, kimden haber aldın? Karacaahmedde bir kahvenin önünden geçiyordum. Polis memuru Suade rasladım. Bana: «Nereye gidiyorsun?» diye sordu. Adliyeye gidiyorum dedim. Gülerek: «Geçmiş ola! Adliye binasının yerinde yeller esiyor» dedi. lArkası Sa. 6 sütun 1 de\ ııııııııııııııııııııııı ı ıııııııııııııııııınıııııım Kral Halifax'i kabul etti Londra 23 (A.A.) Kral bu sabah Lord Halifax'ı kabul ederek Lordun Hitler'le yaptığı mülâkatlar hakkında izahat almıştır. [Arkası Sa. 7 sütun 2 de] ıııı • • ııiHiııınııııımıı 1 ıııııınııınmıııııııııııınııııı Şehir Meclisi içtima devresini bitirdi Meclisin dünkü toplantısında bilhassa «afişaj» işi münakaşaları mucib oldu Şehir Meclisi dün birinci reis vekili Necibin riyasetinde toplandı. Azadan Nemli Mıthatın Avrupada geçirdiği otomobil kazasından dolayı Vali ve Belediye reisi Muhiddin Üstündağın riyasetinde bir heyetin evine giderek istifsarı hatırda bulunmasına karar verildıkten sonra şehre gelecek ve şehirden çıkacak hayvanların geçeceği yollar hakkındaki talimatname okundu. Bu talimatname hayvanların sürü halinde gündüz şehrin bütün yollarından geçmesini menetmekte ve gece saat yirmi dörtten sabaha kadar geçecekleri yolları da tahdid etmektedir. Muvafık görülen bu talimatname tasvib olunmuş tur. Bazı kazino ve kahvehanelerin böl melerle ayrılarak buralarının berber dükkânı olarak kullanıldığı ve bunun da sıhhate muzır olacağı ileri sürülerek men'i İkinci plân da Nafıa Vekâletine gönderildi Emînönü meydanmm açılması ve oradaki dükkânların istimlâki için Nafıa Vekâleti Tramvay şirketinden aldığı 700,000 lirayı tahsis ettiğini Belediyeye bildirmiş ve bu hususta hazırlanacak plânm Vekâlete gönderilmesini alâkadarlara bildirmişti. Vekâlet, icabında bu parayı bir milyon yüz bin liraya iblâğ vadinde de bulunmuştu. Istanbul Belediyesî Eminönü meyda nınm açılması için hazırladığı plânı Nafıa Vekâletine göndermiş, Vekâlet de istimlâkin ne suretle yapılacagı ve istimlâk mıntakasındaki resmî ve hususî binaların kıymet ve hukukî vaziyetleri hakkında izahat istemiştir. (Arkast Sa. 7 sütun 4 te) ııııııııiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııı Dunku munakasalara iştirak edenlerden İsmail Şevket Belediye reis muavini Ekrem isteniyordu. Fkat encümence yapılan tetkikatta bunda bir mahzur olamıyacağı anlaşılmış ve bu teklifin reddi muvafık görülmüştür. Meclisçe encümenin müta leası kabul olunmuştur. (Arlçası Sa. 7 sütun 4 te\ teşvik etsek bu bile bu memleketi Karuna rahmet okutacak zenginlikler içinde yüzdürmeğe yeterdi. İstanbul vilâyetinin Büyükderede şimdiden güzel bahçe olmuş bir meyva fidanlığı vardır. Biz temin ederiz ki bir parçacık himmetle îstanbulun bütün havalisini o fidanlıktan çok daha güzel meyva bahçeleri haline kalbetmek müırr kündür, ve çok değil, yalnız üç beş sene zarfında. YUNUS NADt