17 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

n K 8 İ Üzete Dıyarbakır, 17 (Hususi) — Irak ve İran hudüutlarımıza ulaşacak öları Cizre demiryolunun temel atma merasimi dün Atatürkün huzurlariyle yapıldı. 'Törende Başvekil Celâl Bayar, Dahi- liye ve Nafra Vekilleri, mebuslar, — u- mumi müfettiş Abidin Özmen ile bü - tün Diyarbakiır halkı hazır bulundu. Büyük Önderiri treni, tören” mahalli- ne yakın bir yerde bulunuyor ye-Büyük Şef töreni pek yakından takip e_diyor- dü. z 'Tören esnasında bir hava filomuz da semada uçuşlar yapıyor, halkın cöşkun, tezahüratına iştirak ediyordu. Saat on sekizdi. Hazırlanan kürsüye Ak olarak birinci umum! müfettiş Abidin Özmen çıktı. Dryarbakır — Cizre de- miryolunun temel atma töreninin bütün memleket için şerefli bir günün tarihi olarak kalacağını söyliyerek şöyle de- di: Abidin Özmenin sözleri “Sayın büyüklerimiz, “Anadolunün doğu Güneyinin me. deniyet saadet ve refah tılsımını bu tö- renle açryorsunuz. Örülen ağ göğüslerimizi kabartmaya başlamıştır. İktisaden en yüksek ve ma- liyece en kuvvetli addedilen devletlerin bütçe açıkları karşısında mütevazin bütçesiyle on dört sene zarfında 500 milyon liradan fazla demiryolları için para sarfeden cumhuriyetimiz mali, ik. tısadi durumunu bu sarfiyat ile takvi - ye, tarsin etmiş ve yeni kudret bulmuş:* TURA T e . Abidin Özmen bundan sonra mınta . kası ve şahsı namına Atatürke, büyük- lere derin şükranlarını bildirmiş, kür- süden inmiştir. Ali Çetinkayanın nutku Bundan sonra Nafıa Vekili-Ali Çetin kaya kürsüye çıkarak demiştir ki : “Ne bahtiyarlık ki, her söz ve hare . ketiyle her milli iş ve davamızda bize ilham veren Atatürk 21 Eylül 1925 ta- rihinde Samsunda demiryolunun ilk te- “—mel atma merasimini bizzat yaptıktan on iki sene sonraDiyarbakırı İraka ve trana birleştirecek olan hatlarınm — banşalması — ha- tırasını tesit için yapılacak temel atma gününde lütfen Diyarbakırı şereflendir- mekle Wemiryollarımna olduğu kadar Di. yarbakırlılara da olan muhabbet ve alâ- - Kalarını bir daha ve bizzat teyit etmiş bulunuyorlar, Arkadaşlar, Atatürk “Demiryolları bir ülkeyi medeniyet ve refah nurlar; ile aydınla- tan kutsal bir meseledir.,, sözü bilhassa Diyarbakır gibi tabiatın çok feyzine mazhar olan havali için ne kadar yerin. dedir. K Demiryollarına kavuşması neticesi olarak Diyarbakırın her sahadaki imar- cılik zihniyetini bu vesile ile derin bir şükranla anmayı vazife bilirim. Cumhu- riyet nafiasr bu müsaadeyi alır almaz derhal hattın etüdlerine başlamış ve ilk kısım olmak üzere (65) kilometrelik bir. sehanım haritalarımı ve etüdlerini ikmal ettirmiş ve bundan itibaren bir taraftan Cizre üzerinden İrak hududunâ, bir ta. raftan da Van gölü sahilinde Tatvana ve İran hudutlarıma kadar olari sabanım harita ve etüdlerini yaptırmakta bulun- muştur. Kısaca izah ettiğim (65) kilo « metrelik ilk birinci kısım inşaâtr müna. kasaya konarak ihale edilmiş ve inşaa- tına da başlanmış bulünuluyor.,, _ Başvekil kürsüde Ali Çetinkayadan sonra kiirıîîya Baş- vekil Celâl Bayat çıktı. Kısa bir nutuk söyliyerek ezcümle dedi ki: ğ “— Sevincim büyüktür. Bugün res. men törenini yaptığımız bu inşaatın n:_tfu-n hayatımızda çok esaslı ve mühim bir mevkii vardır.” Bizi iki komşu ve dost memleketin hududuna ulaştıracak- tır ve şüphesiz bu yollar geçtikleri böl- gede de iktısadi hayatta olduğu kadar içtimal hayatta da ilerleme vücuda ge. Bütün bunlarla beraber sevincimizi artıran diğer şerefli bir mesele vardır o da; Şefimizin, Atatürkün şu dakikada huzurlariyle şeref vermiş, olmalarıdır.., Atatürk Istasyomu gezdi Bundan sonra Âtatürkün treni me. rasim mahallinden istasyona doğru ha- reket etmiş ve Atatürkün âyrılması ile sahada sürekli ve devamlr bir alkış baş- lâtma kadar devam öimiştir. Başvekil, vekiller ve hazırun da istasyona gelerek " ll dddi Diyarbakır - Cizre h ddal LERM istasyon binasında hazırlanan büfede izaz ve ikram edilmişlerdir. Atatürk İstasyona' geldiklerinde Baş vekil ve Nafra Vekilini tebrik etmişler. dir. Büyük şefin ve istasyonun etrafını saran halk zaptedilmez bir tehalükle mütemadiyen yaşa varol diye bağırryor ve olduğu yerde çırpınıyordu. Atatürk müteakiben istasyon bina - sınr gezmişler ve üst kat tarasalarında Özmen tarafından istasyonla sur ara - sındaki geniş sahada kurulmakta olan yeni şehir hakkında verilen izahatı din. ledikten sonra mütemadiyen kendileri- ni alkışlayan halkı selâmlıyarak vagon - larına avdet buyurmuşlardır. | ait bütün istihzah takrirlerinin bir Fransada Parlâmento ilk toplantısını yaptı Paris 16 (A.A.) — - Bugün öğleden sonra ve mebusan ve âyan meclisleri parlâmentonun fevkalâde içtimamm ilk toplantılarını yapmışlardır. Mebu- san ve âyan reisleri, ölen azanın nam. larmı yadettikten sgonra tevdi eöilen kanun projeleri ile istizah takrirlerini okumuşlardır. Mebusan — meclisinde Başvekil Chautmeps, umumi siyasete umumi münakaşa mevzuunu teşkil eylemesini ve diğer takrirlerin de bundan sonra sırası ile müzakere olunmasını teklif etmiş ve bu teklif meclis tarafından kabul edilmiştir, Meclis, umumi siyaset üzerindeki mü- nakaşanın organizasyonunu, parti re- islerinin konferansına terketmiştir. “takip eylemiş ve halen de takip ey- ' meyi tercih eylediğimizi dalma bil- 'harlet siyaseti midir. Meselâ Alman- | fikirlerinin cidden tasgrihe İhtiyacı oda Milletler cemiyetinin tensiki ve .- Pari,, diyor ki: ' yetitibarile tatmin edici olabilece- Dünya sulhü BNF Baştarafı 1 incide Londra, 16 (A,A,) — Lord Hali- fax, hariciye nezaretinde Eden ile son bir mülâkatta bulunmuştur. E- den, müteakiben Çemberlâyn ile gü- rüşmüştür. Pazartesiye dönmüş olacak Londra, 16 (A,A,) — Lord Hali- fax, Berline hareket etmeden biraz evvel, pazartesi günü Berlinden dön- müş olacağını bildirmiştir. , Hareket etti Londra 16 (A,A,) — Lord Halifax saat 14 de Bertineye hareket etmiş- tir. ÂAlman gazeteleri ne diyorlar? Berlin, 16 (A,A,) — Korrespon- dans diplomatik, — Lord Halifax'ın Berlin seyahati hakkındaki bir yazı- | sında diyor ki: Almanya, daima mevcut dostluk- ların müuhakkak surette inhisarcı ol- ması lâzımgeldiği noktainazarını mü dafaa etmiştir. Bu eski dostluklar, yeni münasebetlerle muhakkak su- rette ihlâl edilmezler,. Bilâkis, yeni münasebetler geldikçe bunlar, an- cak herkese faydalar da getirirler. Korrespondans — bundan gsonra, Fransız matbuatında çıkan bazı ya- zılara telmih ederek şöyle devam €- diyor: Fakat, görülüyor ki, her — fırsat düştükçe gerginliklerin izale edilebi leceği noktal nazarı, her tarafda kâ- bul edilmemektedir. Deustche Allgemeine diyor ki: Lord Halifafın Alman — hariciye nezaretinin siyaseti hakkında son dajlar yapmak niyetinde olduğu söy leniyor. Acaba, bu ne olabilir? Ve bu takdirde, ne gibi bilmeceler hal- ledilebilecek? Zira, Almanyanın ha- rici siyaseti, nasyonal sosyalistlerin iktidar mevkiine gelmelerindenberi, gizli siyasetin tam aksi bir istikamet lemekte bulunmuştur. Meşelâ, kol- lektif anlaşmalar bahsinde bu gibi anlaşmalara devletler arasında- doğ rudan doğruya münasebet tesis et- dirdiğimiz gibi, bizim siyasetlimiz her sahada açık ve mantikidir. Eğer hakikaten sondajlara ihtiyaci olan bir şey varsa, bu ancak İngilterenin yanın yeni müvazene Avrupasına oy nadığı rol hakkında Çemberlâyn'in vardır. Mandaların tevzii meselesi görüşülecekmiş Deyli Ekspres gazetesinin de ha- ber aldığına göre Berlin mülâkatın- mandaların yöni bir tevzil meseles de görüşülecektir. ' Bir Fransız gazetesi ne diyor? Paris, 16 (A.A.) — Lord Halifaxın Berlin seyahati hakkında “Ekodü “Hitlerin vereceği izahatın zihni- * d KTT ÇT T C Ademi müdahale Baştarafı 1 incide Barselon: 17 (A, A.) — Dün, İhğı, ; za ile Alicante arasında, İngiliz Gar- dium vapurunun asi tayyareler tarafın! dan bombardıman edildiği söylenmek' Müşküllerin en büyüğü yenildi Londra, 17 (A.A.) — Havas ajan- sr muhabiritden: — , Ecnebi gönüllülerin tamamen geri çekilmesi halinde İspanyadaki iki mu- hasrm tarafa muhariblik hukukundan bazılarının tarımmasına Soövyet Rusya- nin muvafakat etmesi,murahhas heyet lerce ehemmiyetine bilhassa işaret edil- mekte olan kati itilâfa doğru mühim bir adım teşkil etmektedir. Halli icap eden mühim birçok noktalar daha vardır, fakat büyük bir mania iktiham edilmiş- tir, Teknik tali kömite, ortaya atılmış o lan meselelerin tavzihine devam ede- tek ve önümüzdeki hafta bidayetinde talfi komitenin yeniden toplanmasını te mine uğraşacaktır. Bu içtimada — tali komitenin İspanyadaki iki müuhasım tarafın cevaplarını alacağı ümit edil- mektedir. Belçika Kralı Londrada merasimle karşılandı Londra, İ6 (A.A.) — Resmi bir zi- yarette bulunmak üzere İngiltereye gel mekte olan Belçika kralını hâmil Prince Albert vapuru beraberinde İngiliz tor- pido mühripleri ile tayyareleri olduğu halde bugün öğleden sonra Douvre'a vasıl olmuştur ). Kral, sahil bataryaları tarafından se. lâmlanmıştır. Londra, 16 (A.A.) — Belçika kralı, Victoria istasyonuna saat 15 de var - mış, İngiliz kralr Georges ile Başvekil Çemberlâyn ve diğer askeri ve mülki Yüksek zevat tarafından karsılanmıştır. Habeş Imparatoru Acıklı bir vaziyete düştü Bir odada 4 kişi yatmak mecburiyetindedir Bugün gelen Fransız gazeteleri, Lon dradan aldıkları, şu cidden acıklı kaberi neşretmektedirler: Habeğistan imparatoru Haile Selâsi- ye, Bath civarındaki köşkünü ve oto - moöbilini satılığa çıkarmıştır. Habeşistandan kaçarken, yanına hiç bir şey alamıyan sabık imparator, bu köşkle otomobili, kıymetli yemek takım larını satmakla almıştı. Elindeki bir kaç parayı da, mütevazı bir hayat yaşa. dığı halde tüketmiştir. 4 Son günlerde, odalarını ısıtmak im- kânı bulamryacak kadar fakirleşen im- parator, bunun üzerine köşkle otomo . bilini satarak küçücük bir ev kiralama- fa karar vermiştir. Diğer taraftan, hali hazırda köşkün garajında karısı ve kıziyle ikamet et - mekte olan Haile Selâsiyenin amcaza - | desi de, kendisiyle beraber yeni kira- lanacak küçük eve taşınacaktır. Sabık imptratorun mayetinde, akraba ve aile efradiyle birlikte yirmi bir kişi vardır. Köşkle otomohil satıldıktan son ra, kiralanacak olan evde ise ancak- 5 oda bulunmaktadır. Binaenaleyh her _î:lada asgari dört kişi oturacaktır. ğinde şüphemiz vardır. Almanya is- ' teklerinde bir had tanımıyor. Lord Halifaxın Berlin seyahati Alman- yanın siyasetine bir vüuzüh dahi ver- Miye yarasa bile bir işe yarayacağı- nı hiç zannetmiyoruz. İki şıktan biri olacaktır. Ya Hitler niyetlerini yarı kapalı bir surette ortâya koyacak ve İngilterede çok tehlikeli bir nikbin- lik havası — yaratacaktır. Yahud da bü niyetleri bütün çıplaklığile orta- Hğa saçacak, bu — takdirde de gene bermutat İngilterede kâfi bir aksül- amel görmiyecek ve bu hareketle- rinde cesaret bulacaktır.,, Neler konuşu'acak? Almanyaya giden Lord Halifax aşa Zıdaki meseler etrafında Almanyanın noktaj nazarını etüd edecektir. bi 1 — Eski müstemlekeler hakkında Almanyanın istediği şeylerin genişlik ölçüsü, 2 — Uzak şarkta savaşa nasıl ve ne suretle sonuç vermek fikrinde oldu- ğu. 3 — İspanyada yapılacak tasfiye hakkındaki fikri, 4 — Komünizm aleyhinde hazırla- nan müahedenin kati neticesi hakkın- M 'daki düşünceleri. D —akta Üü elde f L aei li aa a. BÖ - İ7 İKİNSİTEŞRİN — -— ) & Ö - T 1 — İşçinin ıstırabını. 2 — İşçinin aşkını. . HABER'in veDY.enI bir rbporfâl.'_: 1 Bir kadın muharrir ' Hüviyetini gizleyerek ' Tıpkı bir amele gibi günlerce fabrikada ça!ıŞ 4 — Bütün hususiyetleriyle işçinin tâ kendisini.. 20 İkinciteşrin Cumartesi gününü bekleyiniz. K e * L tı A ..ııll"" ) / İti —ai Baştarafı 1 inclde memur 23 ler komitesinin içtimaa da- veti beklenilmektedir. Esasen daha evvel toplanması mukarrer bulunan bu komite münhasıran Brükseldeki siyasi hareketi işkâl etmemek için toplanmamıştı. Diğer taraftan mezkür komi'enin Çin murahasının talebi Üüzerine de her vakit içtimaa davet olunabileceği kaydolunmaktadır. Amerika Uzak şark ihtilâfını halle karar vermiş Vaşington 16 (A.A.) — Hükünetin Uzak Şark ihtilâfının halline tesriki mesaiye devam etmeye azmetmiş ol- duğu beyan edilmektedir Maamafih bu teşriki mesal Ameri- kanın Japonyaya karşı bir harekette bulunacağı manasını tazammun et- mez. Amerika hükümeti Milletler Ce- miyetinin Brüksel konferansı tarafın- dan kabul edilen karar suretine mut- tali olduktan sonra ne yapacağın; bek lemektedir. Amerika gazetelerine göre Nevyork, 17 (A.A.) — Brüksel kon feransının ilk neticeleri hakkında tefsir- lerde bulunan Nevyork Times gazetesi şöyle yazmaktadır: “İlk neticeler ehemmiyetsiz ve acı- nacak mahiyettedir. Ön beş gün de-- vam eden münakaşalardan sonra Japon yayı Çindeki gayri kanuni hareketin- den dolayı tenkid eden bir karar sureti temin edilememiştir. . Gelecek pazartesi günü başlıyacak olan konferansın ikinci devresi için de nikbin olmağa imkân yoktur.,, Jurnal Of Commerce, beynelmilel teşriki mesai ile sulhün kurtarılması için aşağıdaki ihtimali derpiş eylemektedir? 1 — Japonyaya karşı iktisadi saha- da ze':ri tedbirler alınması, 2 — Çine yardım edilmesi. Bu gazete, Amerika, Japonyaya en çok iplik ihraç eden devlet ve Japonya da Amerikadan çok miktarda pamuk alan bir memleket olması — dolayısiyle zeçri tedbirlerden en çok AÂmerikanın mutazarrır olacağını kaydetmektedir. Çine yapılacak maddi bir yardım ih- tilâfın büyümesine sebep olabilir. Japonyaya zecri tedbirler tatbik e- dildiği takdirde Amerikanın büyük bir . rol oyniyacağı muhakkaktır. Harp vaziyeti SA7 LKF REEET U TT Y CA Çinliler Japon tayyarelerini tahrip ettiler Şanghay 16 (A.A.) — Çin kaynak- larından alman malümata göre, dün Tamingi boşaltmış olan 29 uncu ordu nun mukavemet merkezi şimdi Tsing fengdir. Central Neves ajansı, Çin kıtaatınım sarı nehrin cenup sahilini müdafasaya hazırlandıklarını bildirmektedir. Simangoandan bildirildiğine göre bir Çin taburu 14/15 gecesi Hopeideki Hautan Japon tayyare meydanına hü- cum ederek altı tayyare, bin benzin fıçısı ve birçok bomba tahrip etmiş- tir. Çin seyyar kuvvetleri Pekin - “Mankeu demiryolunun doğu tarafın- da büyük bir faaliyet gösteriyorlar. Bu kuvvetler demiryoluma yalnız 15 kilometre mesafede bulunan mütead- dit mahalleri geri almışlardır. Çinliler mukabil taarruza hazırlanmışlar k Şanghay - Hangsşöv demiryolu bo- yunda iki mühim stratejik mevki olan *A e| ___M;:_._',__:&_;__ se pi n M Çin - Japon harbi. | ea şehrin şimal sahilini ele £ | kabul edilmiş ve bu kararda ittifak bile | «faaya karar vermiş bulunmak werir. Japonya, ecnebt devletleril . gedli” Fengşin ile Kaşanın is gö sonra, Çin kıtaatı şiddetli bir yöfi' faa teşkili ve düşman kıtaatımâ pi mukabil taarruza amade tâk*'iy:urv taatı tahşit etmişlerdir. Japof zuna Tağmen, Çin kıtaatı S“’skşı- daima ellerinde tutmaktadırlâr: ç) lilerin Şansi bölgesinin şimalin ip doğu cenubunda arka arkayâ vb,_ıi' leri muharebeler Japonların ileri | ketlerini durdurmak hususundâ - p |) müessir olmuştur. Çin kıtaatl (- Di harbi usulünü tatbik sayesindt (p man küvvetlerini imha - etm&*” ' Bu kıtaatın Pekin - Hangkov * | | yölu üzerindeki düşman muvas3lö » || larmı bozmâk için yaptıkları -'"" j teşebbüsler son iki gün zarfınd$ ç muharebelere müncer olmuştw ! seyyar kıtaatt dün sabah M Şunteh şehirlerini ve Şangho 91“' yolu köprüsünü geçerek düşmâ©? him zayiat verdirmişlerdir. ; Çinliler sarı nehrin g'eı'—il"%ıe -çekildiler gf Peiping, 16 (A,A,) — Röytü —— habiri bildiriyor: y > Şantugun şimalinde üç Ja—l:::ı, lunun şiddetli tazyiki — neti yo' | Çinliler, sarı nehrin ötesine çek uıl'f ye mecbur kalmışlardır. — JaPt'ey Tintsin demiryolunun her ikİ ggr fında bir çok kilometre uzull / lerdir. r ! Nezaretleri naklediyorlâ gi Nankin, 16 (A,A,) — Röyt€f çe habiri bildiriyor: Çin hüküme 'r,'l' zaretlerini Nankinden başka Pi re nakletmeğe karar vermiştif" riciye, sıhhiye nezaretleri, Ht u&” naklolunacak, diğerleri de yâ Siyr eyaletinde Şungkinke yahut dâ * e| saya gidecektir. Nankinde yaltif y | keri daireler kalacaktır. BaŞl“nâu' | danlık Nankini sonuna kadar %d - Beynelmilel mıntakay! - işgal etmiyeceklermiş N Tokyo, 17 ÇA.A.) — Hariciye # | reti namma söz söylemeğe salâhiy” » bir zat, Japonların Changhaidaki " , nenmilel imtiyazlı mıntakayı işgö mek tasayvurunda olmadıkların! etmiştir. Japonya Çinden ne iıtlî:;,ı, Berlin, 17 (A-A.) — Albay T IPJ gazetecilere beyanatta bulunarak | W yanın Çin — Japon ihtilâfındaki V hareketini tasrih etmiştir. 1. — Çinin bolşevizme karş! lan müdafaa hareketine iştiraki, J 2, — Çin ile Mançukuo arâ muallak bulunan meselelrin hall: 4 3. — Japonya aleyhindeki f lerin kökünden sökülüp atılmasi, / j 4, — Çin ile Japonyanın iktl"'” hada mesai birliği yapmaları. l”' Bu noktalar, sulh şartları değ” J| Sulh şartları hakkında hali b“”' bir şey söylenilemez. Japonya, j vizmle elele yürüyen ve Japonya M hinde hissiyat besliyenm bir Çin İ metiyle anlaşamaz. 'J' Üçüncü devletlerin Tehiang * f | Chek lehinde müdahalede bul b,dîı mücadelenin uzayıp gitmesine s€ ! w deki menafiine riayet ede'zektir. " vv7 Japonya Çini iktisaden istilâ edef':: 4 lursa, bundan iki milletin saadet fahından başka bir netice hasıl Şang Kay Şek yalnıZz -— baş kümandan * Şanghay, 17 (A.A.) — Iti:;âf yan bir menbadan haber v göre, Şank - Kai - Chek, icra reisliğini terkederek bütün başkumandanlık vazifesini ifaya decektir. Maliye nazırı M. Kun' Ş diki vazifesini muhaflaza etıııelt“İ İ ber başvekilliği deruhte ed k £