2 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Dış Siyasa Sermaye ve Faşi Yaza stlik n: Şekip Gündüz TALYA bugünkü rejiminin on altınca yıla girişini bayramladı. Romanın bu münasebetle göze vurduğu büyük debdebe kendisine bahsedilmek değerini bahşedecek bir derecayi bulmuştur. Bilhassa, bu-debdebeli dekor içinde- Musolini tarafından “söylenilen yeni rutka, dikkatle gözden geçirilmesi »cab mümtaz bir mevki ayırmak lizımadır. Faşist İtalyanların lideri bü nutkun da bize rejiminin muhtelif telâkki ve | kararlarını açık bir dille izah etmekle nınin mukadder suallere verdiği cevabi lâkat yapıyormuş vehmini uyandırıyor sermaye, demokrasi ve smıf mücadele ve, bumutkunda görüldüğü kadar açık Musolininin nutku, Yüksek gazeteci madan şöylece bir “mülâkaf” a tahvil — Ekselâns! Faşizmin on beşinei nebilir miyim? — Şimdi, başımızı geriye çevirerek liriz. Büyük isler gördüğümüzü söyliye Roma İmparatorluğu bilhassa ehemmi mizdendir. — Ekselins, İtalyan 'refimi istikrar — Hayır... Tamamile değil, İhtili şinde yenileşen İtalyan milletine İntıba kir mücadeleyi kabule hazır bulunmakt dan milyonlarla insanı sürlikliyebilirle — Rejiminizin 16 ner yılma nasıl — Açıkda söyliyebilirim. Biz sulh is ifade etmiyen demokrasiler sulhten bab Bulh kelimesi bizim ağzımızdan çıktığı — Ne gibi Ekselâna? m—— eden faşist vesikalar «rasında mutlaka dir. Nutkun metnini okuyunca Musoli. âr, İhâanda adetâ faşist liderle bir mü. . Mü hiçbir zamân, cihan sulhü, leri hakkında dünya efkârı umumiyesi- izahlarda bulunmuş değildir. lik areti göstermeye lüzum bırak. eâilebilir: vıl dönlmündeki fhtisaslarınızı öğre. geçirdiğimiz safhalara gururla bakabi. biliriz. Bu iler arasında dirilttiğimiz yetle işaret edilebilir muvaffakiyetler. merhnalesine gelmiş midir? miz devam etmektedir, Rojim ilerleyi. R etmektedir ve her an dahilde silâhir adır. Partimizin mücahidleri arkaların. r. bir temayülle girdiğini söyler misiniz? tıyoruz. Bir irticadan başka bir mana sede ede insanlığı bıktırdılar. Fakat zaman yüksek bir mana ifade eder. Şekip GÜNDÜZ Büyük Şefin nutkunu dinlerken CUMHURİYET" de UNUS NADİ, Büyük Şef * Atatürkün dünkü tarihi nutukları o üzerinde çok Gurman Mazrmagyhliğii e ve diyor ki: “Tprxtymde, Alatlirk Tieteela bir Cumhur. relsi olmadığı ve O, yarattığı ve yürüttüğü işin başında bulunduğu için her sene Meclisi Açan sutuklarında kendi benliğinin en temiz ve en viodani Jngla ve inikâaları (görünür. Atatürk; Cumhuriyet Türkiyesinin o nazari ve kanuni deği, £M ve hakiki relsidir. O, bu memleketin varlığile, mlâmetile ve sande. tile ker vatandaştan fazla alAkadardır. Onun için milletle ve hükümetle alâkası hepimiz. den artıktır. Çalışmada eltir!izi yapmanın başörneği olan Atatürk, hor zaman, her ve. sile ile hepsi vatan ve telilete müteveccih olan fikirlerinin çelik (aslam ârzeder, O, bir Cumhurrelaldir ki, dalma ve hepsi daha büyük Türkiye ve daha yüksek Türidük ga, Yelerini takip eden düşüncelerinin rafimküm. 4 her dakika hakikat olmakta devamet. mesini ister, ve yalnız istemekle kalmıyarak bu düşünceleri tahakkuk sahasına koyar ve koydurur.,, bünyesinin Atalürk Şefliğine bağlı kuvveti teşekkili gözümüzün — önünde levha levha cazlanör. Bu, Adet yerini bulsun (diya irat olunmuş bir sutuk değildir. Bu, Türk milleti vicdanının derinliklerinden gelen şuurlu ve hâkim bir hitabedir. Türk milleti vicdanınm derinliklerinden gelen ve gene tekrar Türk milletinin kendi sestne dökülen £ bir hitabe, Hayır, bir hitabe deği, bir elite. Nutirun içinde tek elimle değil, tek kelime yoktur ki, Büyük Şef, onda timi, ameli ve bilhassa gili bir İciymeti düşünmemiş Gl. sun. Millet, bu nutku eline aism, hükümet onu kendisine düstur ittihaz etsin, Her İkisi yalnız bir senenin değil, belki bütün bir öm. Tün programma malik olmuş olurlar. Atatürk son nutkile yeni .devir açmıştır A tabii ola. rak, bazünkü başyazmını Ulu Önderi, mizlu mutkuna hasretmiş bulantyor. O da, okuyucularma nutku dikkatle okumalarını tavsiyo ediyor. “Bu mütim dikknatiş okuyu. muz. Bir, bir daha okuyunuz. Her ookuyuşta Yarına göre dinamik harekat... Atatürk bu programı çizerken hiçbir nok. tada yarım tedbire razı olmamıştır. Dünden kalan yanlış gidişlere göre tedrici (o uzlaşma gekillerini giddetle reddetmiştir. Şetin bugün direktifleri, milletin ana menfaatlerini, asd kaynakları gözönünde tutmak ve onlarla 1, cabı dairesinde balkla Iş birliği halinde yü. rTümek yolundadır. . Dikkate değen mühim bir nokta (şudur: Aşıtış nutuklarında usul olan tarz "Yilin ve falan #yi geyi yaptık, filân şeyleri deyapma. gı düşünliyoruz., deyip geçmektir. Böylece hör şeyi pembe görmek ve göstermek meyli hükümetlerin ve milletlerin kendi kendileri, ni aldatmalarınn ve ileri hareketin | hazmı kaybederek Kırtasi şekiller içinde yollarmı kaybetmelerinin başlıca salkldir. Atatürkün mutkunda bu umulün en küçük bir izi yoktur. Nutukta yüksek ölçüler kula, nilmiiğtır. Umum! hayatımızı Ber hâdisesine bu ölçülere göre bileimıs ve ber o nöksan serbestçe tenkid edilmiştir. Nutuk hükümeti Malktan ayrı tutan eski hazine zihniyeti ve canlı gayeleri kırtasi usullerin ölü kaldeleri yüzünden feda eden memur kafasını öldür. müş, gömmüştür. Yarm için yeni tir devrin prensiplerini ve esaslarını kurmuştur. Atatürk milspet tenkid O duygusuna ve Mnğe kalmak fhtiyaema ne kadar kıymet ver diğini unutulmaz birkaç sözle ifade etmiş. tir. Büyük Şef demiştir ki: “Devlet tdaresin. deki ata programımız, C, H. P, sinin pro£- ramığır, Bunun prensipleri idare ve yiyasöt'" bizi aydınlatan ana hatlardır. Fakat bu Pen sipleri gökten İndiği sanılan kitapların doğ- #halârile asla bir tutmamalıdır. Biz dihsmla- | a yda Atatürklin sütkü umumi hayatım her gU- tesine ait münakaşalar için zengin bir KAY- nüktır. Nutirum delâlet ettiği yeni o prensip ve hamlelerin her biri üstünde de | sirasile duracağız ve nutuktan aldığımız ıgılla 6944. İt memleket işlerine bakncağız.. mmm Ör anna e Mareşal Fevzi Çakmağın teşekkürü Ankara; 1 (A.A) — Genel Kur- may Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, mukaddes cumhuriyetimizin 14 Üncü yıldönümü münasebetiyle her taraf. tan aldığr tebriklere teşekkürlerinin iblâğına Anadolu Ajansını tavalt etmiş Hicri; 1358 — Şaban 27 Güneşin batıyı 032 1705 İ varır Satab Öğle firtndi “küm Yatsı oan 509 11,58 14,46 1705 1800 «sz z Maine” eni “Pre 'Hukuli tetkikler Boşanma meselesi Yazan: Suphi Nuri İleri 21) Asiye hukuk mahkemesinde: Sulh teşebbüsünün ükim — kaldığına dalr vesikayı, züfug ve evlilik cüzdanlarını, bü. Japildiği yazılar delilleri, şahit Mstesini (1) ve eğer parası varsa bir de avukatı tedarik eden taraf Asliye Hukuk mahkemesine gidip istida veriyor, bunun bir suretini hasmına teb iğ ettiriyor v8 tebilğden on gün geçtikten sonra bir gün alıyor ve bu günü de gene baz mma tebliğ etüriyor. Fakat eğer eri. yet etmek, fenalığında devam eylemek İster a5 tahiatile ikametgâhmda bulunmuyor, md. res değiştiriyor ve basılı bir türlü mübaşirin getirdiği evrakr tebellüğ etmiyor. O -Ealde iânla tebliğ etmek, masrafa girmek, vakit kaybetmek ve tabintile birgök sıkılıp Ozüi, mek lizimgelecektir. Nihayet gerek vicahen veya gerek gıya. ben muhakemesinin bağtıyacağı gün geliyor. Kaplar açılıyor. Herken gelip sizin büsüst hayatınızı, esrarınızı, en mahrem vaziyete. rinizi dinliyor, öğreniyor, bazan gülüp eğle. niyor, bazan da kızıp küfrediyor. Fakat a. caba bu mlsniyet neden? Niçin boşanma da, yalarına gizli olarak ballmıyor? Halkın bo, sanmak İstiyen davacıların en tihbtem es. rarlarına, kirli çamaşırlarına kin ve nefret, Jerine vâkıf olmasında ne fayda var? Âleme rezil ve herkesle yüzgör olmanın lüzumu ne. dir Ben hükim olsam boşanma (o davalarma hafiyyen bakardım, Mahkeme ( büşledr, her türlü usule riynet edildi. Bugün bizde mutla. ka karı kocadan biri ötekinin basmı ve dara, cısi olmak şarttır. Yoksa Belçika ve Roman. yada olduğu gibi İki tarafın gönül ( rizasile boşanmak bakkı yoktur. Fakat bizde bugün tatbikatta boşanmaların yüzde yetmişi Çene tarafların gizli rıza ve muvafakatlerile olu. yor. Yalnız karıkoca kendilerini (o kann garüretlerine uydurmak için muvakkaten bi, ror hastn vaziyeti takımıp ortaya bir sürü şahit çıkarıyorlar. Bü ise hem (kanuna ve bem de mahkemeye karşı büyük bir #aygr. sızlıktan başka bir gey değtidir. Şahitler her ailenin esrarını, karı kocanın husus! hayatı, ni, Mahrem cihetlerini'ne bilsinler? Kendi rızalarile boşanmak istiyen kart kocayı mut laka kastın olarak mahkeme huzuruna çıka. rıp taraflardan birini mhkâm ettirmek TU. zumsuzdur. Kari koca rızalarile evlendikleri gibi rızalarile de boşanmak hakkma (malik olmalıdırlar, Zaten tu #üret bizim tab'ımıza, anane ve terbiyemize, ) ve ahlAlkınızza da malıdır, Yoksa hâkim boşanmak istiyen bir çifti zor ile evli olarak yaşatamaz. Zaten © çift hâkimi dinlemeden fitlen biribirinden ay. rdmıştır.. Hâkime ise bu filt ve garuri ayrı. Jığın bukukl neticesini temin içni başvuru. yo İşte bu hakikati hikimin anlaması ve hiç. bir vakit unutulmaması gerektir. Yoksa BA. kim daha ileriye gidip tarafların hususiyeti. pe, hayatıma, Ye ruhuna müdahale edeyim dememelidir. Hele hükim iyilik edeyim der. ken ferahlığa sebeb olmamalıdır. MeselA, bo. şanmak istiyen bir kadının davanma (karşi hâkim eğer (senin bir dostun olduğunu ko. canm şahitleri söytüiyor, ben senin boşanma davan: Teddediyorum, git kocanmi evine) der se herhâlde gerek karıya ve gerek kocayn yenalık ettiği gibi afis anlamı ile cemiyet ga, yesine de bu suretle hiçbir iyilikte bulunmuş olmaz ve bu karariyle de muhakkak ağbi urmumiyeye bir darbe indirmiş ve fenalik et. yilş olur. , Hasılı bütün bunlardan başka bence evlen. mekte olduğu gibi boğanmaktı da aşk en bi. rinei vol Oynadığı için hâkim karı kocanm biribirlni sevip sevmediklerine dikltat etme. dir. Ben eşini sevmiyorum dedikten sonra, — > Sen mutlaka sevmediğin eş ile Yaşıyacakam demesine hakkı yoktur. İşte Bü retle boşanma kâkiminin ne ka. dar nazli, ve mühim Bir vüzifesi olduğu gö. rülmekteğir. Boşama hAkimlerini Ruhtyata, Pdebiyata. Içtimatyata hazel: insaniyet ve #eedeniyetin bütün inceliklerine - hakkiyle vükıf olaniardan seçmelidir. Ba o hâkimler bir sürü yalancı şahit © dirliyeceklerine bo. Şanmak istiyen bedbaht karı ve kocayı yal, Hiz olürak © karşılarına tip İslevap ettik. ten sonra kararlarını verseler herhalde daha İYİ olurdu. Fakat maalesef hâkimler boyat. tikları kimselerin bazan yüzlerini bile gör. müyorlar. Hikimin gördüğü iki avukat, bir KAÇ şahit, birkaç evrak ve bir sürü samlindir. Amil alâkndar karı koca mahkemeye hiç de Uğramasa dn gene pekflA boşanıyorlar, EE Şimdi biraz da Kanunu Medeninir boşar. A sebebierini görelim. Acaba kahun böştün. mak icin he gihi sebebler istiyor. 120 dan 150 ye kadar olan boşanma mad. Österinde karı kocadan ber biri diğeri aleyhi. o xina, cana kast, pek fena zeamele, cü, | Tüm ve hüysiyetsizlik, terki dimsli hasta, iğ, imtizaçarlık gibi hallerden dolayı dava açatliyör. Fakat Bu Haller pek azdır, Baya. Un ve tatbikatın ise bunlarderi baska daha Pek Şek meşrı"ve hakiki sebebleri de var. dır, Ezelimle tarafların rısa ve muvafakatleri de pek hakir bir sebeb olarak kata) edil. izelidir. Hatta bu da kâfi değildir. Deliliktan Haada adenii iktidar, ağız ve ayak kokması, verem ve tedavisi gayri kabil veyn msütek. Tah bastalğler dön böğanmıya sebeb olaiile. ceği gibi ezeümle »ikâh olup ta henüz zifaf olmamış olürsâ yani nikâhtan sonra bir ba. kire veya hikAhhe evlenmekten vazgeçerse Bakim pek tÂHİ olarak bozanmaya “karar vermelidir. ... il Netice: N Hasılı sulh üâkkemesine gidilip boşanmak için sulh teşebbüs muamelerinin. . takibine hig Higum olmadığını ve nafile vakit ve Ba, Mit sarfedildiğini gördük. Azliye Ilukuk mak kemesinde boganma dâvasının aleni olmma!, nın lilşumsuzluğunu gördük, hâkimla boşan. mak İstiyenleri bizzat isticvap ederek yalan. €x şehitlerden kurtulması lâzrmgeldiğini gör dük, Kanunu Medeninin boşanma sebebleri, nini KAH! olmadığın: ve ezcümle tarafların ri, zasmın da bulunması icap ettiğini gördük. Bu böyle” olunca akla gelen tedbirler. rin neden iheret olduklarını da bilmemiz 1d, Zınar. Bu tedbirleri göyle bülürn © edebil. riz; 1 — Hukuk Usulü Muhakeme kanununun 494 dan 500 e kadar olan sulh o teşebbüsü maddelerinin lüzumsuzluğuna binaen kalı, Tilması, 2 — Boşanma davalarma sulh mahkeme, lerinin bakması ve mlimkün mertebe taraf. ların blazat mahkemeye gelinelerinin temini ve mürafaanın hafi olması. 3 — Boşanma sebeblerinin çoğaltılması ve ezelmle tarafların müşterek rızalarının ka. bali. 4 —- Karı kocanın çocukları o yoksa sulü hikiminin bir ay aralıkla iki celse aktederek birincide sulh teklif etmesi ve muvaffak ola. mazsa fkirci celsede mubakkak boşanmaya karar vermesi, 5 — Fğer çocuklar varsa bunların kimde kalacağını ve kimin tarafından bakılacakla.. rn sulh hâkimi kararlaştırır. > 4 — Sulh bikimi boşanmadan dolayı ge. reken maddi ve manevi tazminata, hör tür. Vi nafaka ve tedbirlere ve malların tasfiye. sine karar verir. 7 — Nafaka vermeğe mahküm olan taraf sulh mahkemesine karşı - borçlanacağından ber ay borcunu ödemediği takdirde nafaka için leraya gidilmesine lüzum kalmıyasaktır. 8 — Gayri ahlâki olan ayrılık hükümleri. nin Kanunu Medenimizden çıkarılması, 9 — Kabahatler tarafım bir iki sebe evle. 11 — Hukuk Usulü Muhakemeleri kanumu.. nun 540 mer maddesinin 4 üncü fıkrası YAŞ, vedilip yerine boşsmağa memur olaf “Türk sulh hâkiminin yabancı O mahkemelerinden esasına dayanacağından yabancı memleket. Jerdede Türk mahkemelerinin ahvali şahsi, yeye dair o'an Mümlar: © vakit Içarşılıklı O. Istanbul İ j hakkınd... STANBUL çok püyük "ei nık bir gehirdir. Bed. de dostluğa hiç elverişli değiglirmek, memuriyet ı bir tahavvül gibi küçük sevdiğiniz, sözünden hoşlandığınız insanalrdan #İSİ töreverir; bir gehirden öteki” etmişsiniz gibi, onları ay ca görmek imkânmı bi lur, Artık tesadüf sizi yeni İL. | bablıklar kurmağa mecbur : sünlarla aranızda yeni bir başlar ve tesirlerin tabii D€ larak siz de değişir, adeta R olursunuz. Kim bilir? Yuların fikirlerinde istikrar belki şehrin bu nıklığındandır. İstanbul ahalisinin büyük mı . göçebeler (gibi - de oburmak istemiyenler çöktü”, le bizim çocukluğumuzda, Jerimizin bu ev değiştirme daha kuvvetli idi; sonrada oturmağa sevketti, bir evin yıl kiracı değiştirmemesi görüldü Si e 7 Bittabi İstanbul'da dalma ves” gi te oturanlar, ev değiştirseler ayyen bir daireden çıkmıyanlar, ç yısil6 muhit, ahbab yi var. Fakat şehrin büyük ve vir? masını bunlar üzerinde de fenâ # siri oluyor. Onlar, nüfusu geki$ y bine varan bu koca gehirde kül, kasaba, hattâ iri bir köy hays w Tiyorlar. Aralarma yeni simule ks bir semtine ayakları düşe ad te daralmasına sebeb oluyor. BEİ sız bir yerde kalmış gibi bir bl“ yor. Onlarda da bir durgunluk. türlü değişmeye karşı bir a © İstanbulun, İstanbullunun b e değişir mi? nasıl ve ne kadar Zati da değişir? bunu bilmiyorüm. gi ben de bunun değişmesi WAzmmâ b, bir gey söylemek istemedim. Bu # de hissettiğimi yazdım. ğ ' Nurullah ATA» Şehir Meclisi toplandı Daimi encümef * azalarının çoğüU değişti Şehir meclisi dün saat 14 de din Üstündağın başkanlığında mıştır, Birinci reiş o vekiliğin€ Serdengeçti, İkir4i reis vekil ini at fik Türe, kâtipliklere Feridun Abdülkadir Ziya, Reşad Yılmaf” Nesir tir, 6 aa Iki otomobil kal Üsküdarda Murad reis y de meni vakağında oturan aral mandiye dün Süleyman ağa golör Yaşarın otomobili kat muhtelif yerlerinden hastahaneye kaldırılmıştır. maştır. Bundan başka dün Divan geçen 20 numaralı Çorlu o "mizlik amelesinden Abdülveh 5 mıştır. Sol ayağından Cerrahpaşa hastahaensine kal” Sert wi