19 Eylül 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

pi > iii 2 Akı -poslaai. ei EE 191 » . . a şi . Dış Siyasa Tarihi tetkikler Mareşal Inönünün nutku ve Istanbulun meşhur çel ms tip lavyayâ ji . e Yugoslavya tt yon mukavelesi r miras yedisi: | merek e & Genel Kurmay eşiyle Vİ Yazan: Şekip Gündüz Dalkavuklarına, Yazın en sıcsk gününde | veesi Çakmak diğer heyet a # Akdenizde evvelâ mümferid kalmı. | Zira ihtirasları kabarmamış, si. kış oyunu, kışın en soğuk gününde de ve Gla gec an darp” ya mahküm tesadüfi bir vaka gibi be. | nirleri gerilmemiş ve gözleri kanlar. yaz oyunu oynatan adam... pl ğe üzere ğ Tiren ve sonra neticeleri hesab edilmiş, | Mmamış bir dünyada ne korsanlık tü. i Y . > ie hareke a riskleri göze alınmış bir metod. ârazı | rerdi, ne de korsanlığı imba etmek azan : Reşat Ekrem Koçu > 5 iz yalaya Yu m Aİ gösteren korsanlık karşısında meden! | için verilen müşterek ve magum bir| , ii smelenfala Glüyor Ki, Doğar #e| Jâlnn merelerde oturduklermmi Ükreneceni | Meri çi çizeri m âlemin duyduğu nefret ve heyecan | Kararda “fevkalâde bir hüküm” kıy. Haliç sahillerine ait dözt yazım için, vesi Bugünlük Veliefândi zada MEmin eften, vyanın Spİ iman ve heyeti” k Akdeniz devletlerini müşterek bir va. | met ve ehemmiyeti arıyanlar olurdu. e men e m e Ba n nz vi ppi rn dari zifeye davet etmişti, Bunun neticesi Muhterem Başvekilin nutkundaki | daki manzara ve yaşayışını bütün — canlılığı Veli efendi zade Mehmet Emin efendi, şili, m Ee a da bulunsa ç olarak dokuz devlet tarafından imza. | $u cümle'ise siyasi vaziyetin ne küfü | te nakleden bu vesikalar, Türk © tarihi We |“ di'at yarışları yapılan Veliefendi çayırmın;| Orüğaki Manevi “.. lanan Nyon mukavelesinin Büyük Mil | bir kararsizlık içinde bocaladığını bü. | uğraşan meslektaşlarıma, ve — bühasen İs. | sahibi, o devrin milyonerlerinden, en meşhur anlaşılmaktadır. Mare! ir let Meelisi tarafından dün tasdik edil. | yük bir âcık kâlpl'lik ve vuzuhla or, | teztU sevenlere ve hitanbuk. belediyesine: | mtetayedilerinden Biridir. - “Bteti-Ormant; Genel Kurmay ye ei yeti İl miş olması, Türkiyeyi, mukaveleye im. | taya koymaktadır: bae pa pamuğa var, 1 | a irt sün 7 ia ayda Yek |. Fersi Çakımağın yeriz İazetı VE a Mi yana e e hakkmda gu satırları okuruz: se koymen biriğetlerimtikiyie (ali Ji (Sie İğpalimeeleiii Eöüiğbesi biri «dü viliieridi eme ğürediğ. ve sehideki | | ayan TZEMNLE aca yay | el Ge vekili büd edilmiş vazifeye bilflil başlatmış || sekilde bitse belki bugünkü buhran | asir mebaninin sahipleri bakkında bazı not. | Babasınm sayesinde müderris oldu. Rumeli | bay Cevdet, Mülk Ma ve gi Kia oluyor. Gerek Türkiyenin, gerek müt. | nihayete erecektir. Fakat bitinceye ka: | ?ar iâvesine çalışırken, bugün oturdum, Ha. | kazaskerliğine kadar yükseldi, itleri 1220 yı | hava müsteşarı albay getik NV ağrek Kita tefik! Yunanistanın. diğer iki Balkan | dar Avrupa krizlere maruz görünü: | ver im dö pa antrlar amy ker | İN ehe yalak ei a kurmaydan ıinbagt Selimde çe ikti i Hi N 5 Kuzucu asr r gün rat Molla tlirbesi yanma gömüldü. ya, makta. — ı a ii re çi > emare kamp ile #andnin biterek Beşiktaştan Ortaköye doğra | tında “Deli efendi, diye ğ e kep bir heyet bul , Fransa ve İngiltere ile e patlak vermeğe müsait hir v çikmağa başlaşaydık, elimde bulunan bu KY. | takım datkavuklarlı sevk ve safa sürerek 1 girişmiş" bulundukları bu güzel hare. | Yet vardır, elli vesikalara göre, sahil boyunun man. | yağaği, Geli songiğdi sade ol bir | wiaina. | EMİP kaza “il i keti fena tefsir edecek bir devlet ta. Görülüyor ki muhterem Başvekil | #arasinı, şimdikinden pek farklı olarak şöy-| Lâtifeleri toplanam, bir kitap olur!, li af savvuruna mikân var mıdir? Avrupadaki telâkki ve menfaat tezat. | * e Gi pen O zaman sipema yok, tiyatro yok, Veli e. Güzel Ni b 1 arm, ğ Beşik , yanında Hamlaer Osman | fendi sadede Yazın Be Olmaması icab eder. Zira Akdeni. 8 teğmen İspanya meselesinin anan İken yal Mican Misha para çok, iş güç yok. Yazın a dar, zin huzur ve sükünundan müstağni kalabilecek bir medeni devlet tasav. vuruna mantıkan imkân yoktur. Bu. »unla beraber hâdiselerin maküs s6. yirlerinden her gün bir parça daha ge. rilen sinirlerin, en makul hareketler Karşısmda dahi, garib garib tezahürle. re imkân bahşedegeldikleri unutulma. malıdır, Muvazenesizlik ve cinnetle olan mü. cadelesinde aklın, mantığım ve hesa. bım galebesini temin edebileceğini sandığımız dünya, hiç umulmadık bir anda, kendisine mev'ud sanmak iste. mediğimiz bir inhidamt kabul edebi. Yığım bu müthiş belâ ve ıstıraptan kur. tulmasmı temenni edenlerin başında, mi niyetleri ve şu sıhhat ve " nereden ile Türki, yenin lümiğine YİRMİ Huzur ve sükünun büyük dostu, emniyet ve sulhün büyük taraftarı w Tan Türkiye Cumhuriyeti Nyon muka. velesini imzalarken ne düşünmüştür? Nyon konferansından elde edilen neti. ce bu Türkiyeyi memnun etmiş midir? Memnun etmişse bu memnuniyetin şekli, manası ve nesçi nedir? Türki. ye ve müttefikleri tarafından Imzala. nan Nyon mukavelesinde şu menhus korsanlığın imhasından gayri bir he. def aramak milmkün müdür? Cumburreisi tarafından bir milli irade ile fevkalâde toplantıya davet edilmiş olan 'Türkiye Büyük Millet Meclisi huzurunda muhterem Başvekil İsmet İnönünün dün irad ettiği nubuk bu iki sualin en açık cevablarını ihtiva etmektedir. Şöyle ki: 1 — Nyon mukavelesi hiçbir gizli hedef ve manası olmıyan bir siyasi vesikadır., 2 — Bu mukavele sadece korsanlı. ım devamma imkân bırakmamak, de. nizlerin emniyet ve ye temin etmek arzusunun bir 3 — Bu anlaşmanm muhitini geniş. etmesi, kıymet ve kudretinin çoğal. mast demek olacaktır. Biz bu anlaş. ma dışında kalan devletlerin bu anlaş. ma içine girmelerini tercih ederiz. Muhterem Başvekil, şu Üç esas ile huldsa ettiği bu mukavelenin tamamı üzerindeki teşhisini de şöyle ifade edi. yor: “.- Nyon'un umumi dikkat ve has. sasiyeti üzerinde toplaması aktolun - duğu zamanın nezaketidir.., Yani demek istiyorlar ki; “.— Korsanlığa karşı tedbir slme nın yirminci asırda medeniyet ve İn. sanlığın gayet tabii bir aksülâmeli su- relinda tefsir ve telâkkisi icab ederdi. Fekat siyasi dünva öyle garib bir psi. koloji içindedir kl en doğru, en ma. kul, en tebi! hareketler bile çok teh. likeli ve çok aykırı bir surette tefsir eâilmekledir. Eğer Akdenizin bir kı. yısmda bazı menfaatler gayet endişe verisi bir müsmdele içinde bulunmasa. azdı Nyon mukavelesinin aktedilmiş olması veya olmaması Üzerinde kim. 5s kafa yormıya Yüzüm görmezdi.,,. Niçin? bitmesiyle vaziyetin iyiliğe yüz tuta. bileceğini Umit etmek istiyor, Bundan söyle bir mana çıkarmak da müm. kündür:; “— İspamyadaki dahili harbin alev. lenmesine sebeb olanlar veya İspan. yadaki kardeş kavgasmın başlamasını kolaylaştıranlar ve başlayınca iki ta. raftan birine yardım edenler bugün giriştikleri işte namus belâsı devam etmektedirler. Yoksa onlar da bu hâ. dise dolayısiyle yüklendikleri mes'uli. yetlerden bunalmışlardır. Onlar da en dürüst bir bitaraflık muhafaza etmiş olanlar gibi sürüp giden bu belânın 15. tırabmı » Franko gale. be ederse Valâns mefküresini tahrik edenlerin ve Valâns galebe ederse Frankonun ihtiraslarıma inkişaf imkâ. emrivakii kabul etmeleri ihtimali var. dır, Fakat ya bu belâ bitmez ve bu müzmin şekliyle devam eder durursa? O zaman mevcut krizin daha berbat. laşmasına, daha çok miz'iç ve... müh. lik olmasına mev'ud nazariyle bakıla. bilir. ... Paristen gelen haberler İtalyanların Melilâya yeniden 7000 asker ihraç et. tiklerini, bunların ve bunlar: takiben gönderilecek olan diğer İtalyan asker. lerinin Frankoyu takviyeye memur edilmiş © bulunduklarmı “ bildiriyor. Börlinden de buna benzer haberler ge. liyor. Eğer bunlar doğruysa İtalyan. larm ve Almanların Nyon mukavele. sinin muhitini genişletmek temayülü. nü göstermekten çekindikleri ve umu. Mİ temayül hilâfına olarak “Frankoya Yüptıkları yardımı genişletmek,, ar - zusuna kapıldıkları neticesine varla. bilir. Nyon Konferansı yalnız denizal. lara, takviye kuvvetlerine karşı ko. yacak bir salâhiyetleri olmadığı mey. devletlere imzalanması imkân: hâlâ temin ve tavsiye edilmekte ©. lan Nyon mukavelesi, muhiti. nİ genişletmek (Oimkânmdan mah. rum kalırsa, bu mukaveleyi - bir buçuk celsede akdetmiş olan devletler aralarmdaki anlaşmanın hudud ve şi. mulünü genişletmek tarafına gidecek. ler mi? Yahut korsanlık devam eder de Nyon mukavelesi mucibince vazife almış olan harb gemilerinden biri bir tecavtize maruz kalırsa ve bu tecavü. zü yapan korsanın milliyetini ispat eden bir takım deliller elde edilirse ne olacak? Nyonu imza etmiş olan dokuz devlet korsanlığı teşvik ve himaye ©. den devlete bir ders vermeye kalkışa. caklar mı? Akdenizde korsanlığın artık devam kahvesi, Kösem valde çeşmesi, Baki efendi mescidi, yanında Hayreddin paşs türbesi, ya nında Veli ağa karısının yalısı ki o zamanlar vu yalıda valde sultan kothüdası meşbur Yu sf ağanın oğlu Münir bey kira (ile oturu. yordu, Yanımda bostancı Hacı Hafızın yalısı ve kayıkhanesi, yanmda yağlıkçı Hacı İbiş ağA Yalısı ve kayıkhanesi, yanımda Ali dein oğ'u Musta'a ağanm yalım ve kalrkhanesi, yanında Safal zade Ahmet efendinin yalıst ve kayıkhanesi, yenmde çarkçı başı iskele. 81, İskele haymda Veli efendi zade Mehmet Emin efendinin yalısı... Burâda öırabiliriz. Çünkü, sandalerlarimız küreklere asıldıkça, ve ben bu vestlenlerm yapraklamnı çevirdikçe, yalıları yalılar, ka. yikhâneler, iskeleleri iskeleler kovalıyacak, Boğaziçinin eşsiz tabiat güzelliğine bürün. müş şirin köyler, yalıları, kahveleri, iskele. Jeri, çeşmeleri, mesire yerleri ve © bahçeleri ge Rumelikavak hisarinin dışına kadar Uzi. yacaktır. Biz © devrin en meşhur simaları ile ea si. Mk şahsiyetlerinin, bir balıkçı Ahmet Beşe. nin, bir Hali Hamit paşa zadenin, O yabut meşhur Yahudi barirgânlarm, Rim kuyum. İİ LAN tenekeci Mişon ile pağtırmacı Manolâkinin, bir sefaret terclimanı ile bir bedestan tel, etmemekte olmasını temenni edelim, Fakat eğer ediyorsa ve edecekse mu. kavele mucibince vazife gören bir ge. minin tecavüze uğramasını bu dokuz devletin müştereken karşılıyacaklarını tahmin etmek lâzımgeliyor. Zira şu anda Akdenizde dolaşan bir Fransız veya bir İngiliz harb gemisi adetâ gönderlerine yalnız Fransız veya yal. niz İngiliz bandırasımı değil, dokuz devletin bandıralarını birden çekmiş gibidir. Velhasıl vaziyet, muhterem Başvekilimizin büyük bir isabetle teş. bis ve tam bir vuzuhla ifade ettikleri gibi “bulutludur ve patlamıya müsa. it, tir, Eğer “patlarsa bu patlayıştan şu devletin veya bu devletin kârlı çıka. bileceğini tahmin edebilmek safdillik olur. Bugünün son sistem harb vasıta. larına sahip devletler arasında çıka. cak bir harbin insanlık ve medeniyet için misli görülmemiş bir felâket ola. | cağı rıyazi bir hakikattir. İşte İnönü hem bir başvekil zaviyesin. den hem b'r asker vaziyesinden baka. rak muhtemel bir harbin medeniyeti, içtimai nizamı ve insanlığı nasıl bir uçuruma sürüklemiş olacağını görü. yor ve İşte bunun İçin ihtiraslarırı | gem vuramıyan, sulh şuuruna ulaşa. mıyan dünyaya haykırıyor: “.- Bir Türkler böyle zamanda harbolması ihtimalini büyük bir facia addediyoruz. Açıkça böyle bir dehşet- ten bahsedişim herhansi bir harbi felâ- ket saydığımdandır. Yeni bir patla. ma mamur şehirleri ve memlekeleri en kısa bir zamanda kül haline koyabilir,,, Bunun için bir insan olarak elimiz. dan geleni yapmıya mecburuz. Bu sözleri söyliyen ağız her thoeiil. zü kahretmek imkânlarına bol bol sa. hip olan kudretli bir devletin tercüma. nı olduğu içindir ki insan, medeni âle. me musallat olması muhtemel bir har. bin karşısında iade edilen bu tedeh. hüşde sdöce muztarip dünyaya karşı gösterilmiş bir merhameti sezmekte. dir. İste bu merhamet ve insan! hüvi. yet Türk Devletinin en bariz vasfıdır. İ Şekip GUNDUZ #iktaştaki yalısmda, kışın İstanbuldaki ko. nağında dalkavuklar, çengiler, | köçeklerie eğlenmesin de ne yapsın*.. Size zamanında “Deli efendi!, diye (anılan ve “letaifi bir kitap tutacak,, olan bu meşhur mirasyeğinin bir fıkrasını anlatmak İstiyorum. Kışın en soğuk günlerinde efendi hazretle, rinin aklıma eser, etrafını sarmış olan dal, Kavuklar: — Haydi ağalar, efendiler, yaz oyunu oy. nryalım! Der, Veli efengi ze bu, kim hayır diye. cek? Hemen yerden temennalar, el çırpma, lar: — Vallahi pek münasip'etendimiz? Çoktan beridir oynamamıştık doğrusu. Veli, efendi samur kürküne bürünür, diz. İerine geniş bir batlaniye alarak bir köşeye Geçer, yanma bir de tandır alırdı. Ondan sonra divankanenin bütün pehcereleri, Kapı. ları ardma kadar açılırdı. Dalkavuklar, sirt. larında incecik patiska entariler, çıplak ayak larında şıpıdık terlikler.göğüs bağır mciket rafa dizilirier, pencerelerden içeriye lpa lA. ila a dava ed Ea Asliye” üçüncü cer4 memleketimizde gimdiye KAİ miyen, Amerikan sistemi bi” yapılmaktadır. Bu ri Ahmet isminde birisidir. A ia tık kemiği üzerinden bir kazada ? mıştır. Ahmet bunun Çebi? Başal” bozduğunu iddia etmekte V* z den tazminat istemektedir... ag” Tbb adli bunun make atine ait bir cihet olduğunu az Müddeiumumi Feridun atlar akademisi ez Biri eğ Hakkının şahit ve ehli lenmesini ve izlerin çebr€ e gi pa karlar savrulurken uşaklar tepsi — topal | gseyn bozmadığının bU sureti? Air buzlu yerbeller, dondurmalar taşırdı. Efen. “ gezmenin 4-115 GAMET SER ayaş. aa ve dişe, Bakıyor yakal. Dedikçe, kemiklerinin içi sl; ri biribirine yapışan dalkavuklar: — Evet öfendimiz. Pek sicak; yu şerbetler de olmasa halimiz ne olacak! burnu görülen efendi hazretleri bu sahneye kahkahalarla gülerdi. Kışın yaz oyunu oynayan (o “Veli efendi, yazın da kış oyunu oynardı. Bu sefer camlar ve kapılar sımsıkı kapanır. Efendi hazretleri soyunup dökünlir, sırtında incecik entari, göğüs bağır açık çıplak ayaklarını uzatarak köşesine geçerdi. Dalkavuk efendiler, sirtin. rında kürk, ayaklarında yün çorap ve keçe terlik, sıralanırlar. Odaya bir (mangal, bir mangal daha, bir mapgal daha gelir. Hepa tepeleme ntey dolu. Bepanver ile salep güğü. mü ortada. Uşaxinr dayarlar çayı, dayarlar harlıcanı, salebi, herifler baylım baylım ba, yılır. Sıcaktan eriyip Wkenirterken o eiemil hazretleri buzlu şerbetini içer: — Yahu efendiler. Böyle me olacak, hava. lar da pek soğuk gidiyor! derdi. | Berikiler hep bir ağızdan: — Ya efeğdimiz; havalar pek soğuk. Hay. di biz sayel devletinizde sıkıntı çekmiyoruz ama. Derken, Veli efendi sade kahkahayı sah. verirdi. Tahit, kış oyununun da, yaz oyununun da sonunda dalkavuklara (ihsan çıkardı. Efen, di, ill kahkahasınm bedelini bu — hiçarelere bel bol ödemi. Reşat Ekrem KOÇU Vefat Merhum Müşir Alyanak Mustafa Paşa mahdümu ve merhum Çürüksulü man Alyanağın babaları ve diş dokto- ru Übeyt Ölçerin kayınpederi Harbiye Nezareti Nezaret Dairesi Müdürü u- mumiliğinden mütekait (Şevket Alya- nak) berayi İM "Trabzonda kısa bir üteakİPİ arlatmaktadır. Allahın rahmetine kavuşmuştur. (9734) Hayvan sergisi bugün açılıyor 1937 İstanbul vilâyeti hayvan sergi- sit» bugün saat 14 te Edirnekapı dışın” daki temizlik ahıxlarında (açılacaktır. Serginin küşadını Vali Muhittin Üstün- dağ yapacaktır. Sergiye 75 kadar hayvan getirilmiş tir. edilmesini istedi. |» teğı veçhile Karar verd bay, | davacının çeri parak neticeyi Derlerdi. Tabi! kürkünün arasından ancak | — Sahte Si v N V ELEĞİ mel te üzerinde * İ idirecektir. Makküme'de. müddel de Wi çe / N İç NN ç ya ii) Zr! yüz ira Aslına çok be” Sahte bir yüz Yiralıkla 2559 mak isterken birisinin vi pu ME İlk tahkikata bir alâkası bulunmadığı" “ gıdı?” laşılmıştır. ea Sahte para gayet mah sir e ei. dani çıkmaktadır. Gnkiyelle im Kimi Geddi Almanyada çinde tedbirler 2119. re olan askeri man*' i rek, bazı casusların ğa iy ğından Alman hükümeti le tehdit eden bir tebii iş şekilde yapılı, y dün yazmıştık Ahmedin ok da olmadan sahte paray; k tır, Ancak çok dikkat edi Tahsili” karşı yil Almanyanın yakında w piresi “3 e sokulmak imkânını bak al tur. eri» Lİ TELE Bütün Alman harp tekniği hakkında © ii Ku bile yabancı caşuslara Uf, bi sr İk idam edileceğini yaza ayr , nanebetle yakana hiyan ye İm bik eden kanunun en & / Ak olm ır m Ni ie kaldırılarak Bee yicedid kabritanD ya tar. Mera, ANAR et ç ler, ailesine beyan!