19 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

$ V — darların e YKO Lararr ea U ADIMIZ, HER YERDE 5 KURUŞ PAZAR 19 Eylül 18 inci Yıl No. 5806 ANDIMIZDIR KAMUTAY TOPLANDI Yazı İşleri Müd. 1062 Ismet İnönü çok mühim iki nutuk söyledi Başbakanımız diyorlar ki Akdenizde ve Avrupada bir harb patlamasını biz türkler büyük bir facia addediyoruz Anlaşma hiç bir devlet aleyhinde ol- mıyan meşru bir müdafaa vasıtasıdır Başbakan İsmet İnönü, Nyonda akdedilen Ak- döniz anlaşması münasebetiyle dünkü Kamutay toplantısında şu çok mühim nutku söylemişlerdir: “— Nyon anlaşması Akdenizde korsanlık aley- hine manen ve maddeten âkid devletlerin tesanüdü- nü ve teşriki mesaisini ifade eder. Akdeniz devletleri davetliler ve âkidler Karadeniz ve meyanın- dadır. Almanya dahi davet edilmiştir. Davet için teşebbüs alan devletlerin diğer bazı devletlerin iş- tirâk etmemesi haline teessüf etmeleri hem bizim hissiyatımıza terceman olmuş, hem davet eden dev- letlerin geniş bir anlaşma istihsali için arzularının samimi olduğunu nazarımızda teyid etmiştir. (Al- kışlar.) Korsanlık aleyhinde bir mücadele anlaşması masum bir hâdisedir ki, tabü ve rahat haller içinde fazla dikha. ti çekmiyecekti. Fakat Nyon anlaşmasının umumi dik- kat ve hassasiyeti üzerinde toplaması akdolunduğu za- man gergin ve nazik şartlar içinde bulunmasındandır. selesi uzadıkça tarafların inden korkuları artıyor. İspanya ve mefruz tarafs mesclesi herhangi bir şekilde bitse ispanyol milletinin tmefruz ta. taftarlarının hepsini mütehayyir etmesi pek muhtemeldir, Fak Nüyor, Korsan gilterenin davetinde ve Nyon anlaşma. sında mündemiç olan azim ve karar ile beraber geniş anlaşma fikri had ve ger- Biİn vaziyeti sulh yoluna çevirmeye mu- Vaffak olmuştur. Bunu müşahede etmek Avrupa için bir nefes imkânı vermiştir. Muhterem arkadaşlar, Akdenizde ve Avrupada bir arb patlamasını biz türkler büyük ir )fıciı addediyoruz (Bravo ses- wı). ., Türkiyenin doğrudan doğruya ve ilk sahnede bahis mevzuu olmadığı me- Seleler önünde iken böyle bir dehşetten sedişim bir Avrupa harbını insan- T İçinde hepimiz için felâket saydı. Bimdandır. Avrupa bugünkü vasrtalar Önünde bir yarım avuç kadar yerdir ki, yeni bir patlamadarı bütün medeni- Yetini kül altında gömmek — ihtimali Vardır, / Bu memleketin mesul bir vazi- ':J_G'ı Ve beynelmilel münasebet- inç Osanların müşterek saadetine "anmış bir insan olarak bir harba Mani olmak için elimizden geleni ya mecbur — olduğumuzu ::";"dı'yomz. (Bravo sesleri, al- ür), ü Nyon anlaşmasında bulunan korsan- nn:*yîıındckı mücadele fikri, konfe- vkğ İŞtirak etmiyen yakın ve uzak z * Yerde tenkide uğramamıştır. Si- ;:iı.':nlâflırm neticesi —olan itirazlar c..l'l ç korsanlığı tasvib ve teşvik ede- birt mütalea hiç bir yerden işitil. umum? telâkki de göster- i, bu anlaşma — tabil ve Mmüdafaanın ifadesidir. Tür- büyüy l:ı_'ışm.mn haricinde — kalan aç deletleri ve geniş muhitleri de *der, I(eıı—:mdc toplamasını — temenni an bir meşru müdafaa ederek, hükümet, arze. , mesele bitinceye kadar Avrupa krizlere maruz görü- denizaltılarının — faaliyeti Beçen krizlerin en şiddetlisini bize ihzar etti. Fransa ve İn- şimdiye kadar B İ ğ Başbakanımız Kamutay kürsüsünde Nyon anlaşmasını izah ediyor Kamutay toplantısında Nyon anlaşmasını tasdik eden kanunlar ittifakla kabul edildi Nyon anlaşmasının maksadı ve onun yüklediği mükellefiyet hududu dahilinde kalmak Şartiyle an- Büyük önder dün akşam İstanbula hareket ettiler Reisicumhur Atatürk refakatlerinde Başve- kil İsmet İnönü ve Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya ve maiyetleri ol- duğu halde dün akşam saat ondokuz 30 da İstanbula hareket buyurmuşlardır. İsmet İnönü tunceli vaziyetini izah etti Cumhuriyetin ıslâhat ve imar programına muha- lefet eden bütün engeller ortadan kaldırılmıştır Dünkü Kamutayda reylerin tasnifi esnasında Başbakan İsmet İnönü tekrar kürsüye gelerek şu nutku söylemiştir: “— Bu toplantıdan istifade ederek Büyük Meclise dahili bir mesele hakkımda da maruzatta bulunmak için izin isterim, Arkadaşlar, faydalı faaliyeti- mize fasıla verdiğiniz zaman size Tuncelindeki vaziyetin bir hulâsa- sımmı yapmıştım. Ö günkü vaziyeti tafsilen arzetmiştim. Şimdi size Tuncelindeki vaziyetin bugünkü halini arzetmek isterim. Muhalefet edenler Cumhuriyetin imar ve ıslah progra- mına muhalefet ed makla beraber altı aşirettir. Bugün bu altı aşiretten müşevvik ve sergerde ne kadar adamlar yarsa bunlar — reislerile beraber faaliyet imkânından — tamâmen mahrum bırakılmışlardır. ( Alkışlar) At. tr aşiretten birinin reisleri imha edil- miş ve diğerlerinin reislerinin hepsi ya- kalanmış, adalete teslim edilmiştir. Tuncelinde İsyan ve ıslahat anane- sip Dersimin bütün hatıraları, dağları, tepelerile bir takım aşılmaz, geçilmez ve bütün isyanlara mesned olan yuva- ların ve istinad noktalarının hikâyele- rinden ibarettir. Orada Kutuderesi, Ka- lan deresi, Dojik babadağı ve salre gibi isimler vardır ki, sadece bu isimlerin m, nüfusları az ol- laşmalar akdi içm hükümete salâhıyet verilmiştir telaffuzu ve eskiden birçok seferlerin AĞA L ÜN TüŞRER eai Akdenizde korsanlık fiillerine karşı alımacak müşterek tedbirler hakkındaki Nyon anlaşmasının tasdikine aid kanun projesini tetkik et. mek üzere Cumhur Reisi Atatürk tarafından toplantıya çağırılan Ka. mutay, dün saat 14 de B. Abdülhalık Rendanın başkanlığında toplan- mıştır. I B. Menemencioğlu I Seçim daireleri sırasiyle yo!(- lama yapıldıktan sonra; reis, Nyon anlaşmasına zeyl ve bu an- laşmanın maksadı ve onun yükle- diği mükellefiyet hududu içinde kalmak şartiyle anlaşmalar _ukdi için hükümete salâhiyet verilme- sine dair iki yeni projenin de hü- kümetten geldiğini söyledi. Esas Nyon anlaşmasiyle beraber sa. yısı üçe çıkan bu projelerin tetkiki için Hariciye ve Milli müdafaa encümenle. rinden mürekkeb bir muhtelit encüme- nin kurulması hakkındaki teklif kabul edilerek, Cemal Tunca (ÂAntalya) nın reisliğindeki muhtelit encümenin pro- jeleri tetkik etnesi için toplantıya ara verildi. Dünkü toplantının hususiyeti Dün Kamutay, bilhassa Başbakanı- mızın anlaşma mevzuları üzerinde ko- nuşacağı bilindiğinden tarihi ve fevka- lâde günlerine hâs bir hususiyet deko- ru içinde idi. Saat 13 den itibaren din- leyici Jocalarını doldurmak için bekli- yenlerin sayısı kapıların açılma saatin. de bir yer bulabilmek gayesiyle yerin- (Somır 4 üncü sayfada) Dış İşler Bakan vekili Kamu- anlaşmanın veciz bir izahı- ,.WJ. r. B. Menemencioğlu- nun sözlerinin tam metni 4. üncü ıııyılamııldl"- butlardan biri etrafında gördüğüm o- (Sonu 4, üncü sayfada) Mareşal Çakmak Yugoslavyaya hareket etti - İstanbul, 18 (A.A.) — Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, yugot- lav ordusunun yapacağı manevralarda bulunmak üzere bu akşam saat 20 de Adatepe destroyeri ile -Yugoslavya'nın Split limanına hareket etmiştir. Mareşal Kadıköy — tıbtımımda, — vali Muhiddin Üstündağ, Örgeneral Ali Sa- id, Korgeneral Ali Fuad, İstanbul Ka. mutanı Korgeneral Cemil Cahid Toyde- mir, İstanbul Merkez Kumandanı İhsan İlgaz, Deniz Komutanı yarbay Malımud ve daha birçok zevat tarafından uğur - lanmıştır. Mareşala bu seyahatte, refikaları ha va müsteşarı kurmay albay Şefik Çak- mak, kurmay albay İzzet Aksalur, kur- may yarbay İhsan Eriç, kurmay yarbay Cevdet Çultak ile Yugoslavya'nın Anka. ra ataşemiliteri albay Rakoçeviç refa . kat etmektedir. Tarih kurultayı yarın açılıyor İstanbul, 18 (Telefonla) — Büyük Tarih kurultayı 20 eylül pazar- tesi günü Dolmabahçe sarayında açılacaktır. Sergiye ve kurultaya aid bütün hazırlıklar bugün akşama kadar bitirilmiştir. Kurultay toplantılarına iştirâk etmek üzere bugün şehrimize alman profesörü Hartman, yugo: profesörü Bayrakdaroviç, macar profesörü Fettih, çekoslovak profesörü Rilga, macar profesörü A. E. Foldih, al- man profesörü Dortsel, leh profesörü Prezevortski. olmak üzere yedi yabancı tarihçi daha gelmiştir. 5 inci dil bayramı Töreni Ankara, 18 (A.A.) — 26 eylülde ya- pılacak beşinci dil bayramı kutlama tö- reni programı aşağıdadır: ( Sonu 5. inci sayfada ) Yabancı profesörler Tarih kuru- mu üyeleri tarafından karşılan- mışlar ve Tokatliyan oteline misa- fir edilmişlerdir. Güzel türkçe ko- nuşan alman profesörü Hartman bana şunları söyledi: “— Ben Berlin üniversitesi, arabca islâm tarihi ve türkoloji profesörüyüm. Türkiye ve türk tarihi ile şahsen meş- gül olmaktayım. Bundan evel iki defa da Türkiyeye gelmiştim. Ben yalnız İs- tanbulu görmekle de kalmadım: Anka. raya gitmiştim, ( Sonu 5. inci savfada )