11 Haziran 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

#lABER — 'Akşam poastası I İşçilere ve Neler em KANUNU iş verenlere rediyor ? Yazan: Münir Evrinyol İş kanununun tatbikine ayıa ön beşinde başlamıyor. Bu kanım işçilera ve İş verenlere bir takım vazifaler vermokta, her iki rümrenin bukukunu koruyucu hükümler Koymüke tadır. .Biz, alâkadarlar tarafından topluca anlaşılmamı için bunları 1ki üç günlük bir Beri makale halinde Izad etmeğe karar verdik. Mmucibince yapmağa mecbur Ağtığıda işçilerin ve iş terenlerin tu kanun oldukları veya kendilerine yasak edilmiş olan şeylori okuya-ı caksınız. Makalenin İlk kısmı dünkü sayımızdadır, 'İş verenler Neler yapmağa w— mecburdur ve neleri | a Işçiler Neler yapmağa . mecburdur ve neleri yapmaları yasaklır ? w yapmaları yasaktır ? Milddeti belli olmtyan veya müddeti belli olup ta otuz iş gününden fazla ve bir seneden eksilk süren işler de yazı ile mukavele yapılmazsa, işçi her ne za - mman isterse kendisine iş veren veya iş yweren vekili, umumf ve hususi bütün iş şartlarını gösterir ve İmzasını taşıyan bir vesika vermeğe mecburdur. Bunu yermeli. İşçinin talebinde böyle imzalr bir ve- gika vermemenin cezası $ liradan — 50 “Hiraya kadar olup tekerrürlerde — ceza Rrtar. Mahiyeti itibariyle ancak otuz iş gü. nü ve ya daha az süren İşlere süreksiz iş denilir. Böyle işlerde ne mukavele akdi, ne de imzalı vesika verilmek hak. kında kanunda bir kayit yoktur « 7 — Mukavele yaparken - (İşçileri tecribe müddeti) hakkımda kanunun 12 inci maddesi dahilinde hareket etme- lidir. 8 — İşçileri erkeklil kadınlık ve yaş bakımından şöylece dörde ayırmalıdır: A — 12 ile 16 yaşlar arasındaki ço - cuklar. B —16 dan yukarr ve 18 yaşını he. nüz doldurmamış çocuklar, € — 18 yaşınt doldurmuş olanlarla daha yukarı yaştaki kadın işçiler. D — 18 yaşını doldurmuş olanlarla, aha yukarı yaştaki erkek işçiler. 9 — Bu dört kısım işçilerin ayrı ay- Yt cetvellerini yapmalıdır. Bu cetvellerde İşçilerin her birinin: Adırı ve doğum tarihini, Her gün işe başlama ve işi bitirme Dinlenme zamanlarını, Emzikli kadınlar için çocuk emzir - me zamanlarını ve gebe kadınların va. ziyetini kaydetmek. 10 — Bu cetvelleri hükümetin alâ - kadar makamıtun her İsteyişinde ibraz etmelidir | f * v> İş cetvellerini böyle tanzim etmeme- nin veya noksan tanzim etmenin veya . hut bu cetvelleri talep vukuunda alâka - (dar makama ibrar etmemenin cezası $ liradan elli liraya kadardır, tekerrür » Terde ceza artar. 11 — 18 yaşınt doldurmamış erkek Çocuklarla istisnasız her yaştaki kız ve kadınları yer altında ve ya su altında çalışılacak işlerde — çalıştırmamalıdır. Böyle işler maden ocakları işleri, kablö döşemesi, kanalizasyon, tünel inşasr gi- bi işlerdir. Bunların çalıştırılmaları yasak edil - miş böyle işlerde çalıştırmanın ceza - g: 25 lizadan aşağı olmamak üzere ha. fif para cezasıdır. Tekerrütlerde ceza artar, 12 —Doğumdan üç hafta evvel ve üç hafta sonraki ceman altı hafta gebe ve emzikli kadımları çalıştırmamalıdır. Sıh- hi lüzum halinde doğumdan altı hafta evvel ve altı hafta da sonra ki ceman en iki haltaya kadar da bunlar çalıştı - tılamazlar, Kadın işçilezi gebelik ve doğum es. nasındaki kanuni istirahat devreleri i- çinde hjlerek çalıştırmanın cezası 25 liradan aşağr olmamak üzere hafif pa - ra cezası olup tekerrürlerde ceza artar, 13 — Genel bakımdan iş müddetinin haftada 48 saat olması esastır. Bu esas olan 48 gaati haftanım çalışma günle . tine taksim ederek günde kaç saat ça - lışılacağını bulmalıdır. Bu taksim, günde kanunen en — çok kaç saat çalışmağa müsaade varsa onu tecavliz etmemek şartiyle yapılır. (Devamı var) Bu yapılmazsa İş verene ceza vardır. 9 — 12 den 18 yaşma kadar olan ço -« cuklar (18 yaşmdakiler dahil) doktora muayene ettirilip yapacakları işin mahi. yet ve şartlarına göre bünyeleri daya - naklı olup olmadığı hakkında rapor a - lmmadan yeniden sanayi işlerine alına- mazlar. Böyle yapılmazsa İş verene ceza var. dır. 10 —Ağır ve tehlikeli işlere girmek için muayene edilip vücutça bu işlere elverişli ve dayanıklı olduğunuz hak . kında rapor alınmadan bu işlere alına - mazsınız. Alan, işveren olursa ona ce « za vardır. 11 — Mahiyetleri itibariyle ancak o. tuz iş günü süren işlere süreksiz iş de. nir, Otuz günden fazla süren işlere de sürekli iş denir.) Muayyen müddeti bir sene veya bir seneden fazla olarak sürekli bir işde iseniz yazı ile bir mukavele yapmalıar - nız. Fabrika ve imalâtaneler gibi işleri devam eden yerlerin işleri sürekli İştir. Müddeti de en az bir sene olacağından yazı ile mukavele yapılmak ister, Müukavele hiç yapılmazsa veya mu . kavele maddesinin tariflerine uygun şe. kilde yapılmazsa iş verene ceza vardır. 120 İşinizin süreceği MUGdA müay- yen değilse veya muayyen olır da.bu. müddet otuz iş gününden fazla ( bir seneden eksikse yazı ile mukavele yap. meyabilirsiniz. Yani sözle bağlanabilir. siniz. Fakat en iyisi bunda da mukave- le yapmaktır. İşçi için olduğu kadar işveren için de bu şekil daha faydalıdır. Bir geneden az işlerde mukavele yap mazsanız umuml! ve husus! bütün iş şartlarını gösteren ve işverenin imzası. nr taşıyan bir vesika isteyip alınız. Ne zaman İsterseniz bunu alabilirsiniz. Ve. rilmezse cezası vazdır. â Süreksiz işde (otuz iş günü veya da- ha zz süren İşlerde) ne yazı ile mukave. Jeye, ne de gözle bağlantıya hacet yok . tur. (Yaprı ve sair bazı çeşit işlerle kötürü işlerde) takrm halinde işe girmeyen de takrm kılavuzunuz varsa müdde ne ©- hursa olsun mutlaka yazı ile mukavele yapacaksınız. Ancak bu — mukaveleyi yatırz takım kılavuzu imzalar. Takım kılavuzu mutlaka aranızda çalışacak İş.* çilerden biri olmalıdır. Fakat ücretleri niz her birinize ayrı ayrı verilmelidir , Takım mukavelesini maddesinin. hü- hkümlerine göre tanzim veya tatbik et- meyen işveren veya vekiline ceza var . dır. 13 — Tecrübe müddeti yalnız sürekli işlerde olabilir. Yapacağınız iş itibarile bedenen çalışmak, fikren çalışmağa ga. Tip olan İş için tecrübe müddeti en çok bir aydır. Yapacağınız iş itibariyle fikren ça - Tışmak, bedenen çalışmağa müsav! olan veya fikren çalışmak bedenen çalışmağa galip olan iş için tecrübe müddetini müukavele yaparken uyuşarak serbestçe kestirebilirsiniz. 14 — Tarminat karşılığı olarak Üc- retinizden muvakkaten alıkonacak mik tar on günlük ücretiniz tutarından faz. la olamaz. Ve on hafta da müsavi tak. sitlerle kesilebilir. Böyle yapmıyan iş verene ceza vardır. 15 — Ücretinizi en genç haftada bir defa alacaksınız. Ancak siz razt olur - sanız ön beş günde bir veya ayda bir Ücret alabilirsiniz. Devlet, vilâyet veya belediye mücs - seselerinde Ücret ayda bir verilebilir. (Dovamı var) söee Z, Sğne İ ÇUA D Cin Ha ölümünü Pola Negri çen gün ölümünü haber ver- diğimiz sinema artisti Cin Harlunun ölümünün sebebi hakkında malür mat gelmiştir. Genç ve güzel yıldız safra kesesi iltihabından hasta iken birdenbire üremiden çok şiddetli bir buhran geçirmiş ve bunun tesirile ölmüştü Ölümüne dair tafsilât veren İn- giliz gazeteleri, sinema dünyasının yeni erkek yıldızı Robert Taylor, onun hakkında söylediği bir sözle yazıya başlıyorlar. Bu güzel genç, Cin Harlu hakkın- da demiştir ki: “— O, beraber çalışılacak en muhteşem kızdı!, On gün”hastalığı müteakip'ölen Cin Harlu, ölümünden dört gün ev- vel iyiliğe yüz tutmuştu, Fakat bir gün evvel, şiddetli bir krize yakalanmıştır. Bu strada Holivüdün Berverli Ails mevkindeki evinden hastaha- neye kaldırılmış ve fakat iki kan nakli ameliyesinden sonra ölmüştür. Ölürken başında bulunan sinema aktörü Vilyam Povel, son birkaç ay- danberi onunla arkadaşlık ettiği ci | Fon Noyrat bugün Budapeşt_ede Fransızlara Bu seyahat Almanların geniş- leme ve büyüme siyasetlerinin bir delilidir Budapaeşte, 11 (ALA.) — Alman harlciye mazırı Von Nöyrat, bugfin üğleden — sanra Budüpeşteye gelecek ve oradardüri gün kae Jacaktır, Macar telgraf ajansı göyle diyor: ”Kendi&inin ba ziyareti Almanya ile Ma- caristanı yekdiğerine bağlayan dostluk ra» bıtaları itiharile sulhe hâdim olacaktır. Solya müzakereleri Sofya 11 (A.A.) — Belgraddan sonra Sat yayr ziyaret etmiş olan Alman harlciye na- zırt Baron Von Nöyrat akşam Üzeri Başvekil Köse İvanofla görüşmüştür. Görüşmeden son YA Neşredilen renmi tebliğ Almân — Bulgar münasebatının son derece dostane mahiyeti ni teyit ederek, Baron Vön Nöyratım Sofya ziyaretinin mumi sulha yardım — edeceğini bildirmektedir. Resmi lebllğ Neşredtlen resmi teblğ şudur: “Alman hariciye nazırr von Nöyrat — Bul gar hükfümetine birkaç günlük ziyarette bus Taunmak Üzere © baziranda Sofyaya gelmiştir. Kral, van Nöyratı 10 haziranda kabul etmiş tir. Bundan başka Alınan devlet — adamiyle Başveki! Köne İvasof srasında bazı konuşma lJar atmuştur. Bu konuşmalarım dost ve samim! mahiyeti Ski memleket arasında uzun Benelerdenberi anane halini alan iyi münasebetlere tamas mile uygun bulunuyordu. Bu — konuşmalar, :2& bir niabet dahilinde harici — styasetin miyetle Avrupa sulhunu ve alelhusus fki Memleketi alâkadar eden moesolelere tanle Jük etmiştir. Bütün bu meseleforda tam hir görüş birli Bt müşahede ediimiş ve Iki taraf da doztluk rabitalarmı iki memleketin nefine olarak ee ride İnkişaf ve takviye ettirmek hususmunda. Ki derin aszularını izhar aylemişlerdir. Kane Zıraat Veklli değişti Maliye ve Inhisar vekilleri de çekileceklermiş Ankara, 10 (A. A.) — Ziraat Vekili Muhlis Erkmen istirahale ihtiyacını hissederek istifasınım — kabulünü rica etmiş ve istifa kabul edilmiştir. Ye- rine Tekirdağı mebusu (eski iktısat vekillerinden) Şakir Kesebır layin e. . . * Diğer taraftan maliye ve inhisar vekillerinin de bugünlerde gene sıhhi sebeblerle istifa edecekleri yolunda bir şayia kaydedilmektedir. Bir şayiaya göre İnbisarlar Vekâ, letine İzmir mebusu ve eski inhisar. lar umum müdürü Hüsnü Çakırın ge. tirilmesi muhtemeldir. GA Kufk rlunun n sebebi ağır hast 4 Cin Harlu son sevgil'ei Vüyam Potvct ile beraber a hetle övlenecekleri şayi olmuştur. Cin Harlu, ilk defa 16 yaşmday. ken evlenmiş, sonra ayrılıp iki defa daha evlenmişti. Pola Negri de ağır hasta Münihten “Morning Post,, gaze- | tesine bildirildiğine göre, sinema | | yıldızlarından Pola Negri de birden- bire fena halde hastalanarak bir baz | kım evine kaldırılmıştır. | göre set ekoncml ve kültür sahalarında —mevcut 'olan müşterek eser ber İkilarafın müşterel arzüsu MmütİMince İlarlda .ı,_._...ıî. ....: p ye edilmelidir. ü . Van Nüyratm Sofyayı ziyareli yalnız Ale manya ile Bulgaristan arasındaki — dostluk münasebetlerinin canliı bir ifadesi değil, ayni Zamanda milletlerin barış eserinde yeni bir Kiymetif yardımdır. Ve umümiyetle sulh da- vaşıDa hizmet eylemektedir. Bugünkü görüşmeler Görüşmeler bu sabah da deVam #tmiştir, Dün gece Başvekil misafir BAZIT Şörefine bir ziyafet vermiştir. Alman hariciye nazırı bu AKEAM 16 G mmn. İyetile birlikte Sofyadan ayrtlacaktır. d Köse Ivanofa Hitlerden nişan Bo! (ALA.) — Alman Bariciye nazırı von Nöüyrat Bulgar başvekili Köse İvanata Alman kartal nişanımın büyük Salibini Hit ler aamına tevdi etmiştir . Fransızlara nazaran Paris, 10 ÇALA.) — Tempa — Bazetesi Al. Tan hariciye nazırı von Nöyratın . Btlgradı Ziyaretini mevzuu bahsederek burda, Alman yanın büyüme ve genişleme — tiyasetinin bir delilini görmekte ve bu siyasetin pek Yakın- dan gözönünde tutulması Jâzım — Keldiğini yazmaktadır. gundan şüphe etmemekle beraber — döstle. rile mutabık olarak çalıştığını — Söylediklen Yuzoslavya Başvekilinin ne — düzündüğünü anlamak istiyor ve koza (Almanya ile Yugon lavya müşterek giyasetlerinin usul ve hedef. lerinde mutabıklardır) cümlesile ne denilmek ieteniidiğinin de tavziki Jazımgeldiği Kanna. tinde butunuyor. Italyada demire hücum' Bütün parmaklıklar sökülerek devletçe alınıyor Roma, 11 (A. A:) — Firkanm bütün teşkilâtına verilen Ve Yesmi bültende intişar eden talimata tevfikan İtalya. da demir top:'anmuınm teksifine büğ. lanmıştır. Borghese'de umumi bahçeleri ihata eden parmaklıklai kaldırılmış olduğu gibi maliye nezareti binasınt ihata e- den parmaklıklar da kaldırılmıştır. Lüzumsuz olduğuna hükmed'len bütün diğer demir parmaklıklar da kaldırı- lacaktır, 11 HAZIRAN — 1937 bi Hayata dair Sata: ve yazan UHARREM Zeki Korgutal genç bir şairdir, iyi denecele sevilerek okunacak manzumeleri veii” dir. Yeni - harflerle bir nevi "Ebcld._ hestabdı" uydurmağa kalkmışt.; bunull Tüzumsuzluğunu anladı ve vazgoçü - Muharrem Zekxi Korgunal ya'nız şt- İr değildir: küçük bir matbuaaı Vafe dir, onü işlatip ilerletmeğe çalığTı Bundan başka da “halk kitaplerı” ya- zar. Kendisini pek nadiren görürüm, fırsat düşmez; yoksa çok sever fi sohbetinden çok haşlanırım. Geçen'erde gördüm; bana, yaza'ğl halk kitablarından bir deste verdi: Şahmeran, Battal Gazi, Köroğlu, v. & Bunların nasıl yağılıp nasıl satı!diği: br anlattı. Dikkatle dinledim: söy'er giklerinin bir yeri pek hoşuma girtie Dedi ki: — Bizim taş baaması kitablardan bazı yerlerini az, bazı yerlerini çok de. Biştirerek ist nsah ettiğimiz kitablar? köy köy dolaşıp satanlar Darende il. lerdir. Darende'li kitab - satıcılarırm okuyup yazmaları yoktur. Bize gelir. ler; "Yeni neniz var?” diye surarlar. Geçen seferki uğrayıslarında:.beri çı. kardığımız kitabları gösteririz: resim- lerino bir bakar, bize: “Hele bir oku- yüverin,, der. Her kitabdan iki üç, dört beş sayıfa okuruz. Bir kısmı'nı “Bunlar satılır., diye alır, bir kısmanı da: “Bunlar satılmaz., diye bırakır. Buna nazıl hükmeder bilmiyoran; fa. kat şurası muhakkak ki onun boğen .p aldıkları hakikaten satılır, beğenr e. yip biraktıkları ise hakikaten "-tıl. maz... Verdiği hükmün “esbahı.muci. be,, sini kendi de bilmez; fakat hük- münde daima isabet vardır. Arasıra tenkid denen şeye de heves ettiğim için Darende'li kitab satıcıla. rını kıskandım döğrüsü!.. — Nietzache Zarathustra'ya şöyle dedirtir: “Ben, verdiği hükümlerin sebebi sorulacık adam mityim?... Bu zamana kadar bo. şuna mi yaşadım ? Birtakım fıkirlere, - hükümlere erdim, fakat onlara götü. Barenie. Yen mülâhazaları unuttum... 34 hasa 001 aa Öyle söyliyebilir. - Tanımmış muharrirlerimizin halk için kitablar yazması isteniyor. Onla. rın kaleme alacakları eserleri Daren. de'lilere göstermeli demiyeceğimi; çüne kü o serlerin, Darende'li kilabeının zihniyetinden büsbütün ayrı bir zih- niyetle yazılması lJâzım, Fakat an'art yazacak olanlar, Darende'liler gıbi köy köy dolaşmalı, halkın ne “üziüb” da hikâyelerden hoşlanacağını, halka bir, takım fikirlerin nasıl aşılana'ileceği. ni kendi tecrübeleri ile anlamalıdırlar. Bu dilsturlaştırılması kabil <olmıyan bir İlim, öğrenilen değil, sezilen, içi. mize hidayet gibi doğan bir bilgidır. Halkın okuyacağı, seveceği, inanacağı kitabr yazmak için halka kuarışm>»k Tüzemdır. Ya Darende'li kitab satıcısı — okuyacak veya “münevver zümreden,, dediğimiz muharrir, Darende'li kitab satıcısı gibi köy köy dolaşacak. Riri yalnız satar, öteki yalnız yazarsa iste. nilen halk edebiyatı bilmem doğabilir mi? Nurullah ATAÇ î?balmı——-! Zor bir makastarlık LİMDE yani 13 metre olan bir — hali var, Bu balıyı dört parçaya kesmek istiyor ruz, Öyle bir şekilde kesecefiz ki parçalare dan birisi 25 metre burabbar olsun geriye ka Tan üç parça da yanyana eklendiği — zaman mükemmel bir ikinçi murabba vücuda getir. Bin. 4 Bu netloeyi almak için naşıi çalışırsınız ? Bu bilmecemiz mükâfatlıdır. — Haltedenler den iki kişiye kodiye verilecektir. Cebapların (17 hağiran) tarilline kadar yollanılması 18 zımdır. Kaç yaşındayım Dünâü kaç yaşımdayım bilmecemizin hab İidir: Ben 22 yaşmdayım, ağabeyim 35 ve babam du 61 yaşındadır. Ikltisadi fartılına (8 Haziran) tarihti bilmecemizin hal'idir. WHer kız kardeşin kilaları şualardı: 28 kile 408 gram, 27 kilo S1 gratı; 26 kilo G27 gram, 23 kllo 602 gram ve 24 kilo 788 gram. Arapsaçı UTJDTİU |