11 Haziran 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r İÇ SAHİFELERDE 5 încide : Sağlık bahisleri Paris sergisinde hâlâ bit miyen paviyonlar var Ferzan A. Aras 6 ncıda : Sinema 7 ncide : «Bilinmiyen İnsan» kitabı ' hikâyelerle doludur Dr. Sadeddın Vedad Koçer . J Selim Sım Tarcan OnugüncB yı! sayı: 4697 umhuri BupofcLsayısında: Ercumend Ekrem, Reşad Nuri, Orhan Seyfi, Yusuf Ziyanın en güzel yaz iarile < İSTANBUL CAĞALOfiLU Telgraf ve mektub adresl: Cumlıurlyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No 248 Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22368. Tanrir heyetl: 24298. tdare ve matbaa tasmı 24299 24290 Cuma 11 Haziran 1937 CEMAL NADîR'in emsalsiz karikatürleri Endüstri ile ziraat Atbaşı beraber Yürümelidir Ikisinin millî ekonomi sahasında iç pazar adlt yeni bir âlem yaratan öyle bir tesanüdleri vardır ki o ayrıca izah olunmak lâzım gelen hakikaten başlıbaşma bir âlemdir ümer Bankın yıllık raporu bize yalnız endüstri hareketlerini göstermekle kalmıyor, belki orada memleketin ziraî ve hatta alelumum ekonomik hayatını da okuyabiliyoruz. Ve kendi kendımize meger ekonomik işler biribirlerine nekadar sıkı surette bağlı imişler, diyoruz. Bızde endüstri hayatı henüz teessüs etmemiş olan zamanlarda kendi memleketimizde çıkan ham maddelerin binnisbe küçük fiatlarla dışanya satıldıktan sonra mamul olarak daha pahalı bedellerle tekrar memleketimize dönüp geldikleri derin bir hüzün ve hasret halinde ifade olunur dururdu. Bu çok basit ifadede büyük bir hakikat ifadesi bulunmakla beraber esasında meselenin zannolunabileceğinden daha muğlak olduğunu ayni işleri kendimiz başarmak üzere kendi elimize aldığımızda çok yakından ve çok daha iyi öğrenmiş bulunuyoruz. Hiçbir mekteb ve hiçbir kitab bıze hangi cins pamukların niçin ve nasıl en iyi şekillerde yetiştirilmesi lâzım geldiğıni pamuklu dokuma endüstrilerinin memleketimizde tesis ve tatbikı tecrübelerinin tatbıkatı kadar müessir surette öğretmiş olamazdı. Tıpkı şeker fabrikalanna lâzım olan pancar gibi. Malumdur ki en mükemmel şeker fabrıkaları kendilerine lâzım pancarın en iyi şekillerde yetiştirilmesüe yakından alâkadar olurlar. Bunlann tohumlar üzerinde çaltşan lâboratuarları vardır. Rençpere en iyi tohum dağıtırlar. Çiftçiye hatta tarlalarının hazırlanmasında bile kılavuzluk ederler, kredi yardımları yaparlar. Tek en iyi cins pancar en iyi şekilde yetişebilmiş ohun diye. Bunun gibi eğer günün birinde maksad ve gayesi nihayet endüstriden ibaret olan Sümer Bank müesseselerinin pamukla, pamuk tarlalarile, pamuk ziraatile, yün ve deri hayvanlarile dahi meşgul olmağa başladıklarını görürsek hiç şaşmamağa şimdıdem hazırlanmalıyız. Son yıl raporunun şurasmda burasında saraİıatle okuyoruz ki Banka kendi işlerinin bu işlerle sıkı alâkasını olanca kuvvetile görmeğe baslamıştır bıle. Endüstri tatbikatı bize ayni zamanda ziraî noksanlanmızı açık gösteren müessir bir amildir. Mısal olarak Ekonomi Bakanımız Celâl Bayann Banka umumî heyetindeki izahlanndan şu parçalan alalım ve beraber okuyalım: « ... Pamuk meselesinde sanaviimizin iptidaî maddesi memlekette vardır. Bundan hem sanayi, hem bu iptidaî maddevi istıhsal edenler istifsde görüyorlar. Biribırlerinin kabilivetini bovlece artırıvorlar. Pamuklu meselesinde bütün rakamlar bunu ifad° ediyor. Deri meselesinde ise vazivet bövİe değil. tamamen aksinedir. Vehle4ulâda havret ve istiğrabla görülür ki memlekette deri sanaviine vardımı olan iptidaî madde haricden getiriliyor «... Ayni zamanda bir kısım dorilerimizi nimmamul olarak harice satıvoruz Fakat ağır derileri haricden getirmeğe mecbur oluvoruz. Hatırımda kaldığına göre bunlar icin senevî 6R mılyon lira arasmda bir paravı harice vermekteviz... «... Hatırıma gelen ikinci mesele* Mademki bunun sanayii memleketimizde teessüs etmistir ve iptidaî maddesi kâfi gelmivor, şu halde Anadolu yaylasında bunun iptidaî maddesi olan deriyi yetiştirmek ve bu ise baslamak Iâzımdır. Bunun için de memleketimizin seraiti, iklimi zannedivorum ki müsaiddir. Ziraat Vekâleti bu işi takib etmektedir. Buna muvaffak olursak harice verdiğimiz 68 milvon lira memleketimizde kalacak ve bu para Anadolu köylüsüne tahsis edılmiş olacaktır.» Biz ilâve edelim ki mesele bu kadarla da kalmaz. Memleketimizde bize istediğimiz deriyi verecek hayvanı yetiştirdiğimiz zaman ziraatin bu şubesinde başka itibarlarla da çok ileriye gitmiş olmadığımız lâzım geleceğine şüphe yoktur. Deri hayvan zenginliğinin belki sadece onda biridir. Muhtac olduğumuz deriyi veren hayvanı yetiştirdiğimiz zaman başka ciYUNUS NADÎ İArkkn Sa. 7 sütun 4 te] Atatürk Seyahatinin ilk Merhalesinde Ulu Onder milletin, tasviri imkânsız sevinc tezahüratı içinde dün Trabzona ayak bastı Karadeniz kıyılarında bayram Bütün şehir halkı Büyük Şefi istikbale çıktı Kaleden toplar atılıyor, denizden ve karadan kopan alkışlar göklere yükseliyordu. Atatürk hiç durmıyan sevinc âvazeleri içinde köşküne kadar teşyi olundu Trabzon 10 (Hususî) Atatürkü hâmil olan İzmir vapuru bugün saat 14 te Trabzona varmıştır. Tarbzon ve havalisi Atatürkü karşılamak için daha sabahtanberi hazırlanmışh. lzmir vapuru daha Hasan Sakanm köyü olan Haldanduz önlerinde iken Polathaneden gelen donanmış sandal, taka ve motör kahle leri vapurun etrafmı sardı. Bunlann içinde bulunan kadın erkek binlerce yurddaş tezahürat yaparken bir bando îstıklâl marşını çalmağa başladı. Tam bu esnada Atatürk krem renginde çok zarif bir spor kıyafetrîe vapurun güvertesine çıktı ve halkı selâmladı. Atatürkün görünüşü kendisini selâmlamağa gelen halkı büsbütün coşturdu. Her taraftan «Yaşa Atatürk!» sesleri yükseldı. Genc kızlar vapurun üstüne ve etrafına çiçekler serpiyorlardı. Sahildeki bütün evler süslenmiş, pencerelere bay raklar asılmıştı. Umumî sevinc avazelelerile Karadeniz sahilleri çmlıyordu. Bnr gün evvel Somsun önlerinde U Pazartesi günü Mecliste müzakere edilecek Başvekilin o gün siyasî nutkunu irad etmesi muhtemel. Dün Numan Menemencioğlu Hariciye Encümeninde izahat verdi Hatay anayasası Ankara 10 (Te lefonla) Hatayın mülkî tamamıyeti ni tekeffüle, Türkıye Suriye hudu dunun teminine dair muahede ve anlaşmalarla beraber ımza ve teati edilen mektub ve protokollarm tas dikı hakkındaki ka nun lâyihası bu sa bah saat 10,30 da toplanan Meclis Ha riciye Encümenin Cenevrede Hatay müzakerelerini idare eden Numan Rifat de görüşüldü. HaMenemencioğlunun hareketinden evvel Başvekilden direktif alırken çekilmiş fotografı riciye Vekâleti Siyasî Müsteşarı Numan Menemencioğlu zahürlere sahne olacağı anlaşıhyor. Başda encümende bulunarak izahat verdL vekil Ismet İnönünün evvelce de tahEncümen, mazbatasını hazırlamış oldu min edıldiği gibi siyasî nutkunu bu cel« ğundan kanun lâyîhası yarın sabah im sede irad etmesi çok muhtemeldir. Ayzaya dağıtılacak ve Meclisin pazarte ni zamanda elde mevcud kanunlar da Atatürkün Trabzonda Soğuksudaki köşkü si günkü taplantısında görüşülecek çıkarılmış olacağından Meclisin pazarmumî Müfettiş Tahsin Uzerden alınan yer zaptedilmez bir sevinc ve heyecan tesi günü yaz tatili kararı vermesi ihti» tir. bir telsizde denildiği gibi Atatürkün yaratryordu. Halkın içinden gelen sevinc Bu celsenin hararetli ve heyecanlı te mali kuvvetlidir. Trabzon ve Karadeniz evlâdlanna tari ve sürur tezahüratı cidden tarif edilmez lArkast Sa. 3 sütun 6 da] hî günler yaşatacak olan bu seyahati yer V. Neurath Bulgar Kralı ve Başvekilile görüştü Ziraat Vekili istifa etti Lübnan Reisicumhuru Istanbuldan geçti Vekâlete eski Iktısad Yapılan temaslar hakkında resmî bir tebliğ neş Vekili Şakir Kesebirin redildi. Neurath bugün Sofyadan ayrılıyor getirileceği söyleniyor Suriye ve Lübnan heyetleri Pariste, aralarındakî münazaalı meseleleri görüşecekler M. Edde Hillerin Dr, Stoyadinoviçe çektiği telgraf.. Türkiyede gördügü hüsnükabule teşekkür ediyor Sofya 10 (A.A.) Kral Boris, bu kil Köse İvanoff ile Alman elçisi Rümelin hazır bulunmuştur. Emil Edde nin Atatürke tazim telgrafı sabah von Neurath'ı kabul etmistir. Mülâkat, bir saat bir çeyrek devam etmiştir. Von Neurath, saraya gelirken olduğu gibi gıderken de alkışlanmıştır. Resmen bildirildiğine gore, Kral, Alman Hariciye Nazırına Alexandre nişanınm birinci sınıf büyük salibini ve Sof yadaki Alman elçisine de ayni nişanın büyük salibini ihda etmiştir. Kral Boris, öğle vakti Sofya yakininde kâin Vranja şatosunda von Neurath şerefine bir ziyafet vermiş ve bunda Başve Siyasî temaslar ve resmî tebliğ Italya muazzam bir donanma yapıyor Sofya 10 (Hususî) Baron von Neurath akşamüzeri Başvekil Köse Ivanofla bir konferans yapmıştır. Konferanstan sonra neşredilen resmî tebliğ AlmanBulgar münasebatınm son derece dostane mahiyetini teyid ederek, Baron von Muhlis Erkmen Şakir Kesebir Neurath'ın sofya ziyaretinin umumî sulAnkara 10 (Telefonla) Ziraat ha yardım edeceğini bildirmektedir. Vekili Kütahya meb'usu Muhlis Erkmen Alman Hariciye Nazırı konferansla istifa etmiştir. Muhlis Erkmen bugün [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] Vekâlete gelerek makamında bir müddet meşgul oldu ve mesai arkadaşlarına veda etti. Muhlis Erkmeni Tekirdağ meb'usu ve eski İktısad Vekili Şakir Keseberkin istihlâf edeceği anlaşılmaktadır. Ziraat Vekilinin sıhhî sebeblerden dolayı çekildiği söyleniyor. Lübnan C u mhurreisı Emile Edde, r e fakahnde Maarif, Sıhhiye, Mua veneti içtimaiye ve Iktısad Nazın Habib Ali Chalha ile Riyaseticumhur Hu Bir sene sonra tahtelbahir miktarı 100 e çıkacak, eski dört dretnot tamir ve tecdid olunuyor Şark Demiryolları için tahsisat Nafıa Vekâletine 50 milyon lira sarfetmek için mezuniyet veriliyor susî kalem müdürü olduğu halde dün akşam Toros ekspresile şehrimize gelmiştir. Lübnan Cumhurreisi Haydarpaşa garında İstanbul Vali muavini Hüdai, İstanbul Merkez Kumandanı General İhsan, Hariciye Vekâleti Protokol şeflerinden Kudret, İstanbul Emniyet Direktörü Salih Kılıc ve Fransız sefareti başkâtıbi Pons ile diğer zevat tarafından karşılanmıştır. Lübnan Cumhurreisi ve maiyeti kendilerine tahsis edilen motörle Haydarpaşadan Tophane rıhtımına geçerek ora dan otomobille Perapalas oteline git Lübnan Rei« sicumhurunun Haydarpaşa • da isHkbaU, Reisicumhur ( sağda ) vo Nazın motörle Galataya geçiyorlar Ankara 10 (Telefonla) Demir yollarmın Diyarbekir istasyonundan iti baren Irak ve İran hududlanna kadar temdidi ve Van gölü sahilinde deniz yollanna muktazi tesisatın yapılması için cem'an 50 milyon liranın sarfına ve bu işler için gelecek senelere sari taahhüdlere İtalyan kruvazrir filosu girişmek hususunda Nafıa Vekiline meParis 10 (A.A.) Le Journal, ltal maktadır. îtalya, faal serviste çalışan 100 zuniyet veren kanun lâyihası encümen yanın bir sene sonra dünyanın en büyük tahtelbahire malik olacaktır. Şimdiye ka den çıktı ruznameye alındı. ahtelbahir filosuna sahib olacağını yaz.İArkası Sa. 1 sütun 5 te] Sa. 7 sütun 3 te] miştir. Emile Edde Perapalas otelinde bir müddet istirahat ettikten sonra, saat 10 da Semplon ekspresile Parise gitmiştir. Lübnan Cumhurreisi Sirkeci garında, Haydarpaşada kendisini karşılıyan resmî zevat tarafından uğurlanmıştır. Emile Edde şehrimizden hareketinden evvel bir muharririmizi kabul ederek şunlan söylemiştir: « Türk hududunu geçtiğimiz daki kadan itibaren Türkiyenin her tarafında bize karşı gösterilen fevkalâde hüsnü kabulden son derece mütehauis olduk. Btt lArkası Sa. 7 sütun 6 da]