1 Mayıs 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

.";ı UN .ı z “E * v ı a B & ”. # * . Guernika UERNİKa şehrrinin İspanyol asileri tarafından e şekilde bombardıman edildiği havadisi, İtalyanların Habeşistanda yaptıklarından daha baş- döndürücü bir dehşetle insana tesir ediyor. Ast kumandanlarından general Mo. la, Bask cumhuriyeti eski merkezini haritadan silmek tehdidinde bulundu. Ve bu- 'na muvaffak oldu da. Bü, sadece “harbin talii,, gibi bagit. bir cümle ile baştan savılacak mezalim- den değildir... İspanyol faşistlerinin, müdafaasız kalmış biçare sivil ahaliyi, tar- lalara kadar takip edip, onları makineli tüfek kurşunile taramağa, yahut yaralı. larr hastanelerde diri diri yakmağa sevkulceyş bakımından asla ihtiyaçları yok- tu. Binaenaleyh, bu hareket askeri gayelerle yapılmadığına göre, herhalde “asil hiristiyan vatandaşların”, “medenileştirme vazifelerinden,, biri olsa gerektir. Biz, İspanyol hâdisesinden, zarar gören tarafın hükümet tarafı olduğu ve müzaherete lâyık bulunduğu hakkındaki kanaatimizi asla gizlemedik. Fakat bu- günkü dehşet meşheri karşısında şu ve ya bu tarafa olan sempatimiz yüzünden haykırmıyoruz. Bu hissiyat, açıktan açığa yapılan kadın, ve çocuk — katliâmının ne vatanperverliğe, ne de hiristiyanlığa yartdımı olacağına inanmıyan müşterek insarlıktan geliyor. Bize belki, kendi işimizle meşgul olup başka yere burnumuzu sokmamamı zı söyliyeceklerdir... # Fakat bu, bizim işimizdir. Çünkü Guernika, daha büyük ve memleketimize daha yakın olan diğer şehirlere neler ya pılacağının önceden verilmiş bir işareti, bir çeşnisidir. Bunun önüne ancak, militarizm huşunetine kanun ve doğruluğun hâkim olmasile geçilebilir. ' Dünyanın herhangi yerinde açık bir şehire bırakılan her bomba, BİZİM ha. yatımızı tehdit ediyor ve bu gibi hareketleri cezasız bırakabilen devlet adamlığı- nın iflâsını teşhir ediyor. (İngilizce Niyuz Kronikl) gazetesinden ü Londrada iflâslar çoğalmağa başladı Sebep milli müdafaaya yardım hususundaki proje imiş Ğ Londra, | (A.A.) — Umumi Husumet ve iktisadi aksülâmellerin wehameti karşisında Neville Cham berlain'ın “milli müdafaaya yardım hakkmdaki projesinden vazgeçece ği parlâmento mahfellerinde söylen mektedir. Bununla beraber nazırın bu pro jelerin yerine aşağı yukarı ayni fik- re müstenit fakat tenkide daha - az müârüz yeni bir yardım sistemi bul: masi'dasimkân dahilindedir. - Nazırın bilhassa bu sene - vari« datı artanları alâkadar eden bir yar- dım projesi derpiş etmekte olduğu söylenmektedir. .Borsaya mensup büyük bir fir- ma, dün alâkadar olduğu altın made ni piyasasının sarsılması dolayısiyle muamelelerini durdurmuş olduğunu bildirmiş, fakat bütün taahhütlerini yerine getireceğini de ilâve eylemiş- tır. Dolaşan şayialara göre, Cham- berlain, bügünlerde kati ve emniyet verici beyanatta bulunmazsa, - per- şembe günü birkaç iflâs daha ilân edilecektir. Müsthiş bir zelzele Buenos » Aires, 39 (A A.) — Santiago - del - astero eyaletinin şimalinde, zelzele vukua gelmeden | birdenbire büyük bir yarıklar peyda olmuştur. Birkağç kilometre uzun- luğunca imtidat eden bu yarıklar üç metre derinlikte ve bir çubuk metre kadar genişliktedir. Kısmen trenler hareket edememiş ve bifç?k yollar geçilmez bir hale - gelmiştir. Halk paniğe tutulmuştur. ! Üsküdar-Amerikan kız - kalleji son sınif- talebesi dün mektepte çok güze! ir Müsamere VCMiŞIC?dîT. Her sene verilen bu müsamereler- den dünkü de kızlarımızın yüksek Wz ve kültürünü tebarüz etti- Temsile iştirak eden talebelerden iki grup Üsküdar kız kollejinde müsühtere Müsamereye- istiklâl marşiyle başlanmış, sonra operet oynanmış- Gerek piyeste rol alan, gerekse köroyu teşkil eden kızlarımız, tem- silde ve şarlularda — muvaffakıyet göstermişler, alkışlanmışlardır. Bilbaonun Alman tayyareleri İlmmanında İngiliz vapurlarını - bombaladılar (Baş tarafı İ incide) mişler ve Lasartoda asilerin müteaddit hücumlarını geri püskürtmüşlerdir. Asi tayyareleri Guernica mıntakasın- da bazı kasabaları bombardıiman etmiş. lerse de hiçbir hasar kaydedilmemiştir. Cepheden dönenler Cebelüttarık: 30 (ALA.) — Sevilla- dan İtalyada Cenovaya gitmekte olan İtalyan Franca Fassio vapuru buraya uğramıştır. Vapurda ekserisi — İtalyan olmak üzere son muharebelerde yarala- nan 180 yaralı vardır. Sevilla hastâane- leri tamamen dolu olduğu için bunların |" orada tedavileri imkânsız görülmüştür. | Bilbaonun tahliyesi Londra, 1 (A.A.) — İngiltere hükü. metinin Hendaye'daki sefiri Sir Henry Chiltona talimat göndererek müstace- liyet kesbeden Bilbaonun tahliyesi için lâzımgelen tedbirleri almasını bildirdiği öğrenilmiştir. Bilbaodaki İngiliz konsolosu. vaziye- tin günden güne fenalaştığını ve tahli- yenin iş işten geçtikten sonra yapılma. sından korktuğunu beyan etmektedir. İngiliz konsolosu elde mevcut Bask gemilerinin ancak 100.000 kişi naklede- bileceğini halbuki Bilbaoda tahliye edi- lecek 200.000 kişi olduğunu ilâve eyle- miştir. y İngiltere hükümeti, şimdi bu hale bir çare aramaktadır. İngiltere mültecilerin akibeti hakkın. da Paris ile temas halindedir. Taarruza uğrayan Ingiliz gemisi Londra, 1 (A.A.) — Resmi mahfel- ler, bir İngiliz ticaret gemisinin sahile üç millik mesafe dahilinde taarruza uğ- radığı hakkındaki haber teeyyüt ettiği takdirde İngiltere rükümetinin Salaman ca nezdinde protestoda bulunacağını söylemektedirler. Taarruz, eğer karasuları dahilinde vu kubulmuş işe asi makamatı, nazırların Avam kamarasındaki beyanatlarına tev- fikan vukübulan zarar ve ziyandan mes' ul tutulacaklardır. Avam kamarasındaki İ müzakereler Londra 30 — ÂAvam kamarasının bu. | günkü celsesinde İspanyadaki sivil aha- linin. katli hakkında hararetli münaka- şalar cereyan etmiştir, Hariciye nazırı Eden bu hususta beyanatta bulunarak demiştir ki: “ — ihtilâlcilerin kumandanı General Mola, Bilbao şehrini tamamen tahrip €- deceğini söylemiştir. Sivil ahalinin bom. bardımanından ihtilâlcilerin mes'ul tu- tulacağını Hendey'deki sefirimiz vasıta sile ihtilâlcilere birdirdik ve nazarı dik- katlerini celbettik. Sivil ahalinin yardı- mına koşmak hususunda diğer devletler İe teşriki mesaiye âmade bulunuyoruz. Çok vahim bir şekil alan İşpanya hâ- diseleri hakkında şimdilik fazla bir şey söylemekte mazürum. Bununla beraber pek yakında daha mufassal izahat vere- bilecek vaziyette olacağımı ümit ede- | Tim.,, Lordlar kamarasında hararetli müza- kereler olmuş, birçok hatipler söz ala. rak sivil ahaliyi bombardıman ettiklerin den dolayı -ihtilâlcileri şiddetle tenkit ve itham etmişlerdir. Lörd Robert Cecil irat ettiği nutuk- ta, İspanyol ihtilâlecilerinin hattı hare- ketini “medeniyet tarihinde misli görül memiş barbarlık,, addetmiştir. Birçok hatipler hükümetin müdahale sini istemişlerdir. Barselonada hâdiseler Barcelona, 1 (A. A.) — Vukubulan bazı müessif hadiseler, burada ve bir kaç kasabada asabiyet tevlid etmiş- tir. Silâhlr gruplar, nöbet beklemek mecburiyetinde kalmışlardır. Generalite meclisi, vaziyeti tetkik etmek için toplanmıştır. - Katalonya generalitesi reisi Com- panys, gazetecilere beyanatta buluna. rak bu hâdiseler hakkında teessürle. yini bildirmiş ve meclise karşı yapı. lan tazyiklerin nihayet bulmasını te- menni etmiştir. (Pek müphem olan bu telgrafta Vai mevzubahs hâdiselerin “Anarho sen. dikalist,, ler tarafından çıkarılmış ol- ması muhtemeldir. Bu zümre, kendile- rine mensup bir generalin öldürül . müş olmasından dolayı asahiyet için. deydi.) Batırılan Ast gemisi Bilbao, 30 (Â. A.) — Röyter ajansı. nm muhabiri bildiriyor: Santander civarında hükümet tay- Batan asi Espanya diretnotunun uzunlarmmasına maktat yareleri Espana ismindeki asi kruva. zörü batırmışlardır. 1915 senesinde denize indirilen Es- pana zırhlısı 16,000 ton hacminde idi. 305 milimetrelik sekiz top, 102 lik 20 top ve.10 mitralyözle mücehhez idi. Zirhlıda bundan maada 76 milimetre- lik iki tayyare topu mevcuttu. İspanyada cumhuriyetin ilânından evvel geminin ismi Alfonso XIT idi. Espananın mürettebatı denize atla. mak mecburiyetinde kalmıştır. Çün. kü hâsıl olan panik dolayısiyle tahli. siye sandalları denize indirilememiş - tir. Hükümet tayyarelerinin hücumu i. le zırhlmın batması arasında iki bu-' çuk saat süren bir muharebe olmuş- tur. Santandere gitmekte olan İngiliz yük gemisi muharebenin bütün safha. Batan Espanya diretnotunda “Taret- ler ve bataryalarm tabiye edildiği tarzı gösterir şekil larını takip etmiş ve muharebe bitin. ce yoluna devam etmiştir. Havas bildiriyor: Espana kruvazö, rü, Santandere giden bir ticaret ge. misini zapta çalışırken batırılmıştır. Kruvazör üç çeyrek saat zarfında bat, mıştır. İçinde 854 tayfası vardı. Ve nasyonalistlerin en kuvvetli gemisi idi, Espananın yanında bulunan Velas- co torpidosu zabitleri kurtarmıstır. Santanderden gelen balıkçı gemileri de tayfa ile meşgul olmaktadır. Vak'anın gu suretle geçtiği öğrenil- miştir: Valesco torpitosu ticaret gemisine 12 mermi atmış, fakat tutturamamiz. fır. Vapurun radyo ile hadiseyi haber Vermesi üzerine cümhuriyet tayyarele. rinden bir filo vapuru himaye için derhal hareket etmiş ve attığı torpi. tolar Espanaya isabet etmiştir. Velas- co forpitosu 1044 tonluktur, 1922 de denize indirilmistir. Makinası 33.000 Beygir kuvvetinde, sürati 34 mildir. İçinde 102 lik 3 topla Cickers siste. minde müteaddid hafif toplar vardır. Haber — Batırılan Espanya 16,000 tonluk değil, 14224 tonluktur. 19,5 mil | sürati vardı. Bu gemi hükümetçilerin elinde bulunan Don Jame I adlı gemi- nin aynidir. Ajansın haber verdiği gi- bi bu gemiler kruvazör sınıfına dahil değillerdir. bunlar düpedüz diretnot denilen birinci sımıf saffıharp gemile. ri smıfiındandırlar ve bu sınıfa dahil dünya gemileri içinde (en ufak diret. not) addedilmeleriyle' mesşhurdurlar. Ajansın verdiği haberde unuttuğu bir noktayı da ilâve erelim. Espanya gemisinde 76 santimetrelik tayyare toplarından başka ayrı 47 milimetre. lik tayyareye karşı #on sistem müda- faa bataryası vardı. Gemi buna Trağ. | men tayyarelere, karır kendini müda- faa edememiştir. Gemi Ferrol tezgâh- larında 1915 de yapılmıştır. 15500 . 20,000 beygir kuvvetinde Pargons tar dı. YY p .. 1 MAYIS — 1937 s Hayata dair — Bahar bayramı B AHAR, bayram... Bu iki keli- menin birbirine pek yakıştığını inkâr etmek kabil mi? Gönülleri gül. den, bülbülden zevk almıyacak kadar kocamış olanlar bile bahar günlerin- de bir neşe, bir şenlik hasreti duyar. lar: “Bülbüller öter, güller açar, şad gönül yoök . Biz böyleliğin görmemişiz faslı baharın,, beyti de, anlatmak i&te. diği bütün iç ıstiırabımna rağmen yine bir bahar methiyesi değil midir? Eğlenelim, zevk ede'im, bayram yâ. palrm. Hem bahar günlerinin eğlen- celeri her keseye de elverişlidir. Çi- çeklerini bedava verip şarkılarını be- dava dinleten kırlara, su başslarına git. meniz kâfidir. Gönül şenliğini çağı. rın, koşarak gelir. Nedimi: “O putun haneyi teşrifini güş etti meğer, « Şevki şurideyi gördüm, gelir amma ne ge. Hr,, diyor. Siz: “Hiç bir dilber bizim haneyi tesrif etmiyecek ki arkasından Şevki şuride de gelsin!, demeyin; ba- har sevgililerin en dilberi değil mi- dir? Gönlünüz bu hakikate ermemişse vah size! Tasalarmızı, kederlerinizi ileri sü- Terek genlikten kaçmağa çalışmayı. Niz: Nefi bir bahariyesinde: “Hava ©! denlü canbahş . u hayatefsa Ri her *'_h"uis - Demi Isi ile davam bühs.u tmbihan üzre,, der; ölüleri dirilten ba- har ile dirilemiyecek kadar mı öldü- nüz, (Çok mu beyit zikrettim? ne ya- palım! bahar deyince insanın diline mısralar, Nedim'in şevki şüridesi ğibi geliyor.) Bayram deyince hatıra yalnız sen. lik değil, ibadet de gelir. Dint bay. ramlarm namazı vardır; milli bav. ramlarda bir şeref, bir zafer günü. nün, millete yeni bir hak kazandır- mış bir günün hatrrasını taziz ederiz. Bahar bayramımın bir ibadeti olmadı- ğını sanmayınız: o da tabiati, her se. yin yeniden hayat bulmasıni takdis etmektir. j j SSi B Nüna söüm, AA einl. şenlendiren çiçekleri, kuşlarıi müsi- kisini, kanrmızın her damlasını, eti. mizin her zerresini veren Tabiat! Ey bizim de bir parçası olduğumuz Ta. biat!-Sana hamdolsun, her güzellik sende, her kudret sende, var olan ve var olacak her gey sendedir!,, Bahat bayramında her gönülden . bilsin, bilmesin - böyle bir dua taşar. Bahar bayramı bizde henüz çok ye- nidir: bu yıl onu ikinci defa olarak kutluyoruz. Daha hiç bir ananesi yok. Fakat günler geçtikçe âdetlerimiz a- rasında bir yeri olacak, gönüllerimize işliyecektir. Kırlarda kuzu yemek için Hidrellez'i, yani 6 mayısı bekliyenler bu işi bir mayısta yapamazlar mı7 Bu satırları yazdığım saatte hava | açacak mı7? kapalı mı kalacak? henüz belli değil. Açmasa da ne olur? Baha- rın pazar günleri çok, herhangi birin. de bahart kutlryabilirsiniz. binleriyle galıgırd:. Bir tayyaresi WJ Ti Nurullah ATAÇ Atatürk Tayyare uçuşlarını tetkik eltti Büyük Önder Atatürk, dün An- kara hava meilanma gelerek Türk kuşunun yeni aldığı on tayyare - ile diğer bazı tayyareleri tetkik buyur- müuşlar ve uçuşlarını görmüşlerdir. Büyük Şef bu suretle bundan sene- lerce evvel verdiği direktif dahilin- de ilerliyen Türk havacılığının inki- şaf seyrini yakından görmüşlerdir. Büyük Şef hava meydanına gel dikleri zaman refakatlerinde Nafıa vekili Ali Çetinkaya ile diğer bazı alâkadarlar bulunmaktaydı. Uzunca bir müddet hava meydanında kalan Atatürk bundan sonra köşklerine dönmüştür. TtteyyyeşetAÜEKDltyyy aet yyoyyr ttT tngyayor YÜYT aneygyagyllİ (Yugoslavya nasıl doğdu) - tefrikamız yazı çokluğundan | ae