23 Nisan 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

b. Politika Petrol kuyularının yanında ateş yakılmamalıdır ! — Fransa sefiri vasıtasile Fransaya — Yazan: Şekip Gündüz Cenevrede tekrar toplanmağa başlayan Hatay anayasa komisyonu, “mede- nİ ve İnsan Fransa, ya “müstemlekeci ve İşkenceci,, Fransadan başka bir şey olduğunu bir defa daha isbat edebilmek imki iyor. İstiklâli kabul edil halde, hâlâ bir “yakın şark Fransız müstemlekesi,, olmak bedbahtlığı içinde ya- şatılan “Suriye, ve bu Suriyenin başına musallat edilen hain, kindar ve menfaat- perest uşak politikacılardan sayısız azaplar çeken “Hatay, artık rahat bir nefes slabilmeli Hatay davasmdaki Türkiye, Fransa tarafından siyasi tarihin seyrinde karşı. Jaşılmış en asil, en haklı ve en uysal hasımdır. Bütün arzusu ve hedefi kâğıt ü gerine tesbit edilmiş, resmi bir taahhüdün, namuslu ve salâhiyettar olduklarına itimat olunmuş murahhasların İmzasını taşıyan bir taahhüdün yerine getirilmesi- Ie hülüsa edilen bu Türkiyenin en wfak bir allâklığı muhatap olmaması lâzım. dır. Anayasa komisyonunun toplantılarına fasıla olan devrede Suriyedeki müs- | temleke idaresinin pek kaltaban manevralarla başarmağa çalıştığı iğrenç “plân | Fransa için sadece utandırıcıdır. Genc bu müddet zarfında Fransız nüfuzu al tındaki yakın şark topraklarında kendini gösteren isyan temayülleri, o protesto hareketleri ise bu Frnsatri kafasına indirilmiş bir intibah yumruğüdur. İspanyol Fasında beliren Almanların ve diğer yabancil: Fasında, Cezairde ve Tunusta güümbürdüyen umumi memnuniyetsizlik ve emniyetsizlikten jetifade etmeğe savaşmaları ile bizim Hatayda bir resmi taahhüde ( dayanarak, gok diğergâm olarak ve ravahiri koruyarak sırf Hatay için aradığımız bir hak arasındaki farkı Fransa gözünden kaçırmamalıdır. Bir dahilt bir harp ürifesinde bulunduğunu vehmederek zayıflamış bir Fran. sadan şöylece bir kıymık koparmak niyetini güdenlerden değiliz. Böyle olanlarla bir tutulmamalıyız; onlardan (farkl: olduğumuz (kabul oedilmeli ve (haki: olan (esas dahilinde hak olan o şey haklıya birtan evvel (o verilmelidir. Dip. lomatik entrikaların en daniskalarını görmüş, geçirmiş bir millete soğuk. soğuk mavallar okumakta ne gibi bir fayda tasavvur edilebilir? Fransa, her müsterlekeci devlet idaresinin yaptığı gibi kendi #daresinin de müstemlekelere vatandaşlarının en cahillerini en yobaz ve sersemlerini seçip gön derdiğini elbette bilir. Onların klâsik manevralarına bel bağlamamalıdır. Dünya hâdiseleri dev adımlarile yürümektedir. Petrol kuyularının yanı ba. Şekip GUNDUZ m Fransız Denizyollarındaki tasarruf kârlı eğil hatalıdır! d —< — İl * sürali ve güze ısmarladığınız biri geriye alamıyacağımızı bilerek avuç avuç para dökmeyi düşünecek bir de. virdeyiz Yeni nesiller, deniz yollarımızın minimini zararlarını dahi çok gördü. gözümüzü hissedecek olurlarsa, deniz tifaretimizin istikbaline kendi istik- ballerini bağlıyacak, gençliklerini, 2e- kâlarını ve enerjilerini nezfedecek ye. ni elemanlar bulamamak tehlikesile karşılaşırız. Böyle bir tehlikenin binde bir ihti. mal ile hatırlanması dahi 290,000 li. rayı on yil müddetle tasarruf etme- meğe bizi mecbur edebilir, Denizyolları İdaresi için Almanyaya gemilerimizden Deniz Yolları İdaresinde, bir Mayıs. | tan itibaren Ekonomi Bakanlığı ta. rafından verilmiş bir Lâsarruf kararı- nm tatbikıma başlanacağı söyleniyor. Memur ve müstahdem mauşlarının “nisbetsiz, nispetler dahilinde azal tılmasını istibdaf öden bu tasarruf hiç de büyük ve ânf bir lüzum ve se. hepten doğmuş sayılamaz. İktısat Vekâleti bu tasarrufu yap- mağa neden Jüzum görmüş? Söylendiğine bakılırsa, “geçen yıl Deniz Yolları İdaresi 200,000 Tir: bir açık vermiş... Acaba bu mühim idarenin bir yıl 200,000 liraçık kadar bir açık vermesi cezri bir tasarrufu Kalâr ki, yapılması prensip itibari- icap ettirir mi? Bizce bu suzle müs. | !e hatalı olan bu tasarru!, tatbikm. © in imkânı vok- | dâki şekli itibârlle †taghihe muh. taçtır. Haber veriliyor ki: “Altmış liraya kadar mağş alanlar. dan para kesilmiyecektir.., Bundan duyduğumuz memnuniyeti burada kaydetmemek gaddarlık olur. Fakat çocuklu bir ailede altmış lira- nın değil yetmiş, seksen, hattâ yüz li- “mas bir il etmeği âmirdir; Zira açığa tahamı biz yepyeni bir deniz ticareti kurma. ğa karar vermiş ve bu Esrerm bir! kısmı da tatbika başlamış olan bir | memlekette yaşıyoruz. Deniz yolları- mizm bazı yıllarda verdiği 200,000 li. ra gibi hafif zararlardan kurtulmağı değil, deniz yollarımıza uzun yıllar Pazvand oğlu Belgra- da girmiş ve Mustafa Paşayı boğazlatmıştı ! Sırp ihtilâleileri Kara Jorj oğlu “Jorj Petroviç,,i kendilerine 1804 de reis intihap ettiler! — Yazan; N.N. Tepedelenli — e Ve Türklerin vie dan hürriyetine karşı olan asil say, gıdarına mukabil ASH ANOTTA 100, burg sarayı”, ka, tolikliği, kamçı İle. w £ döğerek, o Kılınçia parçalıyarak (o ve çizmeyle © “özek Sırbistanda hâkim kılmağa çalıştı. Bunun üzerineher tarafta milthiş bir memnuniyetsizl $ & başladı ve Sırplar akın akin Türk hudutlarma göç et. meye o koyuldu - lar, Evet... Avus , turyaya yaptıkla Tı . yardıma ve 'Türk ordusuna ver dikleri zarara ne damet etmişlerdi. Maamafih -Yu- goslâv kanmdan o: lanlara bu acı mu. &meleyi yapan yal- nız Avusturya ol - mamıştır. Venedik cumhuriyeti! deDalmaşyada ayni 0 | yunü oynamış ve Macarlir da Sirpla. ! Fin imllitakil bir kilise elrarıdğ Değ! leşmielerine bir türlü razi olmamışlar- dır, Yugoslav tarihleri Sokullu Meh. met devrindeTürklerin Peçte kurmak cesaret ve asaletini gösterdikleri pat. rikbaneye benzer bir milessese kurul- masına hir başka milletin müsamaha | ettiğini kaydedememişlerdir. Bereket versin ki ne oldum delisi haline giren Viyana Sarayının bu azamet ve şid. deti uzun müddet süremedi. "Türkler yine kendilerini : toparlıyahildiler ve Pojarevaçda imzaladıkları rğır şartlı sulhü bozup Avusturyaya saldırdılar. Grotska civ a cereyan eden bir muharebeyi şerefli bir zaferle bitire. rek tekrar şimali garbiye doğru İler- lediler, Belgradı zaptettiler ve Bel. gradda 1739 da yapılan bir sulh mua hedesi Sava ve Tuna nehirlerinin öe- nubundaki bütün araziyi tekrar Ba. bıâliye bağladı. bu kadar az kıymet biçilen bir vatan. daşın bütçesini bir kat dâha zorlama. ğa değer mi? Hem niçin bu kadar ince hesaplara girişiyoruz a efendim? Deniz ticareti- ne ehemmi vererek bir çırpıda mik yonlârca tirslık siparişler veren bir memleket bu gemileri ellerine teslim edeceği elemanlara bir yılda 200,000 Yira; eden çok görsün? Biz denizle. rimizde, her gün en büyük tehlikeleri göze alarak çürük gemilerle dolaşa dölaşa yetişmiş ve pişmiş olan gemi. cilerimize prim vermeyi, ikramiye ve mükâfat vermeyi düşünmeliyiz. Değil ki maaşlarından tasarruf edelim. Onlar mukaddes denizeilik sanatı. nı her seyin üstünde tutarak, açlığa, ere ve sefaletlere tahammül iş olsalardı biz de bugün, gemi- ciliği Fenike tarihinde okuyanlara dö- nerdik, Biz deniz yolları bütçesinde 200,000. lira acığı, derhal kapatılması düşünü. lecek bir mali rahre addetmemekte, yiz. Bü tasarruf kârlı değil hatalıdır. Tasarruf, belki her seyde tasar. ruf.., Alâ, Fakat deniz ticaretinde ta- sart? Anla Güzel Bosnada bir cami Bu sefer Osman'ı idaresi Sırplara çok ağır ve eziyetli bir hayat sürdür, Meğe başladı. Bunun sebebi * basitti. Üst üste harpler, hep Sırpların Avus- turyaya yardım etmekte olduğunu Eh... Demek xi Onları 8 amağa 'sayaşmak beyhude idi. Maamafih bu 'devirde de Sırpla- rin hatalı siyasetlerini unutmak ve onları Türklerle güzel bir dostluk ve | âhenk içinde“ yaşatmak “istiyen Os. manlı vezirleri de görülmedi değil. Bunların büküm sürdükleri muntaka. larda Sırpların mal ve canları taar- ruzdan kurtuldu... Nisbi bir emniyet ve refah tecessüs edebildi. Bu devrede Bosna müslümanları a- rasında da Babrâliye karşı bir mem. muniyetsizlik belirmiştir. .Babâli A. vusturya ile tekrar bir harp vukuun- da. Yugoslav. ırkından: olanların yine baş diriyeceklerini düşünerek pek $ı- kı tedbirler almakta olduğu için Bos. nada da birçok beylerin imtiyazlarma dokunmuştu. Yine bu devrededir ki İstanbuldaki Rum patrikhane”«'n çevirdiği eniri. kalar yüzünden Peçdeki Sırp patrik- hanesi de ortadan kaldırılmış ve Sırp kiliseleri Fener patrikliğine bağ- lanmıştır. Bugünkü Yugoslavyama temeli nasıl atıldı ? On sekizinci asrm #onlarma doğru Osmanlı İmparatorluğu Odurmadan, pefes almâdan yaptığı harplerden do. layı ayakta dürarvyacak, devrilecek bir hâle düşmüştü. İmparatorluğun Balkan yarımada. sında mirasma konmak istiyen Rusya ve Avusturya biribirelriyle mücadele- ye girişmişlerdi. Bu mücadele bir müddet devam etti, fskat günün bi” rinde iki hasmı Osmanlı İmparator. Yuğunu ortadan kaldırmak üzere bir. leştikleri görüldü. Avusturyalılar eski oyunlarını tek- rar ettiler. Osmanlı hudüdundan sok- tuklari casuslarla Sırpları tekrar teşj vik edip ayaklandırdılar ve bunlar. dan müstakil bir - kuvvet yapıp Os- manlı ordusuna hücum ettirdiler. (1788). Rusya da vaadettiği zamanda har be girdi. Lâkin her iki taraf biribir. lerine itimat edemedikleri için müşte. Çocuk ve kitap İ Dün matbaaya girmek üzere bizim yokuşu çıkarken Ahmet Halit kitabe- in önünde durdum; camekân biraz ş, İçine çocuk Kitapları di- zilmiş. Çocuk bayramı, çocuk haftası hazirlıği... Çok iyi, keşke bütün ki haneler böyle bir şey yapsaydı. (Hep- sine bakmadım, belki bunu Ahmet Halit'ten başka da düşünen olmuş. tur.) O'camekinın önünde düşündüm: çocuk bayramında oğluna, kızma bir hediye almağı akıl edenler arasında kitabı da hatırlıyacık aceba kaş kişi çıkacaktır? Oyuncağı, şekeri, yemişi bırakıp da çocuklarımıza yalnız kitap götürün demiyorum; bil ki böyle gey olmaz, çocük da kitaba yemiş, şe, | ker, oyuncak kadar sevinmez. Zöten onları resimli kitaplara dahi tercih etmiyecek çocuktan pek hazzetmem, külçük yaştan burnunu, kara çizgili beyar kAğıtlardan kaldırmamığa alı, şan çocuk büyüyünce de şu ukslâ de, diğimiz Insanlardan olabilir. Bırakm oynasın, yemiş, şeker yesin... Fakat ona alacağınız hediyeye bir de küçük kitap katıverirseniz ne olur? Kendisini beklediği bir zevkten mah rum etmemesi şartile bu ummadığı hediyeyi de kim bilir ne kadar zevkle karşılar!,.. Hiç şilphesiz kitabı oku, mağa baslar; belki çabucak sıkılıp bırakır. Fakat siz birkaç gün sonra ona soruverreniz, onu teşvik ediverse, niz ne olur? Bu büyük bir zahmet mi. dir? Bim başka bir şey söyliyece; Varsın çocuklar için yazılmış olsun, © kitabı siz de bir okuyuversaniz ne olur? Sıkılır mısınız? Kitab fena ise, manasa bir şeyse doğru, sikilırsimiz; fakat size pek tadaz, pek sikici ge, len kitap emin olun ki çocuğunuz için de İyi değlidir. Çocuk masala; iyileri, o Andersen'inkiler, Perrawlt'- nunkiler büyükleri de eğlendirir. Aldı. #mıs Kltan o cinsten değilse okuması bein çocuğunuza israr etmeyin ama bir başkasmı arayıp sorusturun. İyi, sini hiç, hiç bulamazsanız belki kiğar I8., Ah! hani İnlepi... tes” <w vo irfan hani e BİŞtk bir şey ka zanmış ölür; çocuğu için temiz bir dille yazılmıs, zevk ile okunacak #itan. lar istiyen bir baba... Kim bilir? bel. ki bu suretle sizde de edebi eserler o- kumak zevki uyanır, > O zevk uyanırsa kitaplarda fe zen. gin bir âlem bulunduğunu anlarsınız; artık onlardan ayrılmaz olül ve onlarda size en yakım di üzden daha yakın bir kimsenin, yani bizzat kendi kendinizin bulunduğunu görür- sünüz. Bu işe niçin daha evvelden bas. Jamadığınıza yanarsınız ve: “Çocuğu. mu olsun burdan mahrum etmiye- yim,, diye çirpmmırsınız. İşte o zaman Türk edebiyatı kurtulur: bugünkü 681. kıntısmı giderecek olan kari kütlesi teşekküle başlamış demektir. Belki sizin vaktiniz olmadığına ka- rilsinizdir; bİF parça hüznüniyet insa, na her gün bir iki saat boş vakit bul. durmağa kâfidir ya! ne ise, hakkmız var diyelim. Fakat çocuğunuzun da vakti olmadığını iddin edemezsiniz. Ona kitab alın; çok bir sev değil, yılda İki üç tane. Amabilgeniz çocu. ğumuza da, bütün irfan âlemimize de ne büyük iyilik etmiş olursunuz! Nuru'lah ATAC H. — Dünkü yazımın “adı: “Edebi, yat sevdası” değil, “Ebediyet sevda” sı, idi, rek hasımlarına şiddetle yüklenmek- ten çekindiler, Zira parçalanan bir Os- manlı imparâtorluğundan Avusturya “Rüsyanm ve Rusya Avüsturyanın as. lan payını kapmasından ürküyordu. (Devamı vir) een sararan see e mere san reermEe Bee enem ve Erkânı Harp İzzet İİ Dömeke harbinde İzzet Paşanın Bir rolü var mıdır ? Pek yakında İ bu sütunlarda