19 Aralık 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

tragamt :_—. —- İ “Yanlış anladıkları ve el I'asarruf haftası * Dünyanın en zengin — milletlerinden “biri; şüphesiz ki Fransadır, Fransa, bu servetini, halkının- tasarruf kabiliyetine ve küvvetine borçludur. 'Tasarruf demek, bir çok kimselerin anlattıkları gibi Parâ arttırıp saklamak değil, arttırılan parayı millt bankalara tevdi etmek de, Mektir. Bir ev, hususi bir mülktür. Fa- kat evler umümi bir mülk, yani bir şe- Hirdir. Bir şahsın para arttırması hu. sust bir servettir; birçok şahısların pa- *fa aritirmaları umumi bir servettir. Şe- Kür, nasıl hususf evlerin heyeti umumi, yesi ise, milli bankalardaki mevduat da memleket servetinin heyeti umumiyesi- dir. Parayı arttırıp da - saklayamıyarak bankaya tevdi etmekten ne çıkar? diye 'bir sual sorulabilir. —Buna da cevaben deriz ki, meselâ bir liranın bir elden ö- teki ele geçerken kıymeti artar. Mesele basittir. Bir liranın bir elden öteki ele 'geçimesi, bir alış veriş neticesinde olur. Satıcı, kazanmadan malmı satmaz, Bu, liranın bir kazanca sebep olduğunu gös ferir. Böylece, lira elden — ele geçtikçe İürymetlenir ve görünüşte kıymeti gene lira olarak kalmakla beraber, hakikatte Birçok kazançlara vesile — olduğu için kıymeti bir liradan çok fazla artmıştır. "Liranın, atttırılan bir liranın yukarda anlattığımız vaziyeti doğurabilmesi i- çin de, onun bir bankaya tevdi edilmiş öolması lâzımdır. Banka, arttırrları para- nn tedavülünü temin eder. Paranın tedavülünün nasıl mucizeler yaratabileceğine bir misal söyliyeceğiz. Çok dikkate değer olan bu misali dost. İarmıza da anlatabilirsiniz. Bay Ahmedin bir oteli vardır, Otelin altında bir de lokantası — var. O gün, ötele bir müşteri geliyor ve on beş gün- lük bir oda istiyerek fiyatı — soruyor. Bay Ahmet miüşteriye yemek dahil gln- aAĞHELEÜrAYA'Bir öda Vereceğini söylü. yörMüşteri ’-çılmrıp Kkendisine avans o* Iârak eli lira verifor. Odasına çıkıyor. *Bay Afmedin terzisine börcu vardır. Ne zamandır terzi kendisini ıxkıgnrmık — munasebetıle tadır. Gidip elli lirayı borccuna yatırı- yor. Terzi de ev sahibine — borçludur. Ayni elli lirayı borcuna — mahsuben ev #sahibine veriyor. Bv sahibi — dişçisine borçludur. Seksen liraya bir takım diş yaptırmış, parasını vermemiştir. Koşup ona elli lirayı veriyor. Dişçi bekâr -bir adamdır. Öğle, akşam yemeklerini Bay Ahmedin otelinde yemektedir. Ne za. mandır veresiye yiyor. Borçu altmış li- ra olmuştur. Ö da götürüp elli Jirayı Bay Âhmede veriyor. Ö aralık, müşte- riye bir telgraf geliyor. Bu telgraf, müş terinin karısının ağıf hasta olduğunu, derhal gelmesini bildirmektedir. Müşte ri iniyor. Bay Ahmede telgrafı göstere, rek derhal gideceğini, otelde dört saat dahi ikamet etmediği için — verdiği elli liranın iadesini istiyor. Bay Ahmet müş teriye parayı veriyor, müşteri gidiyor. Şimdi ne oldu? Üç saat — içinde elli lira hiçbir kimse tarafından harcedilme diği halde, dört kişi biribirine olan borç larını ödemiş oldular. Bu mucize “teda- vül,, denilen hâdisenin eseridir. Yazımıza başlarken, — dünyanın en zengin milletlerinden biri — Fransadır, tasarruf kabiliyeti vardır ve kuvvetli- dir, demiştik, Eğer Fransada tasarruf edilen para küplerde saklanmış olsaydı, bu kadar zengin olamazdı. Çünkli tasar ruf edilen para bankalara yatırılır, ban. kalar da yukarda bir misal ile anlattığı- mız “tedavül,, hâdisesini, smaf — olsun, başka türlü olsun binbir teşebbüsle, te- min ederler. Memnuniyetle görüyoruz ki, Tür. kiyede de, tasarruf işi yoluna girmiştir. 1933 senesinde bankalardaki mevduat 191 ve küsur milyon iken, 1935 de bu rakam 197 ve küsur milyona çıkmıştır. 1035 seneşinde tedavülde — bulunan millf para miktarıı 178,755,000 olma- sıma müukabil, ayni sene, Türkiyenin u- İmumt milli ğdkıF 1/3300000'000 Türk Jirası olmuştur. Eğer taşarrufun” esası olan tedavli! olmasaydı, bünâ inikân mr olurdu? Fa Japnnyada namlarına "Habeşistan Yunanıstan tanıyacak mı Musolını Faşistlerin ebedi sulhe “İnanmadıklarını söylüyor Hahcgıntandakı İtalyan ktıaları va-| ziyete hâkim olmağa başlarken İtalyan Başvekili.Musolini yeni bir nutuk söy. lemiştir. »Musolini, bu nutkunda demiştir ki: Hm— Sonon ikiay — zarfında Afrika meselesini hallettik. Muallâkta —kalan başka mMmeselelerimiz de var, fakat bunla rm harple değil, müzakerelerle halledi- lebileceğine kani bulunuyoruz.,, itaiyan istilâsı Romadan bildirildiğine göre, Habeşis da ilerliyen İtalyan kıtaları Habeşis t;n x Sudan hududunda kâin Gambilla: ;çhripe girerek hudud — gümrüklerini qp;:,qmılcrdır. Brtugrul © şehitleri bir. âbide- yapılıyor Iaponyadar Kı;u Gsina adası kayalık, larındı bir tayfun esnasında kazaya uğ- rayıp batan Ertu.ğrul gemisinin — şehit- leri namına yapılacak: yeni âbidenin te. melatmü mertasimi Japon hükümeti mü- messilleri, ada halkr ve sefaretimiz er- kânı bulunduvu halde yapılmıştır. Her senn “&bidede 'dint âyin yapan adalıla—l ıv'g-lhı 'de dini bir âyin yapmnışlardır. Se.| firimiz Hüsrev Gerede Japon hüküme- | tine ve halka teşekkür etmiştir. Japon tâdyoları “bu hâdiseyi bütün dünyaya yayârken Atatürk Türkiyesi hakkında da izahat vermişlerdir, ın ilhbakını İngiliz- Hariciye Nezaretinde bu hu- susta hiçbir malümat yoktur. Stefani ajansının —haber verdi u göre, İtalyan kuvvetleri Gambelada Ma vi Nil mımtakasında Sudan — hudüduna varmışlardır. Yunanistan Ilhakı laıııyıı:ıık mı? Atirladan verilen haberlere — göre de Yunanistan Habeşistanda bir general konsolosluk ihdasıma karar yermiştir. Roma mahafili bu kararr Yunanistanın Habeşistan İmparatorluğunu “tanrması şeklinde tefsir etmektedirler. Filistinde isva n Yakında tekrar başlıyacakmış Kudüsten Deyli Telgraf gazetesi mu- habirinin verdiği malümatâ — nazaran, Filistine Arap ihtilâlcileri İngiliz tetkik komisyonunun hareket günü veya Mu- sa bBayramında tekrar ihtilâl hareketine başlamak Kararını vermişlerdir. İhtilâli İraka iltica etmiş olan Fevzi Kavukçu idare edecektir. Fevzi Kavukçu, İrak hükümetini si. lâhlı olarak Filistine müdahale ettirmek istemektedir. Troçki Meksikaya gidebilecek Meksika hükümeti dahiliye nazırı, sabik Sovyet harbiye koömiseri olan ve gimdi Norveçte ikamet eden Troçkiye, her türlü siyasi faaliyetten ictinap şar- tile, Meksikoda ikamet * edebileceğini HABER — Akşım puııııı Ermenılerı T aleyhine kışkırtıyorlar (Baş tarafı 1 incide)| ruznamesi bDugün neşredilmiştir. Ruznamede 19 madde vardır. Bunlar arasında Danzig, İskenderun, Lokarno ve ham maddeler meseleleri-mevcuttur. Sancakta tahrik faaliyeti Sancakta Türk unsurunun gösterdiği yekpâre manzâta karşısında mâfidater| devletin memurları mühtelif - unsurları biribirleri aleyhine"ahrik hususundakii faaliyetlerini şiddetlendirmişlerdir. - Arapların- silâhlandırilması - birinci plânda geliyor. Kuseyr köylerindeki A- raplar açıktafi açığa Silâhlandırilıyör. Sancakta biribirlerile atalari açık Erme nilerin-araları bulunmağa çalr$ilryor. Ga ye bunları Taşnak. partisi Ermenilerine göre teşkilâtlarıdırmaktadır. “Gene bu Maksatla: Musadağındaki Taşnak Ermenilerinin - silâhlandırılma. sına devam edilmektedir. Müşah.tler ha göürecek Üç bitaraf müşahidin Sancağa gönde- rilmesi için Milletler cemiyeti tarafın- dan verilmiş olan karâar mandater me. murlar ve Vataniler arasında iyi — tesir bırakmamıştır. Müşahitlerin Sancak sa- hasında yapacakları tetkiklerde bilhassa şu“noktalar derhal gözlerine çarpacak vaziyettedir! 1 — Türkler mandanım başladığı za- mandanberi kültür bakımından ağır taz yiklere maruz kalmışlardır.. — Köylerde Türklere mektep açtırılmamıştır. Kasa. balarda talebeye millt varlıklarını unut- turmak için her türlü tedbirler alınmış- tır.Türk mekteplerinde Arapça okutmak için bazı mutaassıp softaların müzahe. retile faaliyette bulunulmuştur. Müşa- hitler bütün bunlara rağmen Sancakta 'Türk millli benliğinin kuvvetli bir hal- de bulunduğunu görebileceklerdir. bildirmiştir. | #€Balıkhanedeki tadilât birkaç — güne ka dar bitecek ve yeni satış salonu açılacaktır. * Şimdiye kadar Beyoğlunda bulunan dam ga müdürlüğü Balıkhaneye taşmacaktır, * Evyelki gün şehirimize gelön t.ayya.rıc:l 'Kost dün Eskişehire- gitmiştir. . * Emlâk bankasındaki' 5000 - liralık nok san paraya alt'li dosya — müddelumumiliğe tahkikatın tamamlanması için gerli verilmiş tir. * Bayram tatili dolayısile yapılamıyan u mumi müfettişler toplantısı — Ankarada tek rar başlayacaktır. Şehrimizde — bulunan Tah sin Üzer bunun için Anklaraya gitmiştir. * Maarif- vekâleti teftiş heyeti' reisi- ve yüksek tedrisat müdürü Cevat dün gşehrimi ze gelmiştir. * Gümrükler Galatadaki yeni binaya bu ayın 24 Ünden itibaren taşınmağa başlaya | * Bayram dolâyısile şehrimize gelen mali ye vekili Fuat Ağralr ve maliye müsteşarı maliye İşetrile meşgul ölmaktadırlar. * Ankara hukuük fakültesi — talebeleri ta sarruf-haftasının sonu münasebetile buğün | bir toplantı yapacaklardır. € İstanbul hukuk fakültesi ikinci sınıf ta lebesinin dört senelik tedrisata dahil edilme meleri hakkımdaki müracâaatlarının kabul e dileceği anlaşılmaktadır. * İrak hükümeti Ankarada 250 bin İöğgi z lirası sarfile yeni bir sefaret binasşı yap| tıracaktır. * 400,000 tana 50 ve 30.000 — tane 1000 Jiralığın ' Londrada, basılması kânunusanide bitecektir. * Yeni ihracat koöntrolörlerinin — tayinleri yapılmıştır. İstanbula da kontrolör olarak Salih Zeki tayin edilmiştir. * Lüöhistan tütlün inhisarı müdürü yakında memleketimize gelecektir. Polonya rejisi şim di aldığı tütünlere ilâveten o zaman yeniden tütün alncaktır. Dışarda : # Lehistanm hariciye nazırı Bek Lehista nn harici siyaşoetinden bahsederken * geçen gans olduğu gibi bu sene de — Çekoslovakya dan bahsetmemiştir. # Atina elçimiz Ruşen Eşrefe merasimle 'Yunan, edebi Parnassas ccmi:'ııti azalığı tev cih edilmiştir. # Balkan ihraç bankaları dırc.kıörlcrı top lantısma Arnavutluk merkez bankası direk törünün de gelmesi beklenmektedir. Banka cıları dün Yunan kralr kabtll etmiğtir. * Bulgaristan halkçı söszyalist partisi Treisi| | ve' sabık 'Bulgar başvekili Çankof yaptığı se yahatten Solyaya dönmüştür. * İtalyan askeri fahrikaları müdürü yeni İtalyan tayayrelerini göştermek üzem Bu!' "garistanâ' gitmiştir. * İngilizlerle İtalyanlar araşmdaki müza kerelorin tam bir İtilâfla neticelenmiş oldu ğu haberi mevsimsiz addolunmaktadır. Haki 2 — Türklerin elindeki emlâk büyük bir süratle bilhassa Halepli Arap hristi yanların eline geçmektedir. Suriyenin hiçbir mıntakasında - tat. bik edilmiyen kanunlar ve zecri usuller bilhassa bu maksat için Sancakta ihdas| edilmiştir. 1926 da buğdayın kilosu 20 kuruşa satıldığı zaman tarhedilen' âşar vergisi hâlâ aymi miktardadır. Halbuki buğdayın kilösu 4 küuruşa — kadar düş- müştür. Köylüler buğdayından mâaâda üste borç ederek vergilerini — ödemek mecburiyetindedirler. ü '" Sancağın en zengin mıntakasi olan Amik-ovasında bugün borçlüu - olmıyan tek. köylü ve çiftlik sahibi kalmamıştır. Zalimane ve gayrimüsavi - nisbetler da- hilinde vergiler tarhedilmiştir. — Yalnız Tunus Bankasına borçlu — olan 68 kişi den 65 şi Türktür.. — ş 3 — Sahncakta sıhhi teşkilât Türk ke, safetini dağıtmak maksadile tanzim e- dilmiş gibidir. Bilhassa Amik mıntaka- sında sıtma mücadelesi âdeta yasak e. dilmiştir. katte görüşülecek daha bazı noktalar vardır. Korkunç hastalık ' Kanser Diğer memleketlere nazaran: Türkiyede daha mı fazla ? Üniversitede yeni kurulacak kan- ser araştırma enstitüsü için hazırlık- lar yapılmaktadır. Memleketimizde kanser - diğer memleketlerden daha farklı bir vazi- yet arzetmektedir. MeselâFransada yapılan'statistik- lere göre, ancak 40 la 60 yaş arasında ki kâhil insanlarda görülen kansere, memleketimizde, maalesef, genç bün- yelerde sık sık tesadüf edilmektedir. Yalnız bu hususta, şimdiye kadar muayyen kanaldan geçen herhangi iftolmakığı için'hakis| | Mebusan meclisisalı gününe '?qpl?“f'ıam' Üıııît pluıl,&îıı üt e 'bî kı ve kati'bir rakami soylcnememr:k- w_,-,m;g yazıstı fi Arderittosöl Gila Üa 'Bünunla beraber, mühtelif cerrâhi kliniklerde, ilk defa öolâarak tesis edi- len radyoloji enstitüsü ile ''muhtelif hastahane ve hususi kabinelerde kan ser vakalarının — bilhassa kadınlar- da meme kanserinin — tüberküloz- dan sonra geldiği bir hakikattir. Bu hususta Kanserle Mücadele Cemiyeti reisi İsmail Kâzımın bir 'yazısında memleketimizde 10 la 20 arasındaki kadınlarda 4, erkeklerde 5; 21 ile 40 yaş arasmdaki kadınlarda (18, er- keklerde 50; 41 le 60 yaş arasındaki kadmlarda 184, erkeklerde 124 ve 60 yaşındaki kadınlarda ise 47, er- keklerde 57 olmak üzere 579 kanser- li gösterilmektedir. Hususi mahiyette olan bu rakam lardan kadımların erkeklerden daha cok katisere yakalandıkları da anla- sılmaktadır. ' Romanya Hariciye nazırının Paristeki temasları Pariste bulunan Romanya — dışişleri bakanı Antonesko dün Fransız hariciye nazırı, harbiye nazırı, genel , kurmay bağkam ve hava nazırı, ile uzüun müd- det görüşmüştür. Bu konuşmalâarın kuçük itilâfla Fran- sa arasında bir askeri teşriki mesaiye değiştirilmelidi!| Doğru mu,* _ıı?_.'d. değil mi? —# Yeni tramvay arabalarının tertibatı Birkeci - Taksim arasında 1” çt tramvay arabaları çalışmıya başladı ç İçinde ayni zamanda birinci ve iki"âı R mevkileri 'topliyan bu tramvaylar YÜ | hat, büyük ve halkın memmnuycl“ 'ı mucip oluyor. Yalnız her şeyde km'i ni düşünen tramvay şirketi, bu sefi : de, gene kendini düşünmüş. Şöyle W Arabaların birinci kısmanda d:ı, ı cilerinde de otunacak yer az, M p duracak”yer çok. Bumun halkiçml’] zararı var; Birinci mevki tarafımdı! yakta duramlardan da - birinci madl' a parası alıniyor. Çünkü avabaların M? tibatı ona göre yapılmış. Eğer, K köy ve Üsküdar tramvaylarında-öldü : ğu gibi inip binme yerini ortadımn” # parak birinci ve ikinci meyki otura” cak yörleri andbanın iki ucuna yerlei tirirse, girket yalmız birinci mevkide ( turanlardan mevhki üilereti alabilir, * | * yakta duranlarikinci mevki ücret V€ | * rirlerdi. | Daha henüz bir *teerübe devresindi | » olan arabalardaki tertibatın hallan V| hine yapılanak hat'i-bir . şekle kamd' z ması lâzımdır diye düşünüyoruz. - "î. Fransamn bütçe açığl hi milyarlarla Paris: 18 (ALA.) — Mebusan si bütün gete devam eden üzün m kerelerden '&sorifa 1937 Benesi bütç 106 muhalife kârşi 489 teyle kabul miştir. Masraf 48:047.44.000 ve varidi' 43 milyar 681.945.603 franktır. Demt ki bütçe 4.365:497.997 franklık bir aç? yardır. İ ti gite b G Va Greta Garbonun elbiseleri- tutuşmuş Bir akşam gazetesinin kemali * hemmiyetle yazdığına göre — sin yıldızı Greta Garbonun elbiseleri elektnk kontaktı tleticesinde — tutuf |. muş ve artist bağırarak imdat istemi ğe başlamıştır. - Ayni sahnede rolü ? lan Rober Taylor artisti ku istemişse de onun da elbiseleri tutüf muştur. Ştüdyo itfaiyesi iki ar müşkülâtla kurtarmıştır. tanllük ettiği söylenmektedir. Tayııareler arasında sulh güvercini ' v _' Ta Jya'rcaı. (Güvereii işaret oderek a,rkadaşımı) — Bu yonİ sistem bir ? Zi “yare galiba! Vitrinler iyi tertip edilmemiş mi? - | “İktisat ve tasarruf — haftasının ' münasebetile dün ıkşım bir jüri h'?'d ' İktisat vekâleti teftiş heyeti reisi H nü Yamanın da iştirakile yerli ıııılll"ı süslenmiş butun vitrinleri ge:w! sonra radyo g!g(ketındı İktisat ve reisliği altında tup'anmtşt- _ J -Fakat toplantıda bir kısım aza bu g ne yerli mallarla qüslı:nen / vitrinler i"ı çok ihmale uğradığını ileri sürerek ramiyenin venkz;emeıini ısrarla iste lerdir. Bunun , ıçm jüri uzun bir içti dan sonra karar verenedc'ı d::rıln'l!r | tır, - — Fransız karikatürü