19 Aralık 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

KE SARPA AYŞE a m Tasarruf haftası Dünyanın en zengin “ irilletletinden Biri; şüphesiz ki Fransadır, Fransa, bu servetini, halkının. tasarruf kabiliyetine ve küvvetine borçludur. "Tasarruf demek, bir çok kimselerin yanlış anladıkları ve (o anlattıkları gibi Pari arttırip saklamak değil, arttırılan parayı milli bankalara tevdi etmek de. mektir. Bir ev, hususi bi? mülktür. Fa- kat evler umumi bir mülk, yani bir şe Birdir! Bir şahsın para arttırması bul susi bir servettir, birçök şahıslar pa ta aritirmalarr ümümi bir servettir, Şe-| Kir, 'Kasıl husus evlerin heyeti umumi,! yesi ise, milli bankalardaki mevduat da memleket servetinin heyeti umumiyesi- dir. Parayı arttırıp da * saklayamıyarak bankaya tevdi etmekten na çrkar? diye bir sual sorulabilir. o Buna da cevaben deriz ki, meselâ bir liranın bir elden ö- teki ele geçerken kıymeti artâr. Mesele basittir, Bir liranın bir elden öteki ele geçmesi, bir alış veriş neticesinde olur. Satier, kazanmadan malını satmaz. Bu, Jiranın bir kazanca sebep olduğunu gös terir, Böylece, lira elden © ele geçtikçe Kıyrbötlenir ve görünüşte kıymeti gene lira olarak kolmakla beraber, hakikatte Birçok kazançlar; vesile (olduğu için| kıymeti bir Hradan çok fazla artmıştır. İ Liranın, arttırılan bit liranın yukarda! anlattığımız vaziyeti doğurabilmesi i- gin da, onun bir bankaya tevdi edilmiş Olması lâzımdır. Banka, arttırılan para- nın teğavülünü temin eder, Parahın tedavülünün nasıl mucizeler yaratabileceğine bir misal söyliyeceğiz. Çok dikkate değer olan bu misali dest. Tarınızâ da anlatabilirsiniz. Bay Ahmedin bir oteli vardır, Otelin altında birde lokantası Ovar. O gün, ötele bir müşteri geliyer ve on beş gün- Tük bir oda istiyerek fiyat (soruyor, Bay Ahmet miüjteriye yemek dahil gün- göAkeliriye bir oda veröceğini söylü., yor. Müdtri kip Kendisine avans o Bârak gli Tira veriyi”. Odasma' çıkıyor. Bay Ahmedin terzisine borcu vardır. Ne zamandır terzi kendisini sıkıştırmak — — münasebetile tağır. Gidip elli Tirayı borccuna yatırı" yor. Tersi de ev sahibine — borçludur. Aymi elli Hlrayı borcuna o mahsuben ev! dişçisine! »sahibine veriyor. Ev sahibi borçludur. Söksen Tiraya bir takım diş| yaptırmış, parasını vermemiştir. Koşup ona elli lirayı veriyor, Dişçi bekâr bir adamdır. Öğle, akşam yemeklerini Bay Ahmedin otelinde yemektedir. Ne za. mandir veresiye yiyor. Borcu altmış Ji- ra olmuştur, O da götürüp o elli lirayı Bay Ahmede veriyor. O aralık, müşte- riye bir telgraf geliyor. Bu telgraf, müş terinin karısının ağır basta olduğunu, derhal gelmesini bildirmektedir. Müşte ri iniyor. Bay Ahmede telgrafı göstere. rek derhal gideceğini, otelde dört saat dahi ikamet etmediği için © verdiği elli Tiranm iadesini istiyor. Bay Ahmet müş teriye parayı veriyor, müşteri gidiyor. Şimdi ne oldu? Üç saat içinde elli lira hiçbir kimse tarafından harcedilme diği halde, dört kişi biribirine olan borş larını ödemiş oldular. Bu mucize “teda- vül,, denilen bâdisenin eseridir. Yözmira başlarken, oOdünyanın e€n zengin milletlerinden biri (o Pransadır, tasarruf kabiliyeti vardır ve kuvvetli | dir, demiştik. Eğer Fransada tasarruf edilen para küplerde saklanmış olsaydı, bu kadar zengin olamazdı. Çünkü tasar ruf edilen para bankalara yatırılır, ban. kalar da yukarda bir misal ile anlattığı- mız “tedavül, hâdisesini, smaf o olsun, başka türlü olsun binbir teşebbüse, te- min ederler. Memnuniyetle . görüyoruz ki, Tür. kiyede de, tasarruf işi yoluna girmiştir. 1933 senesinde bankalardaki moeydnat) 191 ve küsur milyon iken, 1935 de ba) rakam 197 ve küsür milyona çıkmıştır. 1935 senesinde tedavülde o bulunan milit para miktarı (o 178,755,000 olma- sma mukabil, ayni sene, Türkiyenin w- İmumt mılf Zeki 16300dö0bö Türk Yirası olmuştur. Eğer taşarrufun” esasi clan tedavi! olmasıydı, bünâ imkân im olurdu? Fa “Habeşistanın ilhakını Yunanistan tanıyacak mı Musolini Faşistlerin ebedi sulhe inanmadıklarını söylüyor ça Habeşistandaki İtalyan ktraları vs-f ziyete hâkim olmağa başlarken İtalyan Başvekili Musolini yeni bir nutuk söy. Iemiştir. «Musolini, bu nutkunda demiştir ki: “m Sonon iki ay (zarfında Afrika meselesini hallettik. Muallâkta kalan Başka meselelerimiz de var, fakat bunla rm harple değil, müzakerelerle halledi- Tebilecöğine kani bulunuyoruz... Maiyan istilâsı amade bildirildiğine göre, Habeşis ında ilerliyen İtalyan kıtaları Habeşis tün, Sudan hududunda kâin Gapabilla #ehzine . girerek hudud — gümrüklerini! Zaptetmişlerdir. “Ertuğrul << şehitleri . | Japonyada namlarına bir âbide“ yapılıyor Yaponyadır Kişu - Gsina adası kayalık. İdrında bir tâyful ösnasında kazaya uğ-| rayıp batan Ertuğrul gemisinin şehit leri namına yapılacak'yeni âbidenin dl melatyrin merasimi Japon hükümeti mü- messilleri, ada halkı ve selaretimiz er- kânı bulunduğu” halde “yapılmıştır. Her söbe “abidöde” dini 'âyin yapan adalılar! #gün de dini bir âyin yaptuşlardır, Se,' firini? Hüsrev Gerede Japon büküme | Gele ve halka tejekklir etmiştir. Japon sadyoları bu hâdiseyi bütün dünyaya) yayirğen'Atatürk Türkiyesi bakkında; da İzahat verrdişlerdir. İngiliz Hariciye Nezaretinde bu hu- susta hiçbir malâmat yoktur. Stefani ajansınm O haber verdiğine göre, İtalyan kuvvetleri Gambelada Ma. vi Nil mmtakasında Sudan Ohudüduna varmışlardır. Yunanistan ilhakı taniyadak mı? Atiriadan verilen haberlere © görede Yunanistan Habeşistanda bir general konsolosluk ihdasına karar vermiştir. Roma mahafili bu kararı Yunanlatanın Habeşistan İmparatorluğunu © tanıması şeklinde tefsir etmektedirler, emk minnie kellesi işli ağa 7 Filistinde isyan Yakında tekrar başlıyacak mış Kudüsten Deyli Telgraf gazetesi mu- habirinin verdiği malümatâ (o nazaran, Filistine Arap ihtilâlçileri İngiliz tetkik komisyonunun hareket günü veya Mu- sa bayramında tekrar ihtilâl hareketine başlamak Kararını vermişlerdir. İht:lâl İraka iltica etmiş olan Fevzi Kavukçu idare edecektir. Fevzi Kavukçu, İrak hükümetini sü) âh olarak Bilistine müdahale ettirmek! istemektedir, — Troçki Meksikaya gidebilecek Meksika hükümeti dahiliye nazır, sabik Sovyet harbiye komiseri olan ve şimd! Norveçte ikamet eden Treçkiye, her türlü siyasi faaliyetten ictinap şar- tile, Melssikoda ikamet * edebileceğini bildirmiştir. HABER — inn pi Ermenileri Türkler aleyhine kı (Baş tarafı 1 incide) ruznamesi bügün neşredilmiştir. Ruznamede 19 madde var Bunlar arasında Danzig, İşkenderu Lokaro| ve ham maddeler meseleleri mevcuttur. Sancekta tahrik faaliyeti Sancakta Türk unsurunun gösterdiği yekpâre manzâta karşısında ( #iâfidater devletin memutları muhtelif © unsurları biribirleri aleyhine'ahrik hususundakli faaliyetlerini şiddetlendirmişlerdir. Araplarım- silâklandırılması birinci plânda geliyor. Kuseyr köylerindeki A- raplar açıktan açığa gilâhlandırılıyor. Sancakta biribirlerile araları açık Erme nilerin aralart bulunmağa çalısılıyör. Ga Ye bunlar: Taşnak. partisi Ermeriilerine| göre teşkilâtlarıdırmaktadır. Gene bu maksıtla. oMusadağındaki Taşnak Ermenilerinin - silâklandırılma. sina devam edilmektedir. Müşahitler na görecek Üç bitaraf müşahidin Sancağa gönde- rilmeşi için Milletler cemiyeti tarafın- dan verilmiş olan karar mandater me. mutlar ve Vataniler arasmda iyi o tesir bırakmamıştır. Müşahitlerin Sancak #1- hasında yapacakları tetkiklerde bilhassa şu'noktalar derhal gözlerine çarpacak vaziyettedir: 1 — Türkler mandanm başladığı za- mandanberi kültür bakımından ağır taz yiklere maruz kalmışlardır. £ Köylerde Türklere mektep açtırılmamıştır. Kasa. balarda talebeye milli varlıklarını unut- turmak için her türlü tedbirler alınmış- tır.Türk mekteplerinde Arapça okutmak için bazı mutaassıp softaların müzabe. retile faaliyette bulunulmuştur. Müşa- bitler biltün bunlara rağmen Sancakta Türk milili benliğinin kuvvetli bir hal- de bulunduğunu görebilecöklerdir. Babıktiknedeki tadilât birkaç (o güne ka dar bitecek ve yeni aştış salonu ağılacaktır. * Şirdiye kadar Beyoğlunda bulunan dam ğa mÜüdürüğü Balıkbaneye taşınacaktır, * Evvelki güz peirimize gelen Leyyareci uralık sök san paraya alt 14 dosya o mfddelumumiliğe tahkikatın tamamlanmadı için geri verilmiş tir. * Bayram tatili dölâyısle yapılamıyan u mumi müfetüşler toplantısı Ankarada tek rar bağlayacaktır. Şelırimizde * bulunan Tah #in Üzer bunun için Aniiaraya; gitmiştir. *. Maagif vekâleti teftiş heyeti (reisi ve yüksek tedrisat müdürü Cevat dün gehrimi me gelmiştir. *. Gümrükler Galatadski yeni binaya bu! ayın 74 lindep itibaren taşromağa başlaya caktır. # Bayram dolâyınile şehrimize gelen mali ye vekili Fuat Ağralı ve maliye müsteşarı maliye ipetrile meşgul ölmaktadırlar. * Ankara hukuk faküitem (talebeleri ta sarrıf haflaşınm #onu münasebetle bugün bir taplantı yapasaklardır. © İstanbul hukuk fakültesi ikinci, snf tel — iabeşinin dört senelik tedrisats dahil edilme! meleri hakkındaki müracaatlarirm kabul e dileceği anlaşılmaktadır. #'İrak bükümeti Ankarada 250 bin İtgi Miz Iirası sartile yeni hir sefaret binası Yep tıracaktır. » 400,000 tane 50 ve 80000 tane 1000 niralıpın Londrada basılması kânunuzanlde Hitecektir. * Yeni ihracat kontrolörlerinin tayinleri yapılmıştır. İstanbula dü Konteclör . olarak Salih Zeki tayin edilmiştir. * Lehistan tütün inbisar: müdürü yakında) memleketimize gelecektir. Polonya roğial gim di alğiğ: tütündere ilâveten © zaman yeniden tütün alacaktır. Dışarda: * Lehistatım hariciye nazır Bek iahista nın hârlei siyasetinden bahsederler “geçen gora olduğu gibi bi senede o Çekoulovakya dan bahsetmemiştir. « Asin elçimiz Tuyan Hşrufe merasimle Yunan edeşi Parnassaz cemiyeti azalığı tev cih odilmişlir. » Balkan ihraç bankaları direktörleri top İnntimta Arnavutluk merkez bönkasr #lrek tötümün “de gelmesi beklenmektedir. Banka ear dün Yunan kral Kâbml etmiğtir. * Bulgaristan halkçı sosyalist partisi teist ve süre "Bulgar bagvekili Çankof yaptığı 20 yahatteı Solyayn dörmlştür. * İtalyan meleri fabrikaları müdürü yeni Italyan tayayrelerini göstermek Üzere Bel garlâtanü” çilmiştir. » İngilizlerle itaiyanlar arasmdaki müze İkerelerin tam bir ŞUANA metieelenmiş oldu gu haberi mevsimsiz addolurmaktadır. Haki katta görüşülecek dan bazı noktalar vardır. | şkırtıyorlar 2? — Türklerin elindeki emlâk büyük bir süratle bilhassa Halepli Arap hristi yanların eline geçmektedir. Suriyenin hiçbir muntakasında ; tat, bik edilmiyen kanunlar ve zecri usuller bilhassa bu maksat için Sancakta ihdas edilmiştir. 1926 da buğdayın kilosu 20 kuruşa satıldığı zaman tarhedilen” Aşar vergisi hâlâ ayni miktardadır. Halbuki buğdayın kilösu 4 kuruşa © kadar dü müştür. Köylüler buğdaşmdan © müâda üste borç eğörek vergilerini (o ödemek mecburiyetindedirler. Sancağın en zengin mintakasi “olan Amik ovasında bugün borşlu olmıyan tek köylü ve çiftlik sahibi kalmamıştır Züalimane ve gaysimüsavi . pisbetler da- hilinde vergiler tarhedilmiştir. o Yalnız Tunus Bankasına borçlu » olan 68 kişi den 65 şi Türktür. 3 — Sancakta sıhhi teşirilât Türk ke. saletini dağıtmak maksadile tanzim e- dilmiş gibidir. Bilhassa Amik mıntaka- sında sıtma mücadelesi Adeta yasak e. dilmiştir. Korkunç ıç hastalık Kanser Diğer memleketlere | nazaran: Türkiyede daha mı fazla? Üniversitede yeni kurulacak kan- ser araştırma enstitüsü için > hazırlık- lar yapılmaktadır. Memleketimizde kanser “diğer memleketlerden daha farklı bir vazi- yet arzetmektedir. | MeselâFransada yapılan statistik. lere göre, ancak 40 la 60 yaş arasında! ki kâhil insanlarda görülen kansere, | memleketimizde, maalesef, genç bün:| yelerde sık sik tesadüf edilmektedir. Yalnız bu hususta, şimdiye kadar muayyen kanaldan geçen 'berhatigi Agim hedeös| | ki ve kati bir rakam söyleridmemek! İtedişidsz niran imei güz 5 Bununla beraber, mühtelif cerrahi kliniklerde, ilk defa olarak tesis edi: len radyoloji enstitüsü ile “muhtelif hastahane ve hususi kabinelerde kan ser vakalarınm — bilhassa kadınlar. da meme kanserinin — tüberküloz- dan sonra geldiği bir hakikattir. Bu hususta Kanserle Mücadele Cemiyeti reisi İsmail Kâzımm bir yazısında memleketimizde 10 la 20 arasındaki kadınlarda 4, erkeklerde 5; 21 ile 40 yaş arasmdaki kadmlarda 118, er- keklerde 50; 41 le 60 yaş arasındaki kadınlarda 184, erkeklerde 124 ve 60 yaşındaki kadmlarda ise 47, er- keklerde 57 olmak üzere 579 kanser. li gösterilmektedir. Hususi mahiyette olan bu rakam lardan kadınların erkeklerden daha cok Karisere yakalandıkları da anla- sılmaktadır. Romanya Hariciye nazırının Paristeki temasları Pariste bulunan Romanya (dışişleri bakanı Antonesko dün Fransız hariciye nazırı, harbiye nazırı, genel. kurmay başkanı ve hava nazır, ile uzun müd- det görüşmüştür. Bu konuşmaların küçük itilâfla Fran- sa arasında bir askeri teşriki Oo mesaiye Tayyerelek rabia sh güvercini Tayyareci (Güvercini işaret ederek ar kadayına) — Bu yeni yar galiba! tanik ettiği söylenmektedir. # Yenitramvay | arabalarının .,, tertibatı iki değiştirilmeldif$ Sirkeci - Taksim aramda yi” tramvay arabaları çalışmıya başladi ii İçinde ayni sainanda b vw vak mucip rl Yalnız her şeyde kemi #i düşünön tramvay şirleti, bu 0 do, gene kendini düşünmüş, Şöyle KE Arabaların birinci “kısmenda da, ii cilerinde de oturdosk yer a, oyali duracak yer çok. Bun halk içim zaram var Birinci ez. tibatı ons göre göğilniiğ Eğer, köy ve Üskildar tramvaylarında ol” ğu gibi inip binme yerimi ortadan” v parak birine ve ikinci möyki otur” cak yörleri arabanın iki ucuna yerle tirirse, şirket yelms birinci mevkide © turanlardan mevki ilereti alabilir, yakta duranlar'ikinci mevki ücret e€ rirlerdi. Daha henüz bir “teorübe devresini! olan arabalırdaki tertibatın. halkın P hine yapılarak ket'i tir. şekle komi ması lâzımdır diye düşünüyoruz. «Halkım Dostu * Ba e an sk e RA Fransanin bütçe açı milyarlarla Paris: Tâ (AJA.) < Mebusan si bütün göte devam eden ürün mi kerelerden sonta 1937 senesi 106 muhalife kârşi 489 eyle kabul miştir. Masraf 48:047.4.000 ve varidi! 43 milyar 681.945.603 İranktır. Dem ki bütçe 4.365:497.907 franklık bir açi gari ja Mebusan meclisi sale e ” typlmmenlamınr ein, gimilşilir. Greta Garbonun elbiseleri tutuşmuş Bir akşam gazetesinin kemali <l hemmiyetle yazdığına göre N yıldızı Greta Garbonun elbiseleri elektrik kontaktı Heticesinde tutuf muş ve artist bağırarak imdat istemi ğe başlamıştır. * Ayni sahnede rolü lan Rober Taylor artisti kı istemişse de onun da elbiseleri tutu muştur. Ştildyo itfaiyesi iki müşkülâtla kurtarmıştır. Vitrinler iy! tertip edilmemiş mi? “İktisat ve tasarruf alyan ge münasebetile dün akşam bir jüri iktiset vekâleti teftiş heyeti reisi HÜ” zi sonra radyo. yiğğerisde İktisat vekil ne yerli mallarla süslenen vitrinleri lerdir. Bupun işin jüri uzun bir igti nü Yamanın da iştirakile yerli süslenmiş bütün - vitrinleri geri) | reisliği altında toplanmıştır. # Fakat toplantıda bir kasım az bu gi çok ihmale uğradığını ileri sürerek ramiyenin verilmemesini ısrarla iste dan sonra karar veremeden 2 | tır, Dn sistem bir tL — Fransız karikatürü